Autza, han baduk gauza...


1999ko uztailaren 18an
Abiapuntura iristeko, Baigorritik aterako gara Banka aldera, eta jakiteko zein den hartu behar dugun bidea, errepidearen eskuinean Aldude erreka zeharkatzen duten zubiak kontatuko ditugu. Errepidearen hirugarren bihurgune handia egin baino lehen, eskuineko bidea hartuko dugu, hirugarren zubia zeharkatzeko. Ezkerretara joko dugu eta zonbait baserri iragan ondoren (Domingelenea, Antongorrienea) Bihuntzegiko erreka zeharkatzen duen zubitxoa topatuko dugu. Amini bat aurrerago, hurrengo bihurgunea eman baino lehen, Othalepo izeneko tokian utziko dugu autoa eta ibiltzeari ekinen diogu.
Pista jarraituko dugu maldan gora, eta behin Hoharreko Kaskoa eta Koskoroi banatzen dituen lepo txikira abiaturik, eskuinera joko dugu, bidezidorretik basoan barna sartuz. Dena patarra, trepa sendoak topatuko ditugu bidean. Berriro pistara aterako gara, Kaikuenea baserri aldera abiatzeko. Erdi galdutako bidezidor batetik, zonalde garbira aterako gara, Koskoroi Ekialdeko isurialdera, hain zuzen. Igotzen jarraituko dugu, baina gailurrera igo gabe, eskuinetik zeharkatuko dugu tontorra eta, 612 kotako lepo mehea iragan ondoren, Apia lepora iritsiko gara. Azken pauso honetan, Autzako gailur garbala altxatuko zaigu mendebal aldera, Bihuntzegiko erreka menperatuz eta Elorriko Lepoa eskubian begiztatzen dugun bitartean.
Gatuliko lepotik berriro gorako bidea segituz, Apia lepora doan pistarekin topo eginen dugu. Hura eskuinaldera jarraituz, seinaleak ikusiko ditugu; batak Baigorri aldera igortzen gaitu eta besteak, hartuko dugunak, Antxola aldera.
Lepeder gainditzen duen pista zabal honek Antxola zeharkatuko du hego isurialdetik, eta zuzen eramango gaitu Iztauzko lepora. Bertako baratza xume bezain ederraren alboan kokatu ondoren, mugarrien lerroan jarraituko dugu. Orain Erratzuko Iñarbegi bailaratxo osoa menperatzen dugu, Baztan. Aurki iritsiko gara Autzaren oinetara.
Begien aurrean ikai itzela daukagu, baina gogoz igoko dugu gailurrean altxorren bat kausitzeko aizinean. Kondairak dioenez, Autza mendian bada inguruko herrien artean arras ezaguna den kobazuloa. Bertan urrezko altxorra omen dago, baina alboetan herensuge handia eta akerra zaindari. Orain arte inork ez omen du altxorra ukitzerik izan, herensugea saihesteko erabide aunitz erabili izan badira ere. Hargatik esaten da: «

Autza, han baduk gauza; baina neok ezin ar».
Erpin geodesikoa, harri pila bat, gurutzeak eta oroitgarriak ezezik, Autzako benetako altxorra tontor honek eskaintzen digun ikusmira izango da. Atsedenaldi luzean inguruaz gozatu ondoren, martxari ekingo diogu harzara, orain iztaian jaisteko Harrigorriko lepo meharreraino.
Harrigorriko Lepoan, lurrean abantzu ageri ez den baratz baten aztarna atzematen dugu. Futxo! Bospasei metroko diametroa duen baratza aurkitu dugu eta, guk dakigunez, katalogaturik ez dagoena gainera. IMko aldean hobekiago ageri dira harrespila osatzen duten harriak. Kokapena, neurriak eta oharrak hartu ondoren, Harrigorriko Haitzak zeharkatzen dituen bidetik jarraituko dugu jaisten, biziki uros aurkikuntzarengatik. Beno, Autzak beste altxor txiki handi bat eskaini digu.
Elorrietako lepoan, historiaurreko baratz multzoarekin topo eginen dugu, Elorrietako harrespilak, harri arre-txuriak oraindik harro upatzen dituztenak. Hemen konturatuko gara zenbat maite zuten gure arbasoek paisaje ireki hau.
Elorrietako lepotik Hego Ekialdera jaisten den artzain bidea harturik, Bihuntzegiko erreka jarraituko dugu gainetik. 1,4 kilometro aitzinatu ondoren, pista lagako dugu eta maldan behera sigi-saga doan bidea segituz, Ahuntzainenea izeneko baserrira iritsiko gara. Bide bitxi batetik Bihuntzegiko errekara jaitsiko gara, bera izanik Errobi ibaiari Alduden batzen zaion errekarik handiena. Hura zeharkatu eta Othalepora iritsiko gara.
Itzuleran Banka bisita dezakegu. Behiala herri honek Ithurbigorri edo Ithurrigorri izena zuen; geroxeago La Fonderie deitu zuten, han paratua zegoelako kobre eta oligistoaren galda zahar bat. Azkenik, 1873an, gaur egungo izena hartu zuen. Banka ezaguna da «akeita» hitza eman diolako euskarari. Gaur egun txarki erabiltzen bada ere, egia da Bankako emakumeek «akeita» hitza erabiltzen zutela, kafea hartzera ezkutuan zihoazenean. Orduan, emakumeentzat kafea debekatua zenez, «akeita» kontrazeinu antzekoa zen, benetako akeita infusio bat besterik ez baitzen

Azkenak
EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


Ostiralean hasi eta urte bukaera arte iraungo du Arestiren ekarria ezagutarazteko Bilboko egitarau oparoak

Euskaltzaindiak, EHUko Gabriel Aresti Katedrak, Gabriel Aresti kultura elkarteak eta Bilboko Koral Elkarteak elkarlanean antolatu dute egitaraua. Ostiral honetan, adibidez,  Bilboko Udalaren Txistularien Bandak Aitaren Etxea emanaldia joko du Euskaltzaindiaren... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Energia berriztagarrien arloko kooperatiben europar federazioko Kontseilu Errektoreko kide bihurtu da Goiener

Rescoop.eu federazioko Kontseilu Errektorean sartu da Goiener kooperatiba, eta  "lorpen handitzat" jo du ardura berri hori. Iragan maiatzaren 22an Krakovian (Polonian) egindako Energia Komunitarioaren Foruman parte hartu ahal izan dute, eta une inportantea izan... [+]


Eguneraketa berriak daude