ATZERRIAN ERE INDARTSU

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Nornahik galdegiten duelarik, euskalduna naizela erraiten dut», Mike Bidart Claremont-eko abokatuak esandako hitzak dira. Estatu Batuetako biztanle guztiak amerikarrak dira, baina zerbait gehiago ere; batzuk txinatarrak, italiarrak besteak... Estatu Batuetako euskaldunak ez dira salbuespena. Zinez amerikarrak dira, baina «Zazpiak Bat» ikurra esanguratsua eta naturala da beraientzat. Zazpi probintzia dituzte gogoan eta zazpien batasuna kutsu politikotik at ulertzen dute.
Euskaldun identitate horrek ordea, ez du orain arteko belaunaldi guztietan berdin iraun. Oraingo belaunaldien ezaugarri euskalduna kultur ekintzekin lotzen dute; dantza eta musika, esaterako. Dena den, euskara ikasteko eta Euskal Herria ezagutzeko gogoz direnak ere badira.
Estatu Batuetarako bidea hartuta Kalifornia izan zen lehen helmuga. Estatu honetan abiatu eta hortik mendebalde osoan hedatu ziren. Alde honetako beste bi estatu garrantzitsuenak Idaho eta Nevada dira. Kalifornian dago euskaldun kopuru handiena eta baita elkarte, ostatu, jatetxe eta kultur ekintza gehiena ere. Idahoko euskaldun-amerikarrek ordea lortu dute ospe handiena Estatu Batuetan. Ekialdeko itsasertzera bidaiatuz gero euskal komunitateak New York, Washington DC, Florida eta Terranovako St. Pierre-n aurkituko ditugu. Oro har Estatu Batuetara abiatu ziren gehienak Iparraldekoak, Nafarroakoak eta Bizkaikoak ziren. Hainbat bizkaitarren artean Meltxor Renteria bakiotarrak Euskal Herria uzteko erabakia hartu zuen, beste askok bezala. 16 urterekin makutoa eta 30 zentimo poltsikoan hartu, untzian bidaiatu eta Filadelfian azaldu zen. New Yorkerantz abiatu nahi zuen, han baitzituen lagun euskaldunak. Urte gutxien buruan jatetxe batzuen jabe egin zen. Hasieran Harlem auzoan aritu zen eta geroago Madison Avenue-n.


ARTZAINAK ETA ABELTZAINAK, POLITIKARI ETA ABOKATU.

XXI. mendearen atarian Estatu Batuetako euskaldunak artzain eta abeltzain direnik ezin pentsa dezakegu. Abereekin hasi ez zirenek jatetxeak eta ostatuak eraiki zituzten euskaldun etorri berriei harrera egiteko asmoz. Oraindik ere mantentzen dira, ostatuak, jatetxeak baino gutxiago. Azken hauek euskal sukaldearen kutsua mantentzen saiatzen dira.
Artzain arrastoak badira, ugariagoak dira abeltzainak, baina belaunaldi berriek unibertsitatean ikasi dute eta harrobi horretatik, politikariak, abokatuak eta kazetariak sortu dira. Paul Laxat da Estatu Batuetako politikagintzan urrats handienak eman dituena. Abokatua izanik, fiskal generala izendatu zuten, Nevadako bizegobernadorea hurrengo eta azkenik gobernadore postua eskuratu zuen. Gero Washingtongo senadore izan zen eta Ronald Reaganen kanpainetan zuzendari lanak bete zituen. Reaganen «begiak eta belarriak» zirela esan ohi zuen Washingtongo prentsa politikoak

Renoko Aste Nagusia & NABO Convention

Renoko aste nagusia & NABO Convention du izena uztailaren 19tik 25a bitarte EEBBetako Reno hirian ospatuko den euskaldunen jai handiak. Antolatzaileen ustez, EEBBetan inoiz egin den Euskal Jairik handiena izango da; 10.000 pertsona inguru espero dituzte egun horietan.
EEBBetako euskaldunek urtero egiten dituzte era honetako jaiak, baina aurtengoa berezia da. Berrogei urte dira

Basque western festival
egin zela; orain arte egin den festarik handiena izan zen eta bertako euskaldunentzat ahaztezina. Bestetik, hamar urte betetzen dira Reno eta Donostia hiriak senidetu zirenetik eta Nestor Basterretxea eskultoreak Renoko «Euskal Artzaina» omenduz eskultura jarri zuenetik.
Aste nagusi honen antolaketa lanetan Renoko Zazpiak Bat Basque Club-a eta NABO (EEBBetako Euskal Etxeen Elkartea) ari dira. Egitarau zabala prestatu dute egun horietarako: uztailaren 19an Renoko Unibertsitateko Euskal Mintegiak ateak zabalduko ditu. Uztailaren 21ean Euskal Emakumearen eguna izango da eta, hitzaldiez gain, jatorri euskalduneko hiru emakumek osatzen duten

Noka
musika taldeak bere aurkezpena egingo du. Hurrengo egunean, Bertsolari eguna ospatuko dute, eta bertan izango dira Oihane Enbeita, Zihara Enbeita eta Estitxu Arozena bertsolariak. Azkenik, uztailaren 23tik 25erako asteburuan EEBBetako Euskal Etxeek bilera egingo dute eta Euskal Jaialdia ospatuko dute.
Egun hauetan «40 urteko bidea» diaporama aurkeztuko da eta hemendik Donostiako Ereski abesbatza eta Urruñako Kuxkuxtu txaranga joango dira

Joseba Etxarri: "Renokoa erakuslehio handi bat izango da"

Z

er nola gauzatzen dituzte EEBBetako euskaldunek euren arteko harremanak?
Euskal klubak dauden eremuetan elkarren arteko lotura estua da; euskal klubik ez dagoen eremuetan zailagoa da harreman hori gauzatzea. Haurrak tartean badira, horrek lotura erantsi bat ekartzen du; beti ere jendeak askoz ere gehiago egiten du lan haurrei begira. Inguruan euskal klubik ez bada, NABOk urtero banatzen du bere egutegia eta bertan azaltzen dira urtean zehar dauden festak eta ospakizunak. Udan, batez ere, badira euskal jatorrizko amerikarrak beren alde hori biziberritu nahi dutenak, euskal arnasaren bila kultur aste hauetara hurbiltzen direnak.

Nola bizi dute euskaldun izate hori eguneroko bizitzan?
Bistan da testuinguruak baldintzatzen duela, eta bertako moldeak hartzen dituztela, nahiz eta bere barnean euskaldun sentitu, euskararekin eta bere kulturarekin harremana izan. Belaunaldi kontua ere bada: garai batean, mende hasieran, eta baita duela 30 urte ere, normala zen hainbat girotan haurrak lehenik euskara ikastea, eta ingelesa eskolara joatean ikastea. Politikariak ere badira euskara dakitenak eta, gainera, euskara ama hizkuntza izan dutenak. Idahoko estatu idazkariak euskaraz egiten du izugarri ongi. Sozialki euskaldunek badute euren pisua. Nevadan, esaterako, ez dago turismo libururik euskaldunak aipatzen ez dituenik.

Euskal Herriaren eta EEBBetako euskaldunen arteko loturak gero eta handiagoak direla dirudi.
Garaiak ere aldatu dira, eta orain errazagoa da batetik bestera joatea. Ikasle amerikarrak sarri etortzen dira hona. Unibertsitate aldetik bada erlaziorik hemengo eta hangoaren artean. Eta gero eta gehiago dira jatorri euskalduneko hango gazteak hona etorri nahi dutenak, beren arbasoen lurra ezagutzera. Gainera, urrats handiak eman dira munduko euskal etxeen –internet bidez-eta– arteko harremanetan.

Renoko euskal astea inoiz izan den handiena izango omen da.
Gure bokazioa hori da. Mende honetan EEBBetan egin den euskal kultur aste handiena izango da. Duela 40 urtekoa oroituz, beste urrats bat eman nahi izan dugu, eta kulturaren aldeko apustua egin dugu. Renokoa erakuslehio handi bat izango da


Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Eguneraketa berriak daude