ZURIGORRIEN ENTZIERROA TXUPINAZOAREN ZAIN

  • Eta berriz konbinazio xelebre horren garaia iritsi da, hilaren 6tik 14a arte (azken egunetan koloreak bere arrastoak galduko baditu ere).Korbata eta blusa garaiak ere bizi izan dituzte ordea, Sanferminek. Jaietako programa frantsesez argitaratzen zeneko urteak ere bai. Mende bateko Sanfermin ezagutu nahiz gero, programak begiratu besterik ez dago.

1999ko uztailaren 04an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Iruñeko populazioak 200.000 biztanle eskas ditu eta lau bider eginen du uztailaren 6tik aitzina, eta zortzi egunez (zortzi gauez ere, noski). Atzerritarren kasuan gainera, Ernest Hemingway idazlearen izpirituaren lorratzetan etortzen direnen sokak ez du etenik. Idazleak 1923 urtean bisitatu zuen aurrenekoz Iruñea, «Toronto Star» egunkarirako idazlan batzuen aitzakian. 1926 urtean «Fiesta» elaberri entzutetsua izkribatu zuen Iruñea eta bere jaiak izanik protagonista nagusiak. Aurten, gainera, bere sorreraren urteurrena ospatzen delarik, beldur dago gehiegizkoa ez ote den izanen australiar, kanadiar eta amerikarren uholdea, garagardo merke eta sangriakoa gehienbat. Euren jarduera izendatu dute: zikina eta merkea. Horrenbertzez, turismo bulegoetan egin galdetegi baten arabera, 30 urte izan ohi dute batez bertzekoan eta 5.000 pezeta inguru gastatzen omen dituzte eguneko. Ostatuaren preziorik ez dute hemen sartzeko joerarik, bisitarien erdiak baino gehiagok hiria bera baitu goatze mesanotxetzat. Bisitaren zergatiaz galdegiten duen itaunak hitz bakarra izaten du erantzun modura hiru kasutatik bitan: «

Fiesta
». Hortaz euren agertzea.
Baina, zer izanen lirateke Sanferminak zezenen ezean? Deus ez. Ezer gutti izanen zirela erran nahi baita goizaldeko entzierrorik gabeko jaiak, edota zezenketak faltan dituztenak arratsalderako. Horrela, aunitzek kulunka berdinean paratzen dute Fermin saindua bera eta animalia hauen iluna.
Aurtengo jai egunei begira zortzi dira atonduriko zezenketak. Uztailak 8, asteazkena, Marques de Domec etxearen sei zezen izanen dira bada lasterka ibiliko direnak lehendabiziko entzierroan. Arratsaldean, berriz, hauek hilko dituzten toreatzaileak Emilio Muñoz, Morante de la Puebla eta Miguel Abellan izanen dira. Horrelakoa da behintzat ahalegina, hots, toreroak akabatu dezan animalia.
Hurrengorako Guardiola Fantoniren zezenak Pepin Liria, Vicente Bejarano eta Eugenio de Mora toreatzaileendako ekarriko dituzte. Ortziralari dagokionez, Cebada Gagoren animaliak eta Manuel Caballero, Pepin Liria eta Eduardo Davila egonen dira aurrez aurre. Larunbatean gero, Adolfo Martin etxeko zezenak agertuko dituzte Tomas Campuzano, Miguel Rodriguez eta Javier Vazquez toreatzaileen mesedetan. Eduardo Miura semeen abeltzainen animaliak ekarriko dituzte igandean, hauen aitzinean ausartzeko Sergio Sanchez, Juan Jose Padilla eta Antonio Ferrera.
Astelehenerako, uztailak 12, Jandilla etxeko zezenen eta Enrique Ponce, Francisco Rivera Ordoñez eta Jose Tomasen arteko lehia iragarrita dago. Azkenaurreko egunean jada Guadalest etxeko animaliak eta Juan Antonio Ruiz Espartaco, Francisco Rivera Ordoñez eta Morante de la Pueblak jardunen dute nor baino nor. Eta azkenekoz, Gutierrez Lorenzo eta San Pelayo de Guareña etxeko zezenak ekarriko dituzte Cesar Rincon, Enrique Ponce eta Jose Tomasen aurka ibiltzeko.


MIKEL MARKEZ, RUPER ORDORIKA ETA FERMIN MUGURUZA.

Berdina erran genezake musikari dagokionez, musikaren zalapartarik gabe balio murritzeko jaiak ukanen genituela, alegia. Horrela, eskaintza zabala egituratu dute jai egunetarako eta izen handien zerrendan Tahures Zurdos ibiliko da uztailaren 7an, Ruper Ordorika 8an, La Decada Prodigiosa 10ean eta Serafin Zubiri 11an. Modu berdintsuan Fermin Muguruza 10ean edota Drogasen gidaritzapean osatu duten La Venganza de la Abuela uztailaren 11an ahaleginduko dira, bertzeak bertze, hiriko zokoak harrotzen.
Bertzalde, euskal giroko Euskoplaza atondu zuten joan den urtean estreinako aldiz Iturrama auzoaren inguruan. Aurtengoan egitasmoaren bigarren edizioari ekinen zaio, baina Medialuna inguruan zutituko dute eskenatokia, Alde Zaharretik bada gertuago.
Taldeen zerrendari dagokionez Behin Betiko eta Betagarri egonen dira uztailaren 9an, ortzirala. Larunbatean, uztailak 10, Gozategi eta Ihetza taldea agertuko dira. Eta azkenik igandean, uztailak 11, Mikel Markezen emanaldia batetik eta Gaueko taldearen agerpena bertzetik izanen dira Euskoplaza delako honetan. Guztiak, hori bai, gauerdiko 12etan hasiko dira, goizalderaino euskal giro aparta ziurtatuta. Halaber, eta modu orokorrean aipatuta, erromeri giroko berbenak Gurutze Enparantzan kokatu dituzte urterokoa lez. Rodezno Kontearen Plazan berriz, gaztetxoendako musikaldiak eta Antoniutti pasealekuan orkestra handiko emanaldiak, azkenekoz.
Baina beti izan ohi dira berrikuntzak eta aurtengoak zinetoki erraldoi baten itxura dauka: zortzi metrotako luzera duen pantaila paratuko dute San Frantzisko plazaren inguruan, honen oinetara 80 metro karratutako eskena hedatuz. Guztiari so egoteko, azkenik, 600 aulki. Guztiak zinetoki erraldoi baten planta hartuko du, bertan egonen baitira ikusgai gainontzeko hiri zokoetan gertatzen diren kontu eta kantuak. Noski, txupinazoaren tenorean murritza izaten da hagitz udaletxearen ingurua eta zuzenean eskainiko dute pantaila honetan horrelako momentua. San Fermin irudiaren prozesioa eta «Pobre de Mi»aren azkeneko uneak ere ikusgai izanen dira bertan. Horrela, jaiaren bertze topalekua izan nahi du inguruak.


FESTEN ARIMA: PEÑAK.

Sanferminetan peñak festen arima direla erran duenik egon badago. Guztira hamabortz dira eta Alde Zaharreko karriketan barrena dituzte barreiatuta euren egoitzak, gehiengo batek Jarauta karrika luze estuan. Hauek taberna moduan zabaltzen dituzte urteroko funtzionamenduari aurre egiteko eta zezenketaren inguruan izaten da nabarmenen euren presentzia: aurretik, bitartean eta gero. Hartara, bazkalburuan txaranga fanfarre baten laguntzaz bakoitzak bere bidetik zezen plazaren norantza hartuko du. Hemen, toreatzaile eta zezenak aurrez aurre daudela, plaza iraultzen saiatuko dira musika eta iskanbilaz. Ziudade guztia irauliko dute gero, peñen irteerarekin.
Zortzi egun izanen dira bada, festaren erreinurako. Ondoren, urte batez lozorroratuko da Sanferminetako iskanbila eta honen adierazgarri gertatuko dira dendetako erakusleihoak: plastikozko gizon emakumeen manikiak lepoko zapi eta gerriko gorriaz erantziko baitituzte


Azkenak
“Inoizko euskal zinemarik indartsuena” izango da 73. Zinemaldian

Astelehenean jakinaraziko dituzte ordutegiak, eta hilaren 14an, igandean, jarriko dituzte salgai lehen egunetako sarrerak. 254 film egongo dira ikusgai, 56 herrialdetakoak.


26 herrialde prest dira Ukrainan esku hartzeko, baina Putinek erantzun die helburutzat joko dituela

Emmanuel Macron Frantziako lehendakariak adierazi du 26 herrialde prest direla gerra amaitu ondoren Ukrainan indar militarra zabaltzeko, “lurrez, airez edo itsasoz” parte hartuz. Vladimir Putin buruzagi errusiarrak erantzun die ez duela horrelakorik onartuko, ez... [+]


Hizkuntza bat gutxiago munduan: azken caddo hiztuna hil da

Caddo hizkuntza gorde eta biziberritzeko ahaleginean ari den ekintzailea da Alaina Tahlate. AEBetako jatorrizko caddo herriko hizkuntza hori jario oneko hiztun bakarrarekin gelditua zen: Edmond Johnson, 95 urteko hiztunarekin. Tahlate gazteak aitortu zion estutasunez bizi zuela... [+]


Asimilazioaren kontrako topagune izanen da Izpegi irailaren 19 eta 20an

Izpegiko besten hirugarren edizioa ospatuko dute, Basaizea Baigorriko kultur elkarteak, Baztango Gazte Asanbladak eta Baigorriko zein Erratzuko gazteek elkarlanean prestaturik. Hitzaldiak, bazkaria, ibilaldia, kontzertuak... izanen dute zeregina.


Azpiegitu handiak
Osasunak bat egin du Nafarroako AHTren aldeko Plataformarekin

Osasuna futbol taldeak bat egin du Nafarroako Abiadura Handiaren aldeko plataformarekin, azken honek ostegun honetan jakinarazi duenez. UGT sindikatuak eta Eraikuntzaren Industrializatzearen Aldeko Nafarroako Klusterrak ere bai.


Bilboko etapa Palestinak “irabazi” zuela azpimarratu dute, eta protestan jarraitzera deitu

Palestinarekin Elkartasunak manifestazio nazionala antolatu du urriaren 4rako. Ostiral honetan Euskal Herriko 130 udaletxeren aurrean protestatzera deitu du Gernika-Palestina ekimenak.


2025-09-05 | Sustatu
Itzulbide jarri dute martxan Osakidetzan, euskarazko lan-hizkuntza eraginkorragoa izateko

Osakidetzak Itzulbide aurkeztu berri du. Itzultzaile neuronal bat da EAEko osasuneko profesionalentzat, euskaraz egiten diren kontsulta medikoetako informazioa gaztelaniara itzultzen duena. Euskara lan-hizkuntza eraginkorra izateko baliabide gehiago eskainiko dizkie... [+]


Ikasle nafarren %30ak ikasiko du aurten euskarazko D ereduan

Hiru urte bete dituzten 1.404 ikasle berri matrikulatu dituzte D edo B ereduetan, Nafarroan. Adin guztiak kontuan hartuz, 27.334 ikaslek ikasiko dute euskaraz. Matrikulen 67,8% ikastetxe publikoen sarean izan da.


Pantailen gehiegizko erabilera, desinformazioa eta indarkeria praktikak identifikatu ditu adingabeen artean Macsonrisas-ek

Ikasleek pantailekin duten harremana aztertu eta "Heziketa digitala LH eta DBH" izeneko txostenean jaso dituzte ondorioak Macsonrisas-eko kideek.


Kaleratze kolektiboa ezarri nahi dute Maderas de Llodion

Asteleheneko bileran helarazi zioten asmo hori enpresa batzordeari, eta irailaren 9rako deitu dute hurrengo bilera. Fabrikak 151 behargin ditu gaur egun, baina ez dute zehaztu zenbat kaleratuko lituzketen.  


Herriko dantzan parte hartzen ari ziren emakumeei eraso egin diete Errioxako Cervera herrian

Emakumeak dantzara atera eta gizonezko dantzariek oztopatu egin dituzte, bultza egin diete eta haien dantza eragozten saiatu dira. Beste batzuetan musikariak geldiarazi dituzte eta ikusleetako batzuk bizkarra eman diete emakume dantzariei. Ez da Baztan, ez Hondarribia edo Irun;... [+]


2025-09-05 | Gedar
Gaztetxea lortu dute Etxaurin

"Bailara eraldatzeko ezinbesteko tresnatzat" hartzen dute Gaztetxea, eta elkartasuna adierazi diete "borrokan dauden beste Gaztetxe guztiei".


“Hondarribiko alardearen bi aldeak parez pare jartzea da zilegitasun bera ematea zapaltzaileari eta zapalduari”

Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]


Gipuzkoako Aldundiko zaintzaileek ez dute euskara jakin beharrik, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiaren arabera

Donostiako epaitegi batek aurretik emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. ELAk eta LABek mobilizazioa antolatu dute ostiralerako, eta Euskalgintzaren Kontseiluak bat egin du.


Eguneraketa berriak daude