AMORE EMATEKO PREST?


2021eko uztailaren 19an
Garai batean familia otorduetan biltzen zen elkarrekin egoteko. Gaur egun aldiz, telebista inguruan. Etxeratu bezain laster argia balitz bezala pizten dugu; etxe guztien erdigunea da. Milurte amaiera honetan, gero eta tele-jatunagoak gara, jakinki ere telebistak ez gaituela behar bezala asetzen. Nahiz eta programazioa kaskarra eta «zaborra» dela esan, gero eta gehiago ikusten dugu (Europan batez beste, hiru ordutik gora egunero). Telebista jarraitu beharrreko lorratza bihurtu da gure eguneroko bizitzan, inolako esfortzurik egin gabe ideiak, gertaerak eta baloreak ahora ematen baitzaizkigu,

«telebistan agertzen ez dena ez da existitzen»
esaldia sinesteraino. Alabaina, dudarik ez da telebista komunikazio pizgarri bezain kaltegarri izan daitekeela bakarrik nahiz sendian bizi direnentzat. Teorian, informatiboa ikustearren jartzen dugu. Baina berau amaituta ez dugu itzaltzen. Gutxi izango dira telebistari so bi ordutik behera ematen dituztenak, are gutxiago seme-alabak edukita.

«Alde batetik, jendeak ohitura hutsagatik ikusten du, atsedena hartzeko aitzakia baita, parean eseri eta lasai egoteko aukera. Dena den, telebista aurrean ematen dugun denbora, batez beste, jaitsi egin da 90eko hamarkadaren hasieratik hona»
azaltzen digu Matxalen Garmendia EHUko Gizarte eta Komunikazio Zientzietako irakasleak. Bere «Zergatik ikusten dute emakumeek telebista?» ikerlan argigarria ezinbesteko erreferentzia bilakatu da emakumezkoen telebista ikusteko ohiturak jorratzerakoan. Nola, noiz, norekin eta zer ikusten duten emakumeek telebistan. Zergatik miatu emakumeen ohiturak?

«Ba, aberatsagoa, anitzagoa, iruditu zitzaigulako. Emakumeen kasuan, telebista ikusteaz batera, beste hainbat aldagai baitago. Esaterako, gizonezkoentzat etxea atseden lekua den bitartean, emakume askorentzat berriz, nahiz eta anitzek etxetik kanpo lan egin, oraindik ere lan esparrua da. Beraz, emakumezko gehienentzat egunerokoa bezain lasaigarria da telebista ikustea, «relax» modura hartzen dute, jakinda ere askotan senar edo seme-alaben nahien menpe egon beharko dutela».

NORK DAUKA URRUTIKO AGINTEA?

-Arraroa da merezi duen zerbait egotea.
-Jakina, baina ez dut zeregin hoberik.
-Film bat ikusten ari garela bost axola zait senarrak zerbait esatea. Futbola denean berriz, isilarazi egiten nau.
-Beti ari dira «zapping» egiten ezer zehatzik ikusi gabe.
-Lagungarria da; senarrarekin haserre egonda ere, telebista aurrean zaudela ez daukazu txintik ere esan beharrik.
Halako esaldiak hitzetik hortzera entzuten ditugu emakumeen ahotik. Baina, salbuespenak salbuespen, batzuk zapuztuta egonik ere, ez dira etxean dagoen beste telebista ikustera joaten. Ahal duten neurrian saiatzen dira familia biltzen eta haien gustuko saioak ikusten. Horren kariaz, aipa dezagun Euskal Herriko etxeetan telebista bakarra dutenak % 27 direla, Espainian aldiz % 33. Bi telebista dituztenak % 57 dira hemen, % 47 han. Hiru dituztenak % 19 dira bietan. Egongela, sukaldea eta logela izaten dira kokalekuak hurrenez hurren.
Beti esaten da etxe batean urrutiko agintea duena dela familia horretan agintzen duena. Normaltzat hartzen da senarrak urrutiko agintea edukitzea. Emakumeak ukanez gero ordea, «sarjento»tzat jotzen dugu.

«Horren aurrean nolabaiteko estrategia erabiltzen dute emakumeek. Saio jakin bat interesatzen bazaie eskatu egiten dute. Zentzu horretan gizonak baino informatuagoak egoten dira. Hala ere, ez dute beti jokabide bera; hori ere aldatuz doa aldartearen arabera».
Maiz gertatzen da bikote batek hasieran telebistarik ez edukitzea. Baina haurrak munduratzearen aitzakia hartuta, zapla! telebista erosten dute. Hain zuzen, umeen artean ez ezik, gizartean ere telebistaz mintzatzeko ohitura asko zabaldu da, lanean eta lagunartean. Halaxe, nolabait alboraturik ez geratzearren, jendeak telebista ikusi, begiratu edo gutxienez entzun egiten du.

«Besteekin batera telebista aurrean egon arren, emakume askok ez dute arreta handirik jartzen, beste gauza batzuk egiteko aprobetxatuz».

ALDAKETAREN BELAUNALDIA.

Ondorio hauetara iristeko, lan enpirikoa jarraitu du Garmendiak, 30-45 urte inguruko adin taldea hautatuz. Lana aldi berean etxean eta etxetik kanpo egiten dutelako. Hamar emakumez osaturiko zortzi talde hartu ditu eredutzat, aldagai hauen arabera banaturik: klase soziala, lantokia eta seme-alaben adina.

«Hor kokatu nuen aldaketaren belaunaldia, mota guztietako emakumeek osatzen baitute, etxekoandreek, lizentziadunek, eta abar»
. Azken hamarkadetan emakumea lan munduan murgildu izanak aldaketak ekarri baditu ere, badirudi betiko rolek bere horretan segitzen dutela.
Ze saio mota ikusten dituzten galdetuta, informatiboak eta filmak erantzuten dute gehienek. Haatik, galdeketa aurrera joan ahala, multzo batek aitortzen du «foiletoiak» eta «reality show»ak desagerturik, saio «arrosa» zaleak direla. Izan ere, gizartean halako saioen inguruko aurreiritzi bat dago egia estaltzera bultzatzen dituena.

«Nolanahi ere, topikoek ez dute beti funtzionatzen. Adibidez, programatzaileek ustekabea hartu dute, goizez edo bazkalondoan emakumeei begira egiten diren programak gizonezkoek ere ikusten dituztela jakitean. Audientziaren emaitzek ostera, ez dute beti errealitatea islatzen. Demagun SOFRESek jendeak bart halako saioa ikusi duela esaten du; ba, horrek ez du nahitaez esan nahi adi egon zirenik; ezta gustatu zitzaienik ere»
.
Ondorio gisa, ate joka dugun kate burrunbak aldaketak ekarriko ote dituen galdetu diogu Matxalen Garmendiari eta irakasleak ezezkoa erantzuteko arrazoiak azaldu dizkigu.

«50 katerekin eskaintza zabalagoa izango bada ere gure gustuko saioak aurkitzeko, aukeraketa egiteko dugun gaitasuna oso mugatua da, 6 edo 7 aukeretatik gora galdu egiten gara-eta»

Azkenak
Itzali sistema, piztu alternatibak

Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.


2025-05-21 | ARGIA
Migratzaileak beste herrialdeetara deportatzeko baldintzak malgutu nahi ditu Bruselak

Europako Batzordeak beste urrats bat eman nahi du migrazioaren kontrako politikak gogortzeko bidean: deportaturiko migratzaileek ez lukete zertan harreman zuzenik izan behar hirugarren herrialde "seguruak" deiturikoekin, hara kanporatuak izateko.


Baionako gizon bat epaitzen ari da Paueko Auzitegia, zortzi adin txikiko bortxatzea leporatuta

Salatu dute 69 urteko gizonak hogei urtean egin zituela erasoak. Donostian bi gizon atxilotu dituzte, adingabe bat bortxatzea leporatuta; beste bi gizon ere ikertzen ari dira, talde bortxaketako parte izan daitezkeelakoan. Salaketa jarri duen adingabea Gipuzkoako gizarte... [+]


Foruzaingoak familia bat etxegabetu du Antsoainen, eta hori galaraztera joan direnen aurka oldartu da

10:00etan etxegabetzea gauzatzeko agindua zuen Poliziak, baina lehenago bertaratu dira sei patruila emakumearen etxera eta inguruko kale guztiak moztu dituzte. Haritu Elkarlaguntzako Sareak eginiko deiari erantzunez, dozenaka lagun elkartu dira etxearen aurrean etxegabetzea... [+]


Gorka Ovejero, AHTren kontrako plataforma: “Zundaketen lana sabotajeen bidez oztopatzen ari omen dira, baina salaketarik ez da egin”

Abiadura Handiko Trenaren kontrako plataformak astelehenean jakinarazi zuen Espainiako Gobernua eta Nafarroakoa egiten ari diren zundaketa kanpainak ez duela etenik. Izurdiagan eta Otsobin herri mugimenduak lortu zuen geldiaraztea legezkoak ez ziren eta baimenik gabe abiatu... [+]


Erresuma Batuak bertan behera utzi ditu Israelekin zuen akordio komertzial berrirako negoziazioak

Europako Batasunak ere Israelekin dituen akordio komertzialak “berrikustea” erabaki du, 27 estatutik 17k aldeko botoa eman eta gero. Dagoeneko 53.000 hildakotik gora eragin ditu Netanyahuren gobernuak.


Enkarterrin zentral eoliko bat egiteko proiektua atzera bota du Jaurlaritzak, ingurumen kalte larriak eragingo lituzkeelako

Bizkaian, Artzentales eta Sopuerta artean Euskal Haizie enpresak eraiki asmo zuen zortzi aerosorgailuko zentral eolikoaren proiektua atzera bota du Eusko Jaurlaritzako Industria Sailak, faunan, landaredian eta ondarean eragingo lituzkeen kalteengatik. Enkarterriko herritarrak... [+]


2025-05-21 | Nicolas Goñi
Banku handiek klima aldaketan inbertitzen dute, baina ez da konponbidea sustatzeko

Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri  honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]


Miren Amurizaren ‘Pleibak’, 111 Akademiako irabazle

Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Jule Goikoetxea: “Euskal Herrian ere Trumpek eta Mileik gorroto duten guztia da woke”

Mundu mailan abiadura handian garatuz doan ideologia eta mugimendua dugu antiwokismoarena. Boterera arribatzeko eskuin muturreko agintariek duten arma berria da, eta berdin-berdin zabaltzen ari da herriko karriketan, unibertsitateetako korridoreetan zein telebista platoetan. Eta... [+]


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Zapalduen hitza zokoratzeko asmakizuna

Wokismoari begiratu beharrean antiwokismoari so jarri gara. Antiwokistek sorturiko multzoa delako wokismoa, eta antiwokismorik ez balego ez legokeelako wokismorik. Multzo eklektiko horri begiratu, eta laster ohartzen gara eskuin muturrak hastio duen guzia barnebiltzen duela:... [+]


2025-05-21 | Iñaki Murua
Aldia itzalaz erditu zenekoa

Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]


Nazioaren pendulua, han eta hemen

Politikan, gizartean eragiteko nahiaren eta identitate zeinuetan sakontzearen arteko tentsioa ekidinezina da. Zabaltzearen eta norberaren ezaugarriak indartzearen arteko hartu-emana politikaren adierazle baita. Bi arloak lortu nahi izaten dira, eta elkarren artean elikatzen... [+]


2025-05-21 | Nekane Txapartegi
Borrokak lotu nahian

Bisita, bizipen eta hausnarketa egunak izan ditut maiatzekoak. Hor nabil, intersekzionalitatea nola gauzatu, borrokak lotu nahian, bertsolarien moduan puntu guztiak esan nahian, potorik egin gabe...

Lan egiten dudan LoRa irrati komunitariotik, Maiatzaren 1erako... [+]


2025-05-21 | Castillo Suárez
Bihotzeko pitzadurak

Oliver Laxe-k esan zidan behin enpatiari eustea dela zuzenena bizitza honetan. Zauritutako jendeak hunkitzen duela, eta jakin-min handia sorrarazten diola; eta hori dela, hain zuzen ere, gehien gustatzen zaion gauzetako bat: bere buruari galdetzea zergatik hunkitu duen horri... [+]


Eguneraketa berriak daude