GAZTE BELAUNALDIA EZ DA HAURRAK BAINO GUTXIAGO

  • euskaldunen bilgune garrantzitsua. Euskara hutsezko aldizkari bat argitaratzendute urtean bitan. Oiongo euskaltegia da elkarte honetako kideetako bat, une honetan175 bat ikasle ditu eskualde osoan zehar banaturik dituzten ikastaldetan.

1999ko ekainaren 20an
Arabar Errioxa (Nafarroako Bianara ere iristen da) guztira hedatzen den Ttiki-ttaka euskaldunen elkartea 1993an sortu zen. Eskualdeko euskaldunen bilgune da. Bere sorreran bi helburu nagusi zituen elkarte honek, batetik ikastolako eta euskaltegietako ikasleak elkartzea eta bestetik eskualdeko giro erdaldunean euskal erreferentzia izatea.
Azkenaldian lantaldeko kide kopurua gutxitu egin den arren taldeak tinko dirau. Taldeko jende kopurua gutxitzearen arrazoia eskualdearen egituraketan egon daiteke, herriak oso sakabanaturik baitaude. Hala ere, orain, gazte batzuk hurbildu zaizkie. Talde honek eskualdearen hizkuntz egoera oso kontuan izaten du eta bere lana horretara egokitzen dute, ez dira errealitatea baino azkarrago edo mantsoago joaten.
Euskara hutsezko aldizkari bat argitaratzen dute Ttiki-ttaka elkarteak, urtean bi ale kaleratzen dituztelarik.
Urtean zehar ekitaldi ugari antolatzen dute. Urteroko euskararen eguna txandaka egiten dute, aldiko herri batean, lehen aipatu dugun sakabanaketari aurre egitako. Herri guztietatik igarotzen den bizikleta martxa bat ere egiten dute, hitzaldi, musika emanaldi, bertso afariek... osatzen dute urteko egitaraua. Urterokoez gain unez uneko lanak ere egiten dituzte, Bai euskarari kanpaina dela, Araba Euskaraz dela... Iaz gainera udaleku irekiak jarri zituzten martxan eskualdean.
Oraintxe Ttiki-ttakak duen asmoa gazteekin lan egitea da. Aisialdi egitasmo bat ere abian jarri dute eta La Pueblan eta Oionen talde bana sortu dira. Aurrera begira ere honetan jarraitu nahi dute, gazteak protagonista izatea nahi dute.


Oiongo Ika: Eskualdeko euskaltegi bakarra

Arabar Errioxako eskualdean euskaltegi bakarra dago, Ika Oionen daukan euskaltegia, hain zuzen ere. Euskaltegia Oionen dagoela esaten dugun arren hau ez da guztiz egia, izan ere, eta egoitza nagusia herri honetan dagoen arren euskalduntzerako eskaintza eskualdeko herri guztietan egiten dute. Saiatzen dira ikasle bakoitzaren herrian taldea sortzen baina hori ezinezkoa denez herri batetik bestera joan behar izaten dute euskara ikastera.
Euskalduntze proiektu hau duela hamazortzi urte jarri zen abian, eta ordutik gaur arte ikasle gorakada nabaria izan da. Aurtengo 98-99 ikasturtean 173 ikasle eta 10 irakasle dira euskalduntze prozesuan murgildurik daudenak. Ikasle hauek, esan bezala, eskualde osoan banaturik daude, Bastidan 4.urratseko 9 ikasle daude, Eskuernagan 7. urratseko 8 ikasle, Biasterin 3. urratseko 12, Eltziegon 5. urratseko 12, Lantziegon 3. urratseko 10, Bianan (Nafarroa izan arren eskualde honetan sarzten da) 2. urratseko bi talde daude, batean 10 eta bestean 13 ikasle daudelarik, Mendabian 3. urratseko 10 ikasle eta Oionen, euskaltegiaren egoitza nagusia dagoen herrrian, ikasturte honetan zazpi talde daude 1., 2., 3., 4., 5., eta 9., urratsak euskalduntze atalean eta EGA talde bat ere bai, talde hauetan 89 euskara ikasle daudelarik. Ikaslegoa oso gaztea da, batez besteko adina 25-35 urtetakoa da

Araban euskara berpiztearen arrazoi edo eragilea zein izan da?
Dirudienez Araban irakaskuntza izan da indar nagusia, kontuan eduki behar da familia barruko transmisiorik ia ez dagoela gurasoak erdaldunak direlako, eta orduan neska-mutikoak eskolan ikasi dutenari esker atera da euskara aurrera.

Arabako ikastolak ingurune erdaldun batean daudela kontuan izanik irakaskuntza lanak egiteaz gain euskal kulturaren munduan eragile izan behar al dute?
Ez bakarrik Araban, Euskal Herri osoan ere bai. Ikastolak izan du euskaraz aparte euskal kultura bera aurrera ateratzeko helburua, eta hori liburu honekin ere ikusten da, liburu hau Araba Euskarazen proiektu bat izan da.

Arabako euskarak zer berezitasun ditu?
Araba osoko euskararekin gertatzen dena da ez dagoela bertako bereizgarririk, ez dago ezaugarri bat Araban bakarrik gertatzen dena, horregatik ez dut Arabako euskara euskalkitzat hartzen, mendebaldeko euskalkien azpieuskalkitzat hartzen ditut, Araba mendebaldeko eta erdialdeko euskara bai behintzat.

Aurten Araba Euskaraz La Puebla de Labarkan dela-eta, nolakoa da euskararen egoera eskualde horretan?
Ezin hobea. Beno datu absolutuak hartuta euskaldun gutxi dagoela ikus daiteke baina duela 30 urte ez zegoen bat ere, eta Araba osoan ere horrekin jokatu behar dugu. Esate baterako Arabar Errioxan 1991n 662 euskaldun zeuden, oso kopuru txikia dirudi baina hamar urte lehenago 80 besterik ez zeuden. Honekin lotuta dago liburuaren mezu osoa, arabarrek pentsatu izan dute beste euskaldunak baino gutxiago direla, baina kontuan eduki behar dugu datu garrantzitsu bat, 1970ean Irizarrek inkesta bat egin zuen, inkesta horretan esaten zen Araba osoko euskaldunak ez zirela 2.000ra iristen eta duela bi urteko datuetan euskaldunak 40.000 dira. Hori sekulakoa da.

Liburua oso era errazean idatzita dagoela esan da, adituak ez direnek ere ulertzeko moduan. Hori al da helburuetako bat?
Helburu nagusia hori da. Liburu honen helburua ez da aurkikuntzak egitea, euskaltegietan edo ikastoletan dabiltzanek erraz irakurri ahal izatea baizik


Azkenak
Intsusaren bigarrena

Joan urteko udaberrian idatzi nuen intsusari eskainitako aurreneko artikulua eta orduan iragarri nuen bezala, testu sorta baten aurrenekoa izan zen. Sendabelar honen emana eta jakintza agortzen ez den iturriaren parekoa dela nioen eta uste dut udaberriro artikulu bat idazteko... [+]


'Cristóbal Balenciaga' telesaila
"Nabaritu dadila euskaldun batzuok euskaldun baten istorioa kontatu dugula"

Cristóbal Balenciaga diseinatzailearen biografia kutsuko fikziozko telesaila egin du Moriarti hirukoteak, Disney+ plataformarentzat. Estreinakoa dute formatu horretan. Aitor Arregi eta Jon Garañorekin egin du hitzordua ARGIAk, Jose Mari Goenaga kanpoan baitzen,... [+]


Eguneraketa berriak daude