MUSIKA ARETOEN MAPA ALDATZEN ARI OTE DA?

  • gaur egungo egoera? Hobetu al dira kontzertuak emateko aretoak? Euskal Herrianzehar musika taldeek beren emanaldiak eskaintzeko darabilzkiten leku motadesberdinak azaltzen saiatuko gara datozen orrialdetan.

1999ko maiatzaren 23an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Alde batetik nazioarte mailan goiko puntan dauden rock izarrak aterpetu dituzten areto erraldoiak daude. Makrokontzertu hauek Espainiako oso leku gutxitan izaten dira. 80ko hamarkadan Madril, Bartzelona eta Donostian izaten ziren kontzertu handi horiek. Gaur egun Bilboko La Casilla kiroldegian edo Erakustazokan, eta Donostiako Belodromoan edo Ilunbe zezen plaza estali berrian (Bryan Adamsena izan da bertako lehen kontzertua) izaten dira horietako batzuk. Iruñeko Anaitasunan ere izaten dira horrelakoak.
Aipatu behar da ekainaren bukaerarako Bilboko Erakustazokan ekitaldi erraldoia ari dela prestatzen Serrano promotora. Bi egunetan zehar, ekainak 25 eta 26an, hiru eszenatokitan 40 talde inguru bilduko dituzten kontzertuak izateaz gain, disko azoka ere izango da, disketxe independenteak elkartuz Euskal Herrian egiten den lehen rock azoka bilduz.
Dudarik gabe, atzerritik etorritako izarrek bereganatzen dute jende kopuru altuena areto erraldoi horietan. Hor dago, azken adibide gisa, Bob Dylanek Donostian eskainitakoa. Honelako ekitaldiekin lotuta daude leku irekietan antolatzen diren jaialdi erraldoiak. Euskal Herrian Arrosakoa da adibide nagusiena, euskara eta ikastolen alde edo beste aldarrikapen baten inguruan antolatutakoak ahaztu gabe. Horrelakoetan eszenatoki bereziak muntatzen dira eta musika taldeak ez dira baldintza onenetan aritzen.
Beste eszenatoki mota bat orkestra sinfoniko batekin abestu duten bakarlariek behar dutena litzateke. Horrelakoetan antzoki handi bat (Benito Lertxundik Euskadiko Orkestrarekin euskal hiriburuetan emandako saioak dira honen adibiderik gertuena) edo kiroldegi bat (Mikel Laboak Euskadiko Orkestrarekin Donostiako Musika Hamabostaldian) aukeratzen da, interprete multzo handiak hala behar duelako.
Rock talde arrunten zirkuitua oso anitza da eta modu askotako lekuak ezagutzen dituzte bere emanaldietan. Urte askotan frontoietan jo behar izan dute taldeek, eguraldiaren aldetik segurtasuna eskaintzen zuten toki bakarrak. «

Euskal soinua deitzen dugun hori erraietan sartuta daukagu, baina egoera tamalez ez da asko aldatu
», adierazi digu Serrano promotorako Josunek. Etxe honek era guztietako aretotan egiten du lan: hiriburuetako antzokiak, kiroldegiak, plazak, areto txikiak eta frontoiak, noski. Alor honetan gaur egungo joera nagusiez galdetuta, zenbait abeslarik (Juan Carlos Perez, Gari) giro barnekoiagoa bilatzen dutela erantzun digute, soinu aldetik kalitate handiagoa lortu nahian.
Neurri txikiko aretoak jarri dira modan azkenaldian. Soraluzeko Gaztelupe taberna aipatu behar da hemen. Zigilu bat sortzeaz gain (Gaztelupeko Hotsak), emanaldi ugari antolatzen du eta zirkuitu antzekoa sortu du beste taberna batzuekin (Bilboko Kafe Antzokia, Bergarako Pol Pol) lurralde eta estilo desberdinetako musika taldeei aukera emateko.


Kultur Errota errotu nahian

Honen antzeko eskaintzari ekin dio Euskara Elkarte eta Herri Aldizkarien Topaguneak Kultur Errota izeneko ekinbidearekin. Formato txikiko ikuskizunak (ez bakarrik kontzertuak, antzerkia, pailazoak, erromeriak ere bai) eskaintzen ditu hainbat herritako taberna eta aretotan, euskara hutsez, noski. Euskara elkarteen babesean funtzionatzen duten hiru taberna badira Euskal Herrian (Bilboko Kafe Antzokia, Durangoko Berbaro eta Lasarteko Jalgi) baina guztira 25 talde daude sartuta Errotan eta gainontzeko herrietan taberna, kultur etxe edo beste lokal txikietara jotzen dute antolatzaileek.
Aipatutako hiru areto horiek emanaldiak eskaintzeko ondo egokituta daude soinu eta argi aldetik. Horrelako gehiago sortzea ona litzateke, baina inbertsio handia eskatzen du eta autofinantziaketa helburutzat dutenez, zaila izango da. Azaroan hasi zen proiektu honek 200 emanaldi eskainiko ditu ekaina bitarte, negu parteko kultur zirkuitua baita. «

Hurrengo denboraldirako Errota errotzea nahi genuke, beste herri gehiagotara zabaltzea, proiektua egonkortzea
» dio «Urru»k, ekinbide honen koordinatzaileak. Artista eta ikuslearen arteko harreman zuzena bilatzen dute ekitaldi hauek, gune handiek sortzen duten hoztasunarekin bukatzearren. Bere prezioa dezente jaisten duten musikari ezagunekin batera (Joxan Goikoetxea, Joseba Tapia, Mikel Urdangarin), proiektu honek musikari gazteagoei kontzertu batzuk emateko eskaintzen dieten aukera azpimarratu behar da bereziki, Imanol Ubeda Bide Ertzean taldeko partaidearen iritziz.
Zenbait udalek ere eszenatoki edo gune intimo hauek bilatzen dituzte. Iaz adibidez, Andoain, Hernani eta Tolosako udalek «Musikaren txokoa» izeneko zirkuitu txikia antolatu zuten.


Gaztetxeak, rockaren tenpluak

Gazte asanbladak eta gaztetxeak izan dira euskal rockaren sostengu nagusienak. Oraindik ere kontzertu ugari antolatzen da leku hauetan eta, batzuk aipatzearren, Deustuko gazte lokala, Elorrio, Larrabetzu, Gasteiz (oso egitarau ona eskaintzen du hilabetero), Andoain, Alegia, Azkoitiko Mataderoa, Altsasu, Etxarri-Aranatz edota Iruñea aipatuko genituzke. Atzerritik etorritako taldeen babeslekuak izaten dira askotan.
Alegiako Gaztetxeak adibidez 11 urte bete zituen abenduan eta urtero kontzertu sorta ederra eskaintzen du, herriko jai alternatiboak antolatzeaz gain. Parisen duten lagun baten bidez edo Arrasate, Hernani, Andoain eta Ibarrako gaztetxeen bidez lortzen dituzte bira egiten ari diren taldeak. Eszenatokia ondo prestatuta dute argi eta soinu aldetik eta 400-500 pertsonentzako lekua badago. Talde ezagunak ekartzen dituztenean, sarrera merke batekin taldeari ordaintzeko eta musika ekipoaren erdia ordaintzeko moldatzen dira. Beste erdia paratutako tabernatik ateratzen dute. Baina kontu hauek ez dira beti ondo ateratzen eta jaietatik gordeta duten kutxara jo behar izaten dute batzutan, batez ere talde ezezagun edo berriekin.
Kasu oso bereziak ere badaude Euskal Herrian. Badira oso eskaintza desberdina duten hiru areto: Iruñeko Artsaia, Gasteizen Betagarri taldekoek daramatena eta Irungo Tunk!. Areto hauetan ez dira bakarrik kontzertuak eskaintzen. Horretaz aparte, musika taldeei entseatzeko aukera ematen zaie, horrela rock talde gehienen arazorik handienetakoari erantzuna emanez.


Atzerritarrak ez dira falta

Matxitxa enpresa Bilboko Kafe Antzokia eta Bilborock, Bergarako Jam, Iruñeko Artsaia, Lasarteko Zulo, Gasteizko Elefante Blanco, Trintxerpeko Mogambo eta Irungo Tunk! aretoetan aritzen da batez ere. Neurri desberdinetako aretoak dira, handienak Bergarakoa eta Gasteizkoa izanik, 1.200 eta 1.000 pertsonarentzat, hurrenez hurren. Enpresa honetako arduradun Angel Floresek dioenez, lehen taldeek edozein tokitan jotzen zuten, baina behin maila bat lortuz gero bere eskakizunak handiagoak dira, baita aretoari buruzkoak ere. Atzerritik etortzen diren talde ospetsuek bizpahiru kontzertu ematen dituztenean, horietako bat Euskal Herrian izaten da, adibidez Jam aretoan. «

Azken hiru urteotan asko hobetu da egoera. Hiri handiez gain, badira oso maila oneko beste areto batzuk. Gainera argia eta soinua jarrita izaten dute eta oso ondo egokituta daude
» dio Floresek.
Hala ere, oraindik askotan frontoietara jo behar izaten dutela onartzen du, talde berrien kasuan batez ere. Gainera, antolatzaileak herriko taldeak direnean, errazagoa da frontoia erabiltzeko udalaren baimena lortzea.
Merkatuak markatu egiten duela dio Matxitxakoak, salmenten arabera areto handi edo txikiagoetara jotzen baita. Hala ere, gauza akustikoetarako joera dagoela onartzen du. «

Bakarlari batzuk (Mikel Markez, Anje Duhalde) neguan bakarka aritzen dira, nahiz eta udan talde batean aritu. Horrela kultur etxeetan-eta emanaldiak lortzeko aukera gehiago baitauzkate
», adierazi digu.
Azkenik, herriko jaietan antolatzen diren kontzertu solteak, herrietako kultur taldeek antolatzen dituztenak, tarteka eratzen diren zikloak, kultur etxeetakoak eta abar aipatu behar dira Euskal Herriko kontzertuen ikuspegi azkar honetan.
Buruan gelditzen zaigun beste zalantza da eraikitzen ari diren kultur zentro erraldoietan (Guggenheim, Euskalduna, Kursaal) euskal musikak bere lekua izango duen ala ez. Orain arte behintzat musika klasikoak izan du bere txanda, baina rocka eta beste musika berriak entzuteko aukera izango al dugu? Hori izan daiteke azpiegitura berri hauen erronketako bat. Gure erakundeek gazte musika eta herri musika laguntzeko aukera ezinhobea izan daiteke


Azkenak
Hegazkinez bidaiatzea trenez baino 26 aldiz merkeago izan daiteke Europan

Europa barruan hegaldiak hartzea trenez bidaiatzea baino 26 aldiz merkeagoa izan daiteke, 31 herrialdetako 142 ibilbidetan oinarritutako Greenpeaceren ikerketa baten arabera. Hegaldien zerga pribilegioei egotzi die desparekotasuna, eta trenbidea merketzeko neurriak eskatu ditu.


Belfasteko Kneecap musika taldea jo-puntuan: epaiketak, zentsura, jazarpena...

Israel Gazan egiten ari den genozidioaren aurkako mezuak adierazteagatik mota askotako errepresioa jasan du Irlandako Kneecap musika taldeak: Liam Óg Ó hAnnaidh kidea asteazkenean epaitu zuten, Londresen emandako kontzertu batean Hezbollah miliziaren bandera... [+]


Gutxieneko soldata propioaren alde 138.495 sinadura lortu dituzte sindikatuek

ELA, LAB, ESK, Steilas, Hiru eta Etxalde sindikatuek aurkeztu dituzte Herri Ekimen Legegilearen sinadurak Eusko Legebiltzarrean. Orain pilota alderdien teilatuan dagoela esan dute, eta herritarren borondatea kontuan izatea eskatu diete.


Gazako genozidioan hildakoen %83 zibilak dira, Israelgo armadaren datuen arabera

Israelgo armadaren barne agiri batean agertzen diren datuek diote Gazan hil dituzten sei palestinarretatik bost zibilak direla, azken hamarkadetan aurrekaririk ez duen sarraskia izanik. Israelgo zerbitzu sekretuek maiatzean zioten armadak Hamaseko eta Jihad Islamikoko 8.900... [+]


Sexu erasoak “kopuruz eta intentsitatez handitu” dira Bilboko Aste Nagusian

Bilboko Konpartsek elkarretaratze jendetsua egin dute Arriaga Antzokiren aurrean azken egunetako eraso sexisten aurka egiteko. Konpartsek adierazi duten arabera, erasoak kopuruz eta intentsitatez handitu dira. Aste Nagusiaz gozatzera gonbidatu dituzte herritarrak, eta... [+]


Kartzelan jaioa eta Israelek eraila adin nagusitasunera iritsi aurretik: Youssef Al-Zuqen historia

Youssef Al-Zuq munduko preso gazteena izandakoaren bizitza Gazako zigor zikloaren ikur da. Al-Zug 2008an jaio zen kartzelan, ama atxilotu eta epaiketarik gabe espetxeratu ondoren. Uztailaren 12an hil zuten Israelen bonbardaketa batean.


Oporrak ere gaixotasun?

Abuztua heldu zaigu, irakurle. Oporretan zaude eta zuretzako denbora gehiago daukazu? Edo agian ez daukazu denborarik, oporrak planez bete dituzulako? Edozein modutan, kontuz! Egungo bizimoduaren psikologizazioak edonon sailkatzen ditu sindrome berriak, eta oporraldiak ez daude... [+]


Txikiren eta Otaegiren mural bati eraso egin diote Durangon

Durangoko Ernaik salatu du Txiki eta Otaegiren muralaren kontrako erasoa. Ostegun arratsaldean murala berregiteko dei egin dute.


Nazien kontzentrazio esparruetan palestinar zapia ezin dela jantzi ebatzi du Alemaniako epaitegi batek

Turingia estatuko Auzitegi Gorenak ebatzi du Buchenwald konzentrazio esparruko memorialak eskubidea duela kufija daraman edonori sarbidea ukatzeko, "judutar ugariren segurtasuna" arriskuan jarri baitezake.


AEBek beltzez margotu dute Mexikoko mugaren hesia haren tenperatura igo eta migratzaileak pasatzea saihesteko

Mexikoko mugako hesia beltzez margotu du AEBetako Gobernuak. Lehenengo brotxakadak ematera bertaratu da Segurtasun Nazionaleko idazkaria bera, Kristi Noem. Neurri horren bidez, hesiaren tenperatura igo nahi dute, eta horrela migratzaileen pasabidea zailtzeko.


Ibai Iturria Garmendia, mendi gidaria
“Jende asko ez da modu egokian joaten mendira, kezkagarria da”

Garmendi mendi gidaritza zerbitzuaren bitartez zeharkaldi eta ateraldiak antolatzen ditu Ibai Iturriak. Argitara eman diren datuekin kezkatuta, mendian "kontzientziaz eta arduraz" jokatzearen beharra azpimarratu du.


2025-08-21 | Gedar
Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Ez kobratzea, nagusiaren senideen etxeak garbitu behar izatea, lantokian lo egin behar izatea, irainak... Luxuzko jatetxeko esklabotza-baldintzen lekukotzak argitara ateratzen jarraitzen dute Urola Kostan.


Israelek Gaza hiria okupatzeari ekin dio, Hamasek azken su-eten proposamena onartuta ere

Erakunde palestinarrak astelehenean jakinarazi zuen ohar batean Egiptoko eta Qatarreko bitartekariek proposatutako su-eten akordioa ontzat jo duela. Israelgo armadak, ordea, dagoeneko inguratuta dauka Gaza hiria, eta han dauden palestinarrei urriaren 7ra arteko epea eman die... [+]


Eguneraketa berriak daude