MUSIKA ARETOEN MAPA ALDATZEN ARI OTE DA?

  • gaur egungo egoera? Hobetu al dira kontzertuak emateko aretoak? Euskal Herrianzehar musika taldeek beren emanaldiak eskaintzeko darabilzkiten leku motadesberdinak azaltzen saiatuko gara datozen orrialdetan.

1999ko maiatzaren 23an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Alde batetik nazioarte mailan goiko puntan dauden rock izarrak aterpetu dituzten areto erraldoiak daude. Makrokontzertu hauek Espainiako oso leku gutxitan izaten dira. 80ko hamarkadan Madril, Bartzelona eta Donostian izaten ziren kontzertu handi horiek. Gaur egun Bilboko La Casilla kiroldegian edo Erakustazokan, eta Donostiako Belodromoan edo Ilunbe zezen plaza estali berrian (Bryan Adamsena izan da bertako lehen kontzertua) izaten dira horietako batzuk. Iruñeko Anaitasunan ere izaten dira horrelakoak.
Aipatu behar da ekainaren bukaerarako Bilboko Erakustazokan ekitaldi erraldoia ari dela prestatzen Serrano promotora. Bi egunetan zehar, ekainak 25 eta 26an, hiru eszenatokitan 40 talde inguru bilduko dituzten kontzertuak izateaz gain, disko azoka ere izango da, disketxe independenteak elkartuz Euskal Herrian egiten den lehen rock azoka bilduz.
Dudarik gabe, atzerritik etorritako izarrek bereganatzen dute jende kopuru altuena areto erraldoi horietan. Hor dago, azken adibide gisa, Bob Dylanek Donostian eskainitakoa. Honelako ekitaldiekin lotuta daude leku irekietan antolatzen diren jaialdi erraldoiak. Euskal Herrian Arrosakoa da adibide nagusiena, euskara eta ikastolen alde edo beste aldarrikapen baten inguruan antolatutakoak ahaztu gabe. Horrelakoetan eszenatoki bereziak muntatzen dira eta musika taldeak ez dira baldintza onenetan aritzen.
Beste eszenatoki mota bat orkestra sinfoniko batekin abestu duten bakarlariek behar dutena litzateke. Horrelakoetan antzoki handi bat (Benito Lertxundik Euskadiko Orkestrarekin euskal hiriburuetan emandako saioak dira honen adibiderik gertuena) edo kiroldegi bat (Mikel Laboak Euskadiko Orkestrarekin Donostiako Musika Hamabostaldian) aukeratzen da, interprete multzo handiak hala behar duelako.
Rock talde arrunten zirkuitua oso anitza da eta modu askotako lekuak ezagutzen dituzte bere emanaldietan. Urte askotan frontoietan jo behar izan dute taldeek, eguraldiaren aldetik segurtasuna eskaintzen zuten toki bakarrak. «

Euskal soinua deitzen dugun hori erraietan sartuta daukagu, baina egoera tamalez ez da asko aldatu
», adierazi digu Serrano promotorako Josunek. Etxe honek era guztietako aretotan egiten du lan: hiriburuetako antzokiak, kiroldegiak, plazak, areto txikiak eta frontoiak, noski. Alor honetan gaur egungo joera nagusiez galdetuta, zenbait abeslarik (Juan Carlos Perez, Gari) giro barnekoiagoa bilatzen dutela erantzun digute, soinu aldetik kalitate handiagoa lortu nahian.
Neurri txikiko aretoak jarri dira modan azkenaldian. Soraluzeko Gaztelupe taberna aipatu behar da hemen. Zigilu bat sortzeaz gain (Gaztelupeko Hotsak), emanaldi ugari antolatzen du eta zirkuitu antzekoa sortu du beste taberna batzuekin (Bilboko Kafe Antzokia, Bergarako Pol Pol) lurralde eta estilo desberdinetako musika taldeei aukera emateko.


Kultur Errota errotu nahian

Honen antzeko eskaintzari ekin dio Euskara Elkarte eta Herri Aldizkarien Topaguneak Kultur Errota izeneko ekinbidearekin. Formato txikiko ikuskizunak (ez bakarrik kontzertuak, antzerkia, pailazoak, erromeriak ere bai) eskaintzen ditu hainbat herritako taberna eta aretotan, euskara hutsez, noski. Euskara elkarteen babesean funtzionatzen duten hiru taberna badira Euskal Herrian (Bilboko Kafe Antzokia, Durangoko Berbaro eta Lasarteko Jalgi) baina guztira 25 talde daude sartuta Errotan eta gainontzeko herrietan taberna, kultur etxe edo beste lokal txikietara jotzen dute antolatzaileek.
Aipatutako hiru areto horiek emanaldiak eskaintzeko ondo egokituta daude soinu eta argi aldetik. Horrelako gehiago sortzea ona litzateke, baina inbertsio handia eskatzen du eta autofinantziaketa helburutzat dutenez, zaila izango da. Azaroan hasi zen proiektu honek 200 emanaldi eskainiko ditu ekaina bitarte, negu parteko kultur zirkuitua baita. «

Hurrengo denboraldirako Errota errotzea nahi genuke, beste herri gehiagotara zabaltzea, proiektua egonkortzea
» dio «Urru»k, ekinbide honen koordinatzaileak. Artista eta ikuslearen arteko harreman zuzena bilatzen dute ekitaldi hauek, gune handiek sortzen duten hoztasunarekin bukatzearren. Bere prezioa dezente jaisten duten musikari ezagunekin batera (Joxan Goikoetxea, Joseba Tapia, Mikel Urdangarin), proiektu honek musikari gazteagoei kontzertu batzuk emateko eskaintzen dieten aukera azpimarratu behar da bereziki, Imanol Ubeda Bide Ertzean taldeko partaidearen iritziz.
Zenbait udalek ere eszenatoki edo gune intimo hauek bilatzen dituzte. Iaz adibidez, Andoain, Hernani eta Tolosako udalek «Musikaren txokoa» izeneko zirkuitu txikia antolatu zuten.


Gaztetxeak, rockaren tenpluak

Gazte asanbladak eta gaztetxeak izan dira euskal rockaren sostengu nagusienak. Oraindik ere kontzertu ugari antolatzen da leku hauetan eta, batzuk aipatzearren, Deustuko gazte lokala, Elorrio, Larrabetzu, Gasteiz (oso egitarau ona eskaintzen du hilabetero), Andoain, Alegia, Azkoitiko Mataderoa, Altsasu, Etxarri-Aranatz edota Iruñea aipatuko genituzke. Atzerritik etorritako taldeen babeslekuak izaten dira askotan.
Alegiako Gaztetxeak adibidez 11 urte bete zituen abenduan eta urtero kontzertu sorta ederra eskaintzen du, herriko jai alternatiboak antolatzeaz gain. Parisen duten lagun baten bidez edo Arrasate, Hernani, Andoain eta Ibarrako gaztetxeen bidez lortzen dituzte bira egiten ari diren taldeak. Eszenatokia ondo prestatuta dute argi eta soinu aldetik eta 400-500 pertsonentzako lekua badago. Talde ezagunak ekartzen dituztenean, sarrera merke batekin taldeari ordaintzeko eta musika ekipoaren erdia ordaintzeko moldatzen dira. Beste erdia paratutako tabernatik ateratzen dute. Baina kontu hauek ez dira beti ondo ateratzen eta jaietatik gordeta duten kutxara jo behar izaten dute batzutan, batez ere talde ezezagun edo berriekin.
Kasu oso bereziak ere badaude Euskal Herrian. Badira oso eskaintza desberdina duten hiru areto: Iruñeko Artsaia, Gasteizen Betagarri taldekoek daramatena eta Irungo Tunk!. Areto hauetan ez dira bakarrik kontzertuak eskaintzen. Horretaz aparte, musika taldeei entseatzeko aukera ematen zaie, horrela rock talde gehienen arazorik handienetakoari erantzuna emanez.


Atzerritarrak ez dira falta

Matxitxa enpresa Bilboko Kafe Antzokia eta Bilborock, Bergarako Jam, Iruñeko Artsaia, Lasarteko Zulo, Gasteizko Elefante Blanco, Trintxerpeko Mogambo eta Irungo Tunk! aretoetan aritzen da batez ere. Neurri desberdinetako aretoak dira, handienak Bergarakoa eta Gasteizkoa izanik, 1.200 eta 1.000 pertsonarentzat, hurrenez hurren. Enpresa honetako arduradun Angel Floresek dioenez, lehen taldeek edozein tokitan jotzen zuten, baina behin maila bat lortuz gero bere eskakizunak handiagoak dira, baita aretoari buruzkoak ere. Atzerritik etortzen diren talde ospetsuek bizpahiru kontzertu ematen dituztenean, horietako bat Euskal Herrian izaten da, adibidez Jam aretoan. «

Azken hiru urteotan asko hobetu da egoera. Hiri handiez gain, badira oso maila oneko beste areto batzuk. Gainera argia eta soinua jarrita izaten dute eta oso ondo egokituta daude
» dio Floresek.
Hala ere, oraindik askotan frontoietara jo behar izaten dutela onartzen du, talde berrien kasuan batez ere. Gainera, antolatzaileak herriko taldeak direnean, errazagoa da frontoia erabiltzeko udalaren baimena lortzea.
Merkatuak markatu egiten duela dio Matxitxakoak, salmenten arabera areto handi edo txikiagoetara jotzen baita. Hala ere, gauza akustikoetarako joera dagoela onartzen du. «

Bakarlari batzuk (Mikel Markez, Anje Duhalde) neguan bakarka aritzen dira, nahiz eta udan talde batean aritu. Horrela kultur etxeetan-eta emanaldiak lortzeko aukera gehiago baitauzkate
», adierazi digu.
Azkenik, herriko jaietan antolatzen diren kontzertu solteak, herrietako kultur taldeek antolatzen dituztenak, tarteka eratzen diren zikloak, kultur etxeetakoak eta abar aipatu behar dira Euskal Herriko kontzertuen ikuspegi azkar honetan.
Buruan gelditzen zaigun beste zalantza da eraikitzen ari diren kultur zentro erraldoietan (Guggenheim, Euskalduna, Kursaal) euskal musikak bere lekua izango duen ala ez. Orain arte behintzat musika klasikoak izan du bere txanda, baina rocka eta beste musika berriak entzuteko aukera izango al dugu? Hori izan daiteke azpiegitura berri hauen erronketako bat. Gure erakundeek gazte musika eta herri musika laguntzeko aukera ezinhobea izan daiteke


Azkenak
Hernaniko Txosna Batzordea: “Faxismoari eta arrazakeriari bidea itxiko diegu”

Hernaniko San Joan jaietan magrebtarren kontrako eraso gehiagoren berri eman dute Hernaniko Txosna Batzordeak eta Amher SOS Arrazakeriak. Salatu dute herrian asteak daramatzatela "jarrera, gezur eta ekintza antolatu arrazistak" bizitzen, eta ohartarazi dute: "Hau... [+]


Fermin Leizaolaren mundu interesgarriak

Donostia, 1960. Fermin Leizaola 16 urteko gazteak San Telmo Museoan zegoen Aranzadi Zientzia Elkarteko idazkaritzara jo zuen, bertako Espeleologia Sailean aritzeko prest.  

Ez zen San Telmora egiten zuen lehen bisita izan; 1975eko ekainean Zeruko Argia-rekin... [+]


Lurra eta konpromisoa ardatz, Bizkaiko hamar emakume baserritarren historia kaleratu dute

Maribi Ugarteburuk, EHNE Bizkaiaren enkarguz, herrialdeko hamar emakume baserritarren bizi historiak batu ditu Erein, Borrokatu, Bizi liburuan. Azken mende erdian Hego Euskal Herrian nekazaritzan eta abeltzaintzan izandako gertaerak bizi izan dituzten emakumeak dira protagonista.


2025-06-27 | Hala Bedi
Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote uztailaren lehenetik aurrera

Zuzendaritzak aurkeztutako Enplegu-erregulazioko espedientea (EEE) atzera bota eta "irtenbide bat bilatzeko negoziaketak hasteko helburuz", Agurain eta Legasako ArcelorMittal enpresako langileek greba mugagabeari ekingo diote.


LGTBIQ+ Komunitatearen Nazioarteko Egunaren bezperan, “sexu askapena eta harrotasuna” aldarrikatu ditu EHGAMek

Argitaratutako oharrean, EHGAM Euskal Herriko Sexu Askapen Mugimenduak ohartarazi du "faxismoa eta ideia faxistak" zabaltzen ari direla mundu mailan, eta "erresistitzeko prest" daudela: "Beldurra baino askoz handiagoa da sentitzen dugun amorrua". 


EHUn kitxuaz, komunitate indigenen erresistentzia aldarrikatzeko

María del Cielo Galindo Puyalek EHUn Master Amaierako Lana aurkeztu du ostegunean, ekainaren 26an. Galindok kitxuaz hitz egin du epaimahaiaren aurrean, Boliviako emakume indigena meatzarien parte-hartze politikoaz. Lana kitxuaz eta gaztelaniaz idatzi du, eta bere anaiak... [+]


'Missa Solemnis'
Bihotzetik zeruraino

Beethovenen 'Missa Solemnis'

  • Taldeak: Bilbao Orkestra Sinfonikoa (zuzendaria: Nuno Coelho), Bilbao Koral Elkartea (Enrique Azurza) eta Iruñeko Orfeoia (Igor Ijurra).
  • Bakarlariak: Mira Alkhovik (sopranoa), Nerea Berraondo (mezzoa), Michael Porter (tenorea)... [+]

Baztango Udalak “euskal errepublikaren parte” dela erabaki du

Aurrez, Plentziak, Alkizak eta Gernikak euskal errepublikaren parte izatea erabaki zuten. Baztanekin, dagoeneko Euskal Herriko lau herriek hartu dute erabakia.


'Artxibo biluzia'
Memoria indibiduala, memoria kolektiboa eraikitzeko

Artxibo biluzia
Nor: Intza Alkain eta Javi Barandiaran (Metrokoadroka).
Non: Lemoako Kotxepin aretoan.
Noiz: ekainaren 2an.

-------------------------------------------------------

Lemoan independentzia eguna ospatzen ari dira. Kotxepin kultur etxearen alboan,... [+]


Adin txikikoak dituzten Gasteizko bi familia kale egoeran geratzeko arriskuan daude

Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]


2025-06-27 | Xuban Zubiria
Bretoiera eta Bretainiako kultura sustatzen zuen Breizh kooperatiba itxi dute

Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.


Frantziako Estatuak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko ditu, baina helburuetatik urrun

Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]


Ed Rojas
“Trans legea onartu dute, baina zer gertatzen da identitate ez-bitarrekin?”

Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]


Azken hamar urteetan %21 jaitsi dira iktus kasuak Nafarroan

2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.


Eguneraketa berriak daude