MENDE OSO BAT AUTOREEN OGASUNA BIDERATZEN
- aurki Autore eta Argitaratzaileen Elkarte Nagusiak (SGAE). Bere lana guztien guztiz gustukoa eta erraza izan ez arren, gaur egun nork ez du bere abestia erregistratzen? Elkarte honen nondik norakoak jakin nahi izan ditugu, nola funtzionatzen duen eta zer lan egiten duen.
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Kultur produktu baten asmatzaileak bere ofiziotik jan nahi badu arotz batek bere altzarietatik bezala, beharrezko ditu egile eskubideak, eskubide horiek errespetatuak izan daitezen, eta berak sortutako zera erabiltzen eta gozatzen duenak ordain dezan. Musikari dagokionez, sorkuntza horren hamaika erreprodukzio egiten da eszenatokietan, irrati-telebistatan, tabernatan edota kopia pribatuen bidez.
Baina finantzen hizkuntza arrotz zaio sortzaileari, eta kanta baten egileak edo letragileak ezin du ibili bere obra norbaitek ordainik eman gabe egiten ote duen kontrolatzen. Autore eta Argitaratzaileen Elkarte Nagusiak (SGAE) lan hori egiten du, eta bakarra da zeregin horretan, datorren ekainaren 16an ehun urtez. Bere betebeharra eta helburu lehena zera da: egile eskubideak batzea, kobratzea, eskubide horiek identifikatu eta banatzeko. Garrantzitsuena kopuruz musika da, baina ikusentzunezkoak eta antzerki sortzaile gehienak ere ezinbestean berehala apuntatzen dira SGAEn.
instituzio liderra
450 profesional zuretzat lanean dituena
Jabego intelektualari buruzko legea eskutan, «domicilio estrictamente doméstico» delakoan gertatzen ez den erreprodukzio oro kobratzen du Autoreen Elkarteak: kontzertuengatik, tabernen musika aparatu eta telebistagatik, komertzioei daukaten aparailuagatik, telebista kateetatik, disketxeetatik, zineetatik edota ezkontzatako orkestek jotzen duten pieza bakoitzarengatik ere kobratzen da.
Lan zatarra da,
egileen poliziarena
Asmoa leku bakoitzean une bakoitzean jarri den musika kontrolatzea da. Kontzertuetan hori kontrolatzea erraza da, ordezkaria abeslariarengana doa, eta orrialde batetan apuntatzen du taldeak zer joko duen: tituluak eta egileak. 1998an 753 antzerki emanaldi eta 2.388 kontzertu kontrolatu zituen SGAEk EAEn bakarrik, eta bakoitzaren takilaren % 10 eskuratzen du. Elkartearen lanak ordaintzeko, horren % 17 erabiltzen da, eta beste % 83 egileei dagokie.
Proyecto Araña
Komunikabideetan erreproduzitzen dena asko kontrolatzen da. EAEn ETB grabatzeaz arduratzen dira eguneko 24 orduz, eta Madrilen telebista estatal guztiak, zer jartzen den zehaztu eta hori kobratzeko.
Tabernetan, adibidez, ezinezkoa da jartzen diren musika guztiak jakitea, beraz, errepertorio hori identifikatzeko, sondeoak egiten dituzten enpresekin egiten du lan SGAEk. Salmentak ikusita, irratian gehien zer entzuten den jakinda, diskotekatan zer jartzen den apuntatuta, ikerketa bat egiten dute eta leku batzuetan kobratzen denaren errepartoa egiten dute. EAEn sondeo bereziak egiten dira; Espainiako beste lurraldeetan entzuten den musikaren oso ezberdina da.
Diru kopuru handiena gehien erreproduzitu eta entzuten den musikaren jabeak jasoko du beraz. Egile
txiki
Edozein ogasunekin gertatzen den bezala, egileen ogasunean ere iruzurgileak edota planto egiten dutenak badaude. Ba omen daude SGAEren aurrean salmenta kopuruak faltsutzen dituzten argitaletxeak, kasu. EITBk, berriz, FORTAko beste telebista kate autonomiko gehienekin batera, SGAEri publizitate bidezko diru-sarreren araberako dirutza ematea erabaki zuen, instituzioetatik jasotzen dutena sartu gabe eta, beraz, kopuruak asko murriztuz. Kasua epaitegian dago epaiaren zain, baina zenbait sententzia SGAEren aldeko atera dira jada.
SGAEko bazkide egitea oso erraza da: izena eman (2.500 pezetako kuota bakarra ordainduz) eta hortik aurrera sortzen den guztia erregistratzea, SGAEk egilea identifikatzeko, eta obra horiengatik bildutako dirua berari eman ahal izateko. Hegoaldeko egoitza nagusia Bilboko Gran Viaren 29an duen arren, Donostia, Gasteiz eta Iruñean ere bulegoak ditu.
Abesti baten erregistroa egiteko partitura eta letra entregatzen dira, eta egile biek adosten dute bakoitzak zein ehuneko jasoko duen. Maiz gertatzen da musikari bat zinta batekin agertzea eta bere abestia partituran idazten ez jakitea, baina zerbitzu hori erraztu egingo dio Elkarteak. Plagio kasuak ez dira oso maiz gertatzen, baina edozein obra mota lehenbailehen erregistratzea gomendatzen du SGAEk, gertatu izan baita norbait iristea bere obra erregistratzera eta inguruko lagun (edo lagun ohi) batek obra bera lehenago bere izenean erregistratu izana.
Aipatu guztiaz gain, SGAEk bere bazkideen promoziorako hainbat egitasmo burutzen du: bekak, ikastaroak, kontzertuak, zinemaldiak, disko aurkezpenak... Legez, atzerriko autoreen eskubideetatik kobratzen denaren kopuru bat kultur promoziora eman behar zaio. SGAE inguruko Fundación Autor-ek kudeatzen ditu ekitaldiok. Iaz, adibidez, euskal musikaren aste oso bat antolatu zuen SGAEk Madrilen, hainbat kontzertu arrakastatsu antolatuz: Jabier Muguruza, JC Perez, Gari, Etsaiak, Gari, Betagarri, Alaitz eta Maider, King Mafrundi, Hiru Truku...
Espainiar instituzioa izaki, Euskadiko ordezkaritzak Euskal Autonomi Elkartea harrapatzen du soilik, eta Nafarroa Aragoi eta Errioxarekin batera dago. Askotan hitz egin da SGAE ez den beste enpresarik sortzeaz, adibidez Euskal Herri mailan, baina ez da hain erraza. SGAEk 130 atzerriko egile elkarteekin hitzarmenak ditu, musikarien atzerriko kasuak konpontzeko. Mundu guztiko autoreen errepertorioa kudeatzen da. SGAEk Hego Amerika eta Kuban ere funtzionatzen du. Mundu osoko laugarren Egile Elkartea da administrazio kostuetan, eta teknikoki lehena edo bigarrena.
Sondeo eta sistema honen guztiaren bitartez azkenean artista salduenen kantuen sortzaileei ordaintzen zaie diru gehiena, sondeoek masifikatzera jotzen baitute definizioz, baina ez dago besterik. Sormenezko obra batek ematen duen
guzti
Bestalde, egilea sortzaile huts izatetik bizi ahal izango balitz..., baina egunerokoan merkatal munduan mugitu beharra besterik geratzen ez zaionez...
Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.
LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.
Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!
Prozesu heterokronikoa
Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.
Testuliburuen mailegutza, berrerabilera edota bigarren eskuko azokak ugaritu badira ere, ikasmaterialak gastua izaten jarraitzen du etxe askotan, dirulaguntzak dirulaguntza. Eskola-itzulerak batez beste 400 eta 500 euro arteko gastua ekarriko du Hego Euskal Herriko etxeetan,... [+]
Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.
Iaz jasotakoarekin alderatuta, %15eko murrizketa jasango luke Euskal Kultur Erakundeak. Prentsa ohar batean, erakundeak adierazi du erabaki horrek "ondorio latzak" izango lituzkeela: esaterako, hainbat postu arriskuan egongo liratekeela eta kideei emandako dirulaguntza... [+]
Ekologistak Martxanek eta Sustrai Erakuntzak diote txinatar inbertitzaileek atzera egiteak agerian utzi dituela Zangozako meatzearen "funtsik gabeko arrazoiak". Nafarroako Gobernuari eskatu diote "interes publikoari erantzuten ez dion proiektu defendaezina... [+]
Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.
“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.
Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.
"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.
---------------------------
Oraingo... [+]
Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak.