ENPRESARIEN ETEKINEK GORAKA EGIN DUTE, ENPLEGUAK EZ


1999ko maiatzaren 23an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Hazkunde ekonomikoa ez da nahiko enplegua sortzeko. Ekonomiaren hazkundeak goraka jarrai dezake eta, aldi berean, enpleguak behera egin. Datuak egon hor daude, eta aurreko baieztapenak 1998an enpresariek izandako etekinen datuetatik atera ditugu. Aldameneko orrialdeko laukian daude aipatu datuok.
Langabezia gure ekonomiek beren baitan duten egiturazko arazoa da; hori jakina da, eta orrialdeotan ere horrela bildu izan dugu behin baino gehiagotan. Berori ezabatzea gainera ez da txantxetako lana. Hori bai, posible da gaur egun Euskal herrian dagoen % 17ko langabezi tasa –gazte eta emakumezkoen sektoreetan gorakada izugarria da– asko arintzea. Laneguneko orduen murrizketa eta ordu estren desagerpena ez dira nahiko langabezi tasa erraldoi horiek behera egin dezaten: enplegua sortzea ere ezinbestekoa da, eta horretarako, batez ere borondate politiko handia behar da eta enpresarien etekinen zati handi bat zeregin horretara bideratzea.
Horrela bada, aldameneko laukian ikus dezakegun moduan, Espainian Burtsan diharduten enpresa guztien etekinak batera 3 bilio pezeta (120.000 miliar bat libera) ingurura iritsi ziren 1998an, zehatzak izateko 2,77 bilioi pezeta. Honek esan nahi du iazkoan baino % 12,14 gehiago. Bakarrik finantz erakundeek (bankuak, aurrezki kutxak eta segurantza etxeak) ia bilioi bat pezetako etekina izan zuten (833.000 milioi pezeta) eta elektriken inguruko enpresek bilioi erdi pezetatik gora. Burtsan diharduten enpresek, 1992-1993ko atzerakadaren ondoren 1993-1995eko epean lantaldeetan doiketak egiten jardun zuten eta 1996tik aurrera enplegua sortzeari ekin zioten, nahiz eta oso modu urrian. Enpresa guztiak batera hartuta, % 2,75 hazi da lantaldea, oro har.


ETEKINAK GORA.

Aurtengo lehen hiru hilebeteetako enpresen balantzeari dagokionez, etekinek gorako joera jarraitzen dute. Espainiako banku handienek, esate batera (BSCH, BBV, Argentaria, Popular), 139.415 milioi pezetako etekina izan dute, hau da, iaz sasoi berdinean lortutakoa baino % 20,7 gehiago. Ez dira bakarrak, ostera, aurrezki kutxek ere etekin oparoak izan baitituzte honako lehen hiruhilekoan: 129.487 milioi pezeta, hau da, iazko garai berdinean baino % 11,78. Datuak egon hor daude, beste kontu bat da alde bakoitzak nola interpretatzen dituen. Aberastasun hori banatu behar dela diote sindikatuek eta enpresarien aldetik aberastasun hori jadanik banatzen ari dela

Soldata sozial duinaren alde

Lanorduak murriztea helburu garrantzitsua bada ere, gizarte-soldatak ere garrantzi handia du. 200.000 pertsona inguru dira Hego Euskal Herrian ez lanik, ez bizitzeko bitartekorik ez dutenak. 180.000 EAEkoak eta Nafarroakoak gainontzekoak. Hauek dira soldata sozialaren premian direnak.
Azken hilabeteotan gutun sozialaren aldeko kanpaina sustatu dute gizarte-sektore eta sindikatuek. Gutun sozial hori, hamar milaka sinadurari esker, Gasteiz eta Iruñeko Legebiltzarretara iritsi da eta hasia da dagoeneko lehen emaitzak ematen. Hego Euskal Herriko gobernuek pobrezia eta baztertze sozialari aurre egiteko neurriak hartu dituzte, hileko 51.000 pezeta (2.000 bat libera) baino gehiagoko laguntzak ez badira ere. Oro har, pobrezia gorrian bizi den 50.000 familia dago Hego Euskal Herrian eta diru-laguntza horiek egoera hori arintzea dute helburu. Harturiko neurrien arabera, pertsona bakoitzeko hilero 51.000 pezetako soldata jasotzeko aukera dago, LAGSaren (Lanbide Arteko Gutxieneko Soldata) % 75, hain zuzen (69.270 pezatatan dago LAGS gaur egun). Oro har, gobernu biek 10.600 milioi pezeta bideratuko dituzte txirotasunari aurre egiteko.
Berdintasun sozialaren eta aberastasuna hainbanatzearen alde ari diren elkarte eta erakundeek eskastzat hartu dute ekimen hau, ez baitatoz gutxieneko soldatak izan beharko lukeen kopuruarekin ados. ELA eta LABeko buru diren Jose Elorrieta eta Rafa Diezek adierazi dutenez, gizarte-soldataren instituzionaltzea bultzatu behar da. Ildo berean, funtsezkoagotzat hartzen dute neurria sortzeko borondatea neurri hori abian jartzearen kostua baino. Hego Euskal Herrian dagoen iruzur fiskal handia ere gogorarazi ziguten, EAEn onarturiko erreforma fiskala dela-eta Ogasun Sailak 40.000 milioi pezeta gutxiago bilduko dituela esanez


Azkenak
Konstituzioa aldatu eta betiereko presidente bihurtzeko ateak zabaldu ditu Nayib Bukelek

Bigarren aldiz da El Salvadorko presidente Bukele, konstituzioak legegintzaldi bat baino gehiagoz presidente izatea debekatzen badu ere. Orain, konstituzioa aldatu eta nahi beste aldiz hautatu dezakete presidentea.


20.000 sinadura bildu dituzte txosnak Euskal Herriko ondare immaterial izendatzeko

Gasteizen igandean eginiko agerraldian, Txosnak. Gureak, denonak dinamikako kideek gaitzetsi dute txosnak ez direla enpresen gisara tratatu behar: "Gure ospakizunak edukiz hustu nahi dituztenen kontra, konpromisoaren, aniztasunaren eta autogestioaren alde egiten... [+]


Sarek eta Etxeratek mobilizazioak egin dituzte Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan

Urtero legez, hitzordua izan dute igandean Sare eta Etxerat elkarteek Hego Euskal Herriko 11 hondartzatan. Euskal preso, iheslari eta deportatuak etxeratzearen aldeko aldarriak egin dituzte. 


NBEren Segurtasun Kontseilua Gazan bahituta dauden israeldarrez mintzatuko da asteartean

Bahituen "egoera larriaz" eztabaidatuko dute biltzarrean egongo diren herrialdeek, Danny Danon Israelek Nazio Batuen Erakundean duen enbaxadorearen arabera. Hamasek adierazi du bahituek osasun arreta jasoko dutela baldin eta Israelek Gazara laguntza humanitarioa... [+]


AEBn euskararen irakaskuntza bultzatzeko akordioa sinatu dute Etxepare Euskal Institutuak eta NABOk

Euskal diasporaren Boiseko Jaialdiaren testuinguruan, Etxepare Euskal Institutuak eta AEBetako euskal erakunde NABOk euskararen irakaskuntza sustatzeko akordioa sinatu dute. Hori horrela, AEBetako Euskal Etxeek euskara "sustatuko eta trinkotuko" dute, eta Jaurlaritzak... [+]


2025-08-04 | Behe Banda
Kale estuak dituzten hiriak

Etxe pareko lokala itxita, obretan, zerbait berria irekiko dutelako susmoa. Ez da izanen mertzeria bat, ez eta loradenda bat. Kasurik onenean taberna bat, ohikoa, auzokoa, eta txarrenean gastrobarra edo specialty cafe bat. Ez duzu dirurik bost euroko kafea erosteko. Ez duzu... [+]


Turismoaren negozioaren aurka mobilizatu dira Zarautzen

"Gure herria izugarrizko irabazi-iturria da turismotik negozioa egiten dutenentzat. Bertako langileok, berriz, horren albo-kalteak jasaten ditugu: miseria eta esplotazioa", seinalatu dute mobilizazioa deitu duten Kontseilu Sozialistak eta Etxebizitza Sindikatu... [+]


Requiem batekin abiatzea?

Zer: “Requiem (s)”. Ballet Preljocaj.
Koreografia: Angelin Preljocaj.
Eszenografia: Adrien Chalgard.
Argiztapena: Éric Soyer.
Jantziak: Eleonora Peronetti.
Bideoak: Nicolas Clauss.
Lekua: Kursaal Auditorioa, Donostia.
Data: abuztuaren... [+]


Fusilatutako bi pertsonaren gorpuzkiak atera dituzte Muniainen

Gorpuzkiak aurkitu eta lurpetik atera ahal izateko ezinbestekoa izan da Gesalaz Muniango bi bizilagunen testigantza: Lucio eta Domingo Zabalza anaiek adierazi zuten, haur zirela, hainbat pertsona lurperatu zituztela leku horretan Guesalazko haranean, herri horretako... [+]


2025-08-04 | Gedar
“Sinpatiaren Festak” Lizarran: erasoak Bajadika alternatiboari

Ukabilkadak, bultzadak, blokeoa, izotz jaurtiketak eta abar jasan behar izan dituzte Bajadika aldarrikatzailea egin duten pertsonek.


HAMABI URTEZ ETXEA EZKUTALEKU
“Zorte asko ukan dugu, eta bizitza interesgarria”

Marijo Louis paristarra da sortzez, 1977an heldu zen Miarritzera Euskal Herriko borrokek erakarrita. Josetxo Otegi zizurkildarrak 1983an pasa zuen muga Gipuzkoatik Lapurdira, Poliziatik ihesi. AEK-ko irakasle eta ikasle zirela ezagutu zuten elkar. 1986an, GALen atentatuen,... [+]


Auzo ibilbideak (V)
Baiona Ttipia: babes eta arnasgune

Ibilbideen serie honetako ezberdinena dirudike Baiona Ttipiak, bere antzinako eraikinei beha jarriz gero: ez blokerik, ez adreilurik, ez maldarik.... herrixkatxo lasai bat da. Aitzitik, Errobi ondoko auzo honen historian barrena eginez gero, konturatuko gara borroka politiko... [+]


Auzo ibilbideak (IV)
Adurtza: adreiluzko itsasoa

Kostako zaizu Adurtza baino auzo zaharragorik aurkitzea Euskal Herrian: aurten 1.000 urte bete ditu, Donemiliagako Goldea dokumentuan ageri denez (ikusi Gakoak honetan Josu Narbartek idatzitako erreportajea horri buruz), eta merezi bezala ospatu dute bertan bizi direnek. Baina... [+]


Auzo ibilbideak (III)
Txantrea: konfliktiboa, eta zer!

Euskal Herrian auzo borrokalaririk bada, hori Txantrea da zalantzarik gabe. Herritarrek euren eskuz eraikia (literalki), auzoa defendatzen ikasi dute kalez kale, izan poliziarengandik, izan agintarien utzikeriatik, izan ugazaben diru-gosetik. Baina auzoa hori baino gehiago da,... [+]


Auzo ibilbideak (II)
Egia: aldapa alai bat

Donostiako hirigunetik Urumeak banandua, nekazaritza eremu zabala zen Egia: Nabarrizene, Txurkoene, Mikelaene, Polloene...  70 baserri baino gehiago zeudela uste da. Trenbidearen etorrerak beste destino petral bat ekarri zien lur horiei, ordea: zerbitzuetarako eta... [+]


Eguneraketa berriak daude