Hazkunde ekonomikoa ez da nahiko enplegua sortzeko. Ekonomiaren hazkundeak goraka jarrai dezake eta, aldi berean, enpleguak behera egin. Datuak egon hor daude, eta aurreko baieztapenak 1998an enpresariek izandako etekinen datuetatik atera ditugu. Aldameneko orrialdeko laukian daude aipatu datuok.
Langabezia gure ekonomiek beren baitan duten egiturazko arazoa da; hori jakina da, eta orrialdeotan ere horrela bildu izan dugu behin baino gehiagotan. Berori ezabatzea gainera ez da txantxetako lana. Hori bai, posible da gaur egun Euskal herrian dagoen % 17ko langabezi tasa –gazte eta emakumezkoen sektoreetan gorakada izugarria da– asko arintzea. Laneguneko orduen murrizketa eta ordu estren desagerpena ez dira nahiko langabezi tasa erraldoi horiek behera egin dezaten: enplegua sortzea ere ezinbestekoa da, eta horretarako, batez ere borondate politiko handia behar da eta enpresarien etekinen zati handi bat zeregin horretara bideratzea.
Horrela bada, aldameneko laukian ikus dezakegun moduan, Espainian Burtsan diharduten enpresa guztien etekinak batera 3 bilio pezeta (120.000 miliar bat libera) ingurura iritsi ziren 1998an, zehatzak izateko 2,77 bilioi pezeta. Honek esan nahi du iazkoan baino % 12,14 gehiago. Bakarrik finantz erakundeek (bankuak, aurrezki kutxak eta segurantza etxeak) ia bilioi bat pezetako etekina izan zuten (833.000 milioi pezeta) eta elektriken inguruko enpresek bilioi erdi pezetatik gora. Burtsan diharduten enpresek, 1992-1993ko atzerakadaren ondoren 1993-1995eko epean lantaldeetan doiketak egiten jardun zuten eta 1996tik aurrera enplegua sortzeari ekin zioten, nahiz eta oso modu urrian. Enpresa guztiak batera hartuta, % 2,75 hazi da lantaldea, oro har.
ETEKINAK GORA.
Aurtengo lehen hiru hilebeteetako enpresen balantzeari dagokionez, etekinek gorako joera jarraitzen dute. Espainiako banku handienek, esate batera (BSCH, BBV, Argentaria, Popular), 139.415 milioi pezetako etekina izan dute, hau da, iaz sasoi berdinean lortutakoa baino % 20,7 gehiago. Ez dira bakarrak, ostera, aurrezki kutxek ere etekin oparoak izan baitituzte honako lehen hiruhilekoan: 129.487 milioi pezeta, hau da, iazko garai berdinean baino % 11,78. Datuak egon hor daude, beste kontu bat da alde bakoitzak nola interpretatzen dituen. Aberastasun hori banatu behar dela diote sindikatuek eta enpresarien aldetik aberastasun hori jadanik banatzen ari dela
Soldata sozial duinaren alde
Lanorduak murriztea helburu garrantzitsua bada ere, gizarte-soldatak ere garrantzi handia du. 200.000 pertsona inguru dira Hego Euskal Herrian ez lanik, ez bizitzeko bitartekorik ez dutenak. 180.000 EAEkoak eta Nafarroakoak gainontzekoak. Hauek dira soldata sozialaren premian direnak.
Azken hilabeteotan gutun sozialaren aldeko kanpaina sustatu dute gizarte-sektore eta sindikatuek. Gutun sozial hori, hamar milaka sinadurari esker, Gasteiz eta Iruñeko Legebiltzarretara iritsi da eta hasia da dagoeneko lehen emaitzak ematen. Hego Euskal Herriko gobernuek pobrezia eta baztertze sozialari aurre egiteko neurriak hartu dituzte, hileko 51.000 pezeta (2.000 bat libera) baino gehiagoko laguntzak ez badira ere. Oro har, pobrezia gorrian bizi den 50.000 familia dago Hego Euskal Herrian eta diru-laguntza horiek egoera hori arintzea dute helburu. Harturiko neurrien arabera, pertsona bakoitzeko hilero 51.000 pezetako soldata jasotzeko aukera dago, LAGSaren (Lanbide Arteko Gutxieneko Soldata) % 75, hain zuzen (69.270 pezatatan dago LAGS gaur egun). Oro har, gobernu biek 10.600 milioi pezeta bideratuko dituzte txirotasunari aurre egiteko.
Berdintasun sozialaren eta aberastasuna hainbanatzearen alde ari diren elkarte eta erakundeek eskastzat hartu dute ekimen hau, ez baitatoz gutxieneko soldatak izan beharko lukeen kopuruarekin ados. ELA eta LABeko buru diren Jose Elorrieta eta Rafa Diezek adierazi dutenez, gizarte-soldataren instituzionaltzea bultzatu behar da. Ildo berean, funtsezkoagotzat hartzen dute neurria sortzeko borondatea neurri hori abian jartzearen kostua baino. Hego Euskal Herrian dagoen iruzur fiskal handia ere gogorarazi ziguten, EAEn onarturiko erreforma fiskala dela-eta Ogasun Sailak 40.000 milioi pezeta gutxiago bilduko dituela esanez