ENPRESARIEN ETEKINEK GORAKA EGIN DUTE, ENPLEGUAK EZ
Langabezia gure ekonomiek beren baitan duten egiturazko arazoa da; hori jakina da, eta orrialdeotan ere horrela bildu izan dugu behin baino gehiagotan. Berori ezabatzea gainera ez da txantxetako lana. Hori bai, posible da gaur egun Euskal herrian dagoen % 17ko langabezi tasa –gazte eta emakumezkoen sektoreetan gorakada izugarria da– asko arintzea. Laneguneko orduen murrizketa eta ordu estren desagerpena ez dira nahiko langabezi tasa erraldoi horiek behera egin dezaten: enplegua sortzea ere ezinbestekoa da, eta horretarako, batez ere borondate politiko handia behar da eta enpresarien etekinen zati handi bat zeregin horretara bideratzea.
Horrela bada, aldameneko laukian ikus dezakegun moduan, Espainian Burtsan diharduten enpresa guztien etekinak batera 3 bilio pezeta (120.000 miliar bat libera) ingurura iritsi ziren 1998an, zehatzak izateko 2,77 bilioi pezeta. Honek esan nahi du iazkoan baino % 12,14 gehiago. Bakarrik finantz erakundeek (bankuak, aurrezki kutxak eta segurantza etxeak) ia bilioi bat pezetako etekina izan zuten (833.000 milioi pezeta) eta elektriken inguruko enpresek bilioi erdi pezetatik gora. Burtsan diharduten enpresek, 1992-1993ko atzerakadaren ondoren 1993-1995eko epean lantaldeetan doiketak egiten jardun zuten eta 1996tik aurrera enplegua sortzeari ekin zioten, nahiz eta oso modu urrian. Enpresa guztiak batera hartuta, % 2,75 hazi da lantaldea, oro har.
Lanorduak murriztea helburu garrantzitsua bada ere, gizarte-soldatak ere garrantzi handia du. 200.000 pertsona inguru dira Hego Euskal Herrian ez lanik, ez bizitzeko bitartekorik ez dutenak. 180.000 EAEkoak eta Nafarroakoak gainontzekoak. Hauek dira soldata sozialaren premian direnak.
Azken hilabeteotan gutun sozialaren aldeko kanpaina sustatu dute gizarte-sektore eta sindikatuek. Gutun sozial hori, hamar milaka sinadurari esker, Gasteiz eta Iruñeko Legebiltzarretara iritsi da eta hasia da dagoeneko lehen emaitzak ematen. Hego Euskal Herriko gobernuek pobrezia eta baztertze sozialari aurre egiteko neurriak hartu dituzte, hileko 51.000 pezeta (2.000 bat libera) baino gehiagoko laguntzak ez badira ere. Oro har, pobrezia gorrian bizi den 50.000 familia dago Hego Euskal Herrian eta diru-laguntza horiek egoera hori arintzea dute helburu. Harturiko neurrien arabera, pertsona bakoitzeko hilero 51.000 pezetako soldata jasotzeko aukera dago, LAGSaren (Lanbide Arteko Gutxieneko Soldata) % 75, hain zuzen (69.270 pezatatan dago LAGS gaur egun). Oro har, gobernu biek 10.600 milioi pezeta bideratuko dituzte txirotasunari aurre egiteko.
Berdintasun sozialaren eta aberastasuna hainbanatzearen alde ari diren elkarte eta erakundeek eskastzat hartu dute ekimen hau, ez baitatoz gutxieneko soldatak izan beharko lukeen kopuruarekin ados. ELA eta LABeko buru diren Jose Elorrieta eta Rafa Diezek adierazi dutenez, gizarte-soldataren instituzionaltzea bultzatu behar da. Ildo berean, funtsezkoagotzat hartzen dute neurria sortzeko borondatea neurri hori abian jartzearen kostua baino. Hego Euskal Herrian dagoen iruzur fiskal handia ere gogorarazi ziguten, EAEn onarturiko erreforma fiskala dela-eta Ogasun Sailak 40.000 milioi pezeta gutxiago bilduko dituela esanez
Donostiako Udaleko langileen batzordea osatzen duten bost sindikatuek (ELA, LAB, CCOO, Erne eta ESAN), akordioa egin dute, Euskaraldia dela-eta langileen parte hartze aktiboa sustatzeko eta euskaraz bizi eta lan egiteko aukerak bermatzeko. LABeko ordezkari Joseba Alvarezek... [+]
Hemeretzi neurri ekologiko eta sozial barnebiltzen ditu, datorren urteko hauteskundeetako zerrendek ezarri ditzaten. Sei lan lerroren inguruan ardaztu ditu, eta herrien neurriaren arabera ezarri ahalko dira.
Hamabi bertsoko sorta dotorea jarri du pilotariak, galtzeari eta irabazteari buruz. Inspirazioa 2024an Larrun aldizkarirako egindako mahai-inguruak piztu zion, Jokin Altunarekin gai horri buruz aritu baitzen gogoetan. Bertso sorta musikatuta entzun daiteke Bertso Ikasgela... [+]
Aste Santuan Berriozarren egindako topaketetatik egun gutxira bildu gara Gasteizko Sorturen bulegoan. Hango kontuez jardun dugu apur bat, baina batez ere gaur egun euskal gizartean dantzan diren gaiez aritu gara, Ernaik horien gainean duen iritzian sakontzeko asmotan. Amaiur... [+]
Herriko liburutegian, teknologiaren inguruko espazio ireki batean hartzen dut parte. Aurrekoan, haurrentzako robotika proiektu bat sortzeko Arduino plaka erabiltzen ikasi nahi zuten bi emakume gerturatu ziren, bata programatzailea, bestea ni bezalako kuxkuxeroa. Hirurak jarri... [+]
Talentu faltaren mamua da azkenaldian ekonomiaren ikuspegi kapitalista hegemonikotik ezarri nahi diguten eta denek ontzat eman behar dugun ideia nagusietako bat. Arazo artifiziala da, eta ikuspegi oso elitistatik, gure egunerokoan ez dagoen denon arazo bihurtu nahi... [+]
Urteak ziren elkar ikusten ez zutela. Kalean elkarrekin topo egiten ez zutela. Egoera kanpotik ikusita, bi ezagun besterik ez ziruditen. Atzean daude, oso atzean, gaztaro hasierako urte bizi haiek, non kuadrilla bereko lagunak ziren. Non eguna eta batez ere gaua konplizitatez... [+]
Energia politikek haserreak eta desadostasun sakonak sortu dituzte ekologisten artean. Ez da gauza berririk. Hemen eta atzerrian. Hemen eta orain, nabarmen. Duela bi urte, 2023ko udaberrian, gure ikerketa taldeak (ekopol.eus) hiru mahai-inguru antolatu zituen Donostian,... [+]
Momentu honetan, eta buruileraino, Adimen Artifizialari buruzko erakusketa erraldoi bat ikusgai da Parisko Galerie nationale du Jeu de Paume museoan, izenburu honekin: Mundua, Adimen Artifizialaren arabera. Erakusketa horretan, hainbat arte obra garaikide agertzen dira,... [+]
Apirilaren 28ko gauean Bartzelonako Badal Ramblako terrazak gainezka zeuden; hoztu gabeko garagardoak zerbitzatzen ziren, baina jendeak zoriontsu zirudien. “Munduaren amaierak iritsi behar badu, pozik harrapa gaitzala”, esaten zidan auzokide batek. Hamar ordu baino... [+]
Indo ibaiaren harana, duela 5.000 urte inguru. Mohenjo-Daro hiriak 35.000 biztanle inguru zituen eta, berriki PNAS aldizkarian argitaratutakoaren arabera, Giniren koefiziente oso baxua zuen, 0,22koa –koefiziente horrek gizarteen desberdintasun ekonomikoa neurtzen du,... [+]
Kax-kax jo dut etxolako atean, segituan ireki didate. Bi musu emateko prest nengoela eskua luzatu dit Bittor Barandiaranek. “Ala, ze ongi”, pentsatu dut. Ederra da barnea eta leihoen bestaldekoa, basoak inguratzen du garaian jatetxe izandako elkarte gastronomikoa... [+]
Iberiar penintsulan apirilaren 28an gertatutako itzalaldiak, egungo energia sistemak dituen arrakala guztiak utzi zituen bistan. Enpresa elektriko handien diru gosea, berriztagarrien ezarpen masiboak dakartzan ajeak, eta herritarrok bizimodu hiper-elektrifikatuarekiko dugun... [+]