Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2024ko maiatzaren 01an
«LARRIA DA ETA-REKIN ORAINDIK MINTZAKIDETZARIK EZ IZATEA»
Duela urtebete EAEko hiruko gobernuan zineten sozialistak. Asko aldatu dira gauzak harrezkero. Ba al duzu gobernu haren nostalgiarik?
Eta Ajuria Eneko Mahaiaren nostalgiarik?
Ajuria Eneko Mahaiari finikitoa emateko biltzea ondo ikusiko al zenuke?
Ofizialki ez da desagertu baina errealitatean bai, zure ustez non egon da Ajuria Eneko Mahaiaren akatsa, egon bada?
HBrekin izandako bileran informazioa ateratzera joan zinetela esan zuen Permachek.
Bitxia da. EAJk HBrekin elkarrizketak eta negoziazioak zituela argudiatuz, Jaurlaritza utzi zenuten iragan udan. Orain zuek hitz egiten duzue HBrekin.
Duela gutxi gobernatzen gaituztenen aurkako herri matxinada bat zuzentzeko prest agertu zinen. Zertarako eta nola egingo zenuke?
Esaten ari zara gobernatzen dutenek egiten dituztela erasoak?
Baina epaileek ez dituzte prentsaurrekoetan atxilotzen, eta egunero ematen dituzte prentsaurrekoak.
Zuk diozunaren arabera, ulergaitza da Jarrai eta AABetakoak prentsaurrekoetan edo egoitzetan ez atxilotzea. Ez dituzte atxilotzen ez ertzainek baina ezta polizia nazionalak ere Nafarroan.
Zer iruditzen zaizkizu azken boladan HBko buruzagi batzuek kale borrokaren inguruan esandakoak?
Eta zer eskatuko zenieke zuk?
Ez dirudi hori errealista denik, ez dirudi HB gaitzespen kontuetan sartuko denik.
Ibarretxeren Foroa dela eta desberdintasunak al dira PSE-EEren baitan?
Zer esan nahi dute, orduan, PSOEren Batzorde Federalean gai hau aztertzean Manuel Huertas eta Patxi Lopezen abstentzioek?
Hori ondorioztatu al zenuten HBrekin izandako bileratik?
Eta eratuko balitz, zuek zer eramango zenukete foro horretara.
Zer iruditzen zaizu Aznarren gobernuak ETAren su-etenaz denbora honetan egin duen kudeaketa?
Ez dut uste. 85ean legealdi itun batekin hasitako garaia da, eta gero koalizio gobernuak etorri ziren. Herrialdea kontsentsuan oinarrituta aurrera eramateko formula izan zen, autonomia estatutua, autogobernua, biolentziari aurre egiteko modua... Nazionalistena eta sozialistena herri honetan oso sustraituak dauden kulturak dira eta biak uztartuz herri hau aurrera eramateko ahalegina zen. Baina azken legealdian agortu egin zen, formulak ez gintuen asetzen. Horrez gain, EAJk argi eta garbi hartu zuen beste bide bat, guk jarraitu ezin genuena.
Eta Ajuria Eneko Mahaiaren nostalgiarik?
Nolabait bai. Tristezia ematen dit esperientzia haren amaierak, baina Mahaiarenak baino gehiago Itunarenak, Mahaia azken finean Itunaren tresna besterik ez baitzen. Herri honek Ajuria Eneko Akordioa edo antzerako beste bat berreskuratu behar du, eta lehenago edo geroago hura sostengatzen zuten oinarriak gure elkar bizitzaren oinarri bihurtuko dira berriro. EAJk, eta zehazki Ibarretxe lehendakariak, azken hilabete hauetan Mahaiarekin egin duena akatsa iruditzen zait, amaiera emateko ere ez baitu bildu, hori ez da normala horrenbeste denbora elkarrekin egin ondoren. Ibarretxek berak dio Lizarrak eta Ajuria Eneak ez dutela balio, eta larriena hori da, ez dugula elkar ulertzeko tresnarik, oinarririk.
Ajuria Eneko Mahaiari finikitoa emateko biltzea ondo ikusiko al zenuke?
Beharbada bai. Alderdiak mahai baten inguruan biltzea garrantzitsua zen eta garrantzitsua izaten jarraitzen du. ETAren su-etenarekin Ajuria Eneko Itunaren 10. puntua indarrean jartzen zen eta etorkizuna eraikitzeko oinarri sendo bat ematen zuen. Etorkizuna oinarri barik eraikitzea da arriskutsua; urteetan kontsentsu demokratikoa izan dena gabe etorkizuna eraikitzea akatsa da.
Ofizialki ez da desagertu baina errealitatean bai, zure ustez non egon da Ajuria Eneko Mahaiaren akatsa, egon bada?
Azken legealdi honetan eska daitezke erantzukizun politikoak. 95 edo 96an Alderdi Popularrak ekin zion politikarekin hasi zen indargabetzen Ajuria Eneko Mahaia. PPk espetxe politikan zegoen oinarrizko akordioa apurtu zuen. Garrantzitsuena, ordea, ez zen politika horrekiko akordioa apurtu zuela, desadostasunak mahai hartan hitz egin behar zirela baizik, eremu politikora eraman gabe. Horrez gain, etorkizunera begira ezberdintasun estrategikoak agerikoak ziren. Beraz, bakoitzari dagokion zatian «mea culpa»ri ekin beharko genioke. Baina Itunaren tresnak azken urteetan ondo ez ibili izanak ez du esan nahi Ituna txarra denik, areago, une hau da haren oinarriak gogora ekartzeko unerik aproposena.
HBrekin izandako bileran informazioa ateratzera joan zinetela esan zuen Permachek.
Alderdien artean maila horretan egiten diren bilerak zintzoak izan daitezen ahalegina egiten da, ez dira adeitasunerako egiten, errealitateen ikuspegiak elkar trukatzeko baizik. Gure idazkari nagusiak eta buruzagitzako beste kide batzuek izandako bilera haren helburua hori zen, HBk errealitatea nola ikusten zuen jakitea eta etorkizunean nola joka zitekeen ikustea... Nire ustez, herri demokratiko batean alderdiek beraien artean hitz egin behar dute, guztiek guztiekin, eta Alderdi Sozialistak eremu parlamentarioko alderdi guztiekin jarrera hori mantentzeko asmoa du.
Bitxia da. EAJk HBrekin elkarrizketak eta negoziazioak zituela argudiatuz, Jaurlaritza utzi zenuten iragan udan. Orain zuek hitz egiten duzue HBrekin.
Samurra da ulertzeko. Itun politiko baten ondorioz geunden koalizio gobernuan, eta beraz estrategiak edo egin beharrekoak gobernukideen artean egin behar dira. Batek bere estrategiak koalizio gobernukideekin baino beste hirugarren batekin finkatzen dituenean, ituna mantenezina da. Hori da gertatzen zena EAJ eta HBren artean. EAJk ez zuen nahi bakegintzaren arazoa sozialistekin konpontzea, eta HBrekin bai. Legealdi bukaeran zenbait itun parlamentario egin zen HBrekin, PSE-EEren ikuspegiaren aurka, eta baldintza horietan itunak apurtu egiten dira. Legebiltzarreko araudia izan zen leherkaria baina aurretik gauza asko gertatu zen.
Duela gutxi gobernatzen gaituztenen aurkako herri matxinada bat zuzentzeko prest agertu zinen. Zertarako eta nola egingo zenuke?
Nire hausnarketa gai honekiko honakoa da: azken hilabeteetan egoera gogorrak bizi izan ditugu izaera fazistadun erasoekin, kale borroka deitzen denaren egoera gogorrak bizi izan ditugu, otsailean bereziki. Popular eta sozialisten aurkako eraso planifikatua izan da, oposizio politika saihestu guran. Honen aurrean, Jaurlaritzak, ordezkaritza politikoa dutenen ohiko jarduna babestu beharrean, aldendu egin da, pasibo egonez eta horrelako ekintzak gaitzesten ez dituztenen sostenguarekin. Nola da posilble gobernatzen dutenek opozisioa zanpatzea eta gobernuak ez babestea. Hori gertatzen den herrialdean gobernu hori kanporatu behar da.
Esaten ari zara gobernatzen dutenek egiten dituztela erasoak?
Gobernatzen gaituztenek babesa ematen diete erasotzen gaituztenei. Zeinek egiten du kale borroka? Gaur egun nagusiki bi erakundek: Jarraik eta Amnistiaren Aldeko Batzordeek (AAB), eta nik egunero ikusten ditut ETBn AABetakoak, baina ez ditut ikusten egindakoagatik erantzuten.
Baina epaileek ez dituzte prentsaurrekoetan atxilotzen, eta egunero ematen dituzte prentsaurrekoak.
Epaileek ez dituzte atxilotu behar, hori polizia autonomoaren lana da. Hori poliziaren ardura da, gobernuaren ardura da erasoak saihestea eta egileak auzitegien aurrera eramatea. Politikoki, ostera, gobernuak gaitzetsi behar ditu, bakartuak eta erasotuak izan garenoi babesa eskainiz. EA izan da elkartasun personala adierazi digun bakarra, eta hori ere eskertzekoa da. Hori egiten ez badu, gobernuak matxinada merezi du, eta herri honetan izan da matxinadarik, gogoratu besterik ez Blanco hil zuteneko matxinada.
Zuk diozunaren arabera, ulergaitza da Jarrai eta AABetakoak prentsaurrekoetan edo egoitzetan ez atxilotzea. Ez dituzte atxilotzen ez ertzainek baina ezta polizia nazionalak ere Nafarroan.
Ez, errua ez da bakarrik polizia autonomoarena, Mayor Orejak ere badu zereginik. Ez dakit zehatz-mehatz prentsaurrekoa ematen ari dena atxilotu beharko litzatekeen. Horren atzean, logistika dago, antolakuntza eta horren atzean dauden erakundeek erantzun egin behar dute. Kaleko edonork badaki hori horrela dela.
Zer iruditzen zaizkizu azken boladan HBko buruzagi batzuek kale borrokaren inguruan esandakoak?
Beraiek badakite kale borrokak beraien estrategiari kalte egiten diola. Baina kale borrokaren erabilgarritasunari buruzko hausnarketa hori ez da nahikoa. Demokrata batek hitzez bakarrik defendatu behar ditu bere ideiak, biolentziari uko eginez. Arrazoia eta botoa, horiek izan behar dute tresnak.
Eta zer eskatuko zenieke zuk?
Gainerakoek egiten duguna egitea, norberen ikuspuntu politikoak inposatzeko biolentziari uko egitea, eta uko egiteak gaitzespena dakar. HBk ez du urrats hori eman eta eman artean defizit demokratiko maila bat izango du.
Ez dirudi hori errealista denik, ez dirudi HB gaitzespen kontuetan sartuko denik.
Urrats hori ematen ez badu, epe batean HBk ezingo du ahalegin seriorik egin gainerakoekin.
Ibarretxeren Foroa dela eta desberdintasunak al dira PSE-EEren baitan?
Ez, bat bera ere ez.
Zer esan nahi dute, orduan, PSOEren Batzorde Federalean gai hau aztertzean Manuel Huertas eta Patxi Lopezen abstentzioek?
Ez dakit, ni ez nintzen egon Batzorde Federalean... Dena den, Ibarretxek oraindik ez du proposamen zehatzik. Bestetik, lehen esan dudan bezala, oraindik ezin zaie uko egin Ajuria Eneko edukiei. Eztabaidarako oinarria hor dagoela uste dugu eta lehendakaria horretaz jabetuaraziko dugulakoan nago. Foro hori norbaiten menpe badago, Lizarrako Akordioko alderdien menpe da. Ziur nago HBk ez duela Foro hori nahi.
Hori ondorioztatu al zenuten HBrekin izandako bileratik?
Bai. Zergatik? Bada, Lizarrako Ituna sinatu zenetik oso modan dagoen Euskal Herriaz hitz egite horren arabera, beraiek Nafarroa eta Frantziako Euskal Herria bateratuko dituen tresna bat nahi dutelako, nahiz eta seguruenik Nafarroarekin ere konforme leudekeen. Baina hori bideraezina da. Beraz, hor dago foro horren oztopo nagusia eta ez sozialista edo popularrengan.
Eta eratuko balitz, zuek zer eramango zenukete foro horretara.
Ajuria Eneko Ituna abiapuntu ona izan liteke. Gustatuko litzaidake jakitea duela hamar urte sinatu genuen akordio horretatik zerk ez duen balio, alderdi politikoen iritziz. Dena den, egoera hori urruti dago oraindik.
Zer iruditzen zaizu Aznarren gobernuak ETAren su-etenaz denbora honetan egin duen kudeaketa?
Pasibitatearekin ari da. Bi gauza leporatzen dizkiot Aznarren gobernuari: bat, Estatu ikusmoldea eskatzen duen gai baten inguruan akordiorik ez izatea sozialistekin, zentzugabea dena; eta bi, ETArekin mintzakidetza iragarri zuen baina harrezkero bost hilabete pasatu dira eta ez da ezer ikusten, hori larria da; hirugarrenik, gobernuak espetxe politika malguagoa egin zezakeen, eta horrek ez du esan nahi alderdi nazionalistei arrazoia ematen zaienik
GOGORRENA
Bera da PSE-EEko gogorrena, Rosa Diez eta 78an berarekin batera hasitako Javier Rojo alderdikidearekin batera. Gasteizko Legebiltzarreko sozialisten bozeramailea da eta 79an Arabako Batzar Nagusietarako hautatu zutenetik era guztietako karguak izan ditu, bai maila instituzionalean zein alderdian. Ardanzaren gobernu batean lehendakariordea izatera iritsi zen. Abertzaleen mamuetakoa da.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Bereziartua
#2
Mikel Garcia Idiakez
#3
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#4
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Azkenak
2024-04-30
ARGIA
Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”
34.000 palestinar baino gehiago hil ditu Israelek urriaren 7az geroztik Palestinan, eta beste milaka dira desagerturik edota larri kolpaturik. Jarraipena egiten ari gara.
2024-04-30
Zigor Olabarria Oleaga
Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”
Israelek 40 eguneko su-etena eta preso trukea eskaini dio Gazari, baina akordioa lortu edo ez Rafah inbadituko dutela adierazi du Netanyahu lehen ministroak. AEBk eta Erresuma Batuak Hamas presionatzen ari dira Israelen eskaintza onar dezan. Astelehenean 47 palestinar hil zituen... [+]
Hil egin da Artzentalesen zauritu zen basogintzako langilea
Langilea larri zauritu zen apirilaren 24an, eta astelehenean, hilak 29, hil da. 22 urte zituen eta sektorean bi hilabete soilik zeramatzan lanean. 2024 urtean hildako 22. langilea da.
2024-04-30
ARGIA
Eneko Bidegainen 'Bichta éder' eleberriak jaso du 111 Akademiaren Saria
Karmele Jaioren Maitasun kapitala-rekin lehiatu da finalean. 2023ko “libururik gogokoen” izendatu dute Bidegainen “bihurgune askotako” thriller politikoa 111 Akademia osatzen duten literaturazaleek.
Eguneraketa berriak daude