Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
asteazkena 2024ko maiatzaren 01an
"DIEGO GARCIAK MARATOIAZ ZEGOEN ESKEMA IRAULI DU"
Denbora laburrean izan bazen ere, pistan eta krosean aritu izan zinen korritzen 50eko hamarkada bukaeran, 60koaren hasieran.
Zergatik utzi zenuen hain goiz?
Madrilekoa bezalako azpiegiturak izanda, nola ez zinen aurrera jarraitzera ausartu?
Atletak ezin zuen pentsatu atletismoa ogibide bihurtzea?
Harrobiari begira jarriz. Noren esku dago haurrek atletismoa ikas dezaten? Eskolen lana da? Zein funtzio dute federazioek?
Futbola esan duzu. Beste kirolen moduan atletismoa kirol marjinala izatera bultzatu du futbolak.
Atletismoa kirol indibiduala da beste kirol batzuekin alderatuz. Hori desabantaila da neurri batean.
Zerk zailtzen du atletismoa egitea?
Sakrifikatua da atletismoa.
Beraz, pazientzia eta jarraitu egin behar da.
Maratoirako joera horrek zer azalpen du. Martin Fiz?
Bultzatzaile bakarra ez da Martin Fiz izango.
Diru gehien ematen duena da maratoia?
Une batean aukeratu beharra dago: atletismoa ogibide izan dadin saiatu edo lehenean segi.
Erakunde ofizialen dirulaguntzek laguntzen dute erabaki hori hartzera?
1992an Bartzelonako Joku Olinpikoetan Espainiako erakunde ofizialek eskainitako dirulaguntzen eragina igarri zen. Orain ere nabari da?
Euskadiko Kros Txapelketa egin berri da eta senior mailan hoberenek ez zuten parte hartu.
Emakumezkoetan zer nolako maila dago Euskal Herrian?
Korrika egiteari utzi, hankei atseden eman eta ahotsa jarri zenuen lanean.
Komunikatzailea zara. Atletismoa ongi zaintzen al dute komunikabideek?
Hi, Sarri, labur izateko, eh!
Kirolari izarrak mugitzen du beraz guztia?
Kazetariaren ezagutza maila urria izan liteke horrelako komentarioen zergatia?
Zein da Gipuzkoako harrobia une honetan?
Ulia, Lasarte, Elgoibar... nazioarteko mailako lasterketa hauetan bertakoek ez dute parte hartu nahi izaten.
Donostiako maratoia Migel Angel Mostaza managerraren esku dago orain. Beste bide bat hartuko du maratoiak? Eliteko lasterketa eta lasterketa herrikoia elkartuko dira?
Hamalau urtez geroztik hasi nintzen. Lasarten. Lasarteko Krosa 1956an hasi zen eta edizio hartan eta hurrengo urtekoan bigarren egin nuen kadete-jubeniletan. Hortik pistara jo nuen. 3.000 metro oztopoetan Espainiako errekorrak egin nituen jubenil eta junior mailetan. 1958an Madrila eraman ninduten selekzionatuta. Han egin nituen bi urte. 1960an Erromako Joku Olinpikoak ziren, baina gaztetxo nintzen eta ez ninduten selekzionatu. Lasterketetan parte hartzen jarraitu nuen ordea eta Mariano Haro berarekin korritu nuen 1960an Nanteseko txapelketan. Hurrengo urtean ordea, atletismo aktiboa utzi egin nuen.
Zergatik utzi zenuen hain goiz?
Ez zen orain bezala. Adibidez, andregaia izaten zen goiz eta gazte ezkontzen ginen, ni 23 urterekin. Ogibidea ere bilatu behar zen.
Madrilekoa bezalako azpiegiturak izanda, nola ez zinen aurrera jarraitzera ausartu?
Baziren azpiegiturak goi mailako atletak egiteko, baina garai hartan atletismoak ez zuen gaur duen garrantzia eta ez zen hainbeste jende horretara jarria.
Atletak ezin zuen pentsatu atletismoa ogibide bihurtzea?
Ez. Firmarik ez zen eta ezta babeslerik ere. Erakunde ofizialak ziren babesle bakarrak.
Harrobiari begira jarriz. Noren esku dago haurrek atletismoa ikas dezaten? Eskolen lana da? Zein funtzio dute federazioek?
Uste dut Gipuzkoako Diputazioak ondo sailkatu duela umeen lana. Adinetan banatuta daude eta atletismoa oinarrizko kiroltzat hartzen da. 13 edo 14 urte dituztenei iritsi zaie kirola aukeratzeko garaia, zertan diren hoberenak kontuan hartuz. Gaitasun fisiko onak dizuztenak bideratzen saiatzen zara, saiatu diot, zeren gaitasun fisiko onak dituztenak normalean futbolari onak izaten dira. Umeak gaitasunak baditu, nahiago du futbola atletismoa baino.
Futbola esan duzu. Beste kirolen moduan atletismoa kirol marjinala izatera bultzatu du futbolak.
Haurrak atletismoko proba ugari egiten ditu; jaurtiketak, jauziak, lasterketak... Bere proba aukeratzen doan neurrian ordea, jolasa gehiago bihurtzen da lana. Azkarregi bihurtzen da kirola gogorregi, eta gehiago iraun beharko luke jolas izaten.
Azkarregi espezializatu nahi izaten da eta jolas kutsua galtzen du. Eta lehen esan dudana, gaitasunak dituena beharbada ez duzu atletismora bideratuko herriko futbol taldean arituko baita. Eta futbolak "fianbre" asko uzten ditu. 13-14 urterekin denentzat dago tokia taldean, baina hortik aurrera gazte asko soberan daude. Gazteegi uzten ditu futbolak baztertuta ume hauek guztiak. Bi edo hiru urte igarotzen dituzte kirolik egin gabe eta "desengantxatuta" geratzen dira.
Azkarregi espezializatu nahi izaten da eta jolas kutsua galtzen du. Eta lehen esan dudana, gaitasunak dituena beharbada ez duzu atletismora bideratuko herriko futbol taldean arituko baita. Eta futbolak "fianbre" asko uzten ditu. 13-14 urterekin denentzat dago tokia taldean, baina hortik aurrera gazte asko soberan daude. Gazteegi uzten ditu futbolak baztertuta ume hauek guztiak. Bi edo hiru urte igarotzen dituzte kirolik egin gabe eta "desengantxatuta" geratzen dira.
Atletismoa kirol indibiduala da beste kirol batzuekin alderatuz. Hori desabantaila da neurri batean.
Atletari eskuarekin bultza egin behar diozu eta esku hori kentzen badiozu utzi egiten du. Gustura aritzeko pozoia sartu behar zaio bakoitzari, bestela oso zaila da. Balore asko ikusten ditugu esku artean pasatzen.
Zerk zailtzen du atletismoa egitea?
Gizarteak berak. Aldatu egin da. Bost eta sei autobus betetzen genituen Bidasoatik Arcachonera lasterketak korritzera joateko. Orain autobus bat betetzeko lanak izaten dira. 1973. urtean (Arcachoneko lehen edizioa egin zen) kotxe gutxi zeuden eta gurasoak eta haurrak, guztiak, autobusez hara joateko irrikitan ziren. Orain gurasoek beraiek eramaten dituzte haurrak kotxez eta gainera asteburua pasatzeko aprobetxatzen dute. Lehen haurrak asteburuetan lasterketetara eramatea gurasoei mesede bat egitea zen eta orain ez.
Sakrifikatua da atletismoa.
Ez dago tranparik. Futbolean partidua gaizki joka dezakezu, baina zorteari esker gol bat sartu eta partidua irabazi. Baina kronometroak, estilo onarekin korritu arren, oso makal zabiltzala esaten dizu. Ez dago beste kirolik halako superazioa eskatzen duenik. Besteen aurka egin dezakezu, baina zure buruaren aurka ere bai.
Zoritxarrez beste arlo bat ere aipatu behar da. Ez dakit gure kiroletan noraino sartu den, baina limoi zukuarekin bakarrik ikusten da ez dagoela gauza handirik egiterik. Oso zaila da 18-19 urterekin futbolean gertatzen dena atletismoan gertatzea, hau da, Raul bat ateratzea. Atletismoan 18-19 urteko gazteak ezin du heldu baten neurria eman, nahiz eta ona izan. Oso gutxitan agertzen dira Reyes Estevez bezain onak 21-22 urterekin.
Zoritxarrez beste arlo bat ere aipatu behar da. Ez dakit gure kiroletan noraino sartu den, baina limoi zukuarekin bakarrik ikusten da ez dagoela gauza handirik egiterik. Oso zaila da 18-19 urterekin futbolean gertatzen dena atletismoan gertatzea, hau da, Raul bat ateratzea. Atletismoan 18-19 urteko gazteak ezin du heldu baten neurria eman, nahiz eta ona izan. Oso gutxitan agertzen dira Reyes Estevez bezain onak 21-22 urterekin.
Beraz, pazientzia eta jarraitu egin behar da.
Batez ere erresistentziako probetan gazteak jakin behar du puntu onena urte batzuetara etorriko zaiola, Fermin Cachori bezala. Begira Martin Fizi noiz iritsi zaion puntu gorena. Hor ibili da krosean, munduko hamargarrena, hamabostgarrena... beti beltzen atzetik. Eta azkenean, maratoian. Orain, hor ari dira Euskal Herriko atletak maratoian probatu nahian.
Maratoirako joera horrek zer azalpen du. Martin Fiz?
Martin Fiz baino lehenago Diego Garcia. Eskema guztiak puskatu zituena Diego izan zen. Espainia mailan atletak maratoira bultzatu dituena Diego Garcia izan da. 10.000 metrotan ez zen gehiegi nabarmentzen zena eta abiadura hori izanda ere segi egin du. Eta horrek animatu ditu gainerakoak. Espainiako eta Euskal Herriko maratoilariak munduko onenak dira une honetan.
Bultzatzaile bakarra ez da Martin Fiz izango.
Eta dirua. Froga batean Martin Fizek adina diru lortzea atletismoko historian oso gutxik lortu dute, egia esan. Japonian ez zen jaitsi 2'08'' minututatik eta hala ere 30rren bat milioi pezetarekin etorri zen.
Diru gehien ematen duena da maratoia?
Zalantzarik gabe. Adibidez, Diego Garcia berak bere etorkizuna ziurtatu du. Gaur egun maratoi zirkuitua antolatuta dago: New York, Boston, Chicago, Rotterdam, Londres, Japoniakoak... estrategikoki kokatuta daude neguan eta udaberrian. Kontuan izan behar da urtean bi maratoi baino gehiago arriskutsua dela eliteko atletarentzat. Gainerakoan erakunde ofizialen laguntzak jasotzen dituzte, beka olinpikoak adibidez. Eta orain kontratazioak daude. Eliteko guztiek dituzte beren managerrak lasterketak eta bidaiak antolatzeko.
Une batean aukeratu beharra dago: atletismoa ogibide izan dadin saiatu edo lehenean segi.
Bai, aukera bat da. Maratoiko korrikalariak egun osoa behar du entrenatzeko, goiz eta arratsalde. Erabakia hartu egin behar da.
Erakunde ofizialen dirulaguntzek laguntzen dute erabaki hori hartzera?
Beka olinpiko garrantzitsuenak 6-7 milioi pezeta eskaintzen ditu. Hurrengoa 5 milioikoa da, hurrengoa 4 milioikoa. Lau milioirekin bizi daiteke? Gaztea bazara eta gurasoen menpe bizi bazara bai, baina hortik aurrera zaila daukazu.
1992an Bartzelonako Joku Olinpikoetan Espainiako erakunde ofizialek eskainitako dirulaguntzen eragina igarri zen. Orain ere nabari da?
Joku Olinpiko horietarako prestatu zen ADO programak eragina izan du zalantzarik gabe. Epe garrantzitsua izan zen 1992a. Diruak du garrantzia horrelakoetan eta beti arazoa diru falta da. Euskal Herrian ere gauza bera gertatzen da. 1994-95ean Eusko Jaurlaritzak ematen zituen dirulaguntzak eta oraingoak alderatu eta ez dira igo, esango nuke ia txikiagoak direla.
Euskadiko Kros Txapelketa egin berri da eta senior mailan hoberenek ez zuten parte hartu.
Martin Fizentzat Euskadiko Txapelketak ez du garrantzi handiegirik. Maratoilariak Sevillako Munduko txapelketara begira daude. Beste lasterketa batzuk dituzte buruan.
Emakumezkoetan zer nolako maila dago Euskal Herrian?
Talde polita daukagu: Kristina Petite, Estitxu Urrutia... Iaz Espainiako Txapelketan lehen 25 postuetan zazpi euskal herritar sartu ziren, lehen 20tan sei. Emakumeen egoera hobea da.
Korrika egiteari utzi, hankei atseden eman eta ahotsa jarri zenuen lanean.
Lasarteko Krosean hasi nintzen megafonia lanak egiten. Gustua hartu nion eta orduz geroztik, Behobia-Donostian, Donostiako Maratoian, Euskadiko Kros Txapelketetan... hizlari aritzen naiz. Baldintza bat behar da baten eta bestean hizlari aritzeko: euskara eta gaztelania menderatu behar dira eta nik beti bietara egiten dut.
Komunikatzailea zara. Atletismoa ongi zaintzen al dute komunikabideek?
Komunikabideetan gizartean duen toki bera du. Gizarteko oihartzuna jaso eta toki hori uzten diote komunikabideetan. Indar frogak tradizio handikoak izan dira Euskal Herrian eta badu bere tokia atletismoak baina niri irratian gertatzen zaidana esango dizut: «
Hi, Sarri, labur izateko, eh!
». Ezkerrarekin, eskuinarekin, buruarekin, horrela eta hala eman zion... kontaketa guztia egiten da (futbolaz). Eta kirol guztiak dira interesgarriak, gure herrian txirrindularitza, pilota, arrauna... dira indartsuenak.
Beste kontu bat da noiz nabarmendu behar den kirol bat. Punta-puntako kirolaria dagoenean kirol horri eman behar zaio tokia? Martin Fizen lasterketaren kontaketa nik zuzenean egin nuen Helsinkitik Europako txapeldun izan zenean. Euskadi Irratian musika saio bat ari zen, deitu egin nuen eta moztu egin zuten irratsaioa zuzenean sartzeko.
Beste kontu bat da noiz nabarmendu behar den kirol bat. Punta-puntako kirolaria dagoenean kirol horri eman behar zaio tokia? Martin Fizen lasterketaren kontaketa nik zuzenean egin nuen Helsinkitik Europako txapeldun izan zenean. Euskadi Irratian musika saio bat ari zen, deitu egin nuen eta moztu egin zuten irratsaioa zuzenean sartzeko.
Kirolari izarrak mugitzen du beraz guztia?
Neurri handi batean bai. Ikusi besterik ez dago: Alberto Berasategi tenisean ongi ibili denean, guztiak tenisari buruz hitz egiten ari ginen. Joxe Mari Olazabal puntan ibili denean zeharo interesatu gara golfarekin.
Julia Vaquero atleta galiziarrari behin baino gehiagotan entzun izan dizkiot adierazpenak. Laugarren postua egin eta kazetariak galdetzen dio ea zer gertatu zaion horrelako porrota gertatzeko. Lasterkaria berriz, gustura baino gusturago egin duen postuarekin.
Julia Vaquero atleta galiziarrari behin baino gehiagotan entzun izan dizkiot adierazpenak. Laugarren postua egin eta kazetariak galdetzen dio ea zer gertatu zaion horrelako porrota gertatzeko. Lasterkaria berriz, gustura baino gusturago egin duen postuarekin.
Kazetariaren ezagutza maila urria izan liteke horrelako komentarioen zergatia?
Ez dut uste. Atletismoaren inguruan ari garen kazetariak adituak gara gehienak. Hor jokatzen dutenak titularrak dira, titularren beharra. Txapelketak hasi aurretik lortuko diren dominen kopurua zehazten da eta gero zerbait gutxiago lortzen bada, porrota da.
Zein da Gipuzkoako harrobia une honetan?
Naroa Agirre, Iker Sukia... ez pentsa asko dagoenik. Benitez abiaduran. Eta Euskadin Alex Garretas, Montxu Miranda, Estitxu Urrutia, Kristina Petite, Amaia Piedra, Angela Tejedor, Asier Zarraga, Kamel Ziani. Gipuzkoan giroa ez da oso itxaropentsua, ni behintzat ez naiz batere baikor.
Euskadiko Kros Txapelketan 1.040 inguruk hartu dute parte eta horietatik 555-edo bizkaitarrak izan dira. Bizkaitarrak ari dira ondo lanean eta ospe hori gipuzkoarrek izan dugu urte askoan. Gipuzkoan asko jaitsi da, krisia dago.
Euskadiko Kros Txapelketan 1.040 inguruk hartu dute parte eta horietatik 555-edo bizkaitarrak izan dira. Bizkaitarrak ari dira ondo lanean eta ospe hori gipuzkoarrek izan dugu urte askoan. Gipuzkoan asko jaitsi da, krisia dago.
Ulia, Lasarte, Elgoibar... nazioarteko mailako lasterketa hauetan bertakoek ez dute parte hartu nahi izaten.
Froga hauek eta baita Donostiko maratoia ere komertzioan erori dira, managerren eskuetan, Elgoibarko lasterketa salbu. Managerrek garbi dute, dirua irabazi behar da eta kalkuluak horren arabera ateratzen dira. Izarrak ekartzen dira eta hainbeste ordaintzen zaie. Baina bertakoei ere ordaintzen hasi behar badute... ez dute etekinik ikusten. Euskadiko Txapelketan askok hartu dute parte, baina onenek lasterketa garrantzitsu horietara ez dute joan nahi eta joan beharko lukete.
Donostiako maratoia Migel Angel Mostaza managerraren esku dago orain. Beste bide bat hartuko du maratoiak? Eliteko lasterketa eta lasterketa herrikoia elkartuko dira?
Managerra bere kirolari talde on batekin garrantzitsua da. 2'09''tik jaitsiko diren hamar gizon izatea ederra litzateke, baina atzetik 3.000 lasterkarirekin
ANTXON BLANCO
JOSE MARIA ODRIOZOLA
RAFA PUIGNAU
JUAN ANTONIO SAMARANCH
DIEGO GARCIA
MARIANO HARO
EMIL ZATOPEK
JUANTXO SABADIE
MARIA LUISA IRIZAR
MIGEL DE LA CUADRA SALCEDO
«`Diario Vasco'n egiten duen lana Espainian `Atletismo español'en bakarrik egiten da»
JOSE MARIA ODRIOZOLA
«Espainiako Atletismo Federazioak izan duen azken urteotako lehendakari onena»
RAFA PUIGNAU
«Euskadiko Federazioko lehen lehendakaria. Saltsa denetan ibilia. Oraindik ere hor dabil»
JUAN ANTONIO SAMARANCH
«Kirola eta politika nahastu ditu. Falange izaki, postu horiek hartzen dituztenei buruz ez dut inpresio onik»
DIEGO GARCIA
«Maratoiak bizi duen une goxoaren `erruduna'. Maratoiaren arrakastaren meritu guztia du»
MARIANO HARO
«Fermin Cachoren atzetik bigarren tokian jarriko nuke»
EMIL ZATOPEK
«Nire idoloa izan da. Pertsonalki ezagutu dut. Berritzailea izan da gainera atletismoan»
JUANTXO SABADIE
«Gipuzkoako Federazioaren lana promozioa da eta une honetan zailtasun handiak ari da igarotzen, lehendakari gisa»
MARIA LUISA IRIZAR
«Meritua da Andoaingo baserritik atera eta Espainiako atleta onenetarikoa izatea»
MIGEL DE LA CUADRA SALCEDO
«Euskal erara txabalina botaz munduko errekorra egin zuen. Atletismoan ere abentureroa»
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
Gorka Bereziartua
#2
Mikel Garcia Idiakez
#3
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
#4
Gorka Peñagarikano Goikoetxea
Azkenak
2024-04-30
ARGIA
Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”
34.000 palestinar baino gehiago hil ditu Israelek urriaren 7az geroztik Palestinan, eta beste milaka dira desagerturik edota larri kolpaturik. Jarraipena egiten ari gara.
2024-04-30
Zigor Olabarria Oleaga
Netanyahuk dio Rafah inbadituko dutela su-eten akordioa "egon zein ez egon”
Israelek 40 eguneko su-etena eta preso trukea eskaini dio Gazari, baina akordioa lortu edo ez Rafah inbadituko dutela adierazi du Netanyahu lehen ministroak. AEBk eta Erresuma Batuak Hamas presionatzen ari dira Israelen eskaintza onar dezan. Astelehenean 47 palestinar hil zituen... [+]
2024-04-30
ARGIA
Hil egin da Artzentalesen zauritu zen basogintzako langilea
Langilea larri zauritu zen apirilaren 24an, eta astelehenean, hilak 29, hil da. 22 urte zituen eta sektorean bi hilabete soilik zeramatzan lanean. 2024 urtean hildako 22. langilea da.
2024-04-30
ARGIA
Eneko Bidegainen 'Bichta éder' eleberriak jaso du 111 Akademiaren Saria
Karmele Jaioren Maitasun kapitala-rekin lehiatu da finalean. 2023ko “libururik gogokoen” izendatu dute Bidegainen “bihurgune askotako” thriller politikoa 111 Akademia osatzen duten literaturazaleek.
Eguneraketa berriak daude