EUSKARA ZINEMARA: «INDARRAK LAGUN ZAITZALA»

  • zinearen mundua euskalduntzeko, filmak bikoiztuz, gazteengan ohitura piztuz eta banatzaileekin negoziatuz aretoak eskain ditzaten. Lan eskerga baina epe luzera ordainsaria izango duena.

1999ko otsailaren 14an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Betidanik, euskara zerbait arrotza izan da zine aretoetan. Sarrera debekatua zuela zirudien; eta sartzea lortzen zuenean, beti deseroso eta behartuta, gaiztoaren zaldia baino motelago. Azken aldian, ordea, gauzak aldatzen hasiak dira Tinko Euskara Elkarteari esker. Tinko duela bost urte jaio zen, erronka nagusia zuelarik: euskara zine aretoetara eramatea, alegia. Hasieratik ikusi zuten funtsezkoa zela jendearengan ohitura sortzea, eta horretarako zer hobe gazteriatik hastea baino. Hain zuzen, ikasketak euskaraz egiten ari diren haurrek eskubide osoa dute zinearen lilura euskaraz bereganatzeko. Tamalez, hori nekez gertatzen da, aisialdian egiten diren ekintza gehienak erdaraz izaten baitira, zinea barne. Gazte jendea sinetsita dago polita den oro erdaraz dagoela derrigor. Horra hor, Tinkoren egitekoa: oinarriak jarri gazteei ikustarazteko zineman ere euskarak ez duela mugarik.


ERANTZUN ONA

. «

Film ezberdinen eskubideak erosi eta REC grabaketa estudioan bikoizten ditugu
» azaltzen digu Asier Arrieta Tinkoko arduradunak. «

Emaitza sinesgarria izan dadin bikoizketari garrantzi handia ematen diogu, ulerterraza eta kaleko euskaratik gertu. Horren ondotik, ikastetxeekin harremanetan jarri eta filmak eskaintzen dizkiegu eskola orduetan emateko. Egia esanda, ikastetxeen erantzuna oso ona ari da izaten. Joan den ikasturtean, esaterako, guztira 75.000 ikusle izan genituen
». Halaber, filma ikusi ondoren eskolumeei unitate didaktikoa banatzen zaie, euskara lantzeaz gain, filman agertzen den zenbait gai jorratu eta giza-baloreen hausnarketa egin dezaten.


DI CAPRIO EUSKARAZ.

Aurten erosi eta bikoiztu dituzten filmak gazteendako tiradizoa dutenak dira, hala nola: «Charlie eta Louis», «Jack Amazonasko Errege», «Borrowers», «Rudy», «Big» eta «Errebelde baten Egunkaria» (Leonardo Di Caprio-rekin). Ez da batere eskaintza makala, kontuan hartuta zenbat balio duen film bat erosteak: lau milioi pezetatik zazpira bitarte; bikoizketa, kopia, transkripzioa, eta abar direla. Beraz, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren, udaletxeen eta Foru Aldundien laguntzarik gabe egitasmo hau ez zatekeen inoiz bideratuko. Dena den, Katalanen alboan, hemen oraindik Erdi Aroan gaude, bertan hizkuntza normalizazioa zinera iristen ari baita. Berriki berrogeita hamar milioi pezeta xahutu dituzte Disney-ren «Mulan» eta «Egiptoko Printzea» bikoizten. Hori dela eta, oraindik gehiago laguntzea nahi lukete Tinkokoek. Arrietaren irudiz «

Generalitateak kontu honi duen garrantzia ematen dio; izan ere, martxan jarriko den legeaz aparte, beraiek diru laguntza oparoak ematen dituzte filmak katalanez bikoizteko
».


EUSKARAZKO ESTREINALDIAK AURKI.

Epe laburrera, Tinkokoen nahikaria euskarazko bertsioak ordutegi komertzialean ikusgai egotea da, filmen eskaintza ere zabalduz. Arrieta zuhur bezain baikor ageri zaigu «

Banatzaile eta erakustaileekin negoziatzen ari gara, eta badirudi hemendik gutxira posible izango dela estreinaldi arrakastatsuenak, orain arte erdaraz egiten direnak, euskaraz ere aurkeztea. Donostiako areto bat prest egon liteke asteburuetan euskarazko filmak jartzeko
». Baina jakina, ahalegin hau hankamotz gera daiteke erakundeek bikoizketarako laguntza handiagoa ez badute ematen. Era berean, sosa lortzea bezain inportantea komunikabideen inplikazioa izango da. Maiz gertatu izan da euskarazko zine emanaldi batera oso ikusle gutxi agertzea, behar bezalako oihartzunik eman ez zaiolako. «

Hemendik dei bat egiten dut hedabideok gure ekintzen berri eman dezazuen; jendeak zehazki jakin behar du non eta noiz emango den film bat euskaraz
»

Pujol Hollywooden kontra

Katalunian, bikoizketarako laguntzek porrot egin dutela ikusita, taktika aldatu dute: martxoaren 17an katalanezko zinema sustatzeko lege-dekretu berria indarrean jarriko baita. Bazterrak harrotzen ari den dekretu honen arabera, filmak katalanez edo azpitituluekin eman beharko dituzte lau egunetik behin; hau da, exhibizioaren % 25. Bestalde, hogei kopiatik gorako film arrakastatsuen erdia katalanera bikoiztu beharko da. Aipatu arauak bete ezean, 10 milioiko isuna eta aretoaren itxiera sei hilbetez gehienez. Zalaparta ederra sortu da, batzuk alde eta bestetzuk kontra. Aldekoek ezinbesteko urratsa dela hizkuntzaren normalkuntzarako. Besteek inposaketa bat dela diote; jatorrizko bertsioa dela benetan bultzatu behar dena, bikoizketa 1941.ean Frankok ezarri zuen sistema anti-naturala delako. Kontuak kontu, banatzaileen FEDICINE elkarteak (besteak beste, Fox, Columbia, UIP, Disney eta Warner Bros biltzen dituena) auzitara eraman du dekretua, boikota egingo duela mehatxatuz. Azken batean, Katalunia zine negozioaren % 1 baino ez dela. Gauzak horrela, Jordi Pujol Generalitateko presidentea prest dago kosta ahala kosta estatubatuar zinema produktora handiekin akordio batera iristeko. Beraz, litekeena da dekretua indarrean sartzeko epea atzeratzea.
Hemen bikoizketa errege den bitartean, Europan berriz, jatorrizko bertsioa bikoizketa bezain ohikoa da. Alemania, Italia eta Grezian bikoizketa nagusi bada ere, Frantzian % 25 baino ez da bikoizten. Holanda eta Eskandinabian aldiz, dena jatorrizko bertsioan. Belgikan harantzago doaz, film guztiak jatorrizko bertsioan baitira: frantsesez Valoniako zonalde frankofonoan eta flandrieraz Flandrian. Brusela aldean ordea, eremu elebiduna izanik, azpitituluak frantses eta flandrieraz jartzen dira aldi berean. A ze txorabioa!


Azkenak
Espainiako Gobernua Kanarietan dauden 827 asilo eskatzaile lekualdatzen hasi da

Auzitegi Gorenak martxoan ebatzitakoari jarraiki, astelehenean irletatik penintsulako adin txikikoentzako zentroetara lekualdatuko dituzte zortzi asilo eskatzaile. Gobernuak adierazi du adin txikikoen babes sarean integratzeaz arduratuko den etorkinen %90 maliar jatorrikoak... [+]


Getariako Salbatore jaietan emakume baten aurkako “eraso larri” bat salatu, eta egitaraua bertan behera utzi dute

Getariako txosnagunean eta Aian egin dute elkarretaratze isila. Jai batzordeak txosnak itxi zituen.


Gizon bat atxilotu dute Erriberagoitian beste bat hiltzea leporatuta

Gizona Bilorian (Araba) hil dute, ustezko hiltzailea atxilotu dute Añanan (Araba).  


Al Jazeerako bost kazetari hil ditu Israelek

Hildako kazetarietako bat Anas al-Sharif da, palestinarren genozidioa zerrendatik kontatzen dutenen artean ezagunenetako bat. Al Jazeera hedabideak adierazi du Israel errudun dela Gazako sarraskia barnetik azaleratzen duten kazetariak nahita hiltzeagatik, eta horrela sarraskia... [+]


Zarrakazteluko sutea kontrolatzeko lanetan jarraitzen dute suhiltzaileek

Larunbat gauean hasi zen sutea Zarrakaztelu eta Figerol lotzen dituen errepideko pinudi batean. Herritarrentzat arriskurik ez dago momentuz, gobernuak adierazi duenez. Gizakiek eragindako sutea dela jakinarazi du gobernuak.


Emakumeak gizonenak ziren lekuak hartzen

Bizikleta hartu eta errepidera ateratzeko gogoa. Olatu gainean surf egiteak zein sentsazio eragiten duen probatzeko irrika. Mendirik mendi ibiltzearen plazera sentitzea. Mendian, hainbestean, baina emakumeak ez du erraza izan gizonenak izan diren kirol eremuetan sartzea... [+]


2025-08-11 | ARGIA
Editoriala
Hartu edo utzi

Okindegiko ilaran, bi emakume. Itxuraz erdi-ezagunak, hitz egiteko duten moduagatik. Pareko egunkaria hartzeko keinua egin du bietan zaharrena dirudienak, eta zera esan dio besteari: “Dauden albisteekin, agian gaur nahiago izango dut animalien dokumental bat ipini”... [+]


“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Eguneraketa berriak daude