Erronka: Biltzarra mamiz betetzea

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Udalak, hirietakoak barne, herritarrengandik hurbilen diren erakunde politikoak izaki, marko egokitzat jo izan dira, autogobernurako eskakizunak egiteko tenorean. Mezua zabaltzean, interferentzien arriskua gutxitzen omen da.
Euskal Herriko Udal Ordezkarien Biltzarrari egindako kritikak, nagusiki, egungo marko politikoaren kontrakoa salaketan arrazoitu dira, inoiz ere, kritika horien pausatzean gure iraganari erreparatu izan diote.
Ipar zein Hegoan, historikoki, udalek berebiziko protagonismoa izan dute lurraldetasunaren inguruko eskakizunen alorrean. Ipar Euskal Herrirako Departamentuaren eskaerarena, gaur egun bezalaxe 1790ean, udal ordezkariek bultzaturiko ekinbidea izan da.
Hegoalderako, 1917-1919 aroan, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako Diputazioek Estatutuaren aldeko kanpaina bultzatu zuten, Nafarroako Diputazioaren agintariak prozesu horretatik automarginatu ziren. Egoera horren aurrean, Estatutuaren eskakizuna, Nafarroan, udalen eskutik etorri zen, Iruñeko Udaleko Alianza Foral izeneko taldean biltzen ziren zinegotzi karlista eta nazionalistak ditugu mugimendu honen aitzindariak.
Espainiako II. Errepublika izan zen Autonomia Estatuturako hurrengo eskenatokia. Honetan ere, udalak dira prozesuaren eragileak. Seguraski, garai historiko hori izan da, gure historiografiak zabaltasun handiagoz ikertu duena.
Gure iragan hurbilari erreparatuz gero, Udalaren Mugimendua –Bergara-Etxarri-Aranatz ardatza zuena– frankismoaren ondorengo urteetan mamitu zen Estatutuaren aitzindaria dugu. Udalek bultzaturiko prozesua ondorengo marko autonomikoa berriarekin bat ote zetorren, bestelako eztabaida dugu.
Egun, Erkidegoan, Estatutua gainditurik dagoen diskurtsoa aski zabaldurik den honetan, Nafarroako alderdi nagusiek, dohai guztiez hornituriko ama gisa agertzen digute 1982ko Foru Hobeagotzea.
Lizarra-Garazi akordioa izan da Biltzar berriari atea ireki diona. Beraz, kasu honetan, alderdi politikoak izan dira ekinbide horren eragileak. Alderdi jakin batzuk erdietsi duten adostasunaren ondorioa da egun abiatu den Euskal Herriko Udal Ordezkarien Biltzarra. Prozesu honetan, Udalak, orain arte, protagonista baino, bitarteko izan dira.
Ipar Euskal Herrian –autonomia maila arras ezberdina izanda ere– Euskal Departamentuaren eskakizuna mamiz bete izanak arrakasta ekarri dio oraingo mugimenduari.
Aspaldi goratu ziren Euskal Herriak zuen hezurmamitze falta gaztigatzen zuten ahotsak. Bada, Biltzar berriak badu zer ikasirik Euskal Herria osora zabaltzen diren erakundeen esperientzietatik bereziki, Ipar zein Hegoaldean, egungo markoek utz ditzaketen zirrikituak probestu nahi badira.
Estrategia kontua da, eta, hagi denez, bide ezberdinak ibiliz, denok baliatzen ditugu egungo markoak, horiek gainditzeko bada ere. Beraz, eta estrategiari dagokionez, egungo markoak gainditzeko bidean erabiltzen diren tresnak finkatzea helburuetako bat izan daiteke.
II. Errepublikaren atarian, 1929ko martxoaren lehenean, Nafarroako Mendialdeko udal ordezkariek bilkura berezia egin zuten Arakilgo Irurtzunen. Nafarroako Diputazioak eman debekua bilkuraren arrazoia. Mendietako auzalorren orbela hartzeko debekua, hain zuzen ere. Orbelak batu zituen Nafarroako Mendialdeko udal ordezkariak. Herri horien ekonomiarako funtsezkoa zena elkarretaratzearen arrazoia. Ondorengo urteetan gai zehatz baten inguruan egindako bilkura horrek bestelako fruituak ekarri zituen, zoritxarrez, behar bezalaxe ondu ez ziren fruituak.
Egun, Udal Ordezkarien Biltzarra mamiz betetzea da erronka


Azkenak
2025-07-18 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Massive Attack musika taldeak Gazaren aldeko musikarien aliantza sortu du

Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


2025-07-18 | Aiaraldea
Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.


2025-07-18 | Elhuyar
Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]


2025-07-18 | Sustatu
Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.


2025-07-17 | ARGIA
Europan espetxean denbora gehien daraman preso politikoa
40 urteren ostean Georges Abdallah askatuko dute uztailaren 25ean

Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Eguneraketa berriak daude