"ERROMANTIKO NAIZ BAINA EZ EDOZER IRENSTEKO PREST"

  • dizu. Xabaltx izenez ezaguna baita. Zakua zalantzaz beterik azaldu zen Durangoko Azokara. Bi hilabeteren ondotik bere zakua hustuz doa, eta geu bere baitakoa hustutzera hurbilu gara.

1999ko otsailaren 14an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Zure diskoa kantu histrioniko batekin bukatzen da, «Belar hoberena». `Apezak ez omen du belar hoberena' diozu. Zuraideko apezak ezagutzen du?
Ez dakit Roger Idiartek ezagutzen dituen hitz horiek, iritsi zaizkit ordea ohar batzuk giristino batzuen partetik, eta azaldu diet kantua ez zela haien kontra. Gibelasmorik gabeko parodia bat besterik ez da.

Pantxoa Bergara zara. Zergatik Xabaltx?
Xabaltx
ene sortetxearen izena da. Zuraideko

Zabaltza
etxaldean sortua naiz, eta ene etxekoak Xabaltx deituak izan gara betidanik, aitatxi, aita...

Izen bera eramanik ere, ziur zu zarela denetan gehien aldatu dena. Aitak nola hartzen zaitu musikari gisa?
Etxekoengandik bildu dut kanturako gutizia. Aitatxik 50 urtez abestu zuen abesbatzan, aita kantuzalea da. Alta, ene lehen kitarra gordeka erosi nuen. Aitak musikaria nahi ninduen, baina bere ametsa zen ni armadan musikari izaitea (irriak). Ongi akomeatzen gara hala ere.

1991an berriz Euskal Herriko kantu txapelketa irabazi zenuen, eta handik lau urtera H2O taldearekin grabatu zenuen zure lehen diskoa. Zertan ibili zara harrez gero?
Itsasun bizi naiz, lurrari arras lotua. Beste pertsona batekin bizi naiz, eta seme bat hazi eta hezitzen ari gara bion artean. Bizitzaren momentu batean nik maite ditudan pertsonekin denbora gehiago pasatzea deliberatu nuen. Pausatzen, pentsatzen, eta betiere kantuen hitzak idazten, musika egiten.

Bizialdi honen emaria duzu «Zalantzak» diskoa.
Bai. Zalantzak deitzen da zalantza asko izan baitut azken urte honetan diskoa osatzerakoan. Kantu andana bat pilatua nuen, eta disko batean antolatzeko unean ez nekien nola egin. 13 hautatu ondotik, ez nuen aise asmatzen lerroz lerro nola eman. Azkenik, 33 itzuliko disko txikien modura ordenatu ditut: «Zalantza I» eta «Zalantza II». Lehena elektriko eta gogorra da, eta akustikoa eta intimista bigarrena.

«Arin Arin» kantak irekitzen du lehena, eta orobat gainontzeko kantuen filosofiarekin bat dator. Euskaraz eta erdaraz ez datoz bat zenbaitetan.
Euskaraz metafora gisara eman ditut; biziki maite ditut metaforak. Hizkuntzaren aberastasuna gorde eta hitzekin jokoak egitea posibilitatzen dute. Hitz edo esaldi baten gibelean gauzak era ezberdinetara gordetzen dira.

Kantautorea sentitzen zara? Zer islatu nahi duzu hitzon bitartez?
Bai noski. Finean islatzen dute bizi dudana. Lurrari atxikia naiz, baita ingurumenari. Faltsukeria handia dago gauza hauen guztien inguruan, eta kontuan hartu behar ditugu nire ustez. Bestalde, lurraz gain, hiriko bizitza dago, ostatu eta karriketan lantzen ditugun giza harremanak. Harremanei buruz gauza asko izkutatzen ditugu, eta bestalde festa egin nahi dugularik, kasu, sistemak berak aski traba ezarri nahi digu. Ene sentimendu eta pentsamoldeak islatu nahi izan ditut gauza horiei buruz.

Errebelde fama duzu eta diskoaren bigarren aldea entzunik erromantiko zarela uste dut ere.
Erromantiko bat naizela uste dut bai, baina erromantikoa izateak ez du erran nahi zoroa eta edozer gauza irensteko prest naizela.

Besteak beste, «Belfast» izeneko kantua dator. Irlandan biziriko esperientziaren ondorioa-edo. Zergatik Irlanda?
Bai, halaxe da. Euskal Herritik kanpora ateratzeko beharra sentitu eta Irlanda hautatu nuen. Hara joatea erabaki nuen, anitz lotura bainuen bertako musikarekin, musika keltiarrekin orokorki. Lau hilabete igaro nituen.

Zer ikusi edo ikasi zenuen han?
Hasteko zoratua gelditu nintzen, bertako eskoletan musika erakusten baita hemen matematika bezala. Musika beste molde batez bizi da, berdin Belfasten berdin herrixketan. Jendea biltzen da gau guziz jotzeko, musikak giza harremanetan berebiziko garrantzia du. 70 urteko bibolin jole bat, atabala jotzen duen 14 urteko gazte batekin aurki ditzakezu. Egunero jotzen dute karrikan, guk berriz, kontinentean, karrika galdu dugu.

Kexu zara, Iparraldean gazteek musika jotzeko duten posibilitate eskasagatik?
Bai. Hemen zerbait antolatu nahi baduzu, Herriko Etxeari behar diogu baimena eskatu eta mila oztopo gainditu behar. Iparraldean azpiegitura gutxi dago. Kontzertu gelarik ez da hemen. Zuraiden, kasu, bada bat, berri-berria egina eta ez dakit zertarako, ezin baitugu alokatzen ahal.

boom hura apaldu dea?
Ez. Disketxe batzuk, independenteak, montatu berri dira, azpiegitura tipi horiek borondate handi batekin eginak dira, indar anitzekin. Zernahi gisaz, musikari gazteak nahiz zaharrak, fede handiarekin ari dira Iparraldeko musika arlo ezberdinetan.

Iaz Durangoko Azokara iritsi zinen zu. Urruti dago Durango gazteentzat?
Aski urrun. Oraindik badira ainitz gauza hausteko. Zaila da Iparraldeko kantari batentzat Hegoaldean agertzea. Hemengo kantautore gazte bat ateratzen bada, musika herrikoiarekin lotzen dute hegoaldiar gehienek. Bertako jendea ez da sobera interesatzen gure gauza berriei buruz.

Zuretzat diskoa grabatzea zaila izan al da? Nola joan zen prozesua?
Maketak IZ, Elkar eta GOR-i igorri nizkien. GOR-ek kantautoreak ez zazkiola interesatzen arrapostu zidan. Elkarrek, berriz, Iparraldeko gauza herrikoiak egitea nahiago dituela. Azkenik, IZrekin egitea deliberatu nuen, Jama Larreburu tartekoa izaki, gustura. Aspaldian ezagutzen dut, eta konfiantza handia eman dit. Kantuez biziki interesatu da, beren iraupenaz kontseiluak eman dizkit.

Kantautore gisa bizitzea zaila ez da? Baionako Gure Irratian ari zara ere.
Irratian lan egiteak bizi sozialean zango bat izateko aukera ematen dit. Osagarria da. Kantautore gisa ezin nuke bizi, baina Aistrika ene plaza taldearekin ematen ditudan berbenak kontuan harturik moldatzen naiz. Orotora, 60 bat kontzertu ematen ditugu urtean. Azken diska ateraz gero, hiru hilabetetan, 9 bat kontzertu eman ditut kantautore gisa. Kontent bizi naiz.


Azkenak
Astelehenean hasiko dira Zaharraz Harro! jaiak Gasteizko Alde Zaharrean

Astelehenetik igandera askotariko 106 jarduera antolatu dituzte auzoko bizilagun eta eragileek, parte hartzea, auzo harrotasuna eta autogestioa ardatz. Aurten Poliziak bortizki hustu berri duen Korda espazioa izango dute gogoan. Hamazazpigarren edizioa da aurtengoa.


Gasteizko lorezainak hiru hilabete greba mugagabean
“Egoera oso zaila da une honetan, baina langileek borrokari eutsiko diote”

Ostegunean hiru hilabete beteko dira Gasteizko lorezainak greba mugagabea hasi zutenetik aho batez, ELA, LAB eta ESK sindikatuek deituta. Gasteizko parke, igerileku eta berdeguneak belarrak eta sasiak janda ikusteak oso ikusgarri egin du greba, baina iragan astean... [+]


Sergio Ayucar (BSH): “Prozesuari eustea oso gogorra izaten ari da; mediku-bajak bikoiztu egin dira”

Eskirozko BSH lantokia ixteko asmoa plazaratu zutenetik lan taldearen mediku-bajak bikoiztu baino gehiago egin direla salatu dute gaur: "Abenduan prozesua hasi zenean lan taldearen %4 zegoEn bajan, orain %13 baino gehiago dago", adierazi du Sergio Ayucar BSHko langile... [+]


Kanpaina bukaerako ariketa

Hau idazten ari naizela, kanpaina bukatzear dugu. Datorren astelehenean jetzaldi batera pasako gara. Horrek esan nahi du hiru egunetik behin egingo dugula gazta, eta gaztek izango dituztela bospasei kilo. Uztailaren bigarren astean edo utzi egingo diogu gazta egiteari.


2025-06-23 | Irati Diez Virto
Askari izena duen haragijale txikia

Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]


2025-06-23 | Jakoba Errekondo
Arrosa basatiaren izen saltsa

Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]


2025-06-23 | Garazi Zabaleta
Azpigorri
Bertako ahuntz arrazaren txorizoak

David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]


NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Eguneraketa berriak daude