15 URTEKO EPEAN BANKETXEEK BIZI IZANDAKO GORABEHERAK
- zituzten 1920 eta 1935 bitartean. 15 urteko epe honetan biek ala biek gora egin zutela argi da, baina ez zuten bilakaera bera izan, 1931ko krisiak biengan eragin zuzena izan arren.
Hazkunde horren bidez, eta 1922ko saldoak %100 bezala harturik –egoera-balantzeak egiteko irizpideak adostu ziren urtea–, baliabideak inbertsio-saldoak baino gehiago hazi zirela ikus daiteke, kutxa horrekin indartu egin zelarik. Aski arrunta da hau guztia, 1925eko ordainketa-etendurak, hauek 1926an izandako ondorioak eta 1931ko alarma aintzat hartzen baditugu.
1921etik 1926rako epea, 1927tik 1930era dihoana eta 1931 eta 1934 artekoa, 1935eko berpizkundea ahaztu gabe, aldaketa txikiekin azaltzen dira hemen. Izan ere, 1923-1924 urteetako baliabide-berreskurapenak jaitsiera handia izan zuen 1925ean (300 milioi pezetakoa), 1924ko maila 1929 arte ezin izan zelarik berreskuratu.
1931ko krisialdiak eragindako egoera larria izanda ere, eta 1930eko baliabideekin alderatuz gero 60 milioi pezeta galdu baziren ere, baliabideek beren oreka berreskuratu zuten urte honetan bertan. Ondorengo urteetan baliabideek goranzko joerari eutsi zioten, 1935ean epe horretako saldorik handiena erdietsiz, hots, 2.755 milioi pezetako muga gaindituz.
Era tradizionalez aritzen ziren banketxeak dira XX. mendeko banku-sistemaren ezaugarrietariko bat, diru-bolumenari dagokionez hain garrantzitsua izan ez arren. Hauen garrantzia handia zen 1920 eta 1935 urte bitartean banketxe handi edo eskualde-banketxeen garapena oraindik eskasa zen lurraldeetan. Nahiz eta urte haietan Hegoaldeko banku-sistema indartsua eta bizia izan, bankari dezente zegoen oraindik –113 ziren izena emandakoak–.
Garrantzi handia zuten, sarri erdi-bankudun herri txikietan arituz, banku-jarduera barne-merkatuko azken zirrikituraino ere iristea ahalbidetzen baitzuen. Hau guztia denda tradizionala utzi nahi ez eta horrekin batera banku-negozioa izateko erabakia hartzen zuten bankariek jarritako korrespontsalien bidez egin ohi zen.
Ez dago bankari hauei buruzko xehetasun gehiegirik, baina 1922 eta 1922 urte bitartean 113 herri-bankari azaltzen zaizkigu lau herrialdeetako zerrendetan, herri berean bat baino gehiago aurki dezakegularik zenbait kasutan.
Araban 16 bankari zeuden: bi Amurrion, lau Araian, bana Arzeniega eta Eltziegon, bi Bastidan, hiru Biasterin eta bana Ozaeta, Gesaltza eta Gasteizen.
Gipuzkoan berriz, 18 bankari zeuden: bi Azkoitian, bakarra Eibarren, bi Irunen, bana Oñati eta Oreretan, bederatzi Donostian eta bana Urretxu eta Zarautzen.
Nafarroan beste 13 zeuden: bi Corellan, bat Fiteron, bi Azkoienen, bi Zangozan, bana Doneztebe, Tutera eta Valtierran eta azkenik, hiru Alesbesen.
Bizkaian 66 bankari aurki zitezkeen: sei Zornotzan, lau Bermeon, sei Bilbon, bost Durangon, sei Elorrion, hiru Lekeition, bi Markinan, bi Mundakan, bi Mungian, sei Ondarroan, zortzi Urduñan, bakarra Sestaon, bost Balmasedan eta lau Areatzan
Duela gutxi, Netanyahuren gobernuak, AEBen baimenarekin, legez kanpoko jarduerarekin jarraitzea erabaki du Gazan, eta zerrenda osoaren kontrola hartzea. Historia pixka bat egingo dut ez zaidalako zuzena iruditzen komunikabide edo kazetari batzuek Gazan gertatzen ari dena 2023ko... [+]
Abuztu honetan polemika berri bat piztu digute, beste behin, belarrondokoa ematea baino larriagoa izan dena. Azken hamabost urte baino gehiagoan, Glen Cree ekimenetik hasi, Estatu bortxaren biktimei aitortza legala emateko mekanismoen sorreratik segitu eta herri honetan ireki... [+]
Irailaren 2an izango da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte.
Fitxa: Musika Hamabostaldia. Gewandhausorchester Leipzig.
Zuzendaria: Andris Nelsons.
Bakarlaria: Isabelle Faust (biolina).
Egitaraua: Pärt, Dvorak eta Sibeliusen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]
Gordin esan dute Aiaraldeko ikastetxeok: euskalduntzea “arriskuan dago” eta ikastetxeek, bakarrik, ezin diote aurre egin “egoera larriari”. Autokritika egin, eta hamar konpromiso hartu dituzte, hezkuntza komunitateek praktikara eramatekoak. Era berean,... [+]
Ikerketa batek ondorioztatu du adituek uste baino AMOC korrontearen kolapsoa egoteko aukera handiagoak daudela. Korrontean aldaketa handiek eta azkenengo kolapso batek euri tropikaletan eraldaketa handiak eragingo lituzke, Europan negu oso hotzak eta uda lehorrak izango... [+]
600 misil eta dronetik gora bota ditu Errusiak Ukrainako hiriburuaren aurka. Gerra hasi zenetik egindako aire eraso handienetakoa da. Zelenskik nazioarteari eskatu dio erantzun dezala, Putin Trumpekin bildu eta bi aste eskasera.
Abuztuaren 15ean Vladimir Putin eta Donald Trump Alaskan bildu ziren. Ofizialki, Ukrainako gerrari amaiera emateko bidean beste urratsen bat emateko. Baina Gazan milaka pertsona hiltzeko gupidarik ez duen politikariak serio esan al dezake penagarria eta tristea dela Ukrainan... [+]
Duela egun gutxi 6.000 alegazio baino gehiago aurkeztu dira Azantzan eta Sarbilen poligono eoliko berri bat eraikitzeko proiektuaren aurka. Antzeko beste proiektu batzuetan bezala, herritar eta talde antolatuen ahaleginari, antolaketari eta lanari esker egin da alegazioendako... [+]
Informazioaren arloko dozenaka profesional bildu dira ostegun arratsaldean Iruñeko Gazteluko Plazan, Gazan kazetari lanetan ari direnen aurka Israelgo armada egiten ari den sarraskia salatzeko.
Artikulu bati zer nolako izenburua jarri ez da aise hautatzen, ezta? Hasiera batean, “euskaldun gezurti, tranpatiak” bezalako izenburua idazteko asmoa nuen, baina inor mintzeko gogorik ez dudanez, goikoari eutsi diot, ene gogoetaren muina hobeto ulertaraziko... [+]
Bilboko Udalak ostegunean adierazi du Abandoibarrako kontzertua bertan behera geratu eta gero, Plaza Biribileko agertokia eskaini ziela hiru artistei, baina ezezkoa eman zutela. Abeslariek bertsio hori ukatu eta zehaztu dute: bakarrik Kai Nakari eskaini zioten.
Bigarren aldiz gelditu dute Katalunian Espainiako Vuelta Israel-Premier Tech taldearen parte-hartzea salatzeko. Hainbat pertsonak Palestinako banderak atera dituzte eta txirrindularien bidea oztopatu dute Oloten.
Nafarroako Osasun Departamentuak iragarri du ospitaleko solairu gehienak klimatizatuko dituztela 2026 amaierarako. ARGIAk elkarrizketaturiko bi erizain laguntzaileek nabarmendu dute premiazkoa dela banako gelak, komun irisgarriak eta aire girotua izatea.
Araba eta Nafarroa zeharkatu behar zituzten goi-tentsioko bi linea elektrikoren proiektuak ez dira gauzatuko. Espainiako Trantsizio Ekologikorako Ministerioak Aragoiko Tueste herrian Forestaliak egin behar zituen lau poligono eolikoen proiektuak artxibatu ditu.