"Euzko-Gai", Bitor Olaeta-Ren Ballet Barria


2021eko uztailaren 23an
Bitor Olaeta Torerzuri ereslariari elkarrizketa
"Euzko-Gai", Bitor Olaeta-Ren Ballet Barria
Irurogeta Amar Umetxo Dantzari
Bitor Olaeta Torerzuri, eroslari trebea dozue. Orrez gane eresgille azkarra ta aretzkari abilla. Eta dantzari lez... zer esan daikegu iñok eztakianik? Mundu guztian ezagutzen abe. Beronen irakasle ta adiskidea, Harrol Haskel dozu; Londres'ko ''Royall Ballet"eko artezkaria.
–Esaiztazu Bitor; –galdetu dau tsot Olaeta'ri–ointxe urte bat edo beste Ingalaterratik etorri zan talde ospetsu aretzaz, zer dakizu?
–Talde on_ona dala. Nere ustez, "Royal Ballet" eta Mocu'ko "Belchoi" dira munduko dantza-talderik onenak. Ta ez aztu "Hoyal Ballet" ori, Inglaterrako Erregiñaren babezpean arnasatzen dala.
Sir Harrol Haskel da euren ikastolako artezkaria, ta alde batera, Erregiñaren zaldum zintzoa.
Onek, urte batzuk dirala, Bilboko Instituto Britanico'n iitzaldi bat egin eban, ballet yaterratzaz, klasikoatzaz. Gure talidea izan zan aren itzaldi bitarteak alaitu ta aparindu ebazana. Oritk datorku geure ezaupide ta adiskidetasuna.
Munduan oso ezaguna da yaun ori, bere itzaldi ta liburuak dirala bide. Gure balletaren izena be agertzen da, bere lanetan.
-Ta... zer diñostazu? Euskal-Balleta atzerrikoen aurrean, azaldu al leiteke lotsarik bage?
–Euskal- Balleta munduko gorengo milara yaso leiteke; baña ortarako diru asko bearko litzake. Eresi ta eresrille onak doguz Dantzariak be berezko erreztasuna ta indarra daukie.
Ezta denpora asko Barcelona ko Liceo'an gure Amaya'ren ezpatadantzeak gurenda saratatsua lor tu eban. Bi aldiz dantzatu bear izan eben, ta ori, gitxitan gertatzen da antzerki orretan. Urrengo eguneko izparringi guztiak, abo batez, goralmen andiak egin ebezan.
–Eta Madrillen zer yazo yatzuen?
–Eztaigun aitatu ango konturik, Asteroko osoa gitxi izango litzake dana azaltzeko.
–Egin ei dozuezan dantza orr intartcan egille gorengoenak darabizuez. Aitatuko al daustazuz izen bat edo beste?
–Oneixek dira antzerkiratu doguzanak: José Franco-ren Lau Urtearoak. Guridi'ren Oinkarin, neure azalgai edo argumentuakin Kardin, Zubizarreta'rena. Aiko_Maiko Aranbarrirena; oneik biok Manu Sota'ren azalgayekin. Sorgineta José Olaizolarena" Eta Kasket, nere eresiarekin.
Orreik dira gure balletiik andi ta luzienak. Gero badoguz dantza laburragoak: Zubero, Zoso, Mikel eta abar, ogei bat inguru.
-Entzun izan dot, Pablo Sorezaba'len biotza ikutu zenduela zeuen umetxoan dantzakin. Gañera... dantza-eresiren bat gertauko eutzuela. Zer diñozu oñetzaz?
–Egia dala. Bilboko zortzikotien txapelketara etorri zanean ikusi ebazan gure dantzari txikiak, Sorezabal yaunak. Eta bere omenez egin zan omenaldi orren azkenean, berta oneik esan ebazan Coliseo Albia'n:
"Euskal_Errira" etortzean, berez poztuten da nere biotza; eta neure omenezko jai batera etorri ezkero, geyago ondiño. Baña pozik andiña emon daustana auxe izan da: Oateta´ren dantzari txiki onek dantzari ikustea. Madrillera neanean, dantza-eresi barri bat idatziko dot eurentzat".
–Ta zeuk ez al dozu biribildu zerbait txikitxuentzako?
–Ointxe nabil EUZBKO_GAI deritxon ballet barri bat agertzeko asmotan. Mayatzaren lau ta bosgarrenean agertuko dot ementxe Bilbon, Arriaga antzokian. Irurogeta amar umetxo dantzatuko dira, atso-aguren omenez.
Beste ballet jator bat be azalduko dogu, au talde nagusiak egingo dabe. "ERRONDA BIEN BITARTEAN" deritxo.
–Auxe be yakin gura geunke Bitor: EUZKO-GAI deritxon dantzaketa barri orren eresia, zurea al da?
–Ez. Nere eresiak ez dira. Len esan dautzudan lez jai au, zarren omenez asmaurikoa dalarik. eresi zarrak, ezagunak daroaz. Orra:
Piernen, Ramontxu operaren asikerakoa.
Aires Vascos. José Franco'rena. Eta amaituteko, Fandango ta Ramontxu´ren eresiak.
–Antzoki lana ze tankeratan apaindu dezu?
–Esango deutzut: Irudia auxe da; Euskal-Erriko plaza zabal bat; tantolin andi bat erdi erdian, ta bere ganean, andra-gizon zarrak txistulariekaz. Talde guztiak antzokian dira. Eta apurka apurka illuntzen danean, agura zar batek artzañaren ipuna kontatzn dau.
–Eta orren ondoren zer datorgu?
–Eresi alaitsuak lagunduz, antzokiko argi guztiak piztutzn dira. Errian jai andia da; eguzki dizdiratsuak argi dagi plaza zabalean. Neska-talde bat erdi-erdian dalarik aurreskuko desafio-dantza dagie.
Geroaro, Gizon-dantza ta Azer dantzarekin amaituten da irudi au
Plazea utsik gelditzen danean, ertz baten, seashatxoa azaltzen da ta andra bat be bai, bere besoetan umetxoa dakarrela, seaska abesti au kantatuz:
Ein lolo nere aurtxo txikia
Ein lolo nere maitia
Aingerutxoak etorri dira
Zu eroateko zerura.
Zeruan dauden aingeru danak
Etorri dira zugana.
–Orren ondoren txiritxu batek nebazan pitxardun neskato areik zer ziran?
–Ur-ekartzalleak. Biñako dantza polita egiten dabe. Maitasun kantatxu bat be entzungo da.
-Eta urrengo an sortu zan zalaparta zer zan?
–Barriz be zezena agertzen da ta izkanbilla sortu. Orraitio, zezonaren aurrean, burlazko dantzatxoa egiten dabe
-Or amaitzen al da jai ori?
-Bai zera! Zezena joan denean, neskato arrantzaleak agertzen dira, uretatik-arako sardiñak saltzen, eroslearekin eztabaida egiñaz. Eta ondoren...
–Geyago ondiño?
esan daustanez, bi mutiko taldek zalapart ederra ataratzen ei dau euren tiragomekin eta abar. Zozo andi bat yantziten ei da goitik, eta ondoren txori pila.
Neskato-taldeak arku-dantza barria egiten dabela ori be esan eustan euretariko txori batek. Zezena be urteten ei da izkanbila andia sortuaziaz. Egia al da?
–Bai; eztautzue guzurrik esan Mutikoetariko bati astiñaldi ederra emoten dautso zezenak, prakak urratuaz.
–Eta... an, ensayo baten ikusi
–Ointxe dator ekuerarriena. Zerutik tanbolin andi bat yatziten da, txistulari, atso-agura ta guzti. Piernen fandango eresiaz, erri guztia plazaratuten da. Ementxe asten da ZARRAREN OMENA.
Oneik gaztieri onu andiak damotsez. Bereala yardun diran talde guztiak antzokiratuko dira, irurogeta amar bat lagun, Ramontxu´ren oberturearen doñuan, eta dan-danak maburtuko dira zarreri omen egiñaz.
–Ekinaldi ederra gertau dozu. Bitor. Ziur naz, ill onen lau ta bostarrenean, gonbururaño beteko dozuela Arriaga antzokia. Yardun atseringarri oni kitu egiteko bai al dozu ezer esateko gure asteroko onen irakurlientzat?
–Gure izkuntzari buruz arduratzen diran dan-danak dira begiko niretzat. Euzkal-giroan azi ta bizi izan bai naz beti
Beraz Euskera aldez lan egiten dabien guzti-guztieri, nere agurra ta eskarra; zuen irakurlieri be bardin.
–Ori da ori Bitor! Eskerrak zeuri; ta gorantzi zeure aitari ta arrebari, laguntzalle onak dozuzalako.

Bitor Olaeta Torrezuri
"Lau urtearoak" _ Uda. Lide Olaeta ta Makutxa Amezaga
12

GaiezKulturaDantzaBalleta
GaiezKulturaDantzaTaldeakEUZKO-GAI
PertsonaiazOLAETA1
EgileezABELETXE1Kultura

Azkenak
Euskara eskakizunak defendatuz Pasaiako Udalak aurkeztutako helegitea atzera bota du epaitegiak

2023an B1 maila eskatu zuen udalak kale garbitzailea posturako, baina horren kontrako epaiak eman zituten Donostiako Administrazioarekiko Auzien 2. eta 3. zenbakiko epaitegiek. Epai horien aurkako helegiteak atzera bota dituzte orain. Hizkuntza eskubideen urraketei... [+]


Zenbat Gara elkarteari eta Kanaldude telebistari emango dizkiete aurtengo Elkar sariak

Ibilbideari saria jasoko du Zenbat Gara-k, eta Proiektuari saria Kanaldude telebistak. Sari banaketa ekainaren 3an izango da, Bilboko Kafe Antzokian.


2025-05-14 | Elhuyar
Industriaren ingurumen-inpaktua ebaluatzeko sistema berri bat garatu du Ekopolek

Ekopol ikerketa-taldeko Jon Iñaki Sasia Santos, Gorka Bueno Mendieta eta Iker Etxano Gandariasbeitia kideek Amalur EIS ingurumen-informazioko sistema aurkeztu dute. Egileek azaldu dutenez, sistema horrek ingurumen-inpaktuak kalkulatzen ditu, Kutsatzaileen Isuri eta... [+]


Pepi Arrospide: “Batzuetan pentsatzen dugu ongi egoteko gimnasiora joan behar dela, baina euskal dantzak hori dena ematen dizu”

Biteri Kultur Etxean egin dugu zita Pepi Arrospiderekin (Hernani, 1952). Izaskun Auzmendirekin (Arribe, 1964) agertu da, biak San Joan konpartsako kideak. Telefonoa. Auzmendirena da, hizketan hasi da, baina Arrospide adi-adi dago. Ia sartu da telefonora bera ere. Segituan... [+]


Harrizko igitaiak, brontzezko mailuak

Azkenaldian liburu batekin gozatzen aritu naiz. Oso denbora laburrean bi aldiz irakurri dut; lehendabizikoan gozamen hutsez eta bigarrengoan arkatza eskuan. Rodrigo Villalobos arkeologo espainolaren Hoces de piedra, martillos de bronce lanak historiaurreko gizartea arakatzea du... [+]


Aroztegiako auzipetuen aldeko manifestua
Aroztegiako auzipetuen absoluzioa eta desobedientzia zibila aldarrikatu dituzte

Euskal Herriko hainbat arlotako 196 pertsona ezagunek Aroztegiako auzipetuen aldeko manifestua aurkeztu dute Iruñean astearte goizean. Errepresioa eta Aroztegiako proiektuak ordezkatzen duen garapen eredua salatu dituzte. Astelehenean hasiko den epaiketa salatzeko ekintzak... [+]


2025-05-13 | ARGIA
Aurelia Arkotxa omenduko du aurtengoan Ziburuko Azokak

Ekainaren 7an izango da Baltsan elkarteak eta ARGIAk elkarrekin antolatzen duten Ziburuko Euskal Liburu eta Disko Azoka. Seigarren edizio honetan Aurelia Arkotxa izango da omendua eta egitarau oparoa ezagutzera eman dute prentsaurrekoan. Ziburuko Azokaren uhina inguruko... [+]


Urduñako espetxe frankistan hildako beste sei gorpuzki identifikatu dituzte

Espainiako lau pertsonaren gorpuak identifikatu dituzte. Urduñako desobiratze lanak 2024ko abenduak amaitu ziren eta guztira 93 pertsonaren gorputzak berreskuratu zituzten. Aurkikuntza berriekin, hamazazpi pertsona dira jada identifikatu dituztenak.


Sexu erasoak egiteagatik zigortu dute Gerard Depardieu aktorea, baina ez da kartzelara joan beharko

Hemezortzi hilabeteko kartzela zigorra ezarri dio epaitegiak, baina ez du zigorra bete beharko. Azken hamarkadan, dozenatik gora emakumek salatu dute aktore frantziarraren sexu erasoen biktima izan direla. 2021ean Les volets verts filmaren grabaketan eraso ziela salatu zuten bi... [+]


Larragorriko zentral eolikoa eraikitzeko baimena eman du Eusko Jaurlaritzak eta proiektua gelditzeko eskumena Laudio, Amurrio eta Orozkoko udalen eskuetan geratu da

Green Capital Development enpresak bi urte izango ditu proiektua egikaritzeko, baina aurretik jarduera edota obra udal baimenak eskuratu beharko ditu.


Hamar egun pantailarik gabe: erronka abiatu dute 2.500 haur eta gaztek

“Pantailak utzi erronka” hasi dute, maiatzaren 13tik 22ra, Ipar Euskal Herriko 25 eskolak eta 2.445 haurrek. “Hasi aitzin, beldurra dute gazteek, ez direlakoan desafioa betetzera helduko. Gero, indar kolektiboak hartzen du gain”.


Pakistan eta India su-etena luzatzeko bildu dira, baina Modik ez du baztertu eraso gehiago egitea

AEBen bitartekaritzarekin larunbatean adostutako su-etenak badirudi bi aldeen arteko tentsioa murriztu duela. Halere, Narendra Modi presidenteak ohartarazi du Indiak ez dituela ekintza militarrak amaitu, baizik eta "eten tarte baterako". Islamabadeko eta New Delhiko... [+]


Aldatu Gidoia: “EITB ordezkapen linguistikoan eta asimilazio kulturalean sakontzen duen tresna bilakatu da”

Aldatu Gidoiaren iritziz, EITB "sortze helburuetatik aldendu" da, eta "urgentziazko demokratizazio prozesu bat" eskatu du, zuzendaritza taldearen hautaketa prozesutik hasita.


Aldak etxebizitza bat okupatu du Bidarten “operazio espekulatiboa” salatzeko

Elkarteak salatu du okupatutako etxebizitza 1.615.000 euroan erosi zela 2021ean, eta egun 2.980.000 euroAn saltzen dela. Okupazioak iraun bitartean, espekulazioak sortzen dituen arazoez mintzatu dira etxeko egongelan. Balkoian Espekulazioa: biztanleentzat etxebizitzarik ez... [+]


Eguneraketa berriak daude