Irribarreari irekitako leihoak


1996ko martxoaren 03an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Asisko Urmeneta komikilaria nola sartu zen komikien munduan
Irribarreari irekitako leihoak
Asisko Urmeneta komikilariak bere lanaren nondik norakoak kontatu dizkigu
Komikiaren 100. urteurrena ospatzen ari dela eta, ARGIAko orriak irribarrez eta alaitasunez betetzen duten komikilariez zertxobait gehiago jakitea ere aproposa gerta daiteke. Oraingo honetan, Asisko Urmenetak tinta eta pintzela alde batera utzi eta arte honetan izandako hasierak oroitu, eta lanari buruzko istorioari egin beharko die aurre.
EZ da hau aldizkari honetako orrietan gazte honen komikiak ikusi ahal ditugun lehen aldia. Mattin lagunari esker jarri zen ARGIArekin harremanetan duela bost bat urte, eta duela bi astez geroztik astekari honetako politika saileko orrietan ikus dezakegu berriro marrazkilari honen lana.
Betidaniko afizioa
BETIDANIK atsegin izan du marraztea. Etxean, gainera, giro aproposa aurkitu zuen horretarako, aitak, amak eta anaiek ere marrazten zutelako. Gauzak horrela, 1985. urtean egin zuen bere lehen komikia, Iruñeko Udalak antolatu zuen lehiaketa batean, berak eta lagun batek parte hartu zutela. Ez zen gauza hor geratu, lehiaketa hau eta hurrengo biak irabazi egin baitzituzten. Asiskok dioenez,
«beharbada nik irabazteaz nazkatuta zeudelako edo, laugarren urtean lehiaketako epaimahaikide izateko deitu zidaten».
Hauek izan ziren komikigintzarekin izan zituen lehen kontaktuak.
Harrezkeroztik hasi zuen hainbat fanzine eta komunikabidetako bidaia: «Navarra Hoy»k argitaratzen zuen «Nafarroa Gaur», «Ttipi-Ttapa», «Taupada», «Xut»... besteak beste.
«Baina oso zail da. Beti karpeta besapean hartu eta batetik bestera zure lana besteei erakusten ibiltzea oso gogorra zen; horregatik pentsatu genuen guk zerbait egin behar genuela. Horrela sortu zen `Napartheid'»,
dio Asiskok. Urte batzuk eman ditu bertan marrazten, baina orain txanda jende gazteagoak hartu behar duela iruditzen zaio.
Duela bost urte inguru ARGIAtik deitu zioten bertan parte hartzeko. Orduan ezagutu zituen Mattin eta Morau, marrazkilari eta gidoilaria. «TXT» komiki orrian hasi zen bere marrazki sarituak argitaratzen beste komikilari batzuekin batera, baina aldizkari honetako irakurleei egin zitzaien inkesta batean orri hau gutxien estimatzen zen atala zela izan zen emaitza, eta hori dela eta «TXT» desagertu egin zen. Handik aurrera Asisko, Mattin, Iren, Larra eta Pelman txandaka beste komiki orri bat egiten hasi ziren.
Komiki politikoa
URTE batzuk pasa dira harezkeroztik eta beste hainbat lan egin ondoren, ARGIAko politikako orrian komiki tira bat egiteko proposamena heldu zitzaion duela gutxi Asiskori. Horren emaitza duela hiru astez geroz ikusi ahal dugun «Gibel Aitzi» marrazkia dugu. Izen hau jartzeko arrazoiak marrazkilariak azaldu dizkigu:
«Izenak atzekoz aurrera esan nahi du. `Gibel' hitza atzealdea adierazteko erabiltzen da, eta `aitzi'ren esanahietako bat ere `kontra' da. Bestalde, Nafarroako Zaraitzu aldean `belaitzi' hitzak `biluzik' esan nahi du, eta nire pertsonaiak ere larrugorritan ageri dira. Guztiarekin hitz joko bat egin dut».
«Gibel Aitzi» tiran 3 pertsonaia daude; giza garapenean oinarritzen dira hauek. Nolabait tximinoa nola gizondu zen agertzen da bertan. Lehen pertsonaia `sapiens'a da. Nahiko berria da hau eta helduen moduan irakurri eta aipamenak egiten dituena. Bigarrenak ikuspegi kritikoago bat eransten du, ikuspegi politigoago bat bilatzen du. Hirugarrena `afarensis'a da. Hau ez da hain politikoa, ikonoklastagoa da. Hau eskema politikoei ihes egiten saiatzen da, umorea gehitzen dio komikiari eta ez du politikoki zuzena izan behar.
«Gibel Aitzi»z gain, apiriletik aurrera Asiskoren beste komiki bat ikusteko aukera izango dugu: «I am the Pellot». Aspaldiko egitasmoa da berau, eta hizkuntzaren inguruko bitxikeriak kontatzea izango da marrazki honen helburua.
«Zenbait herritan hau egin izan da, adibidez Galizian `Historia de la lingua', edo `L'histoire de la langue' Frantzian. Euskal Herrian antzeko gauza bat egiteko asmoa nuen. `I am the Pellot' komikian euskararekin eta euskaldunekin loturiko istorioak kontatuko ditugu. Horretarako dokumentatzen ari gara, baina nahiko zaila egiten ari zaigu hau egitea, garai interesgarrienak gutxien dokumentatuta baitaude».
Apiriletik aurrera irakurri eta ikusteko aukera izango dugun marrazki hauek independenteak eta autokonklusiboak izango dira. Gehigarri batean agertuko dira eta beraien luzera ez da beti berdina izango. Helburua ordea bat izango da: flash-en bidez hainbat gauzaren berri ematea, gure gizartean pertsona gutxik ezagutzen dituzten historiak era atsegin batez erakutsi nahi dizkigute Asiskok eta beste kide batzuek.
Lan hau aurrera ateratzeko, Asisko Urmenetak eta lagun batzuek talde bat sortu dute propio, Anitz Txintxon (Idorra) deiturikoa.
«Marrazkilari bakarra ni naiz taldean. Besteek batez ere dokumentazioa bilatu, lortu eta gidoiak egiten dituzte. Lankidetza honi nik ematen diot batasun puntua»,
adierazi digu Asiskok.
«I am the Pellot, biba festa!» izenaren atzean istorio oso bat ezkutatzen da. Egilearen esanetan,
«Pellot Hendaiako kortsario bat izan zen. Bere biktimak hainbat `azerikeriaren' bitartez erakartzen zituen. Itsasontzi bat ikustean sotoan gordetzen ziren piratak. Orduan, itsasontzia gerturatzen ikustean, `I am the Pellot, I am the Pellot!' oihukatzen zuen Pellotek. Ingelesak, pilotua zela ulertuz, inguratu egiten ziren eta hori aprobetxatuz abordajea egiten zuten `Biba Pellot! Biba festa!' ahots batez oihukatuz».
Asisko Urmenetarentzat bere lanak ez du beste inorenaren antzik, baina bere ingurukoek beste autoreen eragina sumatzen diote. Bere estiloa Europako marrazkigintzan kokatzen du, baina asko atsegin zaizkio Latinamerika eta Italiako komikigileak,
«baina noski, nire lagunen lana ere asko atsegin zait. Nire estiloaren ezaugarri bat aipatu beharko banu, nire istorioen amaierak oso lasterrak direla esango nuke. Planteamentua lasaiagoa izaten da, baina bukaera leherketa bat bezalakoa da, Marx anaien filmeetan gertatzen den bezala. Nik gidoiari ematen diot garrantzi handiagoa. Ongi edo gaizki marraztea ez da ez zaila ezta erraza ere, horri ez diot hainbesteko garrantzia ematen».
Komunikatzea helburu
ASISKOK marrazteko grina honela azaldu digu:
«Marrazkiekin ez dut batzuetan irria bilatzen, zerbait komunikatzea izaten da nire helburu nagusia. Komikigintza beti umorearekin lotu izan da, baina ez du zergatik beti horrela izan behar. Batzuk artikuluen bidez komunikatzen dira, beste batzuk, berriz, argazkien bidez. Nik tinta eta pintzelaren bidez egiten dut hori guztia».
IDOIA TORREGARAI
42-43,44

GaiezKulturaArteaKomikigintzKomikilaria
PertsonaiazURMENETA1
EgileezTORREGARAI1Kultura

Azkenak
2025-07-18 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Massive Attack musika taldeak Gazaren aldeko musikarien aliantza sortu du

Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


2025-07-18 | Aiaraldea
Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.


2025-07-18 | Elhuyar
Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]


2025-07-18 | Sustatu
Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.


2025-07-17 | ARGIA
Europan espetxean denbora gehien daraman preso politikoa
40 urteren ostean Georges Abdallah askatuko dute uztailaren 25ean

Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


2025-07-17 | Joan Mari Beloki
Ekialde Hurbila sutan

Ekainaren 13an hasi eta 24an amaitu zena “12 Egunetako Gerra” bezala ezagutuko da aurrerantzean. Gauza harrigarri batzuk gertatu ziren bertan, pentsaezinak ordura arte. Nahiz eta lerro hauek idaztean egun gutxi igaro diren bukatu zenetik, ondorio batzuk atera... [+]


Eguneraketa berriak daude