«ETA eta Estatuaren arteko elkarrizketak ez luke zerikusirik euskaldunokin»


1996ko otsailaren 25ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Hauteskunde orokorretako kanpainan ETAren atentatuak eta ondorioak
«ETA eta Estatuaren arteko elkarrizketak ez luke zerikusirik euskaldunokin»
Jose Luis Elorza, PSE-EEko Gipuzkoako zerrendan hirugarrena Kongresurako
Aspalditik Beasainen bizi den arren, sortzez idiazabaldarra. Bere garaian LABen jardun zuen. EIAn egondakoa, gero EEn, azkenik PSE-EEren «epe luzerako proiektuaren aldeko apostua» egiteko.
Sozialistak hauteskundeotara espektatiba txarrekin iritsiko zaretela dirudi. Espainian eta baita hemen ere jaitsiera handia iragarri zaizue.
Euskadi maila eta Estatu maila bereizi behar ditugu. Inkesten arabera PPrekiko lau puntutik hamaika arterako galera dugu uneotan. PPk irabazteko aukera gehiago dituen arren, ez ditut pronostiko guztiak alboratzen. Gainera garrantzitsua izango da oso irabazleak zenbateko diferentziaz irabazten duen. Hau elementu klabea izango da gerora, Madrilgo Gobernuaren osaketa baldintzatuko baitu.
Euskadin egoera ezberdina izan daiteke. Herrialde bakoitzean emaitzak erabat ezberdinak izan ohi dira. Gipuzkoan emaitza onak espero ditut, Gipuzkoan irabazteko aukera handiak baititugu. Araban, berriz, UA aurkezten ez denez, boto portzentaia garrantzitsu baten mugimendua egongo da. Bizkaian Estatuko tendentzia bera ematea oso posible da, PPk igoera nabarmena ezagutu baitu bertan.
Militante sozialista zen Fernando Mujikaren eta zuen oso hurbilekoa zen Tomas y Valienteren hilketek botoetan eraginik izango dutela uste duzu?
Bi hilketok alderdi sozialistari mesede egingo dioten ez dakit, baina zalantzarik gabe, gorde ditzatela horrelako mesedeak. Honelako gertaerek sentimendu aldetik eragin handia izaten dute, baina ez dakit zenbaterainoko eragina izan dezaketen bozkatzerakoan. Horrelako gertaera batek, programetan eta hauteskundeetan esaten diren beste milaka gauza garrantzia gabeko gisa uzten ditu.
Zein klabetan interpretatzen dituzu ETAren azken denborako ekintzak, eta azken biak zehazki?
Horrelakoak gertatu eta HBkoren batekin hitz egiten dudanean beti gauza bera gertatzen zait: «Estatuaren errepresioaren ondorioa da; gatazkak irauten duen artean horrelako ondorioak izango dira» eta antzerakoak esaten dizkidate. Joko horretan jokatzea oso zaila da, eztabaida politikoa aurrera eramaterako denok arau berdinekin jokatu behar baitugu.
Euskal herritar gehienok sekulako gogoa dugu amesgaizto honekin amaitzeko. Arazoa da nola amaituko den, ezen estrategia ugari erabili baitira: kontaktoak edo elkarrizketak izan ala ez, halako Santo Domingora bidali ala ez... Bide horiek ez garamatzate inora. Gainera, politikoki zerbait hitz egin behar bada, ETAk ez dauka inongo aukerarik gauzak planteatzeko, ez baitu inor ordezkatzen.
Eta non geratzen da negoziazio prozesu batean ETAk berarentzat aldarrikatzen duen protagonismoa?
ETAk ez ditu planteamenduak egiten, atentatuak baino, eta atentatuak egin ostean baldintzak jartzen ditu: «Ez badira baldintzok betetzen, sufrimenduak jarraitu egingo du» esaten du. Horren aurrean komandoak atxilotu eta pertsona horiei legea aplikatzeko ahaleginak egin baino ezin dezakegu egin. Hortik aurrera, atentatuei amaiera emanez gero, ETArekin hitz egin daiteke, baina ETAk dituen arazoak konpontzeko baino ez: presoak... Baina hau guztia fase hori amaitutakoan. Aurretik ETArekin negoziazio politiko batera joan? Hor ez dut ikusten irtenbiderik, zeren eta, nor ordezkatzen du ETAk? ETA ez da aurkezten hauteskundeetara; bere babesa HBri ematen dio, eta HBk emaitza batzuk lortzen ditu, herri honen zati bat ordezkatuz.
Politikoki hitz egiteko, joko politiko bat dago. HBrekin eztabaidatu dezakegu politikoki, eta nahi diren gai guztiak planteatu. Baina azkenean joko demokratikoak, herri honen gehiengoak erabaki behar du; eta herri honen ordezkaritza Parlamentuan dago.
«Komandoak atxilotu eta legea aplikatu» diozunean, polizi-bidea planteatzen duzu?
Poliziak bere lana bete behar du. Atentatuen egileak atxilotzen saiatu behar du, epailearen aurrera eraman eta Justiziak erabaki dezala. Poliziak ez du aukerarik politikoki ezer konpontzeko.
Arazo politikoak politikoki konpondu behar dira. Legebiltzarra eta alderdiak horretarako daude: hitz egiteko, akordioetara iristeko... Beste biderik ez dago. ETAk Estatuarekin hitz egin nahi duela? Hitz egin dezala, Estatuak nahi badu, baina horrek ez du zerikusirik euskaldunokin, ez baitute Euskadi ordezkatzen. Euskadi alderdiok ordezkatzen dugu, bakoitzak bere ordezkaritzarekin Parlamentuan.
Egun batzuetako ikuspegiarekin, zer esan nahi du Fernando Mujikaren hilketak?
Batetik, giza-elementu komuna du atentatuan hildako beste edozeinekin. Bestetik, Fernando Mujikak historikoki funtzio garrantzitsuak bete ditu sozialismoan. Alde honetatik, berak ordezkatzen zuen guztiaren kontra joan dira zuzenean.
Nolako giroa dago azken egunotan Gipuzkoako sozialisten artean?
Alderdiari min handia egin dio, baina horren aurrean egin dezakegun gauza bakarra da gure jarrerei eta balore edo bide demokratikoei areago eustea. Guztiok bat egin dugu benetan garrantzitsua dena defenditu eta aldarrikatzeko.
ETAk hauteskundeotan eskua sartuko zuela behin eta berriro esan zen, baina halako eragina izatea espero al zenuen?
Hori beraiek prestatutako estrategia da, ETAren atentatu zuzenen bitartez zein HB bultzatzen ari den estrategiaren bidez: gatazka kalera ateraz, tentsioa areagotuz... Egunotakoa estrategia horren barruan emandako beste urrats bat da. Nork daki hurrengo asteetan zer gertatuko den eta ETAren hurrengo helburuak zein izango diren?
Oso komentatuak izan dira Tomas y Valienteren azken artikulu eta saiakerak. Bere esaldietako bat hauxe: «Ez dakigu nola konpondu ETAren arazoa, eta geuk konpondu beharra dugu».
Indarkeriaren arazo garrantzitsuena euskaldunon artekoa da. ETAren atentatuak bizitzeaz gain, gero horrek herriz herri eragina dauka HBren ordezkaritzarekin. Eguneroko bizitza baldintzatzen du horrek.
Orain arte egin diren gauzetatik at, beste bideren batetik saiatu beharko litzateke?
Hemen urrats asko eman dira: bake mugimenduak, Elkarri-ren saioak, Ajuria Eneko, Madrilgo eta Iruñeko Mahaiak, hainbat foro eta elkarrizketa politiko... Bestelako saiorik egin? Ez du askorako balioko aurretik ez badago jarrera edo borondate argia urratsak emateko. Borondate horrek ENAMen munduan agertu behar du.
ETAk bere ekintzak areagotuz gero, horrek erantzun inkontrolatuak eragin ditzakeela esan du orain gutxi Felipe Gonzalezek. Orain hamar urteko adierazpenak gogorarazi dizkie askori hitz horiek...
Felipe Gonzalezek horrelako zerbait dioenean, denek GAL aipatzen dute. Gauza bat argitu behar da: ETAk atentatua egiten duenean, lehenengo sentsazioa agresibitatearena da. Gonzalezek, nik uste, zera esan nahi zuen: jende askok hala pentsatzen duela pertsonalki. Baina horrek ez du esan nahi hori astakeriak egiteko bermea denik. PSOEk hamaika aldiz adierazi du egin beharrekoa legea errespetatuz egin behar dela.
GAL aipatu duzu. Sekula argituko da erabat?
Azkeneraino iritsi eta GALen arduradunek legearen aurrean beste guztiek bezala ordaintzea nahiko nuke. Espetxeratu behar dena, espetxeratu. GAL etikoki deitoragarria izan da, politikoki desastre hutsa eta polizialki erru galanta.
GAL aferan bi gauza dira azpimarratzekoak: gertatutakoaren errealitatea bata, eta azken urteotako instrumentalizazio politikoa bestea. Azken hau Gobernuaren eta Felipe Gonzalezen irudiak zartatzeko erabili dute. Politikoki, PSOEren Gobernuak erantzukizun argia du kontu honetan: ez zen gai izan GAL ekiditeko. Beste erantzukizunak juridikoak eta penalak dira. Hor harrapatutakoak egokitzen zaion zigorra bete dezala.
Emaizkiozu hiru arrazoi gure irakurleari PSE-EEri botoa emateko.
Lehena: sozialismo demokratikoan sinesten duenarentzat garrantzitsua dela sozialismoak Euskadin indarrak areagotzea. Bigarren arrazoia: alderdi sozialistak sinesten du herri honen etorkizuna Europaren barruan dagoela, eta horretarako Europaren proiektua defenditu egin behar da. Eta urteotan PSOEn gauza bat nabarmendu bada, izan da apustu indartsua egin duela Europaren eraikuntzan. Eta hirugarrenik, desmitifikazioa eman behar dela hainbat sinbolorekiko: euskara, euskaldunak, ikurrina... Euskaltzaleen munduak ez du soilik ikurrina, dantzariak, bertsolariak, aizkolariak eta abar izan behar; Bruce Springsteen entzun eta bertsolariekin aspertu egiten dela esaten duena ere euskaltzale amorratua izan daiteke. Euskararen mundua ireki egin behar da.
Hamalau urteko agintearen ondoren, ez al da aldaketarako unea iritsi Espainiara?
EAJk urte asko daramatza hemen agintean, baina inori ez zaio burutik pasa ez ote den iritsi ordua Euskal Herrian ere aldaketa emateko. Estatuan planteatu egin da, bai, baina planteamendu interesatua da. Ez gaude PPri boterea emateko prest.
Martxoaren 4an ez al da krisian sartuko Eusko Jaurlaritzako koalizioa?
Ez dago arrazoirik hori gertatzeko. Eusko Jaurlaritza hauteskundeetako emaitzekin osatu zen, eta emaitza horiek ezin dira aldatu. PSE-EEren aldetik ez da horrelako ekimenik izanen, eta etortzekotan, EAJtik etorriko litzateke. Baina epe motzean ez dut hori posible ikusten, Ardanzak berak oreka mantentzea duela helburu azaldu izan baitu.
MIKEL JAUREGI
8-10,11

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakPSE
GaiezPolitikaEuskal HerrNegoziazioa
PertsonaiazELORZA3
EgileezJAUREGI5Politika

Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


Eguneraketa berriak daude