"Kultura munduan zernahi kapera ttipi badugu, baina elizarik ez"


1995eko azaroaren 26an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Jean Baptiste Dinasarre idazleari egindako elkarrizketa
"Kultura munduan zernahi kapera ttipi badugu, baina elizarik ez"
Jean Baptiste Dinassarrek "Hegiko borda" bere lehen liburua kaleratu du Elkarrekin
Hamasei urtetan hasi zen berriketari lanetan «Herria» astekariarentzat. Bide beretik, «Sud Ouest» egunkariarentzat ere, Hazparneko berriak ematen. Geroztik, duela hilabete erretreta hartu zuen arte, mundu honetan aritu izan da. Euskaltzaindiko urgazle, Iparraldeko kultura mundua segitu du itzaletik. Liburu baten bidez bere sekretuak jakinen ditugu.
Nola hasi zinen garai hartan kazetari lanetan, «Herria»n eta «Sud Ouest»en?
Gaur egun euskaraz idazten baldin badakit Piarres Lartzabali zor diot zeren eta nire haur denboran hura baitzen bikari Hazparnen. Harekin ibilia naiz katiximan, eta mezan ere lagundu nuen. Eta berantago Piarres Xarritonekin ere. Bi Piarres izan ditut hor nolazbait aitatxi.
Hamasei urterekin hasi nintzen «Herria»n idazten. Hori gertatu zen batere funtsik gabe, berriketari bat behar zutela pilotaren saila egiteko. Pilotaren saila hasi nuen eta izenordetzat hartu nuen «Arraia». Gero «Basque Eclair»ek ere berriketari bat behar zuela eta, hor ere hasi nintzen. «Sud Ouest»entzat galdetu zidaten Hazparneko festei buruz berriak eginen nituenentz. Soldadu nintzelarik hasi nintzen bertan. Soldadutik landa «Basque Eclair»en sartu nintzen eta handik hamar urtera «Sud Ouest»en.
Zer diferentzia ezagutu dituzu komunikabide batetik bestera?
«Sud Ouest»en aritu naiz lehenik Baionan eta gero Donibane Lohizunen eta manatu lana egiten nuen, Donibane Lohizune eta inguru horretako berriak. Alta, «Herria»n idazten dut aise lanokiago zeren eta denen modu nahi dudana erraten dut. Ez dut erraten «Sud Ouest»en trabatua nintzela, baina mugatua nintzen, edo behar zuten espresuki galdatu eni beste toki batera joatea, bestenaz Donibane eta Ziburuko berriak eta horretarik kanpo ez. Aldiz, «Herria»n Errusiako gertakariak aipatu nahiez gero, aukera nuen.
Ez ote zen harrigarri euskaldunak agertzea kazetari lanetan?
Bai. Garazi alde hartara joan nintzen erreportaia bat egitera eta etxeko aitatxi zaharrarekin mintzatu nintzen euskaraz eta gizon hura harritu zen, nola izan nintekeen ni berriketari. Harentzat gauza arraroa zen, abantxu bertze mundu batekoa. Orai denborak aldatu dira.
Geroztikako aldaketa horiek nola ikusi dituzu?
Ikusten dut gauza anitz aldatu dela, orain zernahi lan bada, elkarte anitz baitira, ezin ukatua da. Eta irrati horiei esker eta telebistari esker, munta handia baitu bereziki telebistak geroari buruz. Nik daukat mintzaira bat ez dela salbatuko ez bada azkar sartua telebistan eta media berri horietan.
Tokiko berriek garrantzi handia hartzen dute. Horretan aritu zarenez nola ikusten dituzu orientabide horiek?
Hartzen baldin badituzu gerlatik landa agertu ziren «Sud Ouest» batzuk, frankotan orrialde bat bakarrik dute Baiona, Miarritze, Donibane Lohizune eta Euskal Herri barnearentzat. Orai badira sei, zortzi, zenbait aldiz gehiago.
Gero eta gehiago herriko berriak, tokikoak dituzte estimatzen, berri nagusiak denen buru telebistaren bidez badakizkite edo herri baten bidez. Kennedy hil delarik, nork ikasi du hori «Sud Ouest»etik? Hala herriko berri hurbilak munta handikoak dira.
Nola ikusiko zenuke Ipar Euskal Herriko prentsa geroari buruz?
Nahi nuke Euskal Telebista denetan sartzea Iparraldean, eta telebista horrek toki gehiago emanen balu Iparraldeari eta hemengo jendeen arrangurei. Badira emankizunak baina ez da aparantziarik ere.
Zer erranen zenuke kultura munduaz, Iparraldeari dagokiola?
Anitz gauza egiten da, gisa guziz bakoitza bere alde ari da, zernahi kapera ttipi badugu eta elizarik ez. Ez dut erraten denak eliza berean behar gintezkeela, baina sobera berduratuak ez ote garen. Badira gauza batzuk estimagarriak, hala-nola eginen duten Sara, Azkaine eta Zugarramurdi bildurik, Axularri buruz sail bat. Baina ororen buru nola hunki usaian hunkitzen ez direnak?
Agertzen duzun lehen liburu horretan euskara batua erabiltzen al duzu?
Euskara batu bat bada, hori sartu behar dugu baina ez presaka, eta nik agertzen dut liburu bat euskara batuan batere ez dena, hemengo euskaran dena, beste gai bat hartu banu beharbada euskara batuari hurbil nintekeen gehiago baina hor gaia dut ene haur denborari buruz.
Gogoan ditut beste bi liburu, eleberri bat eta gogoeta liburu bat. Orain arte besteen pentsamoldeak eman ditut, eneak aldiz ez ditut behin ere eman, noizbait horretaz lan bat egitea kalkulatua dut, ene ikusmoldea bizitzaren gauzei buruz.
«Sud Ouest» utzi duzunetik ba al da erredakzioan kazetari euskaldunik?
Ez da kazetaririk euskaraz idatz dezakeenik.
IXABEL ETXEBERRIA
ETXEBERRIA, Ixabel
40,41


GaiezKulturaLiteraturaIdazleakDIRASSAR1
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKomunikabidPrentsaEuskaraz pr
PertsonaiazDIRASSAR1
EgileezETXEBERRI11Kultura

Azkenak
'Missa Solemnis'
Bihotzetik zeruraino

Beethovenen 'Missa Solemnis'

  • Taldeak: Bilbao Orkestra Sinfonikoa (zuzendaria: Nuno Coelho), Bilbao Koral Elkartea (Enrique Azurza) eta Iruñeko Orfeoia (Igor Ijurra).
  • Bakarlariak: Mira Alkhovik (sopranoa), Nerea Berraondo (mezzoa), Michael Porter (tenorea)... [+]

'Artxibo biluzia'
Memoria indibiduala, memoria kolektiboa eraikitzeko

Artxibo biluzia
Nor: Intza Alkain eta Javi Barandiaran (Metrokoadroka).
Non: Lemoako Kotxepin aretoan.
Noiz: ekainaren 2an.

-------------------------------------------------------

Lemoan independentzia eguna ospatzen ari dira. Kotxepin kultur etxearen alboan,... [+]


Adin txikikoak dituzten Gasteizko bi familia kale egoeran geratzeko arriskuan daude

Duela urtebetetik duen aldi baterako harrera proiektua eten diote familia bati, eta bestea joan den astean etxegabetu zuten, inolako jakinarazpenik jaso gabe. Auzoan Bizi etxebizitza sareak agerraldia egin du ostegunean Txagoko Komunitate Sarearekin eta Federico Baraibar... [+]


2025-06-27 | Xuban Zubiria
Bretoiera eta Bretainiako kultura sustatzen zuen Breizh kooperatiba itxi dute

Bretainiako adierazpide musikal zein literarioen sustatzaile eta banatzaile nagusia izan da Breizh kooperatiba. Ia zazpi hamarkadetako ibilbidean ehunka egile bretainiarren lanak editatu eta ekoitzi ditu, horietako hainbat bretoieraz.


Frantziako Estatuak EEPn 100.000 euro gehiago inbertituko ditu, baina helburuetatik urrun

Maider Behotegi Euskararen Erakunde Publikoaren (EEP) lehendakariak inbertsio handitze guztiak berri onak direla adierazi zuen iaz. Hala ere, erakunde bakoitzak gutxienez 300.000 euro gehiago ipintzea "beharrezkoa" dela nabarmendu zuen, helburua 2050ean hiztun kopurua... [+]


Ed Rojas
“Trans legea onartu dute, baina zer gertatzen da identitate ez-bitarrekin?”

Tramite burokratikoetan murgilduta dago Ed Rojas. Kolonbian jaio eta bizi, 2022an Ikasketa Feministak eta Generokoak Masterra egin zuen EHUn. Baina titulua amaitu eta hiru urtera, ez du lortu bere izenean jasotzea. Arrazoia? 2022an ez-bitar markagailua jarri zuen bere... [+]


Azken hamar urteetan %21 jaitsi dira iktus kasuak Nafarroan

2009tik 2023ra izandako iktus intzidentziak jaso ditu Nafarroako Osasun Publikoko eta Lan Osasuneko Institutuak. Iktusa izan duten nafarren %84k arrisku faktoreren bat zuen.


2025-06-27 | ARGIA
Gatikako azpiestazio elektrikoak 2028an egon beharko luke martxan

REE Red Electrica Española-ren Euskadiko, Nafarroako eta Kantabriako ordezkari Antonio Gonzalez Urquijo egon da ostegun honetan Gatikako azpiestazio elektrikoan, kazetariekin batera. 


Espainiako Kongresuak gobernuari eskatu dio 78ko sanferminetako gertakariak “argitzeko” eta biktimei “aitortza” egiteko

1978ko sanferminetan gertatutako Poliziaren kargak argitzea, horiei buruzko dokumentuak desklasifikatzea eta gertakarietan hildako German Rodriguez biktima gisa aitortzea eskatzen diote Espainiako Gobernuari Kongresuak onarturiko dokumentuaren bidez.


2025-06-27 | Elhuyar
Adimen naturala

Adimen artifizialak adimenari berari buruzko eztabaida berpiztu du: zer da adimena, zertan bereizten dira giza adimena eta adimen artifiziala deritzoguna, zer egitura dute oinarrian… Eztabaida horrekin batera, animalien garunen egiturari eta gaitasun kognitiboei buruz... [+]


2025-06-26 | Enbata
“Bertzelako mundua” nora joan zaigu?

Klimaren aldeko mundu mailako martxak oldar handia hartzen ari ziren 2018tik 2020ra, mundu mailako osasun krisia piztu arte. Hasieran krisi horrek mundua hobera aldaraziko zuelakoan ziren asko, baina oraingoz hasierako itxaropen hari gailendu zaizkio mesfidantza, etsipena eta... [+]


EH Bilduk manifestazio antifaxista egingo du azaroaren 22an Bilbon

Euskal Herriaren nazio izaera eta burujabetza aldarrikatzeaz gain, "erresistentzia eta borroka antifaxistari gorazarre egitea eta berrespen antifaxista egitea" jarri dute helburuen artean.


2025-06-26 | ARGIA
Saharar haurrek uda bakean pasatzeko aukera izango dute Zeraingo aterpetxean

Horbel kooperatibaren proiektu bati esker, errefuxiatuen kanpamenduetan bizi diren Saharako hamabi haur hartuko dituzte bi hilabetez Goierriko udalerri horretan. Orkli kooperatibaren Orklidea ekimeneko dirulaguntza jaso du proiektuak.


Euskara osasungintzan

Osakidetzak berak aitortzen duenez, “komunikazioa tresnarik garrantzitsuenetako bat da jarduera asistentzialean; beraz, zerbitzuaren kalitatea bermatzeko, ezinbestekoa da paziente eta erabiltzaileak erosoen eta seguruen sentitzen diren hizkuntza ofizialean jardutea”.


Amurrioko hizkuntza aniztasunaren elkargunea euskara dela aldarrikatu dute

Aiaraldeko Hizkuntzen Mapa proiektuarekin bat egin dute Amurrioko Amaurre, Zaraobe, Aresketa Ikastola, Mendiko Eskola eta Zabaleko ikastetxeek. Aiaraldeko Euskalgintza Kontseiluarekin elkarlanean udalerrian presente dauden hizkuntzak ikertu dituzte.


Eguneraketa berriak daude