"Nazioa da lurraldearen arazoa plantearazten duena"


1995eko urriaren 01ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Yves Lacoste, "Herodote" aldizkariaren zuzendariari elkarrizketa
"Nazioa da lurraldearen arazoa plantearazten duena"
Yves Lacoste, "Herodote" aldizkariaren zuzendaria
Historialari eta geografoa, geopolitika kontzeptuaren bultzatzaile ezagunenetakoa da Yves Lacoste frantsesa. Paris-VIIIn irakasle, «Geografia: gerrarako arma» idatzi zuenetik hainbat lan publikatu ditu. Badira bospasei urte «Herodote» aldizkariaren zuzendari dena.
Zer da geopolitika?
Hitz batean esateko, geopolitika botereen arteko ribalidadea da. Boterea esaten dudanean, ez da soilik estatuak edo potentziak ulertu behar, edozein botere edo fenomeno mota izan daiteke. Zenbait kantarik Bosniaren alde kontzertu bat eskainiz gero, adibidez, berorri datu interesgarria izan daiteke, gatazka globalaren hobeki ulertzeko.
Eta kartak (mapak) egiten dituzue.
Aroa hobeki uler dezagun kartografia berriak ideatu behar dira. Karta bat ez da teknikoki hobeto edo okerrago errepresentatutako datu geografiko multzoa. Badira ohiko karten atzean maiz ahaztu edo atzeman ere egiten ez ditugun beste fenomeno batzuk, fenomeno historikoak esate baterako, baina baita erlijio, medikuntza eta beste hainbat fenomeno ere. Horiek ere islatu egin daitezke kartetan.
Zein dira Frantziak momentu honetan dituen problema geopolitikorik inportanteenak?
Nazioartekoari dagokionez, Bosniakoa da ez bakarrik Frantziak, baina Europa osoak daukan arazorik larrienetakoa. Beste arazo bat, Frantziarentzat, Aljeriako gatazka da. Ez baita kanpo-politikako arazoa soilik, ikusi behar da Frantzian bertan lau milioi musulman bizi dela. Hirugarren bat, gobernuaren kanpo politikarentzat, aurten, proba nuklearrak dira.
Inoiz esana duzu, ikerketa geografikoen abangoardian militarrak egon ohi direla. Handia al da, gaur egun, ikerketa militarren eta ikerketa zibilen arteko aldea?
Aldea egon badago, baina demokrazietan anitz tipitu da. Egun, hemen, geopolitika arazoak ez dira gobernuen esklusiba. Jendearen iritziek geroz eta pisu handiagoa dute. Herritarrek eraginkortasun handiagoa dute, are zenbait erabakitan ere. Bosniaren kasuan, adibidez, handia izan da iritzi publikoaren eragina.
Ohar zaitez, Sobietar Batasun ohian, ez herritar arruntek, ezta Siberian ari ziren geologoek ere, ez zutela kartak izateko ahalik. Hango gobernariek bazuten obsesio kartografiko bat, eta bera azaltzeko «inperialismoak ez du ezagutu behar», esaten zuten; alferrik noski, amerikarrek beren sateliteen bidez-eta bai baitzekiten dena. Beraz, eta alde horretatik, kartak badira gizarte demokratikoen ezaugarrietako bat.
Militarrek izango dituzte guk ez ditugun hainbat datu, noski, baina guk ere baditugu eurek ez dituztenak. Guk -hainbat sailetako ikertzaileez ari naiz- badugu zer esana, zer aztertua.
Zein da estatu-mugen garrantzia gaur egun?
Estatua nazioaren erreferentzi-gaia da. Nazioa da lurraldearen arazoa plantearazten duena. Alabaina, ez dago naziorik lurralderik gabe. Juduek, zergatik ez zuten mendeetan zehar estatu bat eraiki? Erlijioak debekatzen zielako: mesia itzuli bitartean ez ziren lurralde batean ezartzen ahal. Mende hasieran, berriz, nazioa eraikitzeko premia edo nahia izan zuten, eta ondorioz lurralde baten hautatu beharra somatu zuten.
Bosniara itzuliz: posible ote da zatiketa etnikoan oinarrituriko soluzioa?
Historiara begiratu behar da. Egungo jarreretan beti izaten da historia. Edo, hobeto esateko, beti izaten dira historiak; nork bere historia baitu, eta nork berari interesatzen zaion zatia, eta interesatzen zaion moduan kontatuko du. Bosnia, mende hasiera arte eta zenbait mendez, Inperio Otomanoaren ipar-mendebaldeko punta zen. Kroazia katolikoarekiko muga-mugan.
Serbia ortodoxoa berriz, Inperio Otomanoaren menpe zegoen. Eta bazen, hala ere, nolabaiteko oreka. Mende honetan hautsi dira orekak, gertatu sarraskiak. Baina gauza bat konprenitu behar da, erlijio arazoa ez da izan determinantea.
Determinanteagoa, eta argigarriagoa da inoiz gutxitan aipatzen den beste datu bat: Bosnian, musulmanak haranetan, hirietan bizi dira. Serbiar eta kroaziarrak mendian bizi dira. Horrek
handicap estrategiko bat dakarkie, bistan da, musulmanei, euren populazioa artxipielago batean legez sakabanatuta baitago. Baina, inportanteagoa dena, mendiko serbiar eta kroaziar nekazari, `basa-jendearen' eta (beti ere, izatez edo ustez, `aurreratuxeago': zinemara joan, modaz jazten diren) hirietako musulmanen artean badago aiher bat, ez baitut uste laster amaituko denik. Bosnian, eta Balkanetan oro har, zoritxarrez, edozein bakek prekarioa izaten segituko du.
SASTRE, Pablo
14-15

GaiezGizarteaientziaGeografia
GaiezKomunikabidPrentsaAldizkariakHerodote
PertsonaiazLACOSTE1
EgileezSASTRE2Komunikabid

Azkenak
Estefi Etxebeste
“Mentalki ongi prestatzea dirudiena baino garrantzitsuagoa da harri-jasotzean”

Abuztuaren 9an errekor berria ezarri zuen Estefi Etxebestek (Ituren, Nafarroa, 2002) Sunbillako Ramon Latasa pilotalekuan. 100 kiloko harria 59 aldiz goratu zuen, eta 2014an Idoia Etxeberriak ezarritako 56 altxaldiak gailendu.


Gabriel Aresti omentzen arteak bateratuz

LAIDA ikerketa taldeak Bermeoko Arrantzaleen museoan abuztuaren 28 eta 29 antolatutako ikastaroan egingo duen hitzaldiaren sintesia da Arestiren ekarpen artistikoa nabarmentzea.


2025-08-27 | Patxi Azparren
Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]


Kilate askoko abesbatza

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]


Denge eta chikungunya kasuak ugaritu dira Europan, klima aldaketak eraginda

Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.


Eskola-itzuleran 400-500 euro artean gastatuko dute Hego Euskal Herriko etxeek, inkesten arabera

Testuliburuen mailegutza, berrerabilera edota bigarren eskuko azokak ugaritu badira ere, ikasmaterialak gastua izaten jarraitzen du etxe askotan, dirulaguntzak dirulaguntza. Eskola-itzulerak batez beste 400 eta 500 euro arteko gastua ekarriko du Hego Euskal Herriko etxeetan,... [+]


Muruzabal eta Zarrakaztelu suteengatik hondamendi eremu izendatu ditu Espainiako Gobernuak

Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.


Frantziako Estatuak “arriskuan” jarriko du EKE, dirulaguntzak 30.000 euro murriztuta

Iaz jasotakoarekin alderatuta, %15eko murrizketa jasango luke Euskal Kultur Erakundeak. Prentsa ohar batean, erakundeak adierazi du erabaki horrek "ondorio latzak" izango lituzkeela: esaterako, hainbat postu arriskuan egongo liratekeela eta kideei emandako dirulaguntza... [+]


Talde ekologistak:
“Auditoretza ekonomiko bat nahikoa izan da inbertitzaileak Muga meatze proiektuan atzera egiteko”

Ekologistak Martxanek eta Sustrai Erakuntzak diote txinatar inbertitzaileek atzera egiteak agerian utzi dituela Zangozako meatzearen "funtsik gabeko arrazoiak". Nafarroako Gobernuari eskatu diote "interes publikoari erantzuten ez dion proiektu defendaezina... [+]


Urruñako sukalde zentrala prest da herriko haur eta adinekoei tokiko elikadura prestatzeko

Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.


Mapamundiak Afrikaren benetako tamaina islatu dezala aldarrikatu du kontinenteak

“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.


Euskal Selekzioak jokatuko du munduko Wallball txapelketan

Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.


Oposizioari aurrea hartuz, Bayrou konfiantza mozio batera aurkeztuko da irailaren 8an

"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]


Wagner birformulatua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.

---------------------------

Oraingo... [+]


Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez 20 pertsona hil ditu, tartean bost kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak. 


Eguneraketa berriak daude