"Euskal kulturari ezinbestekoa zaio publiko berria erakartzea"


2021eko uztailaren 19an
Intxauseta elkartea kultura eta gizarte ekitaldiak eskeintzen ditu.
"Euskal kulturari ezinbestekoa zaio publiko berria erakartzea"
Jean Luc Berho,Elkarteko arduradunarekin solasean
Nafarroa Beherean dago 140 biztanleko Bunuze herria, eta bertako Intxauseta kanpinean, kultura eta gizarte mailako hainbat ekitaldi antolatzen dira urtero. Bertako arduraduna den Jean Luc Berhorekin mintzatu gara Parisen, buruan dituen hurbileko proiektuez.
Nola definituko zeniguke Intxauseta eta burutzen duen egitasmoa?
Lege frantziarrak onartutako elkartea da Intxauseta eta bere gune soziala Bunuzeko kanpinean du. Nirea da kanpina eta elkarteari alokatzen diot libera bateko prezio sinbolikoan. 1973an sortu zen eta lehen kontzertuak 1977an antolatu genituen. 1982tik aurrera, gizarte mailako arazoen eta kultur ekitaldien inguruan ari gara, hainbat erakunderekin harremanetan. Posta Zerbitzu eta Telefonikako Gutxituen Senitartekoen elkartearekin lan egiten dugu adibidez, uda partean gutxitu fisiko eta psikiko gazteak kanpinera ekarriz.
Iparraldean dauden artean berezia da Intxausetakoa, ezta?
Bai noski. 1936an Frantzian opor ordainduen sistema indarrean jarri zenetik egundoko azpiegiturak sortu ziren, Ipar Euskal Herrian ondo ezagutzen ditugunez. Badira turismoaren bizkar soilik bizi diren hainbat gune, neguan 10.000 biztanle dituzten herriak eta uda partean 60.000 edo 100.000 pertsona jasotzeko azpiegiturak landu dituztenak. Guk arazo hau planteatu genuen, eta barnealdeko bizimoduari hainbat kalte ekarri dion turismo-industriari bizkar ematea deliberatu genuen, erabat inguruari loturiko azpiegitura garatuz. Hain zuzen ere, Bunuze bezalako herri txiki batean ez genezakeen 400 plazako kanpin erraldoia egin, eta 40 plazakoa jasotzea deliberatu genuen.
Gure lan kulturala berriz, hirietan dauden kafe-antzerkietan oinarritua da. Mendi giroko kafe-teatroa eskaintzen dugu. Hona jende kopuru finkoa hurbiltzen da urtero, eta ekonomikoki dirulaguntzetatik libre samar egoteko aukera ematen digun egoera ekonomikoa bizi dugu. Une honetan, antolatzen ditugun ikuskizunetatik eta kanpineko sarreretatik, eta gutxituekin aritzetik jasotzen ditugun dirulaguntzetatik gure aurrekontuaren % 60 betetzera iristen gara. Kultura elkarte gutxi iristen dira portzentaia honetara. Eta hau garrantzitsua da oso, sorkuntza mailan askatasunez jokatzeko aukera eskaintzen baitigu finean.
Intxausetak «kultur eta gizarte dinamizatzaile gisa» definitzen du bere burua, «desertifikazio ekonomikoak jotako eremu honetan». Zu ordea, Parisen bizi zara eta bertatik egiten duzu lan. Nola ulertzen da hori?
Halabeharrez bizi naiz Parisen, bertan lan egiten baitut. Gure egitasmoarekin aurrera egiteko orduan aurkako faktorea izan zitekeena ordea, alderantzizkoa bihurtu da. Iparraldean geratu izan banintz, ez nukeen egun ezagutzen dudan jende guztia ezagutuko. Izan ere, lagun mordo batek jotzen du guregana, Parisen hainbat elkarte, erakunde eta institutuekin harremanduta baikaude.
Bestalde, gero eta artista gehiagok hartu nahi du atzerriko bidea. Euskal Herrian batetik bestera aritu ostean, edo hainbat erakusketa egin ondoren, beharrezkoa gertatzen zaie merkatu berrietara irekitzea, eta Parisko erregioa, 30 milioi inguru biztanlerekin, helduleku polita da. Gure adarrak Pariseraino iristen direnez, arlo guztietako artisten eskaerak jasotzen ditugu, eta egia esatearren, une honetan ez gara gai ditugun eskaera guztiei erantzuteko, baina lortuko dugu. Atlantiar Pirinioetako Kontseilu Nagusiarekin ere harremanetan ari gara. Hau guztia ondo zehaztu behar dugu, euskal artisten promozio lanari etorkizun hurbilean heltzeko asmoa baitugu.
Intxausetak euskal kultura Parisen zabaltzeko tresna bihurtu nahi al du?
Ez Parisen bakarrik. Intxausetak bazkideak ditu Lyonen, Nantesen, eta beste hainbat lekutan, zirkuitu ezberdinetan lanean. Izan ere, euskal kulturak ukitu gabeko zirkuitu sindikal, politiko eta enpresarial anitz badira eta horietan sakondu beharrean gara, ezinbestekoa zaigu gure kulturarentzat publiko berria erakartzea.
Euskal Herrian ordea, nahikoa kalitaterik ba al da atzerriko merkatuetara jotzeko?
Ni ez naiz arte edo musika kritikaria, baina badira esateko asko duten talentu handiko artistak gure herrian. Imanol bat adibidez; behin ikusteko aukera izan nuen, eta jendeak emozionaturik jarraitu zuen kontzertua, baita neronek ere. Kanpoan oihartzun zabala duen kantaria da. Badira hainbat eta hainbat, Iparraldean Beñat Axiari bat, adibidez. Duela 20 urte Intxausetara etorri zenean ez zen inor hurbildu entzutera. Aurten, uda sasoian bakarrik, 20 kontzertu inguru egingo ditu... eta musikaz bakarrik ari natzaizu. Beste alorretan ere talentu handiko autoreak badira.
Askotan aipatu izan duzue Bunuze izan dela gero ezagunak bihurtu diren musikari askorentzat lehen plaza.
Lehen aipatzen nizun moduan, gure astakatasunaren giltzarria autofinantzaketan datza, eta egoera honek, ikuskizun bat antolatu izan dugunean autore ezagunekin batera berriak ekartzeko aukera eskaini digu. Beti ere artista ezagunak ikusleak erakartzeko amu aproposa gertatzen dira, eta aurten adibidez, Parisko Cite de la Truc taldea izango da gurekin.
Hasieratik jarritako beste helburu bat % 50 euskal artistak ekartzea izan zen. Munduko kulturen aurrean irekiak azaldu nahi dugu, eta asmo honekin, aurten, Txile, Argentina, Afrika eta Frantziako musikariak izango dira Bunuzen, baina, era berean, euskal kultura babestea da gure helburua eta aurka dituen hainbat errealitateri aurre egiteko ezarri dugu kuota.
Iparraldeko kostaldeko hainbat herritan kultura aurrekontuetatik % 2 edo % 3 baino ez zaio eskaintzen euskal kulturari, eta ikusi beharra dago zer nolako kultura edo folklorea promozionatzen duten. Guk beraz, % 50ekoa kontratu gisa baliatzen dugu. Telebistan euskararik entzuten ez bada, egunkarietan euskaraz idazten ez bada, kultur ekitaldietan kontuan hartzen ez bada, ez dut argi gazteek zergatik ikasi behar duten euskara. Hizkuntzaren berreskurapenean ari direnei gure laguntzatxoa eskaintzen diegu honela.
Duela bi urtetik hona Parisko Euskal Etxeak argitaratzen duen «Elgar» hilabetekarian ari zara. Zer nola ikusten duzu argitalpena eta euskal diasporaren egoera?
Inoiz ez dut harreman oso sakonik mantendu nahi izan Parisko diasporarekin, giro kontserbadorea antzematen dut bertan, eskema zaharkituekin funtzionatzen da.
Aldizkariaren ekipo berrian laguntzen hasi nintzenetik baina, ezagutzen ez nuen mundu berri batetaz jabetu naiz, euskal preso politikoei eskaintzen zaien babesa dela, hizkuntzaren irakaskuntza, abesbatzen mundua...
Gustukoa dut lan taldea, denetarik baitago, Euskal Etxeko betiko jendea, iritsi berri direnak eta ikasleak. Ni ez nabil neure burua erakustearren, «Elgar»en ari naiz sakoneko proiektu bat landu nahi dela uste dudalako. Jarrera kontserbadoreei beldur handia diet eta aldizkarian Euskal Etxeak egiten duenetik harantzago joateko asmoa ikusten dut (eta hori ez da beti erraza izan), eta bestalde, gure buruari barre egiteko jarrera, eta honek guztiak, Euskal Herria eta diasporaren aurrean, eta munduaren aurrean, begiak irekita mantentzeko aukera eskaintzen digu.
Amnesty Internationalen delegazioko partaide gisa Pakistanen izan zara berriki. Zer nolako lotura duzu erakunde honekin?
Intxauseta elkarteak hainbat harreman jorratu ditu erakunde ezberdinekin (berriki Frantziako enpresa komiteen forum batean parte hartu dugu), eta horren ondorio da Amnesty Internationalekiko lotura. Urte asko dira bertan bazkide naizela eta bidaia honetara joateko proposatu zidaten, hango egoeraren berri jasotzeko. Badakit noski, ez dugula inozoak izan behar, nahi dutena baino ez digutela erakutsi eta erakusten, baina komunikabideen mailan era guztietako aurrerapenak abiadura bizian ezagutzen ari garen gizarte honetan, garrantzitsua da edozein egoeraren aurrean isilik ez egotea. Torturatzaileei, direnak direla, horixe da gehien komeni zaiena, hots, gure isiltasuna dela medio eskuak libre izatea nahi dutena egiteko. Hori ezin dugu onartu.
ARRIOLA,Julen
41-43

GaiezKulturaKulturgintz
PertsonaiazBERHO1
EgileezARRIOLA2Kultura

Azkenak
“Bi arnas” dokumentala emitituko du ETB1ek

Iratxe Sorzabalek sufritutako torturen gaineko testigantzak jasotzen ditu dokumentalak. Maiatzaren 20an emango dute dokumentala, 23:40an. Iaztik dago Primeran plataforman ikusgai, baina lehen aldiz emango dute telebistan.


2025-05-16 | ARGIA
Haurrek hobeto ikasten dute irakurtzen eta idazten eskuz idatzita trebatzen badira

EHUren ikerketa batean, haur batzuk arkatza eta beste batzuk teklatua erabilita jarri dituzte idazten. Helburua zen jakitea ea irakurtzeko eta idazteko ikasketa-prozesuan alderik badagoen. Emaitza argia atera dute: haurrek eskuarekin egindako mugimenduen bidez ikasten dute... [+]


Aroztegia auzia
Baztango lurren defentsa kriminalizatzeko saioa: Aroztegiako epaiketaren klabeak

Epaiketetan aldeen arteko akordio aukera iritsi daiteke ahozko auzia hasi baino minutu batzuk lehenago. Auzi honetan akusatuek publiko egin dituzte orain arte egondako negoziazio saioak, eta azkena aste honetakoa izan da, ezagutarazi den moduan porrot egin duena. Akordiorik egon... [+]


2025-05-16 | ARGIA
Euskaraldian eta urte osoan, euskaraz informatu

Euskaraldia martxan da, hizkuntza ohiturak aldatzea bultzatzeko ekimen erraldoia. Milaka eta milaka herritarrek konpromisoa hartu dute, hamaika egunotan, euskarak presentzia gehiago izan dezan euren eguneroko bizitzan. Askorentzat pauso txikia baina ahalegin handia izango da,... [+]


Icebergaren punta

Putaren bakarrizketa eroetxean

  • Egileak: Franca Rame eta Dario Fo.
  • Itzultzailea: Xabi Martinez De Lezea.
  • Aktorea: Laura Penagos.
  • Noiz: apirilaren 12an.
  • Non: Zizurkilgo Atxulondo Kultur... [+]


2025-05-16 | Gedar
60.000 euroko isuna Indar Gorriri, sionismoaren aurkako mezu batengatik

"Weissman kanpora, sionismo-faxismoa suntsitu" idatzi zuen sarean, palestinarrak erailtzeko deia egin baitzuen Granadako jokalariak. "Arrazakeriaren eta Xenofobiaren Aurkako Legea" ezarrita, isun erraldoia jarri diote Indar Gorriko kide bati.


“Itxaropen handirik gabeko” negoziazioak Istanbulen

Aurrez adierazitakoa baino egun bat geroago abiatu dira bilerak Istanbulen; Zelenski, Putin eta Trump gabe. Errusiari “behe mailako” delegazioa bidaltzea leporatu diote.


‘Buruz, bihotzez, oinez’, 2025eko Nafarroa Oinezen abesti eta bideoklipa

Atarrabiako Paz de Ziganda ikastola ari da antolatzen aurtengo Nafarroa Oinez festa. Gaur aurkeztu dute egun horri begirako abestia eta bideoklipa. Estitxu Arozena bertsolariaren letrarekin eta Igor Martinezek sortutako musikarekin osatu dute.


Aiora Zulaika "Pirritx"
“Tristurak eta pozak partekatzeko gune lasaia da umorea”

Ia hiru hamarkada daramatza Aiora Zulaika lasarte-oriarrak Pirritx pailazoa gorpuzten, eta haurrei eta familiei irri egiteko espazio goxo bat eskaintzen, errebeldiaz eta asmo eraldatzailez. Pirritx, Porrotx eta Marimotots pailazoek “Maite zaitut” herri omenaldia jaso... [+]


Baionako Bernat Etxepare lizeoko Euskal Herrian Euskaraz taldea
“Utz gaitzazue euskaraz mintzatzen eta idazten!”

Azterketa euskaraz egitea debekatzen dietela salatu du Baionako Bernat Etxepare lizeoko Euskal Herrian Euskaraz taldeak. Pasaden urtean egindako eskakizunei jarraiki, aurten ere azterketak euskaraz egiteko eskatu dute. 


Elizondoko osasun etxeko zerbitzuak “ziurgabetasun handia” eragiten diela salatu dute

Irailetik mediku euskaldunik gabe daude Elizondoko (Nafarroa) herritarrak. Horrez gain, udan medikurik gabe geratzearen beldur da Baztango Osasun Plataforma. Ekainaren 4an, bizikleta martxa egingo dute herrian.


2025-05-16 | Elhuyar
Europako hiriak huts egiten ari dira klima-aldaketarako egokitzapenetan

Klima-aldaketari buruzko BC3 ikerketa-zentroak baieztatu duenez, Europako hiriak atzera geratzen ari dira klima-aldaketari egokitzeko neurrietan. Hain zuzen, nazioarteko beste zentro batzuekin batera egindako ikerketan frogatu dute egokitzapen klimatikoko planen ia % 70k ez... [+]


Marieneko auzipetuen kontrako zigorra 8.742 eurotara emendatu die Dei Auzitegiak

Ostia kolektiboko milintanteek 8.742 euro ordaindu beharko dizkiote Bouygues enpresari, eta beste 2.000 euro abokatuen gastuentzat. 2022ko abenduan buruturiko desobedientzia ekintzan promotore horren maketa bat zikindu izanagatik zigortu dituzte. 


2025-05-16 | Enbata
Baterak Ipar Euskal Herriko Lurralde Kolektibitatearen aldeko dinamika berrabiatu du

Maiatzaren 10ean, Ezpeletan, Batera herritar plataformak Lurralde Kolektibitatearen aldeko dinamika berpiztu du. Birsortze Biltzar Nagusian parte hartu duten 120 bat pertsonek plataformaren oinarriak finkatu dituzte.


Eguneraketa berriak daude