Soluzio nazionalistarik ez dago bortizkeriarentzako


1995eko ekainaren 25ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Elkarrizketa politikaren egoerari buruz: bereziki Euskal Herria
Soluzio nazionalistarik ez dago bortizkeriarentzako
Ramon Jauregi,Sozialisten idazkari eta Jaurlaritzako sailburua
Ramon Jauregi Eusko Jaurlaritzako lehendakariorde izana da. Eta horregatik, berekin hitzegitean PSE-EEren idazkari nagusiarekin eta Justizia, Ekonomia, Lan eta Gizarte Segurantzako sailburuarekin baino azken urte guztiotan EAEko politikagintza kudeatzen duen koalizioko alde sozialistaren buruarekin ari zara solasean. Eta normala denez, politika orokorra atera mahaira.
EAEko sozialisten buruak nola ikusten du egunotan Madrilgo gobernuak ematen duen debakle irudia?
Krisi sakon bat bizi dugu, aitortu beharra daukagu. Nabarmenena nire ustez zera da: Estatua desestabilizatzeko operazio serio bat dagoela. Okerrak egingo genituen, gauzak gaizki egin dituen jenderik izango da, baina une honetan Espainia dena zikindu nahi duten batzuen esku dago. Aginte ekonomiko edo mediatikoa daukate, eta Felipe Gonzalez kentzeko dena zimaurrez betetzea erabaki dute.
Desafio oso gogor bat da hori. Erantzunkizun politikoak izango direla uste dut, depurazioak ere bai. Baina gauza garrantzizkoago bat ere bada: sistema txantajeatzen ari diren horiek ere ordain dezatela.
Txantaiagile horiek zeintzu diren garbi daukazu?
Dudarik gabe. Espainiako politika eta finantzen munduan izan dira gertakizun batzuk zenbait pertsonai eta egoera sorrarazi dituztenak. Horiek daude hegaka une honetan Espainian gertatzen denaren gainean. Jendeak badaki susmoak nondik doazen; oraindik ezin baita susmoez baino hitzegin. Tentsio hau pasatzen denean, historiak bere lekuan ipiniko ditu sozialistak eta Felipe Gonzalez.
Felipe Gonzalez harrapatuta dago situazio guzti honen erdian...
Begibistakoa da Felipe Gonzalez ere erosionatzen duela prozeso guzti honek. Honek eraman behar gaitu sozialista espainiarrak aztetzera ea hurrengo hauteskundeei Felipe Gonzalezekin ala gabe egin behar diegun aurre. Eztabaida ez daukagu ahaztuta, baina daukagun ziklo ekonomikoa garantizatzeko, legealdia agortu beharra daukagu. Eta ondoren, sozialistok erabaki beharko dugu nola joan hurrengo hauteskundeetara. Orduan ebaluatuako dugu ze nolako desgastea jasan dugun, sozialistok orkorrean eta gure hautagaiek.
Euskal Herrira etorrita, eztabaida puska bat biztu duzu talde bakezaleen protagonismoa dela eta esandakoekin.
Uste dut ez nindutela oso ongi ulertu. Talde bakezaleek beren lana egin behar dute, bakearen aldeko mugimendu etiko baten bertebratzaile bezala, baina haiek bakarrik ez dira aski bortizkeriak bizi duen une berezi honi erantzuteko.
Bortizkeriaren jauzi kuantitatibo eta koalitatibo bat ikusten dugu azken hilabeteotan. Oso gauza larriak ari dira gertatzen. Hartzen badituzu HBko buruzagien deklarazioak, ETAren atentatuak aztertu, kaleko istiluak ikusi, afitxak, meatxuak, KASen diskurtsoa... Labeari egur gehiago bota nahi diote, gizarte osoaren gain presioa handitzeko. Eta honek erantzuna behar du, erantzun demokratikoa, ez beraiek dioten bezala gerra zikinaren erantzuna, inola ere ez. Bakearen aldeko militantzia eskatzen du, ez akojonatzea, kalea ez galtzea. Horretarako bakezaleek alderdiak behar dituzte, EAJ, EA, PSE eta beste alderdiek «a toque de corneta» deituta berekin batera bakea defendituko duten milaka militanteen laguntza behar dute.
Tentsioaren igoera hau zein klabetan ulertzen duzu?
ETAk uste du PPk Espainian irabazteak, hainbeste liluratzen duen negoziaketa politikoa eskuratzeko aukera emango diola. Horregatik, lehenbizi PPkoen kontra hasi da beren ekintzak burutzen, abisu bezala.
Gero, euskal politikagintzan iharduera askoz gogorrago bat sartu dute, urriagoak diren ekintza bortitzak konpentsatzeko. Jarrai bidezko mobilizazioa, KASen bidezkoa, kalean gatazka dagoen sentsazioa zabaltzeko. Azkenik, ezin dute ametitu organizazio bakezale demokratikoek kalean haiei irabaztea, eta jendea beldurtu nahi dute, kontrako manifestazioak antolatuz, politikari eta kazetarien kontrako afitxak ateraz, beren diskurtsoa gogortuz.
KASek erabakitako plan baten arabera antolatu da eskenatoki hau, azken sei hilabeteotan. Klimax bat sortu nahi dute, egoera animiko bat, kaleko giro bat, PPren gobernu bat hurrengo legealdiaren hasieran negoziatzera behartzeko. Ahalegin guztiak egin behar ditugu kalkulu horiek porrot egin dezaten.
Kalkulu hori bideragarria izango ote litzateke?
Bideragarriezina da Espainiako ezein gobernu demokratiko ETArekin negoziatzera esertzea, ezta tarteko tregoa bat dagoela ere. Algerren bezala, alegia. Hura pasatu zen, aukera galdu zuten, 78an euskaldun guztiekin herria eraikitzeko aukera galdu zuten legez. 92aren zain egon ziren, eta ez zen ezer pasa. Orain 96a edo 97an ari dira pentsatzen, eta ez da gertatuko. Ezker Abertzalean edo KAS barruan gehiengoa bortizkeriaz baino gauzak bakez hobeto lortzen direla konbentzitzeko joera bat nagusitzen ez den bitartean, etorkizun txarra ikusten diot gauza honi.
Nola bizi izan duzu HBko parlamentari batek zure aulkian karea bota zuenekoa?
Oso gaizki. Nigan pertsonalizatu nahi izan dituzte gaitz guztiak, eta ETAren kontrako borrokaren atalik beltzena. Ni joaz ipurdikoa EAJ eta EAri emateko, gobernuan elkarrekin gaudelako. Gure arteko lotura hautsi nahi baitute. EAJ eta EAri erasotzeko armarik onena «espainolak» deitzea dute, eta hala erabili dute joan den larunbatean ere.
Oso gogorra egiten zait nola nahastu nahi nauten barru-barrutik bai etikaz eta gizatasunez baina politikaz ere nazka ematen didan jokabide batekin. Baina euskal politikaren bizitzako osagai bat da, eta honetan urte asko daramagunok ohitu samarrak gaude. Nire duintasuna eta ildo politikoa defenditzeko modurik egokiena aurre ematea da, aurpegia erakustea.
GAL afera noizbait argituko ote da azkenean?
Bide horretan serio goaz. Kostako da munduan beste herri bat aurkitzea bere barruko gauza hain gogorrak hain sakon aztertu dituenik. Ikusi direnak ikusita, espetxean nortzuk dauden ikusitea, hala ere sistema judizialean sinesten ez badugu, norengan izan behar dugu konfidantza?
Baina argitasunak epaileen bidetik baino prentsatik atera dira.
Erresistentziak eta babesak izan direla esan daiteke, baina guzti hori erori da, eta ikerketa iritsi da inoiz iritsiko zenik askok uste izango ez zuten lekuetaraino. Horrek eman behar digu konfidantza, epaileak ari direla ikerketa egiten, ez dela politikarien arteko kontu garbiketa bat.
Kontu honen zipriztinek ez al zaituztete ikutuko, zu edo EAEko sozialistak?
Eusko Legebiltzarrean indarrez eta sinesgarritasunez azaldu nuen nire errugabetasuna, eta nire alderdiarena ere bai. Ez naiz inolako erantzunkizun penalen beldur, hain zuzen ere ezinezkoa delako. Eta Legebiltzarrean argi esan nuenez, ez naiz errepikatzen ariko. Baina ikerketak erantzule penalak emango ditu, eta orduan bakoitza dagokion lekuan azalduko da.
Hirukoaren osasuna zer moduz? Arrasaten bi botu zuriren bila dabiltz...
Nahiko nuke jakin norenak diren. Zihur nago gure lauek agindutakoa bete zutela. Eta demostratzeko, gu prest gaude gaur bertan sinatzeko zentsura mozioa, behar duenean EAJk aurkeztu dezan. Egun horretan botoak eskua jasoz eman daitezela.
Hirukoa ongi ari da funtzionatzen, gure arteko interlokuzioak olioztatuak daude, eta helburu eta programetan berdin. Hirurok dakigu ez dagoela beste koaliziorik, eta gobernu honen, diputazioen eta udalen batasuna haustea ezinezkoa ikusten dut.
Ajuria Eneko itunak zertaz hitzegin behar du?
Une honetan gertatzen denaz hausnarketa egin behar du. Diagnostiko amankomun bat egiteko gauza bagara, estrategia edo terapia kontsentsuatu behar genuke orain. Egia da ituna duela hilabete batzuk baino anitzagoa dela, IU eta EA etorri dira. Eta haustura egoera batetik gatoz, Elkarrirekikoa dela, bergizarteratzea, eta abar. Ezker Abertzalearen isolamendua edo harekiko hurbiltzea, horra bi muturrak. Esfortzu bat egin beharko da: diagnostikoa egin; alde bakoitzak koiuntura honetan egin behar dena azaldu; eta azkenik, funtzionamendu malgu batentzako mekanismoak ipini.
HBren munduarekiko hurbilketak EAJk eta EAk burutu behar dituzte, nik hori etengabe gaitzesten ibili beharrik gabe. Are gutxiago hasi hurbilketa horiek errentabilizatzen, une batean PPk egin duen legez. Eta nazionalistek onartu behar dute euskal gizartea den bezalakoa dela, jende asko dagoela haserre eta kokoteraino bortizkeriarekin. Ohartu daitezela bortizkeriarentzako soluzio nazionalistarik ez dagoela.
Sozialisten politika batzuetan EAJrenera eta hurrengoan PPrenera makurtzen da honetan.
Ez da hori. Gauza batzuk garbi eduki behar ditugu, eta une bakoitzean errezeta egokiaerabili. Une honetan, KASen jokabide gogor eta fazistei gogortasun eta irmotasunez erantzun behar diegu, behar izanez gero isolamenduz. Baina irmotasunak ez du esan nahi aukerak galdu behar ditugunik: tregua posibilitate bat dela, edo HB alderdi politiko normal bihurtu eta bortizkeriatik aldentzeko posibilitate bat balego, ezingo ginateke urrun egon.
Eta EAk autodeterminazioa ateratzen badu?
Gauza testimonial bat izango da. EAJren baino gogorragoa dela erakusteko. Hautesleei begirako kontuak dira, alderdiaren perfila markatzekoak.
ZUBIRIA,Pello
12-14,15

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakPSE
GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
PertsonaiazJAUREGI2
EgileezUBIRIA2Politika

Azkenak
Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Teknologia
“Bestea”

Bestea”-k gogaituta du gizateria, duena kenduko dio, duena eraldatuko du, kutsatuko du... “Bestea”-k definitzen gaitu... baina “bestea” denok izan gaitezke.

Egun, nor da “bestea”? Nork seinalatzen du izan behar ez dena?

Zapalduen... [+]


Itsas hondoen ustiapena: zientzialariak alarma jotzen, baina moratoriarik ez zerumugan

60 bat estatu eta gobernu buru elkartu dira Nizan (Frantziako Estatua) Ozeanoei buruzko Nazio Batuen Konferentziaren kari. Donald Trumpek itsas hondoen esplorazio eta erauzketa komertziala baimendu eta TMC enpresa kanadarrarekin tratua bideratu berri duen honetan –baita... [+]


Salbuespenak

Hainbeste jainko, arima, teontzi… beren izatea frogatu ezinik, eta jendeak ez ditu sinesten zientziak, kazetaritzak… ahal bezala, baina geure espezieaz harro egoteko moduan, frogatutakoak. Batzuek Lurra laua dela diote, eta debekatuta dagoela Antartikara... [+]


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


Kantua gidari

Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]


2025-06-18 | Jesús Rodríguez
PSOEren kea

Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]


Sodomia zigortua

Ascension uhartea, 1725eko maiatzaren 5a. “Holandar ontziteriako komandantearen eta kapitainen aginduz, ni, Leendert Hasenbosch, uharte bakartu honetan lehorreratu naute, nire zorigaitzerako”.  

Herbeheretar marinela, 1695ean Hagan jaioa, Ekialdeko... [+]


Eguneraketa berriak daude