Soluzio nazionalistarik ez dago bortizkeriarentzako


1995eko ekainaren 25ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Elkarrizketa politikaren egoerari buruz: bereziki Euskal Herria
Soluzio nazionalistarik ez dago bortizkeriarentzako
Ramon Jauregi,Sozialisten idazkari eta Jaurlaritzako sailburua
Ramon Jauregi Eusko Jaurlaritzako lehendakariorde izana da. Eta horregatik, berekin hitzegitean PSE-EEren idazkari nagusiarekin eta Justizia, Ekonomia, Lan eta Gizarte Segurantzako sailburuarekin baino azken urte guztiotan EAEko politikagintza kudeatzen duen koalizioko alde sozialistaren buruarekin ari zara solasean. Eta normala denez, politika orokorra atera mahaira.
EAEko sozialisten buruak nola ikusten du egunotan Madrilgo gobernuak ematen duen debakle irudia?
Krisi sakon bat bizi dugu, aitortu beharra daukagu. Nabarmenena nire ustez zera da: Estatua desestabilizatzeko operazio serio bat dagoela. Okerrak egingo genituen, gauzak gaizki egin dituen jenderik izango da, baina une honetan Espainia dena zikindu nahi duten batzuen esku dago. Aginte ekonomiko edo mediatikoa daukate, eta Felipe Gonzalez kentzeko dena zimaurrez betetzea erabaki dute.
Desafio oso gogor bat da hori. Erantzunkizun politikoak izango direla uste dut, depurazioak ere bai. Baina gauza garrantzizkoago bat ere bada: sistema txantajeatzen ari diren horiek ere ordain dezatela.
Txantaiagile horiek zeintzu diren garbi daukazu?
Dudarik gabe. Espainiako politika eta finantzen munduan izan dira gertakizun batzuk zenbait pertsonai eta egoera sorrarazi dituztenak. Horiek daude hegaka une honetan Espainian gertatzen denaren gainean. Jendeak badaki susmoak nondik doazen; oraindik ezin baita susmoez baino hitzegin. Tentsio hau pasatzen denean, historiak bere lekuan ipiniko ditu sozialistak eta Felipe Gonzalez.
Felipe Gonzalez harrapatuta dago situazio guzti honen erdian...
Begibistakoa da Felipe Gonzalez ere erosionatzen duela prozeso guzti honek. Honek eraman behar gaitu sozialista espainiarrak aztetzera ea hurrengo hauteskundeei Felipe Gonzalezekin ala gabe egin behar diegun aurre. Eztabaida ez daukagu ahaztuta, baina daukagun ziklo ekonomikoa garantizatzeko, legealdia agortu beharra daukagu. Eta ondoren, sozialistok erabaki beharko dugu nola joan hurrengo hauteskundeetara. Orduan ebaluatuako dugu ze nolako desgastea jasan dugun, sozialistok orkorrean eta gure hautagaiek.
Euskal Herrira etorrita, eztabaida puska bat biztu duzu talde bakezaleen protagonismoa dela eta esandakoekin.
Uste dut ez nindutela oso ongi ulertu. Talde bakezaleek beren lana egin behar dute, bakearen aldeko mugimendu etiko baten bertebratzaile bezala, baina haiek bakarrik ez dira aski bortizkeriak bizi duen une berezi honi erantzuteko.
Bortizkeriaren jauzi kuantitatibo eta koalitatibo bat ikusten dugu azken hilabeteotan. Oso gauza larriak ari dira gertatzen. Hartzen badituzu HBko buruzagien deklarazioak, ETAren atentatuak aztertu, kaleko istiluak ikusi, afitxak, meatxuak, KASen diskurtsoa... Labeari egur gehiago bota nahi diote, gizarte osoaren gain presioa handitzeko. Eta honek erantzuna behar du, erantzun demokratikoa, ez beraiek dioten bezala gerra zikinaren erantzuna, inola ere ez. Bakearen aldeko militantzia eskatzen du, ez akojonatzea, kalea ez galtzea. Horretarako bakezaleek alderdiak behar dituzte, EAJ, EA, PSE eta beste alderdiek «a toque de corneta» deituta berekin batera bakea defendituko duten milaka militanteen laguntza behar dute.
Tentsioaren igoera hau zein klabetan ulertzen duzu?
ETAk uste du PPk Espainian irabazteak, hainbeste liluratzen duen negoziaketa politikoa eskuratzeko aukera emango diola. Horregatik, lehenbizi PPkoen kontra hasi da beren ekintzak burutzen, abisu bezala.
Gero, euskal politikagintzan iharduera askoz gogorrago bat sartu dute, urriagoak diren ekintza bortitzak konpentsatzeko. Jarrai bidezko mobilizazioa, KASen bidezkoa, kalean gatazka dagoen sentsazioa zabaltzeko. Azkenik, ezin dute ametitu organizazio bakezale demokratikoek kalean haiei irabaztea, eta jendea beldurtu nahi dute, kontrako manifestazioak antolatuz, politikari eta kazetarien kontrako afitxak ateraz, beren diskurtsoa gogortuz.
KASek erabakitako plan baten arabera antolatu da eskenatoki hau, azken sei hilabeteotan. Klimax bat sortu nahi dute, egoera animiko bat, kaleko giro bat, PPren gobernu bat hurrengo legealdiaren hasieran negoziatzera behartzeko. Ahalegin guztiak egin behar ditugu kalkulu horiek porrot egin dezaten.
Kalkulu hori bideragarria izango ote litzateke?
Bideragarriezina da Espainiako ezein gobernu demokratiko ETArekin negoziatzera esertzea, ezta tarteko tregoa bat dagoela ere. Algerren bezala, alegia. Hura pasatu zen, aukera galdu zuten, 78an euskaldun guztiekin herria eraikitzeko aukera galdu zuten legez. 92aren zain egon ziren, eta ez zen ezer pasa. Orain 96a edo 97an ari dira pentsatzen, eta ez da gertatuko. Ezker Abertzalean edo KAS barruan gehiengoa bortizkeriaz baino gauzak bakez hobeto lortzen direla konbentzitzeko joera bat nagusitzen ez den bitartean, etorkizun txarra ikusten diot gauza honi.
Nola bizi izan duzu HBko parlamentari batek zure aulkian karea bota zuenekoa?
Oso gaizki. Nigan pertsonalizatu nahi izan dituzte gaitz guztiak, eta ETAren kontrako borrokaren atalik beltzena. Ni joaz ipurdikoa EAJ eta EAri emateko, gobernuan elkarrekin gaudelako. Gure arteko lotura hautsi nahi baitute. EAJ eta EAri erasotzeko armarik onena «espainolak» deitzea dute, eta hala erabili dute joan den larunbatean ere.
Oso gogorra egiten zait nola nahastu nahi nauten barru-barrutik bai etikaz eta gizatasunez baina politikaz ere nazka ematen didan jokabide batekin. Baina euskal politikaren bizitzako osagai bat da, eta honetan urte asko daramagunok ohitu samarrak gaude. Nire duintasuna eta ildo politikoa defenditzeko modurik egokiena aurre ematea da, aurpegia erakustea.
GAL afera noizbait argituko ote da azkenean?
Bide horretan serio goaz. Kostako da munduan beste herri bat aurkitzea bere barruko gauza hain gogorrak hain sakon aztertu dituenik. Ikusi direnak ikusita, espetxean nortzuk dauden ikusitea, hala ere sistema judizialean sinesten ez badugu, norengan izan behar dugu konfidantza?
Baina argitasunak epaileen bidetik baino prentsatik atera dira.
Erresistentziak eta babesak izan direla esan daiteke, baina guzti hori erori da, eta ikerketa iritsi da inoiz iritsiko zenik askok uste izango ez zuten lekuetaraino. Horrek eman behar digu konfidantza, epaileak ari direla ikerketa egiten, ez dela politikarien arteko kontu garbiketa bat.
Kontu honen zipriztinek ez al zaituztete ikutuko, zu edo EAEko sozialistak?
Eusko Legebiltzarrean indarrez eta sinesgarritasunez azaldu nuen nire errugabetasuna, eta nire alderdiarena ere bai. Ez naiz inolako erantzunkizun penalen beldur, hain zuzen ere ezinezkoa delako. Eta Legebiltzarrean argi esan nuenez, ez naiz errepikatzen ariko. Baina ikerketak erantzule penalak emango ditu, eta orduan bakoitza dagokion lekuan azalduko da.
Hirukoaren osasuna zer moduz? Arrasaten bi botu zuriren bila dabiltz...
Nahiko nuke jakin norenak diren. Zihur nago gure lauek agindutakoa bete zutela. Eta demostratzeko, gu prest gaude gaur bertan sinatzeko zentsura mozioa, behar duenean EAJk aurkeztu dezan. Egun horretan botoak eskua jasoz eman daitezela.
Hirukoa ongi ari da funtzionatzen, gure arteko interlokuzioak olioztatuak daude, eta helburu eta programetan berdin. Hirurok dakigu ez dagoela beste koaliziorik, eta gobernu honen, diputazioen eta udalen batasuna haustea ezinezkoa ikusten dut.
Ajuria Eneko itunak zertaz hitzegin behar du?
Une honetan gertatzen denaz hausnarketa egin behar du. Diagnostiko amankomun bat egiteko gauza bagara, estrategia edo terapia kontsentsuatu behar genuke orain. Egia da ituna duela hilabete batzuk baino anitzagoa dela, IU eta EA etorri dira. Eta haustura egoera batetik gatoz, Elkarrirekikoa dela, bergizarteratzea, eta abar. Ezker Abertzalearen isolamendua edo harekiko hurbiltzea, horra bi muturrak. Esfortzu bat egin beharko da: diagnostikoa egin; alde bakoitzak koiuntura honetan egin behar dena azaldu; eta azkenik, funtzionamendu malgu batentzako mekanismoak ipini.
HBren munduarekiko hurbilketak EAJk eta EAk burutu behar dituzte, nik hori etengabe gaitzesten ibili beharrik gabe. Are gutxiago hasi hurbilketa horiek errentabilizatzen, une batean PPk egin duen legez. Eta nazionalistek onartu behar dute euskal gizartea den bezalakoa dela, jende asko dagoela haserre eta kokoteraino bortizkeriarekin. Ohartu daitezela bortizkeriarentzako soluzio nazionalistarik ez dagoela.
Sozialisten politika batzuetan EAJrenera eta hurrengoan PPrenera makurtzen da honetan.
Ez da hori. Gauza batzuk garbi eduki behar ditugu, eta une bakoitzean errezeta egokiaerabili. Une honetan, KASen jokabide gogor eta fazistei gogortasun eta irmotasunez erantzun behar diegu, behar izanez gero isolamenduz. Baina irmotasunak ez du esan nahi aukerak galdu behar ditugunik: tregua posibilitate bat dela, edo HB alderdi politiko normal bihurtu eta bortizkeriatik aldentzeko posibilitate bat balego, ezingo ginateke urrun egon.
Eta EAk autodeterminazioa ateratzen badu?
Gauza testimonial bat izango da. EAJren baino gogorragoa dela erakusteko. Hautesleei begirako kontuak dira, alderdiaren perfila markatzekoak.
ZUBIRIA,Pello
12-14,15

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakPSE
GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
PertsonaiazJAUREGI2
EgileezUBIRIA2Politika

Azkenak
Kaleratze kolektiboa ezarri nahi dute Maderas de Llodion

Asteleheneko bileran helarazi zioten asmo hori enpresa batzordeari, eta irailaren 9rako deitu dute hurrengo bilera. Fabrikak 151 behargin ditu gaur egun, baina ez dute zehaztu zenbat kaleratuko lituzketen.  


Herriko dantzan parte hartzen ari ziren emakumeei eraso egin diete Errioxako Cervera herrian

Emakumeak dantzara atera eta gizonezko dantzariek oztopatu egin dituzte, bultza egin diete eta haien dantza eragozten saiatu dira. Beste batzuetan musikariak geldiarazi dituzte eta ikusleetako batzuk bizkarra eman diete emakume dantzariei. Ez da Baztan, ez Hondarribia edo Irun;... [+]


2025-09-05 | Gedar
Gaztetxea lortu dute Etxaurin

"Bailara eraldatzeko ezinbesteko tresnatzat" hartzen dute Gaztetxea, eta elkartasuna adierazi diete "borrokan dauden beste Gaztetxe guztiei".


“Hondarribiko alardearen bi aldeak parez pare jartzea da zilegitasun bera ematea zapaltzaileari eta zapalduari”

Hondarribiko udal gobernuaren “ausardia faltaz”, kontsentsua bilatzearen tranpaz eta “gatazkaren espiritua berpiztu” nahi duen alarde tradizionalaren aldeko elkarteaz mintzatu zaigu Uxoa Anduaga, Jaizkibel konpainia berdinzaleko kidea. “Ez dira... [+]


Gipuzkoako Aldundiko zaintzaileek ez dute euskara jakin beharrik, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiaren arabera

Donostiako epaitegi batek aurretik emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. ELAk eta LABek mobilizazioa antolatu dute ostiralerako, eta Euskalgintzaren Kontseiluak bat egin du.


2025-09-04 | Joseba Alvarez
Dena blokeatu!

Horixe da datorren irailaren 10ean Frantziako Estatua hankaz gora jarriko duen deialdi herritar berriaren lema. Sarean gaia lantzen ari diren gune asko daude, baina bi interesgarrienak aipatzearren, hor daude, besteak beste, @lessoulevements edota @bloquonstout atariak.

Izan... [+]


2025-09-04 | Karlos Zurutuza
Hizkuntzen museo txiki bat dago Parisen

Sena ibaitik metro eskasera egon arren, ez dago Mundolingua museoa aipatzen duen turismo gidarik. Kasualitateak baino ez gaitu eraman horra. Nolanahi, horrela aurkitzen dira, maiz, hiri baten sekretu gordeenak.


Magda Oranich i Solagran
“Ezin ahaztu dut Txiki azkenekoz besarkatu nuen momentu hura”

50 urte dira Francoren diktadura garaiko azken bost fusilamenduetatik. Jon Paredes, Txiki eta Angel Otaegi ETAko kideak, eta Sánchez Bravo, Humberto Baena eta Ramón García Sanz FRAPekoak. Txikiren abokatuetakoa izan zen Magda Oranich, mende erdia eta gero... [+]


María Chivite lehendakaria:
“Poliziaren abusuak eskala handikoak izan ziren eta garai batean baino gehiagotan gertatu ziren”

UPNk salatu du Nafarroan eskuin muturreko taldeen eta Poliziaren indarkeria aztertzen duen batzordeak ia edonor hartzen duela biktima gisa. María Chivite lehendakariak erantzun dio Poliziak egindako abusuen salaketak asko izan direla eta denboran hainbat garaitan... [+]


2025-09-04 | ARGIA
Erresuma Batuan 700 lagun atxilotu dituzte jadanik, Palestine Action taldeari babesa adierazteagatik

Uztailean Keir Starmerren gobernuak erakunde "terrorista" gisa izendatu zuenetik, Palestine Action taldearen aldeko mezuak erakusteagatik ehunka lagun atxilotu dituzte. Larunbatean manifestazioa antolatu dute Londresen eta beste mila pertsonatik gora atxilotzeko... [+]


Mirentxu Loyarte hil da, euskal zinemagile aitzindaria

Zinemagile iruindarrak, ibilbide labur baina baliotsua egin zuen zinemagintzan 1970eko eta 1980ko hamarkadetan, zuzendari lanetan emakumerik apenas zebilenean. Irrintzi lanarekin garai hartako errepresioa islatu nahi izan zuen, eta Ikuska proiektuan euskal emakumeak erretratatu... [+]


2025-09-04 | ARGIA
Hizkuntza politika “ausart eta berrituaz” eztabaidatuko dute TMeLaborategiaren udako eskoletan

Irailaren 9an eta 12an egingo dituzte udako eskolak. Telesforo Monzon eLab Euskal Herrigintzaren Laborategiak hizlari potenteak gonbidatu ditu, besteak beste, Iñaki Iurrebaso, Olatz Altuna, Jon Sarasua, Idurre Eskisabel, Josu Aztiria, Iñigo Urrutia eta Miren Zabaleta... [+]


2025-09-04 | Aitor Aspuru Saez
Sara Fantova
“Ez dugu film feminista edo bolleroa egin nahi izan, baina gure esperientzia hori da eta islatu dugu”

Sara Fantova zinemagile bilbotarraren Jone, batzuetan filma zinema aretoetara helduko da irailaren 12an. Pelikula komunitarioa sortu du Kaskagorri eta Kranba konpartsekin, Bilboko Aste Nagusian girotuta baitago amodioa, jaia, gaixotasuna eta zaintza ardatz dituen istorioa.


Barkoxeko pastoralaz

Usaiako "süjetik" gabea, esku andana batek idatzia, errejent multzo batek zuzendua, gertakizun askoren kontari, gisa guzietara kolektiboa da.


Elizondoko Benito Menni egoitzako langileek 60 greba egun bete dituzte

Greban dira Benito Menni egoitzako langileak joan den abuztuaren 25etik, irailaren 8ra bitarte. Hermanas Hospitalarias enpresak agindutako kaleratzeen eta unitate itxieren aitzinean, Nafarroako Gobernuak ez duela arduratsuki jokatzen ari salatu dute.


Eguneraketa berriak daude