"Soinuarekin eskulpitu eta marrazten dugun ingeniariak gara".

1995eko apirilaren 09an

Daniel Lazerus soinu teknikariari elkarrizketa
"Soinuarekin eskulpitu eta marrazten dugun ingeniariak gara".
Daniel Lazerus, Los Angelesko soinu teknikaria IZren grabazio estu- dioetan.
Txoro txoro maitemintzeak zer egiten duen! Michael Jackson, Steve Wonder, Diane Ross, Quincy Jones edo Joe Cockerren moduko musikariekin batera aritzetik, IZren grabaketa estudio xumeetara igaro zen. Daniel Lazerusek ez du gustuko teknikari hitza, soinu ingeniaria da. Konponketa tekniko soilak ez baizik eta, intuizioa lagun, soinuarekin marrazten saiatzen dela adierazi baitigu Los Angeleskoak.
Zer egiten du estatubatuar batek Euskal Herrian?
Txoro txoro maiteminduta. Donostiako neska zoragarri batez maitemindu nintzen, eta hemen naiz. Garai batean kantitatek mugitzen ninduen, dirua pilatu nahi nuen. Egun, ordea, bizitzakalitatea estimatzen dut.
IZk Amasan duen grabaketa etxera iritsi aurretik zertan aritu zinen lanean?
Musikaria nintzen. Hasieran bateria jotzen nuen Los Angelesko musika talde ezberdinetan; geroago, berriz, teklatuaren atzean. Ondoren, Hollywoodeko grabazio etxe ospetsu batean sartzeko aukera izan nuen, baina ez musikari edo teknikari gisa, bestelako zereginetan baizik: lurra garbitu, hautsontziak hustu... Lan hari esker, grabazio ingeniariei laguntzen hasi eta laster zenbait disko eta filme proiektuetan parte hartu nuen. Berehala, nire nahasketa produktora nuen.
Musikari handiekin batera aritzeko parada izan duzu.
Joe Cocker, Steve Wonder, Diane Ross, Quincy Jones, Michael Jackson eta beste hainbatekin lan egin dut eta nire bizitzan esperientzia oso garrantzitsua izan da.
EEBBetatik al datoz doinurik entzunenak?
Han jaio eta hazi nintzenez, ez naiz agian pertsona egokiena horri erantzuteko. Lehen bizitzeko leku bakartzat nituen EEBB. Egun, Euskal Herrian bizi naiz, eta maite dut. Baina ohartzen naiz, ezagutu dudan jendeagatik, euskal musikariek EEBBetako musika asko erosten dutela eta beraz, baietz erantzun dezaket.
Zein da, zehazki, grabaketa teknikari baten eginbeharra?
Herri honetan gutaz hitz egitean teknikari hitza aipatzen da. Alabaina, beste herrialde zenbaitetan gu ingeniariak gara; soinuarekin marrazten dugun jendea. Zenbait nahastaile eta teknikari benetako artistak dira; abestia eskulpitu eta marrazten dutenak. Gisa horretako kantuak entzutea zoragarria da, soinuaren sakonera guztia jasotzen baitute. Nahi izanez gero konponketa teknikoak oso azkar landu ditzaket, baina ez da hori garrantzitsuena. Intuizioarekin batera lortzen den zerbait da, sormenari dagokiona.
Grabaketan ari zarela, zure irizpidez jardun al dezakezu?
Nahasketa ingenieritza dut gustuko. Hau da, koproduzitzea eta beraz, lana zein bidetan zuzendu nahi dudan esateko aukera dut. Froga ugari egiten ditut. Nire karrerako une honetan, esperimentatzeko tartea badut. Erosoagoa litzateke agian, eguna joan eguna etorri, era berdinean lan egitea, horrek ziurtasuna eskaintzen baitu. Hala ere, nahiago dut ertzetan egon eta uneoro ideia ezberdinak garatzea. Horregatik, beti ikasten ari naiz.
Soinu teknikarien lanak musikarienak adina garrantzi al du?
Garrantzi edo pisu bera bai, baina ezberdina da. Ziur naiz Pink Floyd edo antzeko taldeei galdera hori eginez gero baietz erantzungo luketela. Beraiek kontu handiz hautatzen dituzte profesionalak, azken batean eurek osatutako lana soinu egokiz entzun nahi baitute.
Produktuaren azken tajukeran, zenbateraino alda liteke, teknikarien eraginez, musikariek aurrez pentsatutakoa?
Adibide batez azalduko dut. The Beatles ikaragarriak ziren. Lau abeslari eta musikari bikainek osatzen zuten taldea. Izatez, ordea, bosgarren beatle-a ere bazen: George Martin. Honek soinuak nahasten zituen, baina musikaria ere bazen. Eurek nahi zuten moduan grabatzeko abildadea zuen. Izan ere, teknikari batek ez du soilik soinu ingenieria izan behar. Produktua ongi irtengo bada, musikaz jakitea ezinbestekoa zaio. Nik soinuekin esperimentu arraroak egitea atsegin dut: mikrofonoa hartu eta beste leku batera eraman eta ohartu akaso soinu kalitate hobea erakusten duela.
Amasako baserri hau hautatu du IZk grabazio etxe. Honelako lekuak al dira grabatzeko egokienak?
New York hiriaren erdian dagoen zarata guztiarekin ez da erraza grabatzea. Atsedenerako bost minutu hartu eta kalean bi mila pertsona pizza zati bat eskuratzeagatik borrokan ikusten dituzun leku batek ez ditu lana egiteko baldintza onenak eskaintzen. Ingalaterran ere ezagunak dira baserri antzeko grabaketa etxeak eta oso aproposak dira guk ditugun beharretarako.
Euskal Herriko musika ezagutu eta lantzeko aukera izan duzu. Zer iritzi diozu bertako musikari?
Ruper Ordorikarekin proiektu batean aritu naiz eta izugarri gustatu zait. Une honetan, berriz, Egan taldearen diskoarekin nabil eta oso jende gaztea topatu dut bertan. Nire iritziz, Euskal Herriko musikak garapen bizia izan du oso tarte laburrean. Halabeharrez, talde euskaldun gazteek beste herrialdekoek baino aukera murritzagoak dituzte. Hala ere, talde ugari daude eta ari dira sortzen, eta lanerako beti prest gainera.
ARTOLA, Maite
42-43

Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argiteletxe\IZ
Gaiez\Kultura\Musika\Musika mode\Pertsonak\Besteak
Pertsonaiaz\LAZERUS1
Egileez\ARTOLA6\Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Zapaterok dio Ostiral Santukoaren gisako akordio bat egon zela ETAren amaieran

Xabier Letona Biteri

Lurra taupaka hasiko da

Estitxu Eizagirre

Kanpaldien lehen garaipenak iristen hasi dira Israelekiko boikot akordioekin

Jon Hidalgo Gereñu

"Amorrua, hira eta mendeku nahia emakume baten motorrak ere izan daitezke"

Reyes Ilintxeta

Efemeridea: Jarrairen V. Kongresua bortizki eragotzi zuen Espainiako Poliziak, agindu judizialik gabe

ARGIA

2x17: Amillubi proiektutik: taupaka hasi da lurra | Ane Aranburu eta Miryan Imaz

Bizi Baratzea | ARGIA

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude