"Soinuarekin eskulpitu eta marrazten dugun ingeniariak gara".


1995eko apirilaren 09an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Daniel Lazerus soinu teknikariari elkarrizketa
"Soinuarekin eskulpitu eta marrazten dugun ingeniariak gara".
Daniel Lazerus, Los Angelesko soinu teknikaria IZren grabazio estu- dioetan.
Txoro txoro maitemintzeak zer egiten duen! Michael Jackson, Steve Wonder, Diane Ross, Quincy Jones edo Joe Cockerren moduko musikariekin batera aritzetik, IZren grabaketa estudio xumeetara igaro zen. Daniel Lazerusek ez du gustuko teknikari hitza, soinu ingeniaria da. Konponketa tekniko soilak ez baizik eta, intuizioa lagun, soinuarekin marrazten saiatzen dela adierazi baitigu Los Angeleskoak.
Zer egiten du estatubatuar batek Euskal Herrian?
Txoro txoro maiteminduta. Donostiako neska zoragarri batez maitemindu nintzen, eta hemen naiz. Garai batean kantitatek mugitzen ninduen, dirua pilatu nahi nuen. Egun, ordea, bizitzakalitatea estimatzen dut.
IZk Amasan duen grabaketa etxera iritsi aurretik zertan aritu zinen lanean?
Musikaria nintzen. Hasieran bateria jotzen nuen Los Angelesko musika talde ezberdinetan; geroago, berriz, teklatuaren atzean. Ondoren, Hollywoodeko grabazio etxe ospetsu batean sartzeko aukera izan nuen, baina ez musikari edo teknikari gisa, bestelako zereginetan baizik: lurra garbitu, hautsontziak hustu... Lan hari esker, grabazio ingeniariei laguntzen hasi eta laster zenbait disko eta filme proiektuetan parte hartu nuen. Berehala, nire nahasketa produktora nuen.
Musikari handiekin batera aritzeko parada izan duzu.
Joe Cocker, Steve Wonder, Diane Ross, Quincy Jones, Michael Jackson eta beste hainbatekin lan egin dut eta nire bizitzan esperientzia oso garrantzitsua izan da.
EEBBetatik al datoz doinurik entzunenak?
Han jaio eta hazi nintzenez, ez naiz agian pertsona egokiena horri erantzuteko. Lehen bizitzeko leku bakartzat nituen EEBB. Egun, Euskal Herrian bizi naiz, eta maite dut. Baina ohartzen naiz, ezagutu dudan jendeagatik, euskal musikariek EEBBetako musika asko erosten dutela eta beraz, baietz erantzun dezaket.
Zein da, zehazki, grabaketa teknikari baten eginbeharra?
Herri honetan gutaz hitz egitean teknikari hitza aipatzen da. Alabaina, beste herrialde zenbaitetan gu ingeniariak gara; soinuarekin marrazten dugun jendea. Zenbait nahastaile eta teknikari benetako artistak dira; abestia eskulpitu eta marrazten dutenak. Gisa horretako kantuak entzutea zoragarria da, soinuaren sakonera guztia jasotzen baitute. Nahi izanez gero konponketa teknikoak oso azkar landu ditzaket, baina ez da hori garrantzitsuena. Intuizioarekin batera lortzen den zerbait da, sormenari dagokiona.
Grabaketan ari zarela, zure irizpidez jardun al dezakezu?
Nahasketa ingenieritza dut gustuko. Hau da, koproduzitzea eta beraz, lana zein bidetan zuzendu nahi dudan esateko aukera dut. Froga ugari egiten ditut. Nire karrerako une honetan, esperimentatzeko tartea badut. Erosoagoa litzateke agian, eguna joan eguna etorri, era berdinean lan egitea, horrek ziurtasuna eskaintzen baitu. Hala ere, nahiago dut ertzetan egon eta uneoro ideia ezberdinak garatzea. Horregatik, beti ikasten ari naiz.
Soinu teknikarien lanak musikarienak adina garrantzi al du?
Garrantzi edo pisu bera bai, baina ezberdina da. Ziur naiz Pink Floyd edo antzeko taldeei galdera hori eginez gero baietz erantzungo luketela. Beraiek kontu handiz hautatzen dituzte profesionalak, azken batean eurek osatutako lana soinu egokiz entzun nahi baitute.
Produktuaren azken tajukeran, zenbateraino alda liteke, teknikarien eraginez, musikariek aurrez pentsatutakoa?
Adibide batez azalduko dut. The Beatles ikaragarriak ziren. Lau abeslari eta musikari bikainek osatzen zuten taldea. Izatez, ordea, bosgarren beatle-a ere bazen: George Martin. Honek soinuak nahasten zituen, baina musikaria ere bazen. Eurek nahi zuten moduan grabatzeko abildadea zuen. Izan ere, teknikari batek ez du soilik soinu ingenieria izan behar. Produktua ongi irtengo bada, musikaz jakitea ezinbestekoa zaio. Nik soinuekin esperimentu arraroak egitea atsegin dut: mikrofonoa hartu eta beste leku batera eraman eta ohartu akaso soinu kalitate hobea erakusten duela.
Amasako baserri hau hautatu du IZk grabazio etxe. Honelako lekuak al dira grabatzeko egokienak?
New York hiriaren erdian dagoen zarata guztiarekin ez da erraza grabatzea. Atsedenerako bost minutu hartu eta kalean bi mila pertsona pizza zati bat eskuratzeagatik borrokan ikusten dituzun leku batek ez ditu lana egiteko baldintza onenak eskaintzen. Ingalaterran ere ezagunak dira baserri antzeko grabaketa etxeak eta oso aproposak dira guk ditugun beharretarako.
Euskal Herriko musika ezagutu eta lantzeko aukera izan duzu. Zer iritzi diozu bertako musikari?
Ruper Ordorikarekin proiektu batean aritu naiz eta izugarri gustatu zait. Une honetan, berriz, Egan taldearen diskoarekin nabil eta oso jende gaztea topatu dut bertan. Nire iritziz, Euskal Herriko musikak garapen bizia izan du oso tarte laburrean. Halabeharrez, talde euskaldun gazteek beste herrialdekoek baino aukera murritzagoak dituzte. Hala ere, talde ugari daude eta ari dira sortzen, eta lanerako beti prest gainera.
ARTOLA, Maite
42-43

Gaiez\Kultura\Argitalgint\Argiteletxe\IZ
Gaiez\Kultura\Musika\Musika mode\Pertsonak\Besteak
Pertsonaiaz\LAZERUS1
Egileez\ARTOLA6\Kultura

Azkenak
2025-09-03 | Gedar
Beste sarraski bat itsasoan: 160 bat lagun hilak Mauritanian, ontzi bat hondoratzean

Kanaria uharteetako kostaldera iritsi nahian ari ziren, baina Mauritanian urperatu zen ontzia. Desagerturik jarraitzen dute 100 pertsonak baino gehiagok.


Mirene Begiristain Zubillaga (Ekonomialari feminista):
“Ekonomia zientzia sozial bat da; hortaz, badaukagu aukera nondik joan erabakitzeko”

“Emakume zientzialarien argitan” solasaldi-zikloaren helburua emakume zientzialarien ibilbidea ezagutaraztea da, baita ikertzen duten arloari buruz daukaten ikuspegia gizarteratzea ere, kultura zientifikoa hedatzeko eta eztabaida kritikoa sustatzeko. Elhuyarrek eta... [+]


Marieneko lurren alde, Kanbon mobilizaziora deitu dute larunbaterako

Elkarretaratzea eta asanblada antolatu dituzte azken berriak zeintzuk diren jakinarazteko. Horrez gain, irailaren 9an Baionako auzitegi aitzinean mobilizatuko dira, Marieneko lurraren defentsan aritutako hiru ekintzaile auzipetuko dituztelako.


Valle de Odieta makroetxaldeari 2.272 abelburu gehiago izateko baimena eman dio Nafarroako Gobernuak enpresaren aurkako epaiketaren atarian

Irailean aurkeztu zuen enpresak Caparrosoko makroetxaldea handitzeko eskaera, eta ingurumen baimena argitaratu du gobernuak astelehenean. Asteartean hasi da makroetxaldearen aurkako epaiketa lurrak nitratoz kutsatu dituela leporatuta, eta akusazio partikularra osatzen duten... [+]


Pentsioak osatzea “ez da beharrezkoa” Jaurlaritzaren esanetan, eta herri ekimen legegilea eztabaidatzearen aurka egin du

Maiatzean 145.142 sinadura aurkeztu zituen Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduak Gasteizko Legebiltzarrean, pentsioak gutxieneko soldatarekin parekatzeko proposamen baten alde. Pentsioak jasotzen dituzten pertsonentzako babesa “dagoeneko sisteman txertatuta”... [+]


Caparrosoko Valle de Odieta makroetxaldea epaitzen ari dira lurrak nitratoz kutsatu dituelakoan

Irailaren 2an hasi da epaiketa Iruñeko Zigor Arloko 2. epaitegian, ustez 2021ean makroetxaldeak haren inguruko lurrak minden hondakinekin kutsatzeagatik. Sasoi hartan Valle de Odieta makroetxaldeko administrazio kontseiluan ari ziren bost pertsona epaituko dituzte. ARGIA... [+]


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Zentral nuklearrak eraisteko Espainiako Gobernuaren diru-partida jada 20.300 milioi eurokoa da

Urtebetean %0,8 handituta (165 milioi euro gehiago), Espainiako zentral nuklearrak itxi eta hondakin erradioaktiboa tratatzeko aurrekontua 20.367 milioi eurokoa da jada, Enresa enpresa publikoak emandako datuen arabera. Diru-partidaren zatirik handiena (17.520,5 milioi euro)... [+]


Mendiko suteak eta basozaintza

Lanbidean urteak daramatzagun basozainok, gogoan ditugu 1989. urtean Euskal Herria bortizki kolpatu zuten mendiko sute handiak. Urtarriletik luze zetorren lehorte latza udazkenean lehertu zen haize bortitzen bultzadaz. Dozenaka sutek beltzez jantzi zuten lurraldea, bereziki... [+]


Lurrikara Afganistanen: gutxienez 1.400 hildako eta herritar andana hondakin artean harrapatuta

6,0 graduko lurrikara bat eta hainbat erreplika izan dira igandetik astelehenerako gauean. Kalte oso larriak eragin ditu herrialdearen ekialdean. Ehunka etxe suntsitu ditu dardarak.


2025-09-02 | Jon Torner Zabala
Abian da ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintza handituta

Irailaren 1ean hasi dute ikasturtea Ipar Euskal Herrian, euskarazko eskaintzari dagokionez, hainbat berrikuntzarekin. Esaterako, Sohüta eta Luhusoko haur eskola publiko banak euskarazko murgiltze eredua eskainiko dute, eta Hazparneko Armand-David laborantza lizeoak euskaraz... [+]


2025-09-02 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Zer ari da gertatzen Indonesian?

Hamar egun baino gutxiagoan, parlamentuko kideek euren buruari esleitutako pribilegio ganoragabeen aurkako ikasle-protestak, polizia-indarrek manifestari bat hil eta gero, benetako matxinada bilakatu dira.


Etxebizitzaren prezioa berriz igo da Donostian: 5.869 euro balio du orain metro koadroak

Maximo historiko berri bat ezarri du Donostiako etxebizitzaren prezioak: 5.869 euro metro koadroko, batez beste. Hori da Higiezinen Jabetzako Artekarien Gipuzkoako Elkargo Ofizialak aurkeztu berri duen txosteneko ondorioetako bat; txostenak 2025eko bigarren hiruhilekoko... [+]


Corellako eskolan D eredua ukatu dute, arrazoirik eman gabe

Nafarroako Gobernuak eskaera egin duten familiei iradoki die "datorren ikasturteari begira" abiatu dezaketela tramitazioa.


Eguneraketa berriak daude