"Penagarria izanen litzateke guri lekua egitearren zaharrek uztea".


1995eko apirilaren 09an
Estitxu Arozenak irabazi du aurten Nafarroako bertsolari txapelketa
"Penagarria izanen litzateke guri lekua egitearren zaharrek uztea".
Estitxu Arozenak Nafarroako txapela jantzi eta gero esandakoak
Esaerak dioen modura, hirugarrenean jaso du txapela. Aurreko bi edizioetan txapeldunari itzal eginez aritu ondoren, Estitxu Arozenak erreleboa hartu du Nafarroan, eztabaidari loturik berotu den aurtengo edizioan.
Ustegabean jaso al duzu txapela, edo saioan zehar antzematen zenuen zure burura joanen zela?
Saioan zehar ez naiz lasai ibili, baina uste dut erregulartasuna izan dela sekretua. Jende batek egundoko harramana lortu du ikusleekin bertso onak eginez, baina gero ez dute maila hori mantendu edo akatsak egin dituzte. Ni, berriz, maila berean aritu naiz.
Lehen emakume txapelduna izateak ezer berezirik esan nahi al du?
Niretzat ez. Emakumea naiz, baina bertsotan ari naiz. Kasualitatea izan da lehendabizikoa izatea, baina hori txapelketetan gabiltzala seinale da, normaltasun batera iristen ari garela adierazten du. Niri suertatu zait, baina edozeinek irabaz zezakeen lehen txapela.
Zer diozu aurtengoaren mailari buruz?
Nafarroan gaudela kontuan harturik, nahiko maila onekoa izan dela uste dut. Duela bost urtetik honakoak alderatuz gero, gora goaz.
Agurreko bertsoetan ia guztiek aipatu duzue eztabaidaren kontua. Hainbesterainokoa izan al da?
Finalaurrekoan epaimahaiarekin ez nengoela ados aipatu nuen, eta gaur berriro, eztabaida bertsolaritza bizirik dagoen adierazgarri dela esan dut. Ez ordea, aurretik esandakoak estaltzeko, funtsean hori antzematen dudalako baino, hau da, kontuak ez direla duela bost urte bezala; orduan inor ez zen Nafarroako txapelketaz enteratzen, eta orain bai. Eztabaida seinale ona ere bada, beraz.
Eztabaidaren harian denetarik entzun da. Nork dauka arrazoia?
Uste dut guk akatsak egiten ditugun bezala, epaimahaiak ere egiten dituela bereak, eta ez direla ez batzuenak ez besteenak bere onetik atera behar. Azken batean, iritzi subjetiboak daude tartean eta horiek eragiten dituzte desadostasunak.
Aingeru Epaltza epaimahaikideak erreleboa traumatikoa gertatzen ari dela aipatzen zigun.
Traumatikoa ari zaizkigu jartzen. Iñigo Olaetxeari finalaurrekoan egin ziotena ezin da egin. Subjetibotasunak ondorioak ditu, baina kasu honetan legez, gazteak atzean uztea ekartzen badu... horregatik gerta daiteke traumatikoa, eta ez gure jarreragatik, anitzek uste duen bezala.
Zerbait aldatu da aurreko txapelketatik hona?
Txapelketan zehar ez dut uste aldaketarik egon denik, txapeldunarena ez bada. Aurrekoa Bittor zen, hogeita hamar urtetik gora ditu, eta nik berriz ez, eta beraz, txapeldunaren adinean pauso handia eman da.
Gazteei aukerak eman beharraz mintzatu dira Manolo eta Alkat. Biak txapelketa uztekoak dira. Honek zer esan nahi du, gazteentzat soilik behar duela izan?
Ez. Gaia hagitz polarizatua dago, zaharrak alde batera eta gazteak bestera. Gazteengan dago etorkizuna eta horiek aitzinera deitzen saiatu behar da, baina ez zaharrak bidalita. Gazteok aitzinera atera behar dugu, gure lekua irabaziz eta inork ezer oparitu gabe. Penagarria izanen litzateke guri lekua egitearren zaharrek uztea. Zer lortuko genuke? Gutxiago izatea eta maila eskasagoan aritzea.
Txapelketak sona biltzen badu ere, gero urtean zehar oso moteltzen da nafar bertsolaritzaren oihartzuna. Egoera nola aldatu?
Ez da Nafarroako problema soilik, elite bat dago eta horrek estaltzen du Euskal Herria, eta bertakoek ez daukate aukerarik. Nafarroan, bestela, saio mordoa egiten da, ez bertako jendearekin ordea.
Bi izen berri hurbildu dira aurten. Zaila da ulertzen, urtean saiorik egin gabe, parte hartzera ausartzea, ez?
Txapelketa tranpolin bezala hartu, prestatu eta hortik aitzinera zerbait egiteko asmoz ausartu dira. Ez dakit baina, gero honek fruituak ematen dituen. Niri eman dizkit.
Iparraldea eta Hegoaldea hain urrun al daude bertsotan? Zertan da batetik besterako tartea?
Oso hurbil gaude kilometroz, baina urrun ditugu, ez bertsolaritzan bakarrik, kulturari dagokionez, hizkera ere ez diegu ongi ulertzen... Gero, hemen gazteak gero eta gehiago bagara ere, Iparraldean ez, alderantziz baina, eta hori ez da seinale ona. Ea hau guztia neutralizatzen dugun.
Nafarroan zu atera zara txapeldun eta Bizkaia-Arabakoan Unai Iturrriaga. Gipuzkoan gerta daitekeenaren zain, zer adierazten du txapela zuen buruetan egoteak?
Bertsolaritza ez dela jada aitonen kontua, gero eta gazteagoa antzematen dela mundu hau, eta hori, gazte baten ikuspegitik, positiboa da erabat. Unairen kasuan ez zen eztabaidarik izan bera txapelduna izan zitekeelako, eta izan zen, eta nik uste dut zaharrak erreleboaz jabetu direla eta ez dutela inolako kezkarik.
PETRIKORENA, J.J.
38-39

GaiezKulturaBertsolaritTxapelketakNafarroako
GaiezKulturaBertsolaritBertsolariaAROZENA7
PertsonaiazAROZENA7
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude