"Atzerriko zabalkundean Txina puntuetariko bat besterik ez da".


1995eko urtarrilaren 15ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Irizar autobusen enpresak Txinara joko du
"Atzerriko zabalkundean Txina puntuetariko bat besterik ez da".
Koldo Saratxaga, Irizar karrozeria kooperatibako lehendakaria
Autobusen batean ibili den edonork ezagutzen du Irizar, Ormaiztegiko kooperatiba. Dagoeneko 105 urteko bizitza du eta Europan izena egin ondoren Txinara joko du, bertan 1.500 milioi pezetako inbertsioa egitera. Koldo Saratxaga Galdakaokoa da, 47 urte dauzka eta jadanik hiru urte pasatxo daramatza Irizarreko zuzendaritzan.
Iaz, 1994an, Erresuma Batuan Urteko Autoaren saria jaso zenuten; ez da sari makala?
Century modeloarekin Europan lortu dugun mailaren adierazgarri da. Luxuzko autoa da, goi mailakoa. Gure eremua hori izan zitekeela ikusi genuen eta eredu horretan oinarritu gara. Gaur egun merkatuan dagoen lehen lerrokoa da. Kontuan hartu behar da Ingalaterran oso klasikoak direla autoen kontuan, eskuinetik gidatzen dutela eta beste hainbat bitxikeria... eta hala ere lortu egin dugu. Hori hor dago eta guretzat erabat pozgarria da, urteetako lanaren ondorioa da.
Orain haize oparoekin bazabiltzate ere, larri ere ibili zarete?
105 urteko `abiaduran' denetarik gertatzen da eta. Horren urruti joan gabe ere, 1991n oso larri ibili ginen, hil edo biziko egoeran. Gure lanean zentratu beharra ikusi genuen, beraz ideia eta helburu zehatz batzuen inguruan lanean jarri ginen eta apurka gorantza egin dugu.
Zer helburu eta zer ideia dira horiek?
Batetik, ordura arte merkatu jardueran gure ekoizpena estatura begira zuzentzen genuen nagusiki. Orduan erabaki genuen esportazioan oinarritu behar genuela eta, piskanaka, horrela egin dugu. Gaur egun gure fakturazioa % 7.200 milioi pezetakoa da (300 bat milioi libera), horietatik 4.000 esportaziokoak eta beste 3.200 Espainia mailakoak. 1993tik 1994ra jauzi handia izan genuen: 1993an 4.315 milioi pezeta fakturatu baikenituen.
Horrez gain, gure proiektuak lau ideien inguruan baino talde lanean oinarritu ditugu. Nik beti eman ohi diot garrantzi handia talde lanari, beti lan egin izan dut horrela eta aurrerantzean ere horrela izango da. Arrakastaren gakoa, nire ustez, horretan dago. Gaur egun 345 langile gara, baina azken hiru urteetan horietatik 250 sortu ditugu.
Duela bi urte t'erdi abiatu zineten Txina aldera, hango merkatuan muturra sartzeko asmotan. Zergatik Txina eta ez, adibidez, Hego Amerika?
Egia esan, behin atzerriko merkatuak gogor jorratu behar genituela erabakita, lehenbizi Hego Amerika aldera egin genuen, baina tartean, Asturiasko Alsa enpresa medio, Txinako aukera horrekin egin genuen topo, eta harrezkero Txinan ari gara buru-belarri.
Dena den, atzerriko zabalkundean Txina puntuetariko bat besterik ez da, eta Latinoamerikan ere lanean ari gara. Argentina, Txile eta beste herri batzuek aukera onak eskaintzen dituzte; alde batetik bestera distantzia handiak dauzkate, behar dute guk eskaintzen duguna, beraz, jorratu beharrekoak dira. Autobusen produkzio zuzenaz aparte, gure bigarren lan eremua goi mailako teknologiaren esportazioa da eta leku horietan horren behar handia dute.
Zein baldintzatan zoazte Txinara?
Txinan, Tianjin hirian kokatuko gara. Txinako kostaldean kokatua dago, 12 milioi biztanlerekin Txinako hirugarren hiria da eta portua ere garrantzitsua dauka. Irizar eta Alsaren artean enpresa berriaren akzioen % 51 izango dugu eta (% 35,7 guk eta % 15,3 Alsak) Tianjineko Autobus Lantegiak gainerakoa. Lantegiak 400 lanpostu izango ditu eta urtean mila bat autobus egingo dira, ez orain guk egiten dugun lehen mailako Centurya, lehen egiten genuen Everesta baizik. Proiektua martxan da eta aste honetan bertan, hilaren 12an, lehenbiziko hogei txinatarrak etortzekoak dira Ormaiztegira.
Bi urtetan jardun duzue negoziazioetan, zeintzuk izan dira izan dituzuen zailtasunik handienak?
Hango munduarekin eta bertako moldeekin topo egitea. Txinako enpresa munduan gauzak oso astiro egiten dira, lan eremuan ez daude ohituta eurek erabakiak hartzera, erabakiak politikoek hartzen dituzte eta honek prozesu osoa arras leuntzen du. Kontuan hartu behar da sarritan hiru maila desberdinetan hitz egin behar duzula: lehenbizi enpresako zuzendaritzarekin, gero erregioko agintaritza politikoarekin eta, azkenik, erregiokoen gainetik dauden agintari politikoak ere hor daude. Ez dituzu ikusten baina hor daude.
Haiek ere ondo baino hobeto ohartzen dira honetaz guztiaz eta esaten dizute ulertu behar dela euren lan egiteko modua eta abar. Azkenean, gure arteko bileretan, barre artean guztiok aritzen ginen «Txinako herriaren ezaugarri bereziez».
LETONA, Xabier
18,19

GaiezEkonomiaKooperatibaKooperatiba
PertsonaiazSARATXAGA1
EgileezLETONA1Ekonomia

Azkenak
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Eguneraketa berriak daude