«Nire barruko kezka, obsesio eta ideiak kanporatzeko idazten dut»


1994ko urriaren 30ean
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Juan Luis Zabala idazleari elkarrizketa
«Nire barruko kezka, obsesio eta ideiak kanporatzeko idazten dut»
«Sakoneta» ipuin liburua argitaratu du Juan Luis Zabalak Susa argitaletxearekin
Seigarren liburua kaleratu du Juan Luis Zabalak, «Sakoneta», azken urteotan idatzitako hamaika ipuinen bilduma. Ipuin guztiek dute idatzizko munduarekin lotura, pertsonaiak bere alter egoak direla dio idazleak, munduaren aurrean deseroso sentitzen direnak, eta aurre egiteko edo erantzuteko idazten dutenak. Aurreko liburuetan landutako joerak eta moduak azpimarratu ditu beraz, oraingoan ere, azkoitiarrak.
Hamaika ipuin bildu dituzu; bakoitza pertsonaia bati lotua eta lehenengo pertsonan kontatuak.
Nire literaturaren betiko ezugarri bat ageri da hor, normalean ipun guztietan eta baita eleberrietan ere, pertsonaia bakarra dago, nire alter egoa dena. Hemen hamaika ipunetan hamaika pertsonaiak nire alter egoak dira. Pertsonaia nagusi bakarra, beraz. Gainerako pertsonaiak oso gutxi agertzen dira eta kontaketa beti oso pertsonal eta intimoa da.
Denek dute idatzizko munduarekin lotura.
Aitorpenak dira. Liburu hau «Ahanzturaren artxipielagoa» eta «Gertaerei begira» ipuin liburuen konpendio modukoa da, haietan garatutako bi kontaketa moduen konbinazioa, baina gehiago du lehenengotik bigarrenetik baino. «Gertaerei begira» argitaratu zenean Josu Landak kritika egin zidan, liburua gustatu zitzaiola esanez, eta komentatzen zidan «Ahanzturaren artxipielagoa» eta «Gertaerei begira»ren arteko konbinazioa zela nik hartu beharreko bidea. Hala ere, lehenengotik gehiago duela uste dut.
Pertsonaiak zure alter egoa direla esan duzu; terapia egiten al duzu pertsonaien bitartez?
Asko du hortik. Nik neure barruko kezka, obsesio eta ideiak kanporatzeko idazten dut, eta terapia moduan ere balio du. Pertsonaiek ere neurri batean horretarako idazten dute. Identifikazio handia dago idazlearen eta pertsonaiaren artean. Nahiz eta pertsonaia horiek nigandik oso ezberdinak izan kanpoko ezaugarrietan, barnean duten hori nire barruaren isla da. Orain arte ez dut batere errealismo deskribatzailerik edo arlo sozialik ukitu. Oinarrian neure barruko kezkak eta obsesioak izan dira.
Ihes doakigun bizitza eutsiezina aipatzen duzu. Pertsonaiak azaltzen dituzun moduan badirudi ez daudela errealitatearekin eroso, txoke egiten dutela.
Liburuko pertsonaia batek dio: «Nire literatura ez da munduaren aurkako kolpean isurtzen zaidan odola baino». Esaldi horretan dago pertsonaia hauen idazkien mamia. Munduaren aurrean deseroso sentitzen dira, kolpea hartzen dute munduaren aurka eta hori leundu edo horri erantzuteko pentsatzea, eta hori dena idatziz ematea dute irtenbidea.
Hau ere nire bost liburuen ezaugarria dela uste dut.
Ipuinak sei edo zazpi urteko tartean idatziak izateko deigarria da mantentzen duten egitura komun hori.
Agian izango da lehen nituen kezka eta obsesioak konpondu ez eta atzera eta aurrera dabilzkidala.
Ukituak egin ditut eta horrek ere izan dezake eraginik. Aldaketarik handiena da erreferentzia konkreturik gabeko izen geografikoak kendu eta Euskal Herriko hiri eta herri zehatzak aipatu ditudala.
Orain arteko joera bat aldatu duzu kokapen zehatzarekin. Zerk eraman zaitu horretara?
Bilduma honetako «Sakoneta» ipuina izan zen apur bat iraultza markatu zuena. Honek derrigor eskatzen zidan leku zehatza, lekua bera zelako neurri batean protagonista. Ordura arte idatziak nituen ipunek ere leku zehatza eskatzen zutela ikusi nuen, egokiagoa zela, ez zutela unibertsaltasunik galduko tokia jarrita eta bildumari batasun handiagoa emango ziotela.
Zure lehen liburuko kapitulu bat berreskuratu duzu. Orain arteko zikloaren amaiera gisa?
Ipuin hau sartzearen asmoa ez zen hori, baina ipuin bilduma honen asmoa hori da. Liburu bakoitzarekin pentsatu izan dut kontatzeko modu bat bukatu dudala. Hiru ipuin liburuetan bakoitzean kontatzeko modu bat dago; dena den, nire bost liburuetan badago beharbada irakurlea nazkatzeko bidean jar dezakeen ezaugari errepikakorra. Horrekin hurrengo lanean hautsi nahi dut.
Beka bat lortu duzu eleberri bat idazteko. Ezer aurreratu al dezakezu?
Dirulaguntza jaso dut eta proiektua egina dago, eta argumentoa finkatua, ziurrenik aldaketak izango dituen arren. Asmoa neure barrutik irten eta inguruari begiratzea da. Eleberri sozialagoa egin, trama zabalagoa duen eleberria, estandarragoa edo normalagoa.
Horretarako eredu gisa orain dela hamar urte nire herrian bizi izan zen giroa kontatzea izango litzateke. Duela hamar urteko gazteen bizimodua. Batez ere giro horretan berezitasun asko daudela ikusi dudalako, eta badaudela oso ongi ezagutzen ez diren elementu batzuk. Nik ezagutu dut, eta ezagutu dugunon artean ni naiz idazle bakarra eta badut halako betebehar modukoa. Horri erantzuten saiatuko naiz segidako eleberrian.
J.J. PETRIKORENA
40-41

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakABALA5
PertsonaiazABALA5
EgileezPETRIKOREN1Kultura

Azkenak
2025-07-20 | Garazi Zabaleta
Aukera Natura
Kuartangoko lursaileko paisaia eraldatzen

Pandemia garaian erabaki zuten Bea Lopez de Suso Marinak eta Iker Gonzalez Dominguezek landa eremura bizitzera joatea. “Nolabait, orduan berpiztu zen aspalditik landa eremuan proiektu bat sortzeko genuen grina”, azaldu du Lopez de Susok. Kuartangora iritsi zen... [+]


2025-07-20 | Jakoba Errekondo
Sagastien joeraren hipotesia

Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako, baina aurten, ustekabean, herriko kale nagusiko sarrerako sagarrondoak lorez jantzita hartu... [+]


Enborrik zulatzen ez duen okila

Euskal Herrian badugu inurrijale bat, baina ez da Ameriketan aurkitzen den ugaztun hori. Gurean hegazti bat da inurrijale amorratua dena, hainbeste gustatzen zaizkio inurriak ezen Debagoiena eta Debabarrenean inurrijale ere deitzen dioten. Eta hau, okil espezie bat da:... [+]


Zigiluen artean elkar ulertu, alternatibak eraikitzeko

Hainbat zigilu elkarrizketan jartzea. Horixe izan da Udako Euskal Unibertsitateak (UEU) eta EHKOlektiboak Usurbilen antolatutako jardunaldien abiapuntua. Bertan elkartu dira: EHKO Berme Sistema Parte hartzailea, Ekolurra zigilu ekologiko ofiziala, Idoki Iparraldeko etxe... [+]


2025-07-18 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Massive Attack musika taldeak Gazaren aldeko musikarien aliantza sortu du

Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


2025-07-18 | Elhuyar
Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]


2025-07-18 | Sustatu
Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.


Eguneraketa berriak daude