«Langileekiko harremanak eta inbertsioa izan dira beti gure lehentasunak»

1994ko urriaren 30an

JMA enpresako Jose Antonio Altuna arduradunari elkarrizketa
«Langileekiko harremanak eta inbertsioa izan dira beti gure lehentasunak»
Alejando Altuna S.A., munduko hirugarren giltzagile nagusia
Altuna anaiak, Jose Antonio eta Jose Mari, dira Arrasateko JMA giltza enpresaren arduradunak. 650.000 giltzatik gora egunero, Espainiako merkatuaren % 95, eta azken lau urteetan 1.400 milioitik gora pezeta inbertitu dituzte. Jose Antoniok azaltzen dizkigu 1947an aitak hasitakoaren ondorengoa.
Non dago arrakastaren giltza?
Beti izan nuen oso harreman ona Jose Maria Arizmendiarretarekin, eta berak esandakoa gogoratzen dut: «Zer egin behar duzue, giltzak? Ez dezala inork irabazi giltzak egiten, ikas ezazue giltzak ondo egiten». Samurra da. «Giltzak egiten badituzue dirua irabaziko duzue, dirua zabaltzeko orduan, kontuan hartu akzionistarik garrantzitsuena enpresa bera dela. Kontuan hartu gero pertsonekiko harremanak, langileak nola hartu...».
Langileekiko harreman zabalak eta inbertsioa izan dira beti gure lehentasunak. Banaketa alaiak behar dira, esnea ematen dizun behiak pentzu ona behar du, ez altruismoagatik, berekoikeriagatik baizik. Langileak zurekin badaude bide erdia egina duzu, bestela oso gaitza da. Gure inbertsioak gutxiago izan zitezkeen eta gure dirutza handiagoa, baina guk luzera jokatu gura dugu. Ez dugu kapitalista-langile ohizko estiloa, ezta edukiko ere.
Ez duzue sindikatorik enpresan, hori ere bitxia da.
Sindikatuak beharrezko ikusten ditut, sindikaturik ez balego langilea askoz zapalduago egongo litzateke eta. Badirudi demagogia egiten ari naizela baina, «nor bere ekintzen arabera ezagutuko duzue». Nik ez ditut sindikatuak langileen alde ikusten, beren interesak defenditzen baizik. Arrasaten, adibidez, enpresa handietan bai, baina ezer gutxi egin dute txikien alde.
Zera esaten nion Arrasateko sindikalista bati: «Beti berdin ari zarete, diru apur bat ematen dizuete eta hurrengo borrokara arte konforme. Zergatik ez duzue inbertsioa eskatzen, enpresa modernizatzea... Horrela enpresak erre egiten dira». Benetako sindikalismoa guk egiten dugu. Ateak beti daude zabalik edozein unetan gerentearengana, niregana edo gura dutenarengana jotzeko, ez dute bitartekorik behar.
Joaten al dira?
Oso gutxi, baina segituan ulertuko duzu zergatik. Iaz, lehenbiziko aldiz, langileei _boto sekretu eta demokratiko bidez_ soldata igoera erabakitzea utzi genien. % 0ko igoerak samur irabazi zuen, horrek zerbait esan gura du. Guri esaten ziguten: «Noski, zuek ondo ordaintzen duzue eta horregatik ez duzue arazorik, ikusiko duzue mozten duzuenean zer gertatuko den». Mamu hori kendu gura nuen. Soldatak igo barik, irabazi horiek guretzat balira, lotsabako batzuek ginateke, baina enpresan inbertitzen baditugu guztion mesederako izango da.
Zein da zuen inbertsioen norabidea?
Gure banaketa biltegia dugu Ingalaterran eta Errusian ere hasi gara sartzen; Alemanian bagaude eta 1996rako Mexikon lantegia zabalduko dugu. Mexiko, Estatu Batuak eta Kanadak akordio ekonomikoa sinatu dute eta aurrerantzean munduan zerbait izan gura baduzu, hango merkatuan egon behar duzu.
1981n buelta bat egin genuen Ameriketan, gogaituta etorri ginen eta pentsatu genuen uretara harri bat botatzen denean legez egin behar genuela, gure ingurunea apurka zabaldu. Horri ekin genion: nagusi ginen Espainian eta hasi ginen Portugal, Frantzia, Marokko, geroago Ingalaterra, Alemania... Baina ez ginen Amerikarekin ahantzi, eta orain heldu da.
Zergatik Mexikon eta ez Estatu Batuetan, lan-indar merkeagatik?
Apur bat bai, baina eragile gehiago ere badaude, hizkuntza adibidez. Hemengo enpresa ugari dago han eta haien esperientziaz baliatuko gara. Urte bukaerarako % 40 inguru esportatuko dugu ia eta etorkizunean askoz gehiago oraindik.
Zuen enpresa politika hemen eraman izan duzuena izango al da?
Guk hango merkatura moldatu behar dugu, ezin gara joan apurtzera, hori akatsa litzateke. Baina horrek ez du esan gura Mexiko zapalketa mundu batean bizi bada gu ere zapaltzera goazenik. Guk hemengo lan estiloa eraman gura dugu hara, baina astiro.
Emakume gutxik dihardute enpresan
Historikoki ez dugu emakumeak hartzeko ohiturarik izan. Ez dakit nondik datorren hori. Orain zortzi bat izango dira, % 10 inguru. Dena den, onartu behar dut hori gure kontraesana dela. Hemen, baldintzei dagokienez, emakumezkoak eta gizonezkoak tratu berdina dute; baina aitortu behar dut, halaber, ni neu ez naizela emakumeak hartzearen oso aldekoa izan. Dena den, honen atzean beste galdera bat dator, berriro kontraesana sortuz: zertarako dabiltza orduan horrenbeste emakume gogor ikasten eta prestatzen? Dena den, ohitura hori, zorionez, apurtu egin dugu.
XABIER LETONA
18-19

GaiezEkonomiaIndustriaMetalurgiaMakina erra
PertsonaiazALTUNA10
EgileezLETONA1Ekonomia

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Umeak, poliziak, mikrobihotzekoak

Zigor Olabarria Oleaga

Efemeridea: Egun beltza Euskal Herrian, Amnistiaren Aldeko Astean

ARGIA

Negu gorri, hondamendia iragarri

Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Genozidioa gelditzeko eskatu du Gasteizko hezkuntza komunitateak Palestinaren aldeko ekimen jendetsuan

Zigor Olabarria Oleaga

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Ekialdeko Afrikan, oztopoak oztopo, eurite aldaketei egokitzeko ekimenak martxan

Nicolas Goñi

Azkenak

2024-05-13 | Gorka Bereziartua Mitxelena

Nazio ala imitazio

2024-05-13 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Analisia

Negu gorri, hondamendia iragarri

Apirilaren 30ean, Espainiako patronala den CEOEk argazki horixe zintzilikatu zuen sareetan: ezkerrean dago Antonio Garamendi, CEOEko presidente den Getxoko semea; eta eskuinean Alfonso Santiago bilbotarra, musika festibalen munduan dabilen Last Tour promotorako burua, Eusko... [+]

2024-05-13 | Cira Crespo

Ukelele baten atzean Hawaii aurkitu nuen

2024-05-13 | Zigor Olabarria Oleaga

ANALISIA |

Umeak, poliziak, mikrobihotzekoak

2024-05-13 | Zigor Olabarria Oleaga

Genozidioa gelditzeko eskatu du Gasteizko hezkuntza komunitateak Palestinaren aldeko ekimen jendetsuan

Ehunka herritarrek egin dute bat hainbat hezkuntza zentrok, guraso elkartek eta sindikatuk antolatutako deialdiarekin, Palestinako umeak gureak ere badira. Genozidioa gelditu! lelopean. Sarea Euskal Herri osora zabaldu nahi dute sustatzaileek.

Eguneraketa berriak daude