«Langileekiko harremanak eta inbertsioa izan dira beti gure lehentasunak»

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
JMA enpresako Jose Antonio Altuna arduradunari elkarrizketa
«Langileekiko harremanak eta inbertsioa izan dira beti gure lehentasunak»
Alejando Altuna S.A., munduko hirugarren giltzagile nagusia
Altuna anaiak, Jose Antonio eta Jose Mari, dira Arrasateko JMA giltza enpresaren arduradunak. 650.000 giltzatik gora egunero, Espainiako merkatuaren % 95, eta azken lau urteetan 1.400 milioitik gora pezeta inbertitu dituzte. Jose Antoniok azaltzen dizkigu 1947an aitak hasitakoaren ondorengoa.
Non dago arrakastaren giltza?
Beti izan nuen oso harreman ona Jose Maria Arizmendiarretarekin, eta berak esandakoa gogoratzen dut: «Zer egin behar duzue, giltzak? Ez dezala inork irabazi giltzak egiten, ikas ezazue giltzak ondo egiten». Samurra da. «Giltzak egiten badituzue dirua irabaziko duzue, dirua zabaltzeko orduan, kontuan hartu akzionistarik garrantzitsuena enpresa bera dela. Kontuan hartu gero pertsonekiko harremanak, langileak nola hartu...».
Langileekiko harreman zabalak eta inbertsioa izan dira beti gure lehentasunak. Banaketa alaiak behar dira, esnea ematen dizun behiak pentzu ona behar du, ez altruismoagatik, berekoikeriagatik baizik. Langileak zurekin badaude bide erdia egina duzu, bestela oso gaitza da. Gure inbertsioak gutxiago izan zitezkeen eta gure dirutza handiagoa, baina guk luzera jokatu gura dugu. Ez dugu kapitalista-langile ohizko estiloa, ezta edukiko ere.
Ez duzue sindikatorik enpresan, hori ere bitxia da.
Sindikatuak beharrezko ikusten ditut, sindikaturik ez balego langilea askoz zapalduago egongo litzateke eta. Badirudi demagogia egiten ari naizela baina, «nor bere ekintzen arabera ezagutuko duzue». Nik ez ditut sindikatuak langileen alde ikusten, beren interesak defenditzen baizik. Arrasaten, adibidez, enpresa handietan bai, baina ezer gutxi egin dute txikien alde.
Zera esaten nion Arrasateko sindikalista bati: «Beti berdin ari zarete, diru apur bat ematen dizuete eta hurrengo borrokara arte konforme. Zergatik ez duzue inbertsioa eskatzen, enpresa modernizatzea... Horrela enpresak erre egiten dira». Benetako sindikalismoa guk egiten dugu. Ateak beti daude zabalik edozein unetan gerentearengana, niregana edo gura dutenarengana jotzeko, ez dute bitartekorik behar.
Joaten al dira?
Oso gutxi, baina segituan ulertuko duzu zergatik. Iaz, lehenbiziko aldiz, langileei _boto sekretu eta demokratiko bidez_ soldata igoera erabakitzea utzi genien. % 0ko igoerak samur irabazi zuen, horrek zerbait esan gura du. Guri esaten ziguten: «Noski, zuek ondo ordaintzen duzue eta horregatik ez duzue arazorik, ikusiko duzue mozten duzuenean zer gertatuko den». Mamu hori kendu gura nuen. Soldatak igo barik, irabazi horiek guretzat balira, lotsabako batzuek ginateke, baina enpresan inbertitzen baditugu guztion mesederako izango da.
Zein da zuen inbertsioen norabidea?
Gure banaketa biltegia dugu Ingalaterran eta Errusian ere hasi gara sartzen; Alemanian bagaude eta 1996rako Mexikon lantegia zabalduko dugu. Mexiko, Estatu Batuak eta Kanadak akordio ekonomikoa sinatu dute eta aurrerantzean munduan zerbait izan gura baduzu, hango merkatuan egon behar duzu.
1981n buelta bat egin genuen Ameriketan, gogaituta etorri ginen eta pentsatu genuen uretara harri bat botatzen denean legez egin behar genuela, gure ingurunea apurka zabaldu. Horri ekin genion: nagusi ginen Espainian eta hasi ginen Portugal, Frantzia, Marokko, geroago Ingalaterra, Alemania... Baina ez ginen Amerikarekin ahantzi, eta orain heldu da.
Zergatik Mexikon eta ez Estatu Batuetan, lan-indar merkeagatik?
Apur bat bai, baina eragile gehiago ere badaude, hizkuntza adibidez. Hemengo enpresa ugari dago han eta haien esperientziaz baliatuko gara. Urte bukaerarako % 40 inguru esportatuko dugu ia eta etorkizunean askoz gehiago oraindik.
Zuen enpresa politika hemen eraman izan duzuena izango al da?
Guk hango merkatura moldatu behar dugu, ezin gara joan apurtzera, hori akatsa litzateke. Baina horrek ez du esan gura Mexiko zapalketa mundu batean bizi bada gu ere zapaltzera goazenik. Guk hemengo lan estiloa eraman gura dugu hara, baina astiro.
Emakume gutxik dihardute enpresan
Historikoki ez dugu emakumeak hartzeko ohiturarik izan. Ez dakit nondik datorren hori. Orain zortzi bat izango dira, % 10 inguru. Dena den, onartu behar dut hori gure kontraesana dela. Hemen, baldintzei dagokienez, emakumezkoak eta gizonezkoak tratu berdina dute; baina aitortu behar dut, halaber, ni neu ez naizela emakumeak hartzearen oso aldekoa izan. Dena den, honen atzean beste galdera bat dator, berriro kontraesana sortuz: zertarako dabiltza orduan horrenbeste emakume gogor ikasten eta prestatzen? Dena den, ohitura hori, zorionez, apurtu egin dugu.
XABIER LETONA
18-19

GaiezEkonomiaIndustriaMetalurgiaMakina erra
PertsonaiazALTUNA10
EgileezLETONA1Ekonomia

Azkenak
2025-07-18 | Mara Altuna Díaz
Noelia Sánchez Jenkins, gales irakaslea Patagonian
“Galesak bizirik dirau Patagonian”

Zerk lotzen ditu Galesko muino berdeak eta Patagoniako basamortu hotzak? Bada, hil nahi ez duen hizkuntza batek. Noelia Sánchez Jenkinsen arbasoak 1865ean lehorreratu ziren Patagonian (Argentina). Galesetik iritsi ziren, britainiarrek inposatutako zapalkuntzatik ihesean... [+]


2025-07-18 | Gedar
SAPAri 2,3 milioi emango dizkio Espainiako Industria Ministerioak

Gipuzkoako enpresak hainbat kontratu sinatu ditu Israelgo industria militarrarekin, eta diru publikoa jasotzen du ibilgailu elektriko bat garatzeko, Espainiako Gobernuak finantzatutako proiektu baten bidez.


Massive Attack musika taldeak Gazaren aldeko musikarien aliantza sortu du

Ingalaterrako Massive Attack taldeak artisten arteko aliantza sustatu du, hasi berri diren artistei edo Israelen aldeko erakundeen zentsura pairatzen dutenei babesa emateko.


Euskara, katalana eta galiziera Europar Batasuneko hizkuntza ofizial gisa aitortzea babestu dute hainbat unibertsitatek

Espainiako Gobernuak Europako Batzordeari egindako eskaerari Euskal Herriko, Kataluniako eta Galiziako 28 unibertsitatek babesa eman diote. Salvador Illa Kataluniako Generalitateko presidenteak eta Imanol Pradales lehendakariak eskutitz bat sinatu dute eskaerari babesa... [+]


Aurreakordioa erdietsita, Eskirozko BSH enpresa abenduan itxiko dute

Bilera akigarria izan zuten asteazkenean Eskirozko BSHko lan batzordeko kideek eta multinazional alemaniarraren zuzendaritzako kideek: aurreakordioa lortu zuten UGT, CCOO, ATTIS eta Solidarik (17 ordezkaritik gehiengoa dute 12 kiderekin) eta ez dute mahai gainean jarritakoa... [+]


Bizkaia eta Gipuzkoako hainbat hondartza desagertzeko arriskuan daude

Gaztetape (Getaria) eta Muriola (Barrika) hondartzak 2050. urterako desager daitezke Greenpeaceren txostenaren arabera. Itzurun (Zumaia), Karraspio (Mendexa), Isuntza (Lekeitio) eta Azkorri (Getxo) hondartzek hedaduraren erdia gal dezakete.


Iruñeko espetxeko osasun arreta “urria” dela salatu du Salhaketa Nafarroak

Nafarroako Gobernuak espetxeetako osasun zerbitzuaren eskumena eskuratu zuenetik, baliabideak “indartu” dituzten arren, presoek nabarmendu dute ez diela sobera eragin egunerokoan.


‘Eskumenlagoa’

Hezkuntza Sailak 2025-2026 ikasturtearen antolaketa bigarren hezkuntzako ikastetxe publikoetan ebazpena argitaratu du. Urteroko agiria da, uztail hasierakoa; ikasturte-hasierako ebazpena esaten diogu.

Aurtengoan, hauxe jasotzen du euskarazko bertsioak:... [+]


2025-07-18 | Aiaraldea
Gorrotozko delitu salaketa jarri dute Artziniegan eta Udalak “irain arrazistak” gaitzetsi ditu

Artziniegako Udalak mezua zabaldu du gertatutakoa gaitzesteko eta elkartasuna adierazteko irainak jaso dituzten herritarrei.


2025-07-18 | Elhuyar
Neandertalak San Adriango koban maiz ibili zirela berretsi dute, Aizkorrin

Duela bi urte Aranzadi Zientzia Elkarteak neandertalek egindako harrizko tresna batzuk eta haiek jandako animalien hezurrak aurkitu zituzten San Adriango koban. Horrela jakin zuten neandertalek duela 40.000 urte koba hori erabili zutela. Aurten egin duten indusketa-kanpainan... [+]


2025-07-18 | Sustatu
Fitxategi handien transferentziarako alternatibak (WeTransferrekoa ikusita)

WeTransferren baldintza berri gaiztoen aurrean, alternatibarik? Bai, pare bat, edo bien arteko konbinazioa. Enkriptazioa edo/eta Tori.eus zerbitzu euskalduna erabiltzea.


2025-07-17 | ARGIA
Europan espetxean denbora gehien daraman preso politikoa
40 urteren ostean Georges Abdallah askatuko dute uztailaren 25ean

Georges Ibrahim Abdallah, Frantzian 40 urteko espetxealdia igaro ondoren kaleratuko dute. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea izan zen, eta diplomazialari israeldar eta amerikar bana hiltzeaz akusatu zuten. Inoiz... [+]


2025-07-17 | Piztu Donostia
Ez dakigu ahoa ixten

Azken sei urteotan Piztu Donostia eragile sozialaren talde motorra osatu dugunoi txanda pasatzeko unea iritsi zaigu, mila gai eta beste mila fronte zabalik geratzen diren arren.

Duela sei urte Eneko Goiak, PSOEren laguntzarekin, osaturiko Donostiako Udalak bideratzen zuen... [+]


Eguneraketa berriak daude