«Geldialdi arriskutsua ikusten dut zenbait talde eta argitaldaritan»


1994ko uztailaren 10ean
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Ruper Ordorika musikariaren Hiru Truku taldeari buruzko elkarrizketa
«Geldialdi arriskutsua ikusten dut zenbait talde eta argitaldaritan»
Hiru Truku osatu du Ruper Ordorikak Joseba Tapia eta Bixente Martinezekin batera
Kantu zaharrak ardatz izango dituen Hiru Trukun murgilduta dago Ruper Ordorika. Bixente Martinez eta Joseba Tapia dira gainerako partaideak, eta datorren astean hasiko dira zuzeneko emanaldiak egiten. Hiru Trukuri buruz hitz egiten hasi ginen, eta Mugalaris taldearekin batera gauzatuko dituen proiektuak ere aipatu zizkigun kantariak elkarrizketan.
ARGIA. Zer da Hiru Truku?
RUPER ORDORIKA.
Hirukote bat. Bixente Martinez, Joseba Tapia eta hiruron artean antolatu dugu, neurri batean, neure aspaldiko asmo bati bidea emateko. Nire fobia izan da beti kantu zaharrena. Urte hauetan zinta batzuk biltzen ibili naiz, eta iaz, kanpoan nintzela, hori aurrera ateratzea erabaki nuen. Kantu narratiboen inguruan jardun dugu, hori da grabatu nahi duguna eta gure zerrendaren oinarri funtsezkoena: baladak.
A. Kantu zaharrak dira.
R.O. Ez da gauza itxia. Geure asmoa da kantu narratiboekin soilik, baladekin, disko bat grabatzea. Gerora hasiko ginateke kantu lirikoekin. Bigarren proiektua izango litzateke. Josebak baditu bere lanak, Bixentek ere, eta guzti honek taldeari noizbehinkakotasuna ematen dio.
A. Bizkaieraz kantatuak.
R.O. Bai. Teoria baten arabera kantu hauek bertsolarien aurreko mundu bat erakusten dute. Bertsolariak indarrean egon ez diren lurraldeetan iraun dute kantuok. Bertsolaritzak guzti hau ordezkatu du, berritu, eta kronikaren ardura guztia eurek bideratu dute. Bertsolaria egon den lurraldeetan, normalean berak kantatu ditu egunerokotasunak. Baladak beste lurraldeetan gelditu dira, Zuberoan esate baterako. Erdararen mugetan gelditzen dira halako perla batzuk.
Nire ustez, euskaldun jendeak oso ideia esoterikoak izan ditu askotan bere folkloreari buruz. Berarengandik oso urrun daudenak gauza zahartzat hartu izan ditu, eta askotan ahaztu edo apur bat albora utzi du gertu izan duena. Ni horrelako testuinguru linguistikoan hazi naiz, estima handia diot, eta hor topatu dut bizirik dagoen bide bat.
A. Baduzue diskoa egiteko asmorik.
R.O. Bai, baina ez daukagu plan zehatzik. Materiala badago, baina ez daukagu presarik. Aste honetan egingo dugu lehenengo emanaldia jendaurrean Torrelavegan eta biharamunean Lekeition. Kantu zerrenda eraiki nahi dugu poliki. Proiektu akustikoa denez, mugikortasun handia dauka. Ni horrekin ia ahaztuta nengoen, beti talde elektrikoetan sartuta izan naizelako. Beste mundu bat da, nik asko bereizi nahi dudana gainera.
A. Ez duzu alde batera utzi Ruper Ordorika & Mugalaris.
R.O. Ez, jotzen gabiltza. Uda guztian ibiliko gara gainera. Aurten grabatu nahi dut.
A. Ideia berririk topatu al duzu?
R.O. Baaina aspaldidanik ez naiz ibili berri horren atzetik. Nire moduan, apur bat norberaren lanetan mugituz gero hari bat topatu eta horren inguruan ibiltzen zara. Aurten eratu dugun taldean beste soinu bat lortu dugu eta ildo horri jarraitu nahi nioke, nahiz eta hurrengo grabaketarako zehazketa batzuk izan.
A. Aldaketa nabarmenik ez da izango orduan.
R.O. Uste dut baietz, baina iruditzen zait musikaren gainean ari garenean «berri» eta horrelakoak oso kazetari kontzeptuak direla. Aldaketak «berri» baino beste zeozer dira askotan, faktore askoren nahasketa. Nire taldea asko aldatu da azken urte honetan, eta oraindik ez dut egin diskorik eurekin. Diskoa egiteko erabakia hartuta daukat, kantuak baditugu baina argitaratzeko sistemaren bila nabil. Disketxeekin ez dut garbi ikusten nondik jo behar den. Ez zait iruditzen oso egokiera onean gaudenik disketxeen munduan, eta hori konpondu bitarte kantuak prestatzen nabil.
A. Amnesty Internationalek argitaratutako diskoan parte hartu duzu.
R.O. Madrileko musikari batzuk aritu dira horren atzetik, deitu egin zidaten, kantu bat bidali nien, eta asko gustatu zitzaien. Ez dauka ezer berezirik. Askotan, egiten ditugun gauzak, paper bat barruan daukaten botilak itsasora botatzea bezala izaten da. Badakit zein gauzak dauden guzti horren ondoan, baina proposamena jaso eta bidali egin genuen kantua nahasketa berriak egin ondoren.
A. Zer ikusi duzu azken aldian interesgarri Euskal Herriko munduaren barruan?
R.O. Talde gazteak ikusteko gogoa daukat, baina iaz kanpoan egon nintzen eta aurten oso lanpetuta ibili naiz. Lehengo hilabetean egon nintzen Atxagarekin Madrilen eta Granadan kantu batzuk ematen berak egiten dituen irakurtaldi batzuen barruan. Horrelako gauzetan ere oso gustura ibiltzen naiz. Orain iritsiko da gauza horiek ikusteko momentua. Zenbait taldetan eta argitaldarien munduan geldialdi oso arriskutsua ikusten dut, ni bereziki asko kezkatzen nauena. Samur da hori esaten orain dabilkigun diru gora-ehera horietan, baina ez dut ikusten eragin handirik, geldirik ikusten ditut disketxeak. Traba handia ikusten dut guk dauzkagun asmoetarako.
Joxi Goikoetxea
48-49

GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakHIRU TRUKU
PertsonaiazORDORIKA1
EgileezGOIKOETXEA7Kultura

Azkenak
Iturengo arotza eta arte birziklatua

Ituren (Nafarroa), 1777. Erramun Joakin Sunbil (1755-1821) arotza Donamariako Joana Mari Ezpondarekin ezkondu zen. Ia 40 urte eman zituzten ezkonduta, Joana Mari 1806an hil zen arte. Eta tarte luze horretan, noizbait, Iturengo arotzak santu baten kobrezko estatua urtu omen zuen... [+]


2025-07-25 | Julen Orbea
Bilbon euskara jira ta Bira

Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]


Honezkero, hemen dago beherakada

Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.

Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]


2025-07-25 | Ana Morales
Esan barik ez doalako

Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]


Gizon heterosexualak eta literatura feminista: hausnarketa bat

Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]


Auzolanean ikastola eraiki!

Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]


Amasa-Villabonako EH Bilduri erantzuna

Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]


Irunen eskuin muturreko “auzo patruilak” sortu dituztela salatu dute

Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]


Udal legearen kontrako epai euskarafoboa
Euskararen aurkako erasoa salatu dute 200 alkate eta udal ordezkarik, eta hizkuntza bultzatzeko konpromisoa berretsi

Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]


Alonsotegiko Udalari dirua itzultzeko eskatu dio Bizkaiko Aldundiak, iruzurra egin zenetik hamairu urtera

Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]


Ertzaintzaren 300 BMW ibilgailuen erosketan irregulartasun posibleak salatu zituen barne txosten batek

Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]


Txosnetako “beto politikoaren” aurkako GKSren kanpaldiaren kontra oldartu eta lau pertsona atxilotu ditu Poliziak Gasteizen

Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]


Lotsa sentitzen dut giza generoko kide izateagatik

Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]


2025-07-24 | Nicolas Goñi
Europan, oraingo sinplifikazioaren izenean, biharko bizitzak kaltetuko dira

Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]


Sektore publikoan gurasotasun baimena luzatu eta seme-alaba bakoitzeko diru laguntza handituko duela iragarri du Jaurlaritzak

Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.


Eguneraketa berriak daude