Gizartea
Ingurumena
Politika
Ekonomia
Kultura
Euskara
Feminismoa
Hezkuntza
Nazioartea
Iritzia
ostirala 2024ko maiatzaren 17an
«Euskal prentsa abertzalegotik eteten bada, jai izango du»
Euskal prentsaren azterketa eginez osatu zuen doktorego tesia Jexuxmari Zalakainek, eta tesian oinarriturik «Joxemiren uzta» liburua plazaratu zion Durangoko Azokarako Txalaparta argitaletxeak. Euskarazko egunkariaren amets historikoari jarraiki zaio bertan, 1976. urtetik gaurkora prentsan emandako urratsen ibilbidean. Ibilbideaz eta helburuez mintzatu zaigu honakoan.
1976. urtean ARGIA eta «Anaitasuna» ziren euskaraz hegoaldean indartsuak zirenak, eta momentu hartan apustua egin zuten (hurrengo hiruzpalau urte zailetan argiago ikusi zena, prentsa elebidunaren sorrerarekin) euskarazko prentsaren alde. Hor eman zuten etena, publikoki, Euskal Herriari gerorako dagokion prentsa euskarazkoa behar zuela esanez.
«Zeruko Argia»tik ARGIAra pasatu zenean badirudi guzti hori gainbeheran etorri zela, lau katu geratu zirelako, askoz ere bitarteko gutxiagorekin; hala ere, dena emateko prest agertu zen belaunaldiak euskal prentsaren aldarrikapena finkatzeko mugimendu oso bat sortu zuen.
Mugimendu hori herrigintzarako proiektuan uztartu zuten eta zentzu horretan lanean aritu zirenen artean Joxemi Zumalaberen irudia azpimarratu dut, berak burua, bihotza, oinak eta besoak jarri baitzituen zereginean.
Testuinguru honetan ulertzen dut batipat Eusko Jaurlaritzak aurka agertu duen eraso historikoa, bere politika apurtu duelako. Gobernutik datozen erasoak oso ondo pentsatuak dira; ez dira noski, hau eta bestea produktu kaskarrak direlako pentsatuak, urteotan ikusi denez.
Jaurlaritza prentsa lokalari laguntzeko jarrera erakusten ari da orain. Hori apropos egina da, besteak etsitzeko (Belokiren proiektu famatu hura mamitzeko asmorik ez zegoen, baina egunkaria egiten ausartu zirenak atzera botatzeko asmotan landu zen).
Azken hamarkada honetako ibilbideak prentsa elebiduna lehengo lekuan dagoela erakutsi du, euskara gehiago edo gutxiago sartzen dute, baina hor daude. Apustua erabat desberdina delako ez dute beren burua euskaldundu.
Honek esan nahi du egoera hau irauli egin behar dela, eta iraultzeko lehen pausoa emana dago. Zer falta da orain? Ideiokin leial jokatuko dutenak, hau da, ez pentsatzea bakarrik orain egunkari bat egingo dut, gero bestea... Ez da nahikoa; nik uste dut 1976. urteko apustu hartan, eta geroztik, frogaturik geratu dela euskal prentsa abertzalegotik eteten bada jai duela. Izango dugu euskarazko prentsa baina ez euskal prentsa.
Beraz, militante profesionalak behar ditugu euskal prentsan. Egungo gabeziak diruarekin bukatuko al lirateke? Mila gauza gehiago egingo lirateke, baina horrek beste arriskua du zinez, benetan ondo hornitua eta ordaindua egonik, militantzia tasa goitik behera jaitsiko litzatekeela, hasierako proiektua arrisku handian jarriz. Oreka bat mantendu behar da, dirua behar da, eman behar zaio prentsari eta baldintzak hobetu, baina diruak proiektuari kosk eginik etortzen dira, trukean, eta hori da ezin dena.
Gero, prentsaren plangintza ez dago egina. Eusko Jaurlaritzak ez du deusik egin eta euskal prentsan dabilen jendea iraulia dago dauden proiektuak eusten. Proiektua egin behar horri berriro eutsi behar zaio eta hor kezkatzen nauena da inork ez duela horretaz hitz egiten.
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#2
Mikel Garcia Idiakez
#4
#5
Azkenak
Lan mundua euskalduntzeko ere Herri Akordioa
Lan munduaren euskalduntzea euskararen normalizazio-prozesuaren erronka nagusietakoa dena diagnostiko partekatua da euskalgintzan eta eragile euskaltzaleon artean. Hamarkadatan belaunaldi berriak euskalduntzen egindako inbertsio guztia (hor ere egiteko asko geratzen dela ahaztu... [+]
2024-05-17
UEU
37 euskal ikertzailek hartu dute parte Txiotesia7 lehiaketan
37 euskal ikertzailek hartu dute parte asteartean Txiotesia7 lehiaketan. Mastodon eta X/Twitter sare sozialetatik zabaldu zituzten beren ikerketa lanak, euskaraz.
Estatuaren indarkeriaren biktimei aitortza ekitaldia eginen die Nafarroako foru gobernuak
Maiatzaren 30ean eginen dute Estatuaren eta eskuin muturraren indarkeriaren biktimen aitortza ekitaldia, Baluarten. Biktima zehatzei egiten zaien molde honetako lehen ekitaldi publikoa izanen da, eta 2019ko legearen babespean gauzatuko da.
2024-05-17
Lander Arbelaitz Mitxelena
Gose greban hil da Thailandiako monarkiaren aurkako preso politiko bat
28 urteko Netiporn Sanesangkhom preso politiko thailandiarra hil da asteartean, gose greban 110. egunbete dituenean. Urtarrilean atxilotu zuten eta epaiketarik gabe zeukaten gatibu. Monarkiaren aurkako irainak egin izana egotzi zioten, 2020an eginiko protesta batean parte... [+]
Eguneraketa berriak daude