«Euskal Kultur Erakundeak bere lanak mugatzen hasi beharko du»


1993ko ekainaren 20an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Seomin Hegi eta Daniel Landart aurrez aurre
«Euskal Kultur Erakundeak bere lanak mugatzen hasi beharko du»
Txomin Hegi eta Daniel Landart, Euskal Kultur Erakundeko gidariak
Euskal Kultur Erakundea sortu zelarik, herrien sindikatua asmatu zuten Ipar Euskal Herriko herri gehienak bilduz eta herri horiek biztanle bakoitzarentzat libera bat ematen zutela euskal kultura sostengatzeko. Txomin Hegi zuzendaria eta Daniel Landart zuzendariordeak adierazi digute zein lan mota saiatu diren egiten eta bereziki nolako beharrak dauden Iparraldean etorkizuna prestatzeko.
ARGIA. 1990ean sortu zen Euskal Kultur Erakundea. Zeintzuk izan dira hiru urte horietan zuen lanaren helburu nagusiak? Lortu al dituzue helburu horiek?
TXOMIN HEGI. Uste dut lehen puntu baten egiteko sasoian gaudela, nahitanahiez pentsatzen dugu bihurgunean gaudela. Bi urtez funtsezko aldaketarik ez da izan, abiatu dugun segida daramagu, baina une honetan ,abiatu genituen gauza batzuen egituratzen ari gara iraupenerako. Guk eraman dugun lana antzinako garaietan eramandakoaren araberakoa izan da. Euskal kultur zentroen esperientzia baliagarria izan da gaur egun daramaguna erabakitzeko.
Botere publikoek ideia bat baitzeukaten hemen eginen zen lanaz. Helburu nagusiak aipatzeko, oro har, kultura osatzen duten sail guztiak kontuan hartzea da, hori araudietan finkatua baita. Hori, dudarik gabe, Pizkunde elkartearen barnean eztabaidatuak izan ziren puntuak dira, eta bertan zeuden elkarteen kezkak kontuan hartzea saiatu gara. Herri honetan lanean aritu eta jarraitzen dutenekin partaidetza bat martxan ezartzen aritzen gara, eta lan egiten. Botere publikoen aitzinean azkarki defenditua izan den ideia.
ARGIA. Konparaketa bat egiten ahal ote da euskal kultur zentroak eta Euskal Kultur Erakundearen artean?
DANIEL LANDART.
Euskal kultur zentroak sortu zirelarik, ez botere publikoek, ez euskal kultur mundukoek, elkarteetakoek, zer nahi genuen ere ez genekien. Gauza guzti horiek ez ziren definituak. Aldiz, Euskal Kultur Erakundea sortu delarik euskaldunek bagenekien bederen zer nahi genuen, esperientzia bat hartu genuen eta ikasi. Bestalde, gogoratu behar da, eta uste dut hori ez dela behin ere sobera errepikatuko, Euskal Kultur Erakundea sortu zelarik, herrien sindikatua sortu zela: 133 herri bildu ziren euskal kulturaren alde. Jakinez 158 herri daudela Iparraldean, horrek izugarrizko ofizialtasuna ekarri zuen euskal kultur elkarte guztientzat, bai Seaskarentzat, bai guretzat... kultur munduan aritzen diren guztientzat.
Bestalde, sindikatu honek autofinantzaketa eskaintzen digu, eta parada ematen digu, eta funtsean gure eginbeharretariko bat da ekitaldiak edo kultur asteak edo nik dakit zer antolatzeko zailtasun horiek arintzea. Aritzen gara dirulaguntzak ekarriz, baina beste lan bat da luzerako proiektoak ere sortzea, bultzatzea, eta hori da «Xirrixta» aldizkariarekin egiten ari garena.
ARGIA. Kultura konzeptu biziki zabala da, ez al duzue pentsatzen sobera antolaketa sortzea itogarria izan daitekeela?
DANIEL LANDART.
Euskal kultura beti gogo onez eta amateurrei esker egina izan da, musutruk, alta beste herri guztietan kulturan aritzen diren profesionalak badira. Ez dut erran nahi Hegoaldean gertatu den pareko zerbait behar genukeela hemen, inondik ere, han profesional sobera sortu baitzituzten eta horrek egoera kezkagarri bat ekarri du diru iturriak agortu direlarik. Dena den, erran behar da, bestalde, musutruk egiten zen lan hori anitz txikitu egin bada ere, biziki garrantzizkoa dela herriko lan hori. Baina nire ustez, luzerako lan bat martxan jartzeko profesional batzuen presentzia eta laguntza beharrezkoa da.
Sinetsi behar dugu euskal kulturak etorkizun bat daukala eta horretarako jendea osatu behar dugu. Ahalkea, lotsa sartu digute, Errepublikako eskolaren bidez euskara debekatuz, horregatik gure kulturarekiko konfiantza hori galdu dugu.
ARGIA. Hain zuzen, gaur egun ez al zarete aitzakia bat botere publikoentzat? Euskal kultura, herrietan hiltzen den momentuan sortzen den tresna, kontzientzia ona atxikitzeko.
DANIEL LANDART.
Beharbada, baina harria ez da beti besteari bota behar, euskaldunek berek indar bat egingo balute euskaraz egiteko eta normalki mintzatzeko, edozein frantses hitz hartu gabe, euskara lantzeko eta hizkuntza normal bat bezala hartzeko beste egoera bat genuke.
TXOMIN HEGI. Bistan da, arriskuak badira eta benetan horren kontra gogoz eta azkar jokatzen ari gara. Azken urteetan gauzak irekitzen hasi badira ere, gure egoera biziki kezkagarria da eta lan bolondres bat ez bada egiten, eguneroko bizian eta gizarte mailan, ez dakigu ea hamar urteren buruan hemen izanen garen, euskal kulturarik izanen ote den. Hegemoniarik ez zegoelarik gure kulturaren bizia bestelakoa zen. Gaur egun gure problematika bestelakoa da, eta gure eginbeharra da euskal kulturara jendea ekartzea. Aitzakia bat gara nonbait, eta horren kontzientzia osoa daukagu. Beste alde batetik, untzia urperatzeko arriskuan dagoelarik zuloak esataltzeko tresna da beharbada, baina egia da ere gutizia, nahikeria berri batzuk sumatzen ari direla. Danielek gauza inportantea erran du: konfiantza. Ez badugu sinesten gure gauzetan, ez dugu deus ere lortuko. Erran behar dugu hor garela eta badugula zer erran.
DANIEL LANDART.
Produktuak landu behar ditugu, gutxiago sortu beharbada, baina landuagoak euskal kulturara ekarri eta erakutsi euskara ez dela bakarrik gaizki ahoskatua eta arrunkeriak errateko tresna bat; baizik eta plazerra hartzea, gauza ederrak egiteko gai garela, horrela irabaziko dugu.
ARGIA. Militantismoa lotzen al duzue egiten duzuen lanari?
TXOMIN HEGI. Kultur munduan ari garenok denak militantismotik heldu gara. Nire lana ez dut militantismotik banatzen ahal, eta datorren hamar urteetan militanteek eta profesionalek elkarrekin lan egin beharko dugu.
DANIEL LANDART.
Adibide bat emateko, Baionara puntako antzerki talde bat ekartzen bada ez dut egokia atzematen euskal antzerki bat ekartzea euskaraz zerbait ematearren, gure aurka atera baitaiteke azken batean. Ahul agertzen baikara, ez dira gauzak nahasi bahar. Haatik, euskarak urte ederrak ditu aitzina, baina indar handi bat egin behar dugu denak borroka honetan.
ARGIA. Bihurgune batean zaudela diozue. Nola pentsatzen duzue hartzea eta nola ikusten dituzue datozen hilabeteak?
TXOMIN HEGI. Geroari buruz uste dut gaurko egoera oso hauskorra dela, seinale batzuk daude: herrien sindikatua hiru urterako egina zen eta aurten bere eginkizuna berplanteatuko da. Azken berriek diote 134ek esperientzia jarraitzeko asmoa agertzen dutela. Oso epe laburra genuen beharrezkoak garela edo egiten dugun lana beharrezkoa dela frogatzeko. Afera gure eskuetan da zeren hemengo sindikatua desagertzen baldin bada, frantses ministerioak ere bere arrautzak aterako ditu saskitik. Euskal kultur etxeak zeudelarik, ministerioek Baionako Herriko Etxea zeukaten bitartekari gisa. Gaur egun, aipaturiko herrien sindikatuak betetzen du ardura hau.
Bestalde, hasi gara erraten erakundeak bere lanak mugatu beharko dituela edo bost pertsona gehiago egon beharko garela hemen. Nik ez dut defenditzen jende gehiago behar denik erakundean bertan, baina zenbait egituratan profesionalak beharko dira. Gure borroka guztia da eremu batzuk antolatzea.
Guk dugun aurrekontua da gaur egun Miarritzeko Herriko Etxeak kulturari ematen dion aurrekontuaren erdia, eta beste konparaketa egiteko Baionako liburutegiaren herena: Baionako liburutegiak baditu 36 langile. Konparatu behar da konparatzen ahal dena.
Ixabel Etxeberria
44-47

GaiezKulturaKultur ErakEKE
PertsonaiazHEGI1
PertsonaiazLANDART1
EgileezETXEBERRI11Kultura

Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude