Xabier deuna, euskal izkuntzaren zaindari aundia
Gure Naparroak, Aragoe'ko mugan, tontor txiki batean agiri, beti maltatua izan bear degun zatitxo bat, azaltzen digu: Azpilkuetarren gaztelua.
Antxe, bere dorre lirañak zeratuntz altxatuaz, ez du galtzen eta ez du galduko ere duan trebetasona. Antziñako gada-toki porrukatua. Kondairak dionez etzuten errex larreratu Naparroaren arerioak, gaztelu au. Auxe izan baizan Aragoi'ko aurre guztian gure analen zaindoki egoklena.
Urte askerik ez dala, lurralde anetxek ikustatu nituen Baitere guda gora-bera abek jaso ere. Nolatan beste gaztelu mordoxka batzuek, naiz eta onen añakoak ez izan, sakabanatuak zeudela atzerontz Xabier'ko gaztelua inguratzen zutela, andik egiten ziran oarkuntzak artuaz. Keezkoak ote? Alako begitoki (atalaya) bat, Leire zan. Onen kondairari joko diogu boste batean. Leku onen atzeak, oraindik gaur basurde tokiak dira.
Aragoi aldeko laterri-mugan, gudarozteak agertzen ziran bezin laixter, berriak jakiten ziralarik.
Bañan, au utzi dezagun ta guazen ikustera pakearen mengean, gure Xabier nor dan. Josu-lagunak ditugu zaltzalle. Nola ez ba, Xabier bera dakigunez, Josulagunik bikañenetakoa izan baizan.
Ia zer dioten.
Aita Rekondori galdera batzuek bialdu nizkion lengoan. Juaterik ez bai det izan aurten, ta Lotazillaren 3'an Jaiaundia nola dan, ango gerabera batzuek ia ariltzen zizkidan... Bañan eskutitza andik onera irixtean, Aita Rekondo Joana dala esan didate. Ta... nola eranizun ditan Aita Gaztelumendi'k aren ordez? Ikusia dago lekaidetxe eta komentuetan, gaur-gaurkoz, jatortasun ederrean gure euskera maitea, gordetzen dala. Bereak dira eranizan iaioak. Intenzioz beteta juan ba-naiz, ixilduta utzi nau.
Ia, zuek esan.
Xabier Deuna Mixiyuen Zaindari danez, elburu ontara nai degu batez ere zuzendu emengo lana ta zabalkundea. Ortarako, balta ere "Ciudad Misionera" eraikiko da, lekaidetxe berriak jasoaz ta.
Naparroako gaztelu guztiak gei-bera botatzeko agindu zuen, bañon batez ere Xabierkoa orporaño botatzeko, emen sortzen ziralako erregearen aurkako batzar eta erabaki guztiak. Loralllaren ll'an, berrogei gixon onera bidali zituan eta amasei egunean, jardan zuten lan ortan. Baño, Jauna'k ala nai ta, gazteluaren goiko alderdia bakarra bota zuten, beeRo bizitzak osorik utzirik. Baitere gaztelu aurreko oroillen (fosea) arri-esia bota zuten, arri guztia ondora botiaz. Gero lurra gaiñean ipiñiaz ala utzi zuten.
Eta orain dala bost urte arte ortxe egon dira lurpean. Aita Rekondo'k au jakiñik, ez da geratu berriro jaso arte ainbeste eunkadan zatituta egon zana.
Z. ARGIAK agurtzen zaltu lerro anetatik.
231.000 panel jarriko dituzte, Arabako hego-mendebaldeko ehun hektareatan zehar: Armiñonen. EUskal Herriko bigarren eguzki parke handiena izango da.
PPk Senatuan proposatu du, gainera, euskal preso politikoek damua erakutsi behar izateko xantaia areagotzea.
Maiatzaren 22an EAEko Legebiltzarrak mila milioi euro zorpetzeko lege proiektua onartu du “zientzian, teknologian, enpresan eta industria sektorean eragiteko”. Naiz hedabideak jakitera eman duenez, Eusko Jaurlaritzak KPMG Asesores SL enpresari eskatu dio plana... [+]
Donostiako Parte Zaharreko maizter batek 11 hilabeterako alokairu kontratua bost urterako legezko kontratu bihurtzea lortu du.
Washingtonen Israelek duen enbaxadako bi langile tiroz hilda agertu eta gero egin ditu adierazpenak Netanyahuk. Israelgo Gobernuak zuzenean lotu ditu Washingtongo erasoak eta Europako zenbait gobernuburuk Gazako sarraskiaren aurka egindako adierazpenak.
Maiatzaren 21ean bidali diote gutuna Elisabeth Borne Frantziako Hezkuntza ministroari Ipar Euskal Herriko sei parlamentariek. Dagoen ikasle kopurua ikusita, ikastoletarako aurreikusi dituzten lanpostuak "aise gutxiegi" direla deitoratzen dute gutunean. Kexua adierazteko... [+]
Eibarko San Juanetara begira, Eibarko jai batzordeak udal-gobernuaren eta alkatetzaren aldetik jasotzen ari duen jarrera salatu du. JHH Jaixak Herrixak Herrixandakoak batzordeak luzatu proposamenak "arrazoirik gabe" errefusatu dituztela deitoratzeaz gain, Udalak... [+]
Ehun konpainia multinazional baino ez daude baliabide naturalen erauzketarekin lotutako gatazka guztien % 20aren atzean, Bartzelonako Unibertsitate Autonomoak egin duen ikerketa baten arabera. Ikerketak agerian utzi du iparralde globaleko herrialdeetako konpainiak baliabideez... [+]
Mireia Centeno Gutierrez psikopedagogoak haurren elikaduraren inguruko zenbait gako eman ditu; hala nola jatera behartzeak eta jakiak debekatzeak dituen ondorioak aipatu ditu.
Ostegunean auzipetuek deklaratu dute, eta haien adierazpenetatik honakoa laburbildu liteke: Lekarozko plazan edo akanpadan biltzen ziren herritarrek taldean erabakitzen zuten zer egin; oro har, obren eremura joan eta makinen aurrean era pasiboan jarri.
Ekimen honekin tonu alai eta ironikoan salatu nahi dute aldaketa klimatikoa eta turistifikazioa elkar elikatzen ari direla, eta horrek "gure hiria eta lurraldea merkatuaren logikaren esku uzten" dituela.
Burujabetzaren Aldeko Mugimenduak topaketak antolatu ditu larunbatean, Tafallan (Nafarroa). Egun osoko egitarau zabala antolatu dute, eta mugimendu horretako kide den José Javier Oses "Jotas"-ekin hitz egin du ARGIAk. Osesek azpimarratu du elkarteak Euskal Herri... [+]
Erriberri, Tafalla, Gares, Sarriguren, Buztintxuri eta Noaingo ikastetxe publikoetako D-PAI ereduko guraso talde bat Nafarroako Hezkuntza batzordean egon da, 57/2024 foru aginduari jarraikiz, Hezkuntza Departamentuak bideratu nahi dituen aldaketak deitoratzeko. Euskarazko... [+]
Adina ez dela dantzan aritzeko oztopo agerian utzi dute Errenteria-Oreretako Beti Bizkor elkarteko euskal dantza taldeko kideek. Dantzaren onurak argi erakusten dituen testigantza esanguratsuak jaso ditu Ikerne Zaratek Oarsoaldeko Hitzan argitaratutako Adina ez dadin ekiteko... [+]