«Estatutua onartu zenetik etengabeko ekaitzean gaude»


1993ko apirilaren 04an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Joseba Zubia, Lehendakaritza Saileko kontseilariari elkarrizketa
«Estatutua onartu zenetik etengabeko ekaitzean gaude»
Joseba Zubia, Lehendakaritza Saileko kontseilaria
Duela urtebete hasi ziren berriro ere transferentzien negoziaketak, bost urteko etenaldiaren ondoren. Emaitzarik gabeko urte honek proposamen finko bat egitera bultzatu du Eusko Jaurlaritza. Gobernu espainiarrak erantzunik eman ez badu ere, egoera ez da oso baikorra. Negoziazio hauetan aritu den Joseba Zubia kontseilaria ere ez da oso baikor azaldu aurrera begira.
ARGIA. Zein izan da Legebiltzarrean egindako azken agerraldiaren ondoren alderdien aldetik jaso duzun erantzuna?
JOSEBA ZUBIA. Erantzuna espero nuen bezalakoa izan da. Negoziaketetan urritik hona zer nolako aurrerapausoak eman ziren azaltzea zen nire asmoa. Azken proposamen finkoa bazegoela azaldu nahi nuen, atzerako biderik ez duen proposamena, eta Legebiltzarrak honi buruz duen iritzia ezagutu.
Jaso dudan irudia ona izan da, Legebiltzarrean zeuden alderdiek ez baitzuten Madrileko gobernuari eginiko proposamen honekiko kritika zuzenik egin. Honek esan nahi du eztabaidan dauden transferentzien oinarriek Legebiltzarraren babesa jaso dutela.
A. EA eta EUEk Eusko Jaurlaritzako kideei kritikak egin dizkizuete.
J.Z. Ez dut uste Euskal Gobernua kritikatu dutenik. Kritikak baino gogoetak izan zirela esango nuke nik. Bi izan ziren batez ere: batetik, Madrilen borondate politiko eza, eta nik hau argi utzi nuen nere agerpenean. Alde honetatik, EA eta EUE ados azaldu ziren nik esandakoarekin. Hala ere, nik borondate politikoa ez dagoela uste dudala esan nuen eta beraiek borondate politikorik ez dagoela onar nezan esan zidaten. Nik «uste» hitza erabiltzen dut borondate politikoa subjetiboa delako.
Bigarren gogoetan, gobernuan dauden alderdiek estatutuaren irakurketa bera egin beharko luketela azaldu zuten. Ni honekin ez nator bat, gobernu programa bat badago eta hau betetzen ari delako. Estatutuaren irakurketak eta estatutua noraino garatu behar den ez ditu gobernuak erabakiko, Lwgwbiltzarrak baizik.
Batzordeak lasterrean bukatuko du bere lana eta ondoren txosten bat egin eta osozko bilkurara eramango da. Eztabaida honetan ikusiko da benetan bakoitzak estatutuaren zein irakurketa egiten duen.
A. Gobernu zentralak transferentziak emateko borondaterik baduela uste al duzu?
J.Z. Gobernu zentralaren aldetik borondate administratiboa badagoela uste dut, baina negoziatzen aritu garen urte honetan borondate politikorik ez dagoela ikusi dut. Ez dut borondate administratiboa zalantzan jartzen, eta gobernu zentralak prozesu honekin amaitzeko duen borondatea ere ez dut esanetan jartzen, baina hau ez da nahikoa. Borondate administratibotik politikora jauzia ematean gertatzen da porrota.
A. PSEk egoera ez dela dramatikoa azaldu zuen. Ez al da dramatikoa 1987tik transferentziarik ez egin izana?
J.Z. Nik ere ez nuke egoera dramatizatu nahi, hau edozein gaitan txarra baita. Errealista izan beharra dago. Egia da ez dela dramatizatu behar, baina unea larria dela ere ezin da ukatu. Hala ere, hau ez da prozesu autonomikoan bizi izan den unerik larriena. Estatutua onartu zenetik hamahiru urte igaro dira eta ekaitz asko jasan behar izan ditugu; etengabeko ekaitzean gaudela esatera ere ausartuko nintzateke. Eguzkia noizbehinka azaltzen da, baina sumendiaren erdian gaude beti. Hamahiru urteko estatutu-garapenaren ondoren gaur egungo egoera kezkagarria da.
A. PSEren jarrera honek ez al du ahultasuna sortzen Madrileko gobernua presionatzeko orduan?
J.Z. Nire ustez ez da presio arazoa, borondate arazoa baizik. PSEk jarrera bat edo beste izan, Eusko Jaurlaritzak duen politika autonomikoa bakarra da, ez daude bi gobernu. Gobernu zentrala transferentzia gehiago egin ditzan komentzitu behar dugu. 1979an lorturiko akordioak bete behar direla oroitarazi behar diogu. Itun politiko baten aurrean gaude eta beraz bide politikoetatik konpondu beharrekoa; elkarrizketa politikoa, negoziazio politikoa eta kontsentsua behar dugu. Presioak eta antzekoak alde batera utziz.
A. Negoziazioak apurtzeko mehatxua ere egina duzu. Apurtu al dira?
J.Z. Guk gutxieneko transferentzia proposamena egin diegu. Orain negoziatzen jarraitzerik ez dago, ez dago eztabaidatzeko ezer. Eztabaida bukatuta dago eta negoziatzen jarraitzen genuela esateak ez zuen zentzurik. Zortzi edo hamar eguneko epeak jarri izan ditudanean zentzu honetan jarri ditut, eztabaida amaitzeko epe bezala. Negoziazioa bukatu da eta baiezkoa edo ezezkoa ematea besterik ez da geratzen.
Negoziaketen apurtzeaz hitz egiteak ez du zentzurik. Zertarako esango duzu apurtu direla hilabete barru berriro ere horretan aritu behar bazara? Une hobeak itxaron eta gobernu zentrala gure jarrera zuzena dela konturatzea nahi dugu. Argi daukagu ez dugula estatutura egokitzen ez den transferentziarik onartuko. Politikoki oso egokia litzateke epe motzean transferentzia kopuru altu bat lortzea, baina epe luze edo ertainera iruzurra dela jakingo litzateke.
A. Madrileko Gobernuaren aldetik ez duzula borondate politikorik ikusi esan duzu, baina ekonomikoki aztertzeko orduan ere ez duzue akordioa lortu. Zein izan da oztoporik garrantzitsuena akordioa lortzeko?
J.Z. Niretzat garrantzitsuena ez da ez bat ez bestea, arazoa autonomi estatuaren eredua da. Estatutua eta autogobernua geratzen diren transferentziak baino askoz gehiago dira, eredu baten barnean daude. Eredua ez dago itxita eta zalantzak daude ereduaren inguruan. Federalismoaren aldeko bideak daude; baina, bestetik, zentralismoaren aldekoak ere badaude. 1978 79an eredu baten alde egin zen apustu, baina hau itxi baino lehen beste proposamen abstraktoak sortzen baldin badoaz, prozesu osoa aldrebestu egiten da.
Borondate politikoak ere bere eragina du: 1979an eraiki asmoa zegoen eredua egiteko borondatea behar da. 1979. urtea gero eta urrutiago dago, eta orduan erabakitakoa ahazteko joera dago. Estatu homogenoa egin nahi dute eta honek bere eragina du.
Balorazioak badu garrantzirik, baina garrantzi handiegia ematen zaio. Estatu persa baten itxura zabaltzen ari da, Madrilek hainbeste ematen duela eta guk hainbeste eskatzen dugula. Badirudi diru kopurua jarri dugula negoziazio politikoaren gainetik. Gu ez gara ezer erosten ari. Transferentziak hainbat osagai ditu, eta hauen arabera itun ekonomikoa aplikatuz kantitate bat ateratzen da.
A. Zer nolako eragina dute hauteskundeek transferentzien prozesuan?
J.Z. Uste duguna baino handiagoa. Hau esperientziak erakusten digu. Prozesu honetan ez dago objetibaziorik, akordioak lortzea edo ez jarrera politikoek behar duten laguntza edo babesaren araberakoa da. Esperientziak erakusten digu hauteskundeak dauden bakoitzean geldialdi bat egoten dela. Geldialdi hau gehiago nabari da hauteskunde orokorrak badira, eta areago hauteskundeak gogorrak baldin badira. Hauteskunde hauetan ez dakigu zer gertatuko den eta ondorioz azken hilabeteetan geldialdi handia izango da. Hauteskundeak eta gero ere ikusi beharko dugu, alderdi batek edo besteak behar duen laguntzaren arabera. Joko honetatik atera beharko ginateke, baina hau agian ilusioa besterik ez da. Prozesua objetibatuta egongo balitz, hauteskunde eta bestelakoetatik at egongo litzateke. Baina argi dago eragin handia dutela. Prozesua, zoritxarrez, oso lotuta dago unean-uneko beharrei, alderdiko nahiei.
A. Egigurenek zuen jarrera noiz aldatuko zain dagoela adierazi izan du. Prest al zaudete negoziatzen ari zareten transferentzia hauetan jarrera aldatzera?
J.Z. Gure jarrera ez da inola ere aldatuko. Guk eginiko eskaintza gutxieneko eskaera da, hauek dira transferentzien baldintza minimoak eta, hemendik aurrera, gutxiagorako aldaketak estatutuari iruzur bat izango lirateke eta ez ditut onartuko. Aldaketak egiteko prest nago, baina inola ere ez gutxienetatik behera.
A. Akordioa lortzen ez bada azken erabakia Legebiltzarrak duela diozu; zein bide ditu honek transferentziek aurrera jarrai dezaten?
J.Z. Legebiltzarrak eskaintza bat egiten badu, honek gobernuak eginikoak baino pisu handiagoa du. Hala ere, gobernu zentralak ez badu jaramonik egiten, erabaki gogorragoak hartzea pentsatu beharko litzateke. Momentu hauetan ez du zentzurik etorkizuneko irteerak planteatzea. Denak du bere muga eta bukaera. Hamahiru urte asko dira, eta ez dut muga bat jarri nahi, baina argi dago behar dena itxarongo dugula, baina ez gehiago.
Aitziber Yarza
8-10

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
PertsonaiazUBIA1
EgileezYARZA1Politika

Azkenak
“Gaza militarki okupatzeko plana berehala gelditu behar du Netanyahuk”, esan du nazioarteak

Ostiral goizeko albisteak erreakzio ugari piztu ditu Israelen zein nazioartean. Aurka agertu dira Israelgo bahituen familiak eta NBE. Alemaniak, Israelen aliatu tradizionalak, armak saltzeari utziko diola jakinarazi du.


Pazienteek 25 egun itxaron behar dituzte, batez beste, Osasun Mentaleko Zentruetan arta jasotzeko

25,6 eguneko batez besteko itxaron zerrendak daude Osakidetzako Osasun Mentaleko Zentruetan. Larrialdi kasuetan, aldiz, 24 eta 72 ordu arteko itxaronaldiak daude. 


Non dago Maider?

Lau hilabete daramatzagu greba mugagabean, hitzarmen propio baten eta lan-baldintza duinen alde. Lau hilabeteko greba honetan, udaltzainek piketeetan bortizkeriaz zapaldu gaituzte, hirian jarraitzen gaituzten eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzten polizia... [+]


Oñatiko egoitza batera mugituko dituzte Donostian kale egoeran bizi ziren migratzaile maliarrak

Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Donostiako Udalak Oñatiko Arantzazu egoitza eskaini dute maliar migratzaileentzat. Bertan geldituko dira Espainiako Gobernuak haien asilo eskariak ebazten dituen bitartean.


“Intentsitate altuko” bi sexu eraso salatu ditu Gasteizko Mugimendu Feministak ostegun gauean

Mugimendu Feministak azaldu duenez, Fermin Muguruzaren kontzertuaren aurretik gertatu ziren erasoak. Horiez gain, beste hiru eraso zenbatu dituzte: hiru gizonak atxilotu ditu poliziak. 


Gaza Hiria okupatzeko plana onartu du Israelgo Segurtasun Kontseiluak

Ostiral goizaldean eman du erabakiaren berri Israelgo Gobernuak, hamar orduz luzatu den bilera baten ondoren. Dena den, okupazioa gauzatzeko, gobernu osoaren baiezkoa behar du Netanyahuk: igandean izan daiteke bilera. Segurtasun Kontseiluak, halaber, mugak jarri dizkio... [+]


Oholtza denontzat?
Feminista izango da, edo ez da izango

Sorkuntzarako, gozamenerako eta aldarrikapenerako espazio moduan dute oholtza musikari askok, baina bere ingurumarietan katramilatzen dira sarri, eta espazio "bortitz" bihurtzen da hegemonikoak ez diren gorputz askorentzat. Presio estetikoa, egiteko modu deserosoak,... [+]


2025-08-08 | ARGIA
GOMENDIOAK | Sei liburu uda honetarako

Lautadako mamua
Xabier Montoia
Elkar, 2024
112 orrialde

Eleberri labur honetan egileak XIX. mendeko Euskal Herrira garamatza, sekulako sona hartu zuen Juan Diaz de Garaio hiltzailea duela protagonista. Arabako landa guneko jendarte tradizional eta giro hotzean barneratzen... [+]


Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Eguneraketa berriak daude