«Estatutua onartu zenetik etengabeko ekaitzean gaude»


1993ko apirilaren 04an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
Joseba Zubia, Lehendakaritza Saileko kontseilariari elkarrizketa
«Estatutua onartu zenetik etengabeko ekaitzean gaude»
Joseba Zubia, Lehendakaritza Saileko kontseilaria
Duela urtebete hasi ziren berriro ere transferentzien negoziaketak, bost urteko etenaldiaren ondoren. Emaitzarik gabeko urte honek proposamen finko bat egitera bultzatu du Eusko Jaurlaritza. Gobernu espainiarrak erantzunik eman ez badu ere, egoera ez da oso baikorra. Negoziazio hauetan aritu den Joseba Zubia kontseilaria ere ez da oso baikor azaldu aurrera begira.
ARGIA. Zein izan da Legebiltzarrean egindako azken agerraldiaren ondoren alderdien aldetik jaso duzun erantzuna?
JOSEBA ZUBIA. Erantzuna espero nuen bezalakoa izan da. Negoziaketetan urritik hona zer nolako aurrerapausoak eman ziren azaltzea zen nire asmoa. Azken proposamen finkoa bazegoela azaldu nahi nuen, atzerako biderik ez duen proposamena, eta Legebiltzarrak honi buruz duen iritzia ezagutu.
Jaso dudan irudia ona izan da, Legebiltzarrean zeuden alderdiek ez baitzuten Madrileko gobernuari eginiko proposamen honekiko kritika zuzenik egin. Honek esan nahi du eztabaidan dauden transferentzien oinarriek Legebiltzarraren babesa jaso dutela.
A. EA eta EUEk Eusko Jaurlaritzako kideei kritikak egin dizkizuete.
J.Z. Ez dut uste Euskal Gobernua kritikatu dutenik. Kritikak baino gogoetak izan zirela esango nuke nik. Bi izan ziren batez ere: batetik, Madrilen borondate politiko eza, eta nik hau argi utzi nuen nere agerpenean. Alde honetatik, EA eta EUE ados azaldu ziren nik esandakoarekin. Hala ere, nik borondate politikoa ez dagoela uste dudala esan nuen eta beraiek borondate politikorik ez dagoela onar nezan esan zidaten. Nik «uste» hitza erabiltzen dut borondate politikoa subjetiboa delako.
Bigarren gogoetan, gobernuan dauden alderdiek estatutuaren irakurketa bera egin beharko luketela azaldu zuten. Ni honekin ez nator bat, gobernu programa bat badago eta hau betetzen ari delako. Estatutuaren irakurketak eta estatutua noraino garatu behar den ez ditu gobernuak erabakiko, Lwgwbiltzarrak baizik.
Batzordeak lasterrean bukatuko du bere lana eta ondoren txosten bat egin eta osozko bilkurara eramango da. Eztabaida honetan ikusiko da benetan bakoitzak estatutuaren zein irakurketa egiten duen.
A. Gobernu zentralak transferentziak emateko borondaterik baduela uste al duzu?
J.Z. Gobernu zentralaren aldetik borondate administratiboa badagoela uste dut, baina negoziatzen aritu garen urte honetan borondate politikorik ez dagoela ikusi dut. Ez dut borondate administratiboa zalantzan jartzen, eta gobernu zentralak prozesu honekin amaitzeko duen borondatea ere ez dut esanetan jartzen, baina hau ez da nahikoa. Borondate administratibotik politikora jauzia ematean gertatzen da porrota.
A. PSEk egoera ez dela dramatikoa azaldu zuen. Ez al da dramatikoa 1987tik transferentziarik ez egin izana?
J.Z. Nik ere ez nuke egoera dramatizatu nahi, hau edozein gaitan txarra baita. Errealista izan beharra dago. Egia da ez dela dramatizatu behar, baina unea larria dela ere ezin da ukatu. Hala ere, hau ez da prozesu autonomikoan bizi izan den unerik larriena. Estatutua onartu zenetik hamahiru urte igaro dira eta ekaitz asko jasan behar izan ditugu; etengabeko ekaitzean gaudela esatera ere ausartuko nintzateke. Eguzkia noizbehinka azaltzen da, baina sumendiaren erdian gaude beti. Hamahiru urteko estatutu-garapenaren ondoren gaur egungo egoera kezkagarria da.
A. PSEren jarrera honek ez al du ahultasuna sortzen Madrileko gobernua presionatzeko orduan?
J.Z. Nire ustez ez da presio arazoa, borondate arazoa baizik. PSEk jarrera bat edo beste izan, Eusko Jaurlaritzak duen politika autonomikoa bakarra da, ez daude bi gobernu. Gobernu zentrala transferentzia gehiago egin ditzan komentzitu behar dugu. 1979an lorturiko akordioak bete behar direla oroitarazi behar diogu. Itun politiko baten aurrean gaude eta beraz bide politikoetatik konpondu beharrekoa; elkarrizketa politikoa, negoziazio politikoa eta kontsentsua behar dugu. Presioak eta antzekoak alde batera utziz.
A. Negoziazioak apurtzeko mehatxua ere egina duzu. Apurtu al dira?
J.Z. Guk gutxieneko transferentzia proposamena egin diegu. Orain negoziatzen jarraitzerik ez dago, ez dago eztabaidatzeko ezer. Eztabaida bukatuta dago eta negoziatzen jarraitzen genuela esateak ez zuen zentzurik. Zortzi edo hamar eguneko epeak jarri izan ditudanean zentzu honetan jarri ditut, eztabaida amaitzeko epe bezala. Negoziazioa bukatu da eta baiezkoa edo ezezkoa ematea besterik ez da geratzen.
Negoziaketen apurtzeaz hitz egiteak ez du zentzurik. Zertarako esango duzu apurtu direla hilabete barru berriro ere horretan aritu behar bazara? Une hobeak itxaron eta gobernu zentrala gure jarrera zuzena dela konturatzea nahi dugu. Argi daukagu ez dugula estatutura egokitzen ez den transferentziarik onartuko. Politikoki oso egokia litzateke epe motzean transferentzia kopuru altu bat lortzea, baina epe luze edo ertainera iruzurra dela jakingo litzateke.
A. Madrileko Gobernuaren aldetik ez duzula borondate politikorik ikusi esan duzu, baina ekonomikoki aztertzeko orduan ere ez duzue akordioa lortu. Zein izan da oztoporik garrantzitsuena akordioa lortzeko?
J.Z. Niretzat garrantzitsuena ez da ez bat ez bestea, arazoa autonomi estatuaren eredua da. Estatutua eta autogobernua geratzen diren transferentziak baino askoz gehiago dira, eredu baten barnean daude. Eredua ez dago itxita eta zalantzak daude ereduaren inguruan. Federalismoaren aldeko bideak daude; baina, bestetik, zentralismoaren aldekoak ere badaude. 1978 79an eredu baten alde egin zen apustu, baina hau itxi baino lehen beste proposamen abstraktoak sortzen baldin badoaz, prozesu osoa aldrebestu egiten da.
Borondate politikoak ere bere eragina du: 1979an eraiki asmoa zegoen eredua egiteko borondatea behar da. 1979. urtea gero eta urrutiago dago, eta orduan erabakitakoa ahazteko joera dago. Estatu homogenoa egin nahi dute eta honek bere eragina du.
Balorazioak badu garrantzirik, baina garrantzi handiegia ematen zaio. Estatu persa baten itxura zabaltzen ari da, Madrilek hainbeste ematen duela eta guk hainbeste eskatzen dugula. Badirudi diru kopurua jarri dugula negoziazio politikoaren gainetik. Gu ez gara ezer erosten ari. Transferentziak hainbat osagai ditu, eta hauen arabera itun ekonomikoa aplikatuz kantitate bat ateratzen da.
A. Zer nolako eragina dute hauteskundeek transferentzien prozesuan?
J.Z. Uste duguna baino handiagoa. Hau esperientziak erakusten digu. Prozesu honetan ez dago objetibaziorik, akordioak lortzea edo ez jarrera politikoek behar duten laguntza edo babesaren araberakoa da. Esperientziak erakusten digu hauteskundeak dauden bakoitzean geldialdi bat egoten dela. Geldialdi hau gehiago nabari da hauteskunde orokorrak badira, eta areago hauteskundeak gogorrak baldin badira. Hauteskunde hauetan ez dakigu zer gertatuko den eta ondorioz azken hilabeteetan geldialdi handia izango da. Hauteskundeak eta gero ere ikusi beharko dugu, alderdi batek edo besteak behar duen laguntzaren arabera. Joko honetatik atera beharko ginateke, baina hau agian ilusioa besterik ez da. Prozesua objetibatuta egongo balitz, hauteskunde eta bestelakoetatik at egongo litzateke. Baina argi dago eragin handia dutela. Prozesua, zoritxarrez, oso lotuta dago unean-uneko beharrei, alderdiko nahiei.
A. Egigurenek zuen jarrera noiz aldatuko zain dagoela adierazi izan du. Prest al zaudete negoziatzen ari zareten transferentzia hauetan jarrera aldatzera?
J.Z. Gure jarrera ez da inola ere aldatuko. Guk eginiko eskaintza gutxieneko eskaera da, hauek dira transferentzien baldintza minimoak eta, hemendik aurrera, gutxiagorako aldaketak estatutuari iruzur bat izango lirateke eta ez ditut onartuko. Aldaketak egiteko prest nago, baina inola ere ez gutxienetatik behera.
A. Akordioa lortzen ez bada azken erabakia Legebiltzarrak duela diozu; zein bide ditu honek transferentziek aurrera jarrai dezaten?
J.Z. Legebiltzarrak eskaintza bat egiten badu, honek gobernuak eginikoak baino pisu handiagoa du. Hala ere, gobernu zentralak ez badu jaramonik egiten, erabaki gogorragoak hartzea pentsatu beharko litzateke. Momentu hauetan ez du zentzurik etorkizuneko irteerak planteatzea. Denak du bere muga eta bukaera. Hamahiru urte asko dira, eta ez dut muga bat jarri nahi, baina argi dago behar dena itxarongo dugula, baina ez gehiago.
Aitziber Yarza
8-10

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
PertsonaiazUBIA1
EgileezYARZA1Politika

Azkenak
2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Umandi ikastolak 50 urte
Euskara, bizikidetza eta berrikuntza pedagogikoa ardatz

Gasteizko Umandi ikastola duela 50 urte sortu zuten hainbat familia aski ausartek –herri ekimena, orduan ere–, euskararen transmisioa ardatz hartuta. Mende erdia joan da, ikastola hazi egin da, belaunaldi berriak hezi ditu ez gutxi, komunitate baten erreferente ere... [+]


Eguneraketa berriak daude