ARGIA.eus

Egin ARGIAkoa
Oparitu ARGIA
Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia
larunbata 2025eko ekainaren 21ean

«Ondo etorri dira diru murrizketak gauzak bere tokian zuzen jartzeko»
1993ko otsailaren 28an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Egin ARGIAkoa
Eusebio Larrañaga, Kultura Sortu eta Zabaltzeko zuzendariari elkarriz
«Ondo etorri dira diru murrizketak gauzak bere tokian zuzen jartzeko»
Eusebio Larrañaga, Kultura Sortu eta Zabaltzeko zuzendaria:
Joseba Arregiren agindutara, zinema, antzerkia, musika, dantza eta bestelako kultur adierazpenak sustatzeko kargua du bere gain Eusebio Larrañaga azpeitiarrak. Zazpi urte daramatza Lakuako bulegoetan, laugarren pisutik proiektu handien defentsa hartuta. Horietan emandako aurrerapausoak azpimarratu dizkigu, bide zuzena aukeratu dutelakoan.
ARGIA. Euskal Aktoreen Batasunako ordezkaritzarekin bildu zara oraintxe. Zer duzue esku artean?
E. LARRAÑAGA.
Ikerketa bat egiten ari gara, beraiek proposatuta, gaurko antzerkiaren egoera aztertu eta aurrera begira nondik jo behar den jakiteko. Urtebetean burutu nahi dugu, eta topaketa baten inguruan edo aurkeztu. Gidoia egina daukagu, ikerketa nork burutuko duen jakitea falta zaigu. EHUk bere gain hartuko du, ziurrenik.
Antzertiren egoera aipatu dugu ere, urrats berriak ematera baikoaz. Egun, oinarrizko zikloa lau tailerretan banaturik ematen dugu, eta bigarrena Antzertin. Aurrerantzean, Antzertiren bigarren zikloa unibertsitatera pasako dugu. EHUkoak horretarako prest daude.
LOGSE legearen arabera, antzerkigintza hezkuntza berezitzat jotzen da, baina gure aldetik eskola bat antolatzeko gaitasunik ez dugunez erdibideko urratsa landuko dugu unibertsitatearen bitartez diplomatura sortuz. Ondorioz, antzerkira hurbildu nahi dutenen hezkuntza maila igo beharko da. Orain artean, Oinarrizko Heziketa Orokorra edo Lanbide Heziketa eginda sartzen ziren, eta orain, gutxienez Unibertsitatera Bideratzeko Ikasturtea eginda izatea eskatuko da.
A. Orain bitartean, Administrazioak eta konpainiek etsaitzat jo dituzte euren buruak. Instituzio arduradunen eta kultur langileen artean elkarrizketak egokitu behar direla azpimarratu izan da. Zer nolako harremanak dituzu zuk?
E.L. Oso erlazio onak ditugu. Zineman gabiltza okerren. 250 milioi pezetako aurrekontua dugu eta hamar bider gehiago jarrita ere ez litzateke nahikoa izango. Antzerkiaren alorrean gutxiagorekin gehiago egiten dugu. Zinema hain garestia da ezen pelikulak egiteko orduan dirua falta baita. Hor behar genuen dirua, baina ez da iristen. Ez gara Estatu Batuak, ez gara Hollywood.
A. Unibertsitateak zertan hobetu ditzake antzezlearen prestaketa eta profesionaltasunerako urratsak?
E.L. Hasteko, antzerkigintza bere inguru normalera eramatea esa nahi du. Teorikoki, unibertsitateak guk baino azpiegitura hobea du. Jarraipen hobea eta sendotasuna emango dio bestalde, Antzerti beti egon baita hari batetik zintzilik. Gero, tituluari dagokionean, unibertsitatearenak gureak baino onarpen zabalagoa izango du.
Beharbada, euskara salbatzeko esfortzu berezia egin beharko du; Antzertin, irakasle euskaldun peto-petoak hartzen genituen eta ez dakit unibertsitateak horretarako baliabiderik baduen.
A. Antzeko premiarik sumatzen al duzue zinemagintzarekiko? Izan ere, orain hasi berri da ikusentzutekoen master bat, alor honetan ikasketa mailan dauden gabeziak betetzera datorrena.
E.L. Zinemarako eskolarik ez dugu sortuko. Beharrik egon daiteke baina guk ez dugu erantzungo, ez baitugu gaitasunik. Bestalde, hor daude Andoaingo eskola, Leioakoa... ekintza bakartuak egiten dituzte baina ematen duten prestaketa ona da.
Zinema alorrean aukera gehiago daude teknikaren aldetik eta baita kanpora joateko ere. Antzerkia euskaldun-euskalduna nahi badugu ordea, deklamazioa nahiz interpretazioa ondo lantzeko baliabideak Euskal Herrian sortu behar ditugu.
A. Beraz, zure zuzendaritzatik antzerkiarekiko lehentasunez jokatuko duzue?
E.L. Bai, azken batean aktoreak sortu behar ditugu, berdin taulatu gainean aritzeko, telebistan edo zineman. Aktoreak ditugunean, beharbada, teknikaren mundua, azpiegitura eta beste landuko ditugu.
A. Euskal Herriko antzerki taldeek zirkuitu iraunkorrik eza eta azpiegitura falta salatu izan dituzte sarritan. Nahi duzun puntutik hasi.
E.L. Maila honetan bi helburu ditugu martxan: hiru diputazioekin batera zirkuitu iraunkorrak bultzatzea, eta honezaz gain, antzerki sare bateratua lotzea, hots, zerrenda batzuez _20 taldeez osatutakoak edo_ antzokietan eskaintza konkretuak egitea.
Azken hilabeteotan diputazioetako jendearekin hamaika bilera egin ondoren gure eginkizunetan nahasketarik badagoela ikusi dugu. Ondorioz, lan banaketa antolatu dugu eta aurrerantzean, zabalkunde nahiz zirkuituetarako dirua diputazioetatik ematea eta guk kreazio lanak laguntzea erabaki dugu.
Beraz, proiektuak hona ekarri eta martxan jartzeko lehendabiziko dirua zuzenduko dugu. Zinemagintzaren alorrean berriz, Euskal Mediaren bitartez, dirulaguntzen filosofia gainditu dugu; lehen diru bat botatzen genuen eta kitto! Orain koproduktore gisa ari gara. Administrazioak errentagarritasuna eman nahi dio diru publikoari. Irabaziak badaude Eusko Jaurlaritzak parte hartzen du irabazi horietan. Une honetan, zinema alorrean 20 produktuan partaide gara eta zenbaitetan dirua jasotzeko moduan.
Funtseran zabalkunderako baino kreaziora jarriko ditugu begiak eta burua.
A. Zazpi urte daramatzazu karguan. Honezkero euskal kulturari buruzko ikuspegia osatzeko aukerarik izango zenuen. Aurrera ala atzera goaz?
E.L. Gure sailean ekintza handietan jarri ditugu indarrak. Ni hona etorri nintzenean Tolosako Abesbatzen Topaketak kasu, 3 edo 4 milioi pezeta baino ez zituen jasotzen; iaz, 37 milioi pezeta hartu zituen. Euskadiko Baleta pare bat milioi pezetaz hartu nuen eta aurten 65 milioi pezeta jaso ditu. Donostiako Zinemaldiak 19 milioi pezeta zituen duela zazpi urte; orain, Euskal Mediarekin batera, 140 milioi luzatzen dizkiogu. Ekintza handiak finkatzera jo dugu beraz, eta hori aurrerapen handia da.
Jende asko dago inguruan hala ere, garai batean milioi erdia edo 100.000 pezeta hartzen zituena, eta horiek baztertzera jo dugu. Antzerki mailan, lehen 35 talderi eman genion dirua eta orain 6 edo 8 talderi, gehienez. Alde horretatik ezinegona sortu da. Zer komeni zaigu baina, 20-30 ekintza nagusi egitea edo txanponak banan-banan banatzea? Guk argi daukagu.
Beste aurrerapena gizarte mailako parte hartzearen aldetik dator. Ez dugu guk bakarrik ekintza kulturalak egin nahi. Osatu gabeko pastelari azken bultzada eman nahi diogu. Itxura txarra emango genuke guztia Administrazioak bultzatu, dirulaguntza guztiak eman eta gizartea motelduko bagenu.
A. Ekintza kultural handiak baina, sarritan kritikatu izan dira etxea teilatutik hasita gero sostengatuko duten hormak ez direlako eraikitzen; zutoinek ahul darraitelako oraindik, eguneroko kultura baztertzen delako. Iaz, adibidez, aurrekontu murrizketaren aurrean erantzun gogorra eman zen.
E.L. Jendea ohitu egin da urtero dirua hartzera, eta dirurik ez dagoela ohartu direnean mentalitatez aldatu beharrean izan dira. Baina hala ere, antzerki munduan kasu, talde bat bera ere ez da krisiak jota erori.
Antzerkigintzaren porrotaz hitz egiten denean argi utzi behar da zerk huts egin duen. Produktuak, gizarteari eskaintzen zaion horretan ez da askotan asmatu, zeren eta jendeari produktu ona eskaini zaionean antzokia bete egin baita.
Gauzak honela, horrelako murrizketa baten bidez mahaiari astindua emanda adi jarri da jendea. Ondo etorri zaigu gauzak bere tokian jartzeko. Krisialdi honetan, ideiak garbi zituzten zenbait taldek inoiz baino lan gehiago egin dute, adibidez.
A. Dirulaguntzen banaketaren aurrean hainbat kezka errepikatzen dira urtero. Irizpideak ez direla publikoak, hainbat talde erabat baztertuak dituzuela.
E.L. Nik uste garbi daudela: gidoia ondo egituratu, planteamendu ekonomikoa finkatu, autoreak hemengoak izatea... zera gertatzen da, 80tik 8 aukeratu behar ditugula. Noski, aukeraketan beti dago konposagai subjetiboa, gidoiari dagokionean kasu. Honetan ere aurrerapausorik emango dugu, aurrerantzean, taldeek proiektuak aurrez-aurre defendatu ahal izango baitituzte.
A. Zaila izango da Guggenheim bezalako proiektua aurrean izanda, hainbat diru murrizketa eragin eta kulturaren oinarriak jo dituena, jendea komentzitzea?
E.L. Baina jende batek inoiz ez du ulertuko zergatik filme bati 50 milioi pezeta ematen dizkiogun. Edota Donostiako Musika Hamabostaldiari 300 milioi pezeta. Hori bera gertatzen da Guggenheimekin. Azken batean, sektore kualifikatu batek parte hartzen du ekintza horietan, ez da jende asko mugitzen, nahiz eta zabaltzen saiatu.
A. Aurten zenbat diru banatu duzue antzerki munduan?
E.L. 90 milioi pezeta proiektuak egiteko. Gero, Gasteizko festibalari 12 milioi pezeta zuzendu dizkiogu eta Azpeitikoari 2 milioi pezeta. Antzertiri berriz, 20 milioi pezeta eta beste 20 tailerretan. Baina, 1991n EAEn, foru aldundiek, Eusko Jaurlaritzak eta udal nagusienek 1.000 milioitik gora gastatu zituzten.
A. Dirulaguntza horietan euskarak zer leku betetzen du?
E.L. Kriterio bezala euskarari lehentasuna ematen diogu. Baina ezin diogu euskarari hainbeste eta erdarari hainbeste jarri. Ahal den gehiena euskaraz bultzatzea dugu helburu. Egia da euskarazko antzerkigintzak bide zaila duela. Gaur egun euskaraz egiten duten taldeek txapela kentzeko moduko meritua dute.
A. Hala ere euskarak hutsaren hurrengo izaten jarraitzen du antzerkigintzan, zinema mundua ez aipatzeagatik. Administrazioak ez al du erantzukizun berezia irtenbiderik emateko orduan?
E.L. Eusko Jaurlaritza behartuz ezer gutxik egingo du aurrera. Gizartearen gogoa behar du aurretik. Administrazioak bere lana egin behar du, baina ez berak bakarrik. Dudarik gabe, euskararekiko diskriminazio positiboaz aritu behar dugu. Egia da baina, kultura alorrean erdaldun produktuetan euskarazkoetan baino aurrerapen handiagoa egin dugula.
A. Antzerki munduak kalitateari dagokionez aurrerapausorik eman al du?
E.L. Ikusle bezala duela zortzi urte eta oraingoak ikusita alde handia dagoela aipatu behar, amateur talde berriak sortu dira, aktore askok lana dute ETBn... Agian produktuan ez da asmatzen, baina aktoreetan urrats handiak eman dira.
A. Talde amauterrak zuen kalkuluen barruan ala kanpoan daude?
E.L. Garai batean ematen genien dirua baina orain ez diegu ematen. Hobby bat da, lantokitik aparte egiten dena, txalogarria, noski. Euskarazko antzerki talde asko dira, gainera, tartean, baina guk profesionaltzearen aldetik egin dugu apustua, maila honetan talde on batzuk edukitzea nahi dugu. 25 pezeta ditugu eta ez gaitezke bakoitzari erreal bi emanez aritu.
J.J. Petrikorena
60-63

GaiezKulturaKulturgintz
GaiezKulturaAntzerkiaElkarteakEHko aktore
GaiezKulturaAntzerkiaElkarteakAntzerti
PertsonaiazLARRAÑAGA11
EgileezPETRIKOREN1Kultura
ASTEKARIA
1424. zenbakia
1993ko otsailaren 28a
ASTEKARIA PDF-an
Irakurrienak
Matomo erabiliz
#1
“Berrikuntza egiteak prozesuan gorabehera asko dakar batzuetan, eta hala behar du”
Mikel Garcia Idiakez
#2
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”
Amets Aranguren Arrieta
#3
Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia
Maria Ortega Zubiate
#4
Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak
Jon Fernández González
#5
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek
Xabier Letona Biteri
Azoka
Azkenak
2025-06-21 | Abarka Antzerki taldea
Besaulkiak
MULTIMEDIA - Antzezlana
2025-06-20 | Xabier Letona Biteri
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.

2025-06-20 | Eneko Imaz Galparsoro
Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena

2025-06-20 | Xabier Letona Biteri
Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.

2025-06-20 | Jon Fernández González
2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.

2025-06-20 | Beranduegi
5x20: Ez ahaztu espainolak garela
MULTIMEDIA - Beranduegi
2025-06-20 | Jon Fernández González
Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki

2025-06-20 | Eneko Imaz Galparsoro
Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]

2025-06-20 | Jon Fernández González
Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.

2025-06-20 | Maria Ortega Zubiate
Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.

2025-06-20 | Aimar Lopez | Antxeta Irratia
Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]

2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.

2025-06-20 | Jon Fernández González
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 

2025-06-20 | Jenofa Berhokoirigoin
Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]

2025-06-20 | Olaia L. Garaialde
Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.

Eguneraketa berriak daude