«Gorostiza luzaz egon daiteke preso bere aurka ezer ez duten arren»


1993ko otsailaren 28an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Kepa Landa abokatuari elkarrizketa
«Gorostiza luzaz egon daiteke preso bere aurka ezer ez duten arren»
Kepa Landa, euskal preso politikoen abokatua
Badira hamabi urte Kepa Landa euskal preso poltikoen aldeko defentsa lanean hasi zenetik. Geroztik makina bat auzitan parte hartu du. Orain ere Alcala kasuan akusazio partikularreko abokatua izan da. Baina horretaz gain, azken egunetan preso politikoen abokatuen aurkako kanpaina salatzen ere ibili da. Berarekin solasean aritu gara gai hauetaz Bilboko bere bulegoan.
A. Zer esan nahi du zuentzat Txemi Gorostizaren atxiloketak?
K.L. Guretzat ez da sorpresa bat izan. Gaur egun mugitzen garen gizartean jarrera politiko eta sozial jakin bat defendatzen duten abokatuak jarraituak izango direla argi dugu. Humanitatearen historian horrela izan da toki guztietan eta Euskal Herrian ez zen ezberdina izango.
A. Zer dela eta uste duzu aukeratu dutela une hau?
K.L. Momentu honetan Euskal Herrian bi estrategia daude. Batetik ENAMek bultzatzen duen jarrera, subiranotasun lortzea eta bestetik, EAJk planteatzen duena. Azken honen arabera, ez leudeke subiranotasun maila bat lortzeko aukerak eta ondorioz, momentuan lor daitezkeen gauza konkretuen bidez bizitzen jarraitzea. Bi estrategia kontrajarri dira, batek subiranotasun eskubidea defenditzen duelako eta besteak ez, nazionalista deitu ala ez. Ikuspegi honetatik, EAJk argi dauka punturik ahulena pertsonak dauden egoera dela eta, preso politikoak direla. Preso politikoak nahiz eta oso argi eduki bere ideiak eta bizi duenarekin konprometitua egonda ere, espetxeko presioa jasaten du. Horregatik behartzeko errazena dateke, eta EAJk apustu handia egin du alde horretatik, espetxeetan sartuz. Abokatu batekin egin du, oraingoz izenik emango ez dudan arren, gizarte laguntzaileekin, familartekoekin eta alderdiko kideekin ere egin izan du. Bere helburua ahalik eta krisi handiena sortzea litzateke. Presoen artean aukerarik ez dagoeneko ideia zabaldu nahi du. EAJk, estatuko aparatu eta PSOErekin batera, bere kartak jokatu nahi ditu. Presoak familiatik, abokatuengandik eta lagunengandik guztiz bakartuak daudenean, beraien mezua sartu nahi dute espetxeetan. Beraien mezu hau sartzeko arazoak dituzte, legeak hausten dituzte, ezingo luketelako inolako gestiorik egin preso bakoitzak aukeratu duen abokatuaren baimenik gabe.
A. Zer paper jokatzen duzue abokatuek estrategia honetan?
K.L. Gure lana egin ez dezagun saiatzen ari dira. Gu espetxeetara sartzen bagara, beraien estrategia osoa hankaz gora jartzen da. Beraien mezu guztiak kontrastatu daitezke eta egoera honetan gu aurretik kendu behar gaituzte. Beraien jokoa ongi ez doala ikusten dutenean abokatuen atxiloketaren muntaia osoa egiten dute, komunikabideekin oso ongi antolaturiko estrategia batean. EAJri ez zaizkio presoak, bere famiartekoak edo lagunak batere axola, nahi duen bakarra da ahal dituen preso gehienak ENAMen aurkako palanka bezala erabiltzea. Prozesu honetan haragi gisa presoak, abokatuak eta erdian jartzen den edozein erabiltzeko prest daude. Abokatua eta bere defendituaren arteko elkarrizketak grabatu ahal izateko babes politikoa eta beste babes motak bilatu dituztelako. Zer dela eta joan ziren hainbat pertsona Entzutegi Nazionalera grabaketak kaleratu baino egun batzuk lehenago, Estatuko fiskal nagusia kasu? Beharbada horrelako jokaerei baiezkoa emateko. Babes juridiko zabala lortzeko.
Zer gertatzen da urtarrilaren 12tik, ustez elkarrizketa grabatu zuten eguna, 29ra. Batetik, manipulatu dituztela eta bestetik, babes politiko eta informatiboa bilatu dute, oinarrizko eskubide bat ez errespetatzea babestuko duen egitura lortzeko. Estatuaren aparatu guztien erabilera honek degradazio izugarria dakar.
A. Zenbait preso kalean egon daitezkeela ere adierazi du Atutxak.
K.L. Presoren bat errekurtsoren bat aurkeztuz gero kalean legokeela adieraztea zentzugabekeria da. Epaile batek pertsona bat espetxean edukiko balu abokatuaren errekurtsoaren zain dagoelako, epaile honek egoera horren erantzukizun penala izango luke. Hau da Atutxa esaten ari dena.
A. Grabaketa Txemi Gorostizaren aurkako froga gisa erabiliz, luzaro eduki ahal dezakete espetxean?
K.L. Grabaketa hauetatik ez da erantzukizun penala dagoenik ikusten. Nik gai bati buruz nahi dudan iritzia eman dezaket delitu bat egin gabe. Printzipio juridiko zahar batek dionez, pentsamenduak ez du deliturik egiten. Hala ere Txemi luzaz egon daiteke preso, bere aurka ezer egon ez arren, egoeraren bahitu bat delako.
A. Presoek jasan behar duten egoera oso gogorra da. Uste duzu azken aldian presoak apur bat lur jota daudela?
K.L. Ez dut uste presoak lur jota daudenik, baina egia da nolabaiteko desgastea badagoela. Zenbait pertsona urte luzez daude espetxean eta honek fisiko eta psikikoki nekea suposatzen du eta hau nabari da. Zentzu honetan bi muturretako egoerak eman daitezke. Batetik, bere ideiak mantenduz pertsonalki, fisiko edo psikikoki, lur jota dagoen pertsona. Beste batzuei aldiz, iruditzen zaie urte asko daramatzatela espetxean eta urte hauetan zehar euskal prozesu politikoari oso gutxi eskaini diotela, gehiago eskaini nahiko luketenak. Zentzu honetan bizitza ahal zuten guztia eman gabe joaten ari zaiela ikusten dute. Baina lur jota daudela ez dut ikusten.
A. Nola uste duzu eragin duela presoen artean zenbait preso 3. graduarekin ateratzen ikusteak?
K.L. Kolektiboari orokorrean esatea oso zaila da, presoekin harremanak izateko oztopo handiak baititugu. Presoak, nire ustez, pertsona hauekin etsita zeuden, baina kolektiboan ez dut uste inolako zalantzarik sortu denik. Bere ideiekin ziur daudenak, hala daude, nahiz eta beste batzuek beste gauza bat egin. Egia da, hala ere, etsita daudela denbora luzez ideia batzuk defendatu dituen batek irtenbide indibidual bat hartu duelako. Ez dut beraien aurkako jarrera gogorrik ere ikusi. Militante politiko bezala huts egin dietela sentitzen dute, baina beraien erabakia dela uste dute. Hala ere gai hau ez da presoen artean garrantzitsuenetakoa.
A. Alcala kasuko epaiketa nola joan da?
K.L. Espero genuen bezala. Ez da datu berririk egon. Ez da adierazpen berezirik izan. Beraien aurreko estrategiarekin jarraitu dute: Ynestrillasen errugabetasuna frogatu nahian eta Yolanda Gonzalez, kolaboratzaile baino gehiago Duceren neskalaguna zela esanez. Epaiketa oso luze joan da, guk ahalik eta froga gehien atera nahi izan baititugu. Hala ere, epaiketaren martxa aurrerago jarririko egutegiarekin bat etorri da.
A. Zeintzuk uste duzu izango direla epaiketa honetatik aterako diren zigorrak?
K.L. Nola joan den ikusirik, harrigarria litzateke zigorrak akusazioak eskaturikoak ez izatea. Bai fiskalaren aldetik, baita Fernando Salasen familiaren aldetik eta Iñaki Esnaola eta Elena Bartolomeren akusazioek eskatzen zuten zigorren ia parekoa zen.
A. Zeintzuk dira epaia emateko orduan egon daitezken zalantzazko puntuak?
K.L. Talde armatu bateko kide bezala zigortuko ote dituzten ikusteke dago. Nik uste dut atera diren datuak ikusirik, logikoena honegatik ere kondenatzea litzatekeela.
Bigarren zalantza Ynestrillas zigortzea edo ez litzateke, baina alde honetatik ez dut beldur handirik, uste dut argi geratu dela berak ere parte hartu zuela. Guztiak zigortzen ez badituzte eskandalua litzateke.
Beste gai bat atentatuaren helburuena da. Gure ustez hiru ziren atentatuaren helburuak. Garzon epaileak egindako ekintzen berregitean argi azaltzen da helburuak hiru zirela. Fiskalak ez du hiru helburuen tesia mantentzen, honek zenbait konklusiotara eramango lukeelako. Tesi hau onartuta ikusten da tiro egin zutenak bazekitela argi asko zeini egiten zioten tiro. Esnaola helburuetako bat zergatik zen argi dago, politikoki oso pertsona ezaguna baita, abokatua eta abar. Helburua Idigoras izatearen zergatia ere argi dago, oso pertsona ezaguna baita HBn. Baina atentatua Josu Muguruzaren aurka balitz, baieztapen honen ondorio politikoak oso garrantzitsuak lirateke. HB barnean eta Estatuko aparatuetan ere ezaguna zen, baina publikoki ez zen oso ezaguna. Ondorioz, bi pertsonen bapateko ekintzaren teorio desagertu egiten da eta beste inplikazio mota batzuk azaltzen dira.
Beste azkeneko puntu bat Estatuaren ardura zibila litzateke. Fiskalak eta Estatuaren abokatua aurka azaldu dira, baina guk hainbat datu eman ditugu. Erabili ziren pistolak polizia baten bidez lortu ziren, erabili ziren balak fabrika batek Estatuari saldu zizkion eta Alcala hotelean zeuden pertsonen informazioa ere polizia baten bidez jaso duela azaldu zuen epaiketan Ducek.
A. Atentatuaren trama noizbait argituko dela adierazi duzue, noizko uste duzu izango dela?
K.L. Epaiketan Alcala hotelean gertaturikoaren zati bat besterik ez da ikusi, ez da guztia ikusi, ez gertatutakoaren aldetik, ezta parte hartu zutenen aldetik ere. Gu aspalditik ari gara ikertzen eta datu ugari lortu ditugu. Hala ere, datu hauek ardura zuzena duten pertsonen aurkako frogak ez dizkigute ematen. Ondorioz, ikertzen jarraituko dugu. Argi dugu ETA eta gobernuaren arteko harremanetan oztopoak jartzea zuela helburu, bi aldeei abisu bat emanez. Abisu hau estatuko botere faktiko batzuk eta estatuko aparatu batzuen bidez eman zen. Hau horrela izan bazen, erabakia zeinek eta zergatik hartu zuen jakin arte ez gara geldituko. Guk argi dugu norbaitek hitz egingo duela edo datu interesgarriren bat topatuko dugula, baina noiz ez dakigu, ez dugu presarik.
A. Zer berri azaldu dute epaiketan deklaratu eta Alcala hoteleko atentatuan lekuko izan ziren bi atzerritarrek?
K.L. Pertsona hauetako bat Ertzaintza, Polizia Nazionala eta Goardia Zibilari entzuteko aparailuak saltzen dizkion enpresa batean ari zen lanean eta bestea espioitza elektroniko arloan oso famatua den enpresa batean egiten du lan. Guk arlo honetatik asko ikertu dugu, baina epaiketan zer ikusi duten galdegiten diegunean ezer ez dutela ikusi diote. Guk beraiek han egoteko arrazoiari buruzko galderak egiten ditugunean, epaimahaiak honi buruzko galderarik ezin dela egin adierazten digu. Honen bidez jakin dugu pertsona hauen atzean zerbait arraroa badagoela, baina epaiketak ez digu ezer argitu.
A. Zer datu berri eskaini dizue epaiketa honek?
K.L. Ez digu datu berririk eskaini. Pentsatzen genuena baieztatzeko balio izan du. Alde batetik, pertsona gehiago ere badaudela atentatuan sartuta, eta bestetik, pertsona hauen atxilotzeak ikerketak gelditzeko bidea eman zuela baieztatu digu.
Aitziber Yarza
8-11

GaiezPolitikaEuskal HerrPresoakEpaiketak
PertsonaiazLANDA8
EgileezYARZA1Politika

Azkenak
Astelehenean hasiko dira Zaharraz Harro! jaiak Gasteizko Alde Zaharrean

Astelehenetik igandera askotariko 106 jarduera antolatu dituzte auzoko bizilagun eta eragileek, parte hartzea, auzo harrotasuna eta autogestioa ardatz. Aurten Poliziak bortizki hustu berri duen Korda espazioa izango dute gogoan. Hamazazpigarren edizioa da aurtengoa.


Gasteizko lorezainak hiru hilabete greba mugagabean
“Egoera oso zaila da une honetan, baina langileek borrokari eutsiko diote”

Ostegunean hiru hilabete beteko dira Gasteizko lorezainak greba mugagabea hasi zutenetik aho batez, ELA, LAB eta ESK sindikatuek deituta. Gasteizko parke, igerileku eta berdeguneak belarrak eta sasiak janda ikusteak oso ikusgarri egin du greba, baina iragan astean... [+]


Sergio Ayucar (BSH): “Prozesuari eustea oso gogorra izaten ari da; mediku-bajak bikoiztu egin dira”

Eskirozko BSH lantokia ixteko asmoa plazaratu zutenetik lan taldearen mediku-bajak bikoiztu baino gehiago egin direla salatu dute gaur: "Abenduan prozesua hasi zenean lan taldearen %4 zegoEn bajan, orain %13 baino gehiago dago", adierazi du Sergio Ayucar BSHko langile... [+]


Kanpaina bukaerako ariketa

Hau idazten ari naizela, kanpaina bukatzear dugu. Datorren astelehenean jetzaldi batera pasako gara. Horrek esan nahi du hiru egunetik behin egingo dugula gazta, eta gaztek izango dituztela bospasei kilo. Uztailaren bigarren astean edo utzi egingo diogu gazta egiteari.


2025-06-23 | Irati Diez Virto
Askari izena duen haragijale txikia

Duela egun batzuk Zeraingo mendietan nenbilela, gorpu bat topatu nuen bidearen erdian. Lehen aldia zen halakorik ikusten nuela, eta kosta zitzaidan identifikatzea. Bere tamaina txikia ikusita, kume bat izan behar zuela pentsatu nuen; baina oker nenbilen. Munduko ugaztun... [+]


2025-06-23 | Jakoba Errekondo
Arrosa basatiaren izen saltsa

Loratu da. Kostata baina loratu da, bai, arkakaratsa (Rosa spp.). Lore arin, mehe, hegalari itxurakoa da, arrosa bat da eta lorea ere arrosakara eta zuriaren arteko kolorea du. Urtero loratzen da lurrin fina zabalduz. Lore horiek destilatu egiten dira, ia erabat kosmetikan eta... [+]


2025-06-23 | Garazi Zabaleta
Azpigorri
Bertako ahuntz arrazaren txorizoak

David de Blasek abiatutako proiektua da Azpigorri Ahuntz Txorizoak, eta izenak argi uzten duenez, azpigorri arrazako ahuntzekin ari da lanean. “Urteetan industrian aritu nintzen lanean, baina pandemia garaian artzain eskolara joan nintzen, eta ikasketak amaitutakoan... [+]


NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Eguneraketa berriak daude