«Jendea zaletzeko moduko liburuak behar ditugu, klabe errazekoak»


2021eko uztailaren 19an
Jose Mari Velez de Mendizabal idazleari elkarrizketa
«Yehuda», Jose Mari Velez de Mendizabalen azken lana kalean
«Jendea zaletzeko moduko liburuak behar ditugu, klabe errazekoak»
Arma salmentaren inguruan kokatu du Jose Mari Velez de Mendizabalek bere azken liburua. Mundu osoan barrena, aireportu batetik bestera garamatza. "Yehuda" da giltzarria. Zehaztapen gehiagoren bila jo dugu berarengana eta hainbat konturen inguruan mintzatu zaigu.
ARGIA. Aspaldi hasi zinen idazten.
JOSE MARI VELEZ DE MENDIZABAL. Lehenengo artikulu a 1974ean idatzi nuen, "Zeruko Argia"n, Donostiako zezen plazari buruz, umorezko klabean. Lehenengo liburua geroago etorriko zen, 1979an.
A. Nola hasi zinen azken liburu honekin?
J.M.V. Etxeko ordenagailua estreinatzean egin nuen lehenengo orria. Arkatzetik ordenagailura saltoa emateko lagundu zidan. Pretentsio handirik gabe, horrela hasi nintzen. Nik uste, kalean, autobusean... tarte libreetan irakurtzeko moduko liburua dela.
A. Lanbidez asko bidaiatu beharrak lagunduko zizun liburuko hainbat pasarte idazteto garaian.
J.M.V. Liburuan zehar islatzen ditudan hainbat esperientzia aireportuetan jaso ditut, eta gehienak bizi izandakoak dira. Esate baterako, Lyonen gainean egiten dudan deskribapena nahiko zehatza da. Bezero garrantzitsuak dauzkat mundu osoan zehar eta liburuan asko agertzen dira.
A. Idaztean ondo pasatzen duzula esan daiteke orduan.
J.M.V. Egunero ordu asko ematen ditut lantokiko bulegoan sartuta, eta etxera iristen naizenean nolabaiteko ihesbidea da idaztea. Esne txarra lumaren bidez botatzen dut. Lasaigarria da burua beste zerbaitetan jartzea.
A. Momentu honetan ba al duzu esku artean beste lanik?
J.M.V. Oraingoz lan honi jarraipenik egiteko asmorik ez daukat, atsegina izan da, besterik gabe. Beste zerbait badaukat ordenagailuan sartuta, baina kontakizun laburrak dira, askoz patxada handiagoz irakurri beharrekoak.
A. Darabilkizun kontatzeko moduari buruz, zeri ematen diozu garrantzirik handiena?
J.M.V. Bizitasuna, eta gertaerak bat bestearen atzetik ematea izan da egin dudan ahaleginik handiena. Normalean askoz astunago idatzi izan ohi dut eta oraingoan hori izan da gehien zaindu dudana. Arin idazten saiatu naiz.
A. Eleberri beltzak ba al du aparteko garrantzirik?
J.M.V. Normalean egiten diren lanak intimistagoa k dira. Beharra dago euskal literaturan gauza arinak eta errazagoak egiteko. Jendeari, eta gazteei batez ere, kontakizun irakurgarria k eskaini behar zaizkio. Klabe errazeko liburuak behar ditugu, jendea zaletzeko modukoak. Gauza errazak irakurtzeko joera bultzatu behar da, gazteen artean batez ere. Beste liburu batzuek, berriz, beldurra ematen didate. Gehiegizko zailtasuna duten liburuak, susmoa dut, aitzakia bilaka daitezke irakurle berrientzat euskaraz ez irakurtzeko. Gehiegizko zailtasun hori kontraproduzentea izan daiteke. Hizkuntza eta tematika aldetik zailtasuna neurtzea beharrezkoa dela uste dut. Momentu honetan jendea zaletzeko moduko liburuak behar direla uste dut.
A. Zer aurkitzen diozu idazteari?
J.M.V. Plazerra, zalantzarik gabe. Nire bizitza profesionaleko estuasunetik aldegiteko aukera ematen dit. Gauzak poliki egitea gustatzen zait. Duintasunez lan egitea funtsezkoa da.
A. Orain dela urte batzuetako euskal literaturarekiko zer aldutu da?
J.M.V. Argi batzuk distira bereziz ari direla ikusten da, eta hori pozgarria da. Noraezean galduta ez gabiltzan seinalea dela uste dut. Lehen gureak zertarako balio ote zuen galdezka ibiltzen ginen, gaur egun hori gaindituta dago. Dagoeneko, balizko irakurleek baldintzatzen dute literatura, eta ez produzitzeko ahalmenak. Ia denetik egitea tokatu zaigunoi ere espezializazio batera jotzeko garaia iritsi dela esango nuke. Eta aldi berean, jende gazteari aukera berriak bilatu behar zaizkie, eta asko lagundu. Idazle berriak falta dira, agian betikoek leku hori betetzen dutelako. Bide berriak jorratu behar dira, eta gazteentzako argitaletxeak eta argitalpen berrietarako bideak urratu. Gaurko zabalkundea lehengo idazleengan oinarritua dagoela ematen du, eta eskema berriak bideratu behar dira.
A. Gerora begira zar hartu behar luke kontuan euskal literaturak?
J.M.V. Kantitatetik kalitatera pasatu beharra daukagula uste dut. Eta horretarako azpiegiturak behar dira. Berehalako irtenbidea eman behar zaio jende berriari lanak argitaratzeko. Argitaletxeetatik sortu beharko luke mugimendu berriak, behar izanez gero instituzioek lagunduta.
Patxi Sarriegi
42-43


GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakVELEZ DE1
PertsonaiazVELEZ DE1
EgileezSARRIEGI1Kultura


Azkenak
Itzali sistema, piztu alternatibak

Energia eta telekomunikazio burujabe eta iraunkorraren aldeko manifestu kolektiboa.


2025-05-21 | ARGIA
Migratzaileak beste herrialdeetara deportatzeko baldintzak malgutu nahi ditu Bruselak

Europako Batzordeak beste urrats bat eman nahi du migrazioaren kontrako politikak gogortzeko bidean: deportaturiko migratzaileek ez lukete zertan harreman zuzenik izan behar hirugarren herrialde "seguruak" deiturikoekin, hara kanporatuak izateko.


Baionako gizon bat epaitzen ari da Paueko Auzitegia, zortzi adin txikiko bortxatzea leporatuta

Salatu dute 69 urteko gizonak hogei urtean egin zituela erasoak. Donostian bi gizon atxilotu dituzte, adingabe bat bortxatzea leporatuta; beste bi gizon ere ikertzen ari dira, talde bortxaketako parte izan daitezkeelakoan. Salaketa jarri duen adingabea Gipuzkoako gizarte... [+]


Foruzaingoak familia bat etxegabetu du Antsoainen, eta hori galaraztera joan direnen aurka oldartu da

10:00etan etxegabetzea gauzatzeko agindua zuen Poliziak, baina lehenago bertaratu dira sei patruila emakumearen etxera eta inguruko kale guztiak moztu dituzte. Haritu Elkarlaguntzako Sareak eginiko deiari erantzunez, dozenaka lagun elkartu dira etxearen aurrean etxegabetzea... [+]


Gorka Ovejero, AHTren kontrako plataforma: “Zundaketen lana sabotajeen bidez oztopatzen ari omen dira, baina salaketarik ez da egin”

Abiadura Handiko Trenaren kontrako plataformak astelehenean jakinarazi zuen Espainiako Gobernua eta Nafarroakoa egiten ari diren zundaketa kanpainak ez duela etenik. Izurdiagan eta Otsobin herri mugimenduak lortu zuen geldiaraztea legezkoak ez ziren eta baimenik gabe abiatu... [+]


Erresuma Batuak bertan behera utzi ditu Israelekin zuen akordio komertzial berrirako negoziazioak

Europako Batasunak ere Israelekin dituen akordio komertzialak “berrikustea” erabaki du, 27 estatutik 17k aldeko botoa eman eta gero. Dagoeneko 53.000 hildakotik gora eragin ditu Netanyahuren gobernuak.


Enkarterrin zentral eoliko bat egiteko proiektua atzera bota du Jaurlaritzak, ingurumen kalte larriak eragingo lituzkeelako

Bizkaian, Artzentales eta Sopuerta artean Euskal Haizie enpresak eraiki asmo zuen zortzi aerosorgailuko zentral eolikoaren proiektua atzera bota du Eusko Jaurlaritzako Industria Sailak, faunan, landaredian eta ondarean eragingo lituzkeen kalteengatik. Enkarterriko herritarrak... [+]


2025-05-21 | Nicolas Goñi
Banku handiek klima aldaketan inbertitzen dute, baina ez da konponbidea sustatzeko

Berria izateari utzi dio: beroketa globalak bi graduak gaindituko ditu, eta gainditze horrek ondorio oso garestiak ditu. Klimaren gaia tabu bilakatzen ari den testuinguru berri  honetan, banketxe handiek ez dute horri buruz komunikatzen, baina arazoaz ongi jabetu dira eta... [+]


Miren Amurizaren ‘Pleibak’, 111 Akademiako irabazle

Unai Elorriagaren Francesco Pasqualeren bosgarren arima liburua izan da lehiako bigarren finalista.


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Jule Goikoetxea: “Euskal Herrian ere Trumpek eta Mileik gorroto duten guztia da woke”

Mundu mailan abiadura handian garatuz doan ideologia eta mugimendua dugu antiwokismoarena. Boterera arribatzeko eskuin muturreko agintariek duten arma berria da, eta berdin-berdin zabaltzen ari da herriko karriketan, unibertsitateetako korridoreetan zein telebista platoetan. Eta... [+]


Antiwokismoa: eskuin muturraren maskara berria
Zapalduen hitza zokoratzeko asmakizuna

Wokismoari begiratu beharrean antiwokismoari so jarri gara. Antiwokistek sorturiko multzoa delako wokismoa, eta antiwokismorik ez balego ez legokeelako wokismorik. Multzo eklektiko horri begiratu, eta laster ohartzen gara eskuin muturrak hastio duen guzia barnebiltzen duela:... [+]


2025-05-21 | Iñaki Murua
Aldia itzalaz erditu zenekoa

Ustekabean edo... urte hasiera honetan bi mila milioitik gorako irabaziak izan omen ditu Iberdrolak, baina ez omen dago txapliguak, altxafuegoak, etxaferuak... edo dena delakoak zeruetara botatzeko egoeran, izan ere, iaz aldi berean baino %27 gutxiago irabazi omen du. Atalen... [+]


Nazioaren pendulua, han eta hemen

Politikan, gizartean eragiteko nahiaren eta identitate zeinuetan sakontzearen arteko tentsioa ekidinezina da. Zabaltzearen eta norberaren ezaugarriak indartzearen arteko hartu-emana politikaren adierazle baita. Bi arloak lortu nahi izaten dira, eta elkarren artean elikatzen... [+]


2025-05-21 | Nekane Txapartegi
Borrokak lotu nahian

Bisita, bizipen eta hausnarketa egunak izan ditut maiatzekoak. Hor nabil, intersekzionalitatea nola gauzatu, borrokak lotu nahian, bertsolarien moduan puntu guztiak esan nahian, potorik egin gabe...

Lan egiten dudan LoRa irrati komunitariotik, Maiatzaren 1erako... [+]


2025-05-21 | Castillo Suárez
Bihotzeko pitzadurak

Oliver Laxe-k esan zidan behin enpatiari eustea dela zuzenena bizitza honetan. Zauritutako jendeak hunkitzen duela, eta jakin-min handia sorrarazten diola; eta hori dela, hain zuzen ere, gehien gustatzen zaion gauzetako bat: bere buruari galdetzea zergatik hunkitu duen horri... [+]


Eguneraketa berriak daude