"Tontakeriak esaten ditut baina janaren gaia asko zaintzen dut"


1992ko azaroaren 01ean
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
KARLOS ARGUINANO
"Tontakeriak esaten ditut baina janaren gaia asko zaintzen dut"
Azken urteotan izarra bihurtu zaigu, aurkezle-izar horietakoa; baina hala eta guztiz ere, CAF enpresa utzi zuen 17 urteko mutilaren ilusioak mantentzen ditu. Lehen sukaldari arrakastatsua zen, Euskal Herri osoan ezaguna, gaur egun Estatu espainiarreko etxekoandre eta gizonen sukaldeetako protagonista bihurtu zaigu. Eltze guztietako burduntzalia dugu.
ARGIA. Constucciones Auxiliares de Ferrocarril (CAF) enpresa utzi eta sulkaldaritzan hasi zinen. Aldaketa handia izan zen?
K. ARGUIÑANO. 17 urterekin egiten dira halako gauzak, erraza da. Txapista nintzen eta sukaldaritza asko gustatzen zitzaidan txikitatik 8-10 urterekin sukaldean aritzen nintzen gauzak prestatzen. Zarautzen ostalaritza eskola zabaldu zutela irakurri nuenean izena eman nuen. Oso une ona izan zen. Beasainen ikasteko balio ez zuten 17 urteko mutilak lanera abiatzen ziren, baina pertsona bakoitzari dagokion lana, gustoko duena zein den pentsatu gabe. Inork ezer esan gabe sukaldaritza eskolan hasi nintzen. Pozik nago horretaz.
A. Garai batean ez zen oso arrunta izango gizonezkoek sukaldaritza ikastea.
K.A. Horiek bost axola neri, emakume ileapaintzailea izatea ere gustoko izango nuke. Sekula ez dut horrelako lotsarik izan. Oso gogorra iruditzen zait egunero lan egiteko korrika ibiltzea, gosaldu eta lanera, bazkaldu eta lanera... Beasainen, inguruan oso jende jatorra nuen baina 3.000 geunden lantegian eta ni hutsaren hurrengoa nintzen eta hori gauza gogorra da.
Ostalaritza eskolan sartu baino lehen ibili nintzen Jose Castilloren Emakume Ezkongaien ikastaroetan, Acción Catolica-k antolatzen zituenetan. Izan ere, 60 emakumeen artean mutil bakarra nintzen. Horrek eman behar zidan lotsa handiagoa, baina ez zidan ematen.
A. Norengandik jaso duzu zaletasun hori?
K.A. Gure etxean oso pobreak ginen eta beste etxe gehienetan bezala, babarrunak, lentejak, porrupatatak... jaten genituen. Hori izan da nere etxeko janaria eta bestela, pobreen xerra, Simca 1.200 bezala, bostentzat eta nerbioduna. Bizimodu hori izan dut. Igandeetan, familia osoa baserrira igotzen ginen bazkaltzera, senideak agurtzera ere bai, baina batez ere bazkaltzera.
Horregatik ikasi nituen sukaldeko trikimailuak, amari tranpak egiten. Anaia bakoitzak arrautza bakarra zuen afaltzeko eta ama alboko gelan josten egoten zenez engainatzen nuen bi arrautz batera apurtzen, edo tortila egiteko isilik ibiltzen nintzen bi arrautza irabiatzeak zarata desberdina ateratzen duelako.
A. Zenbat sukadetan ibili zara laguntzaile?
.A. Batzuetan bai. Ostaliaritza eskola utzi nuenean Zarauzko Euromar hotelean lehenengo eta gero Londres hotelean jantokiko laguntzailea izan nintzen... eta beste urtebete Maria Cristinan plater hotzen lagunizaile modura, entsaladak egiten. Han ikasi nuen kabiarra jaten, Maria Cristinan ezkontza ponpoxoak egiten zirenean hiru katilu txiki betetzen nitueneko koilarakada bat jaten nuen. Horregatik, kabiarra ez zaiola gustatzen norbaiti entzuten diodanean, kabiar ona zer den ez dakielako erantzuten diot. Ona zoratzeko modukoa da.
Handik Zarauzko Golfera joan nintzen baina sukaldari bezala, eta bertan 8 urte eman nituen. Gero nere jatetxea zabaldu nuen eta honez gero 14 urte bete ditut, beraz, guztira 26 urte dira mantala jarri nuenetik.
A. Jubilatzeko asmorik bai?
K.A. Ez daukat asmorik, gogoa akaso bai. Esaten dute lanean 25 urte eman eta gero ez duzula berdin ematen. Dagoeneko emanak ditut eta ez dakit zer gertatuko den hemendik aurrera. Ezin naiz erretiratu, seme-alaba gehiegi eta 'zulo' asko ditut. Horiek aurrera ateraz gero, akaso ezer ez egiteko gogoa sartuko zait.
A. Etxeko sukaldean ere, gustora ibiltzen zara?
K.A. Zaila da, gauza asko egiten dituzunean, gustoko dituzunekin behar bezala gozatzea. Astegunetan handik hona ibiltzen naiz eta gero asteburua, beste guztiek jai hartzen dutenean, lanean jarraitu behar dut, normalean baino lan gehiago dut. Kezkatuta nago ez dudalako jai egunik. Gainera, orain bapatean etorri da dena, eta espero dut hemendik sei hilabetera gauzak normaltzea, nere kabuz itzultzea. Neurria hartuko diot.
A. Zein da Karlos Argiñanoren arrakastaren sekretua?
K.A. Ni beti izan naiz txintxarri xamarra. Bestetik, ez naiz inorekin ezkontzen, nere kasa ibiltzen naiz eta horrek zerbait esan nahi du. Hau da, gauzak ez dira kasualitatez ateratzen, beti dago zerbait gauza horien atzetik. Nere kasuan urte askotako lana dela uste dut.
Jende asko dabil lanean baina nere lan asko publikoari begira izan da. Nik emanda ditut 400 hitzaldi, erdaraz zein euskaraz, unibertsitean, espetxeetan, edozein tokitan eta beti jo eta ke, 6-8 urtetan, irrati saioak izan ditut... erraz botatzen dut dena. Arzakek esan zidan duela 16 urte "hi, Karlos, egunen batean mikrofono bat muturrean jartzen badiate, ez hadi isildu, bestela beste batek hitz egingo dik eta, hik egin ezak", eta ondo ikasi nuen. Ikasgai laburra eta erraza zen.
Hori da sekretua, lan asko egin, hitzaldi asko, eta aukerak agertzen direnean, zazt! nik eskua sartzen dut, inongo lotsarik gabe. Eta ez zait lotsagarri gelditzea gustatzen, tontakeria asko esaten ditut baina janariaren inguruko gaia asko zaindu eta maite dut. Jendeari gezurrik sekula ez diot esango, gezurra kakazaharra da eta badakizu zenbat gezur botatzen dituen jendeak. Gezurrik ez dut botatzen eta hainbat etxekoandrek ni maitatzea horregatik da, konturatu direlalko ez dudala gezurrik esaten.
A. Zein metodo erabiltzen duzu,."Menu del dia"ko errezetak antolatzeko?
K.A. Patxi Trula, Mikel Bermejo, nere arreba Eva eta laurok astean hirutan biltzen gara eta 10-15 menu desberdin pentsatzen ditugu. 3.500 errezetako zerrenda osatu dugu. Adibidez, berenjena bat hartu eta horrekin 20 errezeta desberdin asmatzen ditugu: egosita, frigitua, labean. Laguntzaile modura... Guzti hori etxekoandreei erakusten diegu, telebistari esker.
Horrek erantzukizun handia ere badakar. Dagoeneko, ez da Euskal Herrian bakarrik, Espainia osoan nere programa ikusten dutenek nik esandakoari jarraitzen diote. Akaso aldatuko ditut jateko moduak... Oso argi dugu, gauzak oso ondo egin behar ditugula, janariaz ari garelako, ez bizikletan ibiltzen.
A. "Menu del día"ren bitartez, euskal sukaldaritzaren saltzaile eta bozeramale bihurtu zara.
K.A. Ni? Beno, oso talde polita gara. Euskal sukaldaritzak hartu duen abiaduraz harro sentitzen naiz. Historiak esango du, eta gu ez gara hemen egongo, baina konturatuko dira hemendik talde berezi bat pasatu zela. Lehen euskal sukaldaritzak izugarrizko arrakasta zuen baina mugimendu honek nazioarteko maila eman dio. Beste komunitate batzuek gure eredua hartu dute eta gure moduan ari dira. Garai hartan hemen dauzkagun pintore, idazle, artista mugimenduez ohartu ginen eta sukaldariak martxan jarri ginen. Emaitzak izugarriak izan dira.
Nere sukaldetik 200 neska-mutil pasatu dira eta une honetan denak ari dira lanean. Nere etxetik bezala Ramon Roteta, Pedro Subijana, Arzak eta beste askoren etxetik pasatu dira... Ehundaka euskaldun pasatu dira, sukaldaritza ikasteko eta inork ez digu txanpon bat ere eman. Guk 1.000 sukaldari egin ditugu azken 15 urteetan, euskal sukaldaritza munduan zehar zabaltzen duten sukaldariak eta hori oso gauza polita da. Guk jatetxeak egin genituen, ez eskolak. Eskolak egitea beste batzuen esku dago baina beste gauza batzuk egiten dituzte.
A. Zer pentsatzen duzu ostaleritza eskolez?
K.A. Bazela garaia. Oso haserre ibili naiz urtetan ez zutelako tajuzko eskolarik martxan jartzen. Ez ditut eskola masifikatuak nahi, orain dauden bezala. Herri bakoitzak polikiroldegi bat du eta 3 ostalaritza eskola daude Euskadi osoan. Zer egin behar dugu? Bakoitzak ahal duen bezala ikasi eta gero besteei ahotik janaria sartu, nutrizioa, bitaminak, proteinak... zer diren inork erakutsi gabe? Hori astakeria da. Eta bitartean neska mutilak kalean daude, sukaldaritza eskoletara sartzeko ez dagoelako aukerarik. Ia nork antolatzen duen guzti hau, ez da nere lana, nik nere lana betetzen dut, baina beste batzuek ez dute eurena betetzen.
A. Baina ateratzen direnak, nola ikusten dituzu?
K.A. Esperientzia behar dute. Lankide hau sendagileen antzekoa da. Astakeria da sukaldaritza eskolati k atera eta Valentziara joan sukalde burutzat, Espainian sukaldari euskaldunak nahi dituztelako. Ez badaude ondo prestatuta edo praktikak ez badituzte ondo eginak, lotsagarri geratuko dira, eta ez da haien errua, antolaketa faltaren errua da.
A. Euskal Sukaldaritza berria da ala zaharraren garapena?
K-A-Ez da berria. Ohiturak aldatu egin dira, janari inguruan ere gauza asko gertatzen dira. Gaur egun sukaldean grasarik gabeko gauzak egiten dira eta hori ez da light, hori sukaldaritza da.
A. Euskal sukaldaritzari egiten zaion beste kritika bat kanpoko produktuen erabilera da, hau da, euskal produktuak, bertako lehengaia ez duzuela erabiltzen.
K.A. Baserritarraren alde nago. Eman ditudan hitzaldi guztietan beti esaten dut azokara joan behar garela, denok, astean bi aldiz gutxienez. Akaso, produktu hauek 15-20 pezeta garestiago izango dira baina hemengo baserritarra zaindu behar dugu betiko zaporeak mantentzeko.
A.Bena den., euskaI sukaldaritza 'berri' hori ez da oso herrikoia, behintzat jatetxeen prezioen aldetik. Bestalde, telebistak gauzak masifikatzeko ahalmena du.
K.A. Telebistatik eskaintzen ditudan errezetak ez dira goi-mailako euskal sukaldaritzakoak, eguneroko menuak dira. Egia da, gureak luxuzko jatetxeak direla eta oso argi dugu gure etxeak ez direla ez egunero, ez astero etortzeko modukoak. Baina urtean bi aldiz etorrita, seguraski kultura zabaldukLo duzu.
A. Nola sentitzen zara telebista izar, publizitate izar, sukaldari izar bat izanda?
K.A. Azken batean, Karlos Arguiñano naiz. Ni ez naiz aldatuko. Karlos Argiñano euskaldun txintxarri bat da, ez nau inork geldituko. Ibili, ikusi, ikasi eta komunikatu besterik ez dut nahi, euskal sukaldaritzari indarra emateko. Hala ere, ez dut nere burua salduko, alokatu agian, baina saldu inoiz ez.
A. Inaki Aseginolazarekin zer moduz?
K.A. Hura kapataza bezalakoa da. Ni ez naiz oso langilea eta hark lanean jartzen nau, laguna da baina lana ematen dit beti.

NORTASUN AGIRIA
Beasainen jaio zen 1948an
Ikasle txarra zen eta txapista bezala oso gazte hasi zen lanean
Sei seme-alaba ditu «eta nere modukoak, oso ikasle txarrak dira»
Gaur egun, hartzen duen atseden bakarra igande arratsaldeak dira
«Menú del día» hasi zenetik 250 000 karta jaso ditu eta denei erantzun
TVEn agertzen hasi denetik batez beste egunero elkarrizketa bat ematen du
Duela gutxi, Espainiaio Gastronomia Epaimahaiaren sari berezia jaso du, «Menú del día»n egiten duen lanagatik

Myriam Gartzia Argazkiak: Leire Arzuaga
34-38


GaiezGizarteaIharduerakSukaldaritz
PertsonaiazARGIÑANO1
EgileezGARTZIA3Gizartea


Azkenak
11 urteko mutil bat hil da, igandean Bilboko igerileku batean bero kolpea jasan eta gero

Bilboko Errekalde auzoko igerileku batean gertatu zen ezbeharra. Larrialdi zerbitzuek erreanimazio lanak egin zizkioten adin txikikoari, eta Gurutzetako ospitalera eraman zuten; hiru egunetara hil egin da.


Ostiraleko bileran Putinek su-etena onartu ezean, Trumpek dio “ondorio larriak” izango direla Errusiarentzat

Ostiralean Alaskan izango duten bileraren bezperan heldu da mehatxua. Friedrich Merz Alemaniako kantzillerrak deituta, gailur birtual bat egin dute asteazkenean Zelenskik, Trumpek eta Europako hainbat agintarik. Ukrainako presidenteak adierazi du Trumpen eta Putinen arteko... [+]


50 maliar inguru ari dira kale egoeran bizitzen Gasteizen asilo eskaera ebazten duten bitartean

Ostegunean eman dituzte asilo eskaera tramitatzeko lehen txandak: bederatzik lortu dute, irailerako. Eusko Jaurlaritzak ebazpena arintzea, eta migiratzaileak ostatzeko zentroetara mugitzea eskatu dio Espainiako Gobernuari.


Alberto Alonso (Gogora): “Txiki eta Otaegi ez dira erreferente; indarkeria, beldurra eta terrorea erabili zuten”

Aurten Txiki eta Otaegi fusilatu zituztela 50 urteko beteko direnean, Alonsok adierazi du ETAko bi kideek ez zutela nahi Franco osteko gizarte demokratiko bat: "Diktaduraren aurka borrokatzen ziren, baina diktadurak erabilitako tresna berberekin".


Jai eredua neurodibergentziatik aztertzen

Bilboko Aste Nagusia pertsona autistentzat irisgarriagoa izateko zenbait gako dakartzate Oihan Iriarte Eletxigerrak eta Iker Boveda Martinek, euren esperientziatik.


Ostiraletik aurrera berriz debekatuko dituzte nekazaritza jarduerak Nafarroan

Tenperatura igoera dago aurreikusita datozen egunetarako, eta, sute arriskuak ekiditeko, ostegun iluntzeko 20:00etatik aurrera debekatuta egongo da uzta lanak egitea. Aurretiaz ere neurriak hartuta zituen gobernuak, baina Zarrakazteluko sutea kontrolpean izanda, neurriak malgutu... [+]


Auzo ibilbideak
Atzoko eta gaurko borrokak gogoan

Ezagutu dezakezu Euskal Herria gure txoko eder eta famatuenak bisitatuta, Instagramerako edo postal baterako argazkiak aterata zure buruari, kostaldeko paisaietan edo monumentu bisitatuenetan irri eginez. Baina ez duzu Euskal Herria guztiz ezagutuko. Horretarako, hobe zenuke... [+]


Ipar Euskal Herriko 158 herritan ur murrizketak ezarriko dituzte, alerta egoeraren ondorioz

Ostiraletik aurrera ur murrizketak ezarriko dituzte Euskal Hirigune Elkargoak barne hartzen dituen eta alerta egoeran dauden 158 herritan, eta metereologia zerbitzuek abisu horia ezarri dute trumoien arriskuagatik. Hego Euskal Herrian, berriz, leku ugaritako termometroek 40... [+]


Jaurlaritzak Bailen Energia enpresari Oionen bi parke fotovoltaiko eraikitzeko baimena eman dio

Bakoitzak 1.680 eguzki panel izango ditu, eta megawatt bateko potentzia. Enpresak hiru urteko epea izango du Muga eta Val izeneko instalazio fotovoltaikoak eraikitzeko. 


Delitugile migratzaileak zuzenean deportatzea proposatuko du Erresuma Batuko Gobernuak

Erresuma Batuko gobernuak proposatu du delituak dituzten migratzaileak berehalakotasunez deportatzea, ekainean onartutako legearen bide beretik. Lege horrek baimentzen du sententzien %30 beteta dutenak deportatzea; igandeko proposamenarekin ez dute zigorrik bete beharko... [+]


7 urteko ume bizkaitar bat hil da Errioxako kanpin batean, zehaztu gabeko arrazoiengatik

7 urteko umea oporretan zegoen Fuenmayorren (Errioxa). Logroñoko San Pedro ospitaletik Nafarroako ospitalera eraman zuten eta bertan hil zen. 


Israelek gutxienez ehun palestinar hil ditu azken bi egunetan, eta Gaza hiriaren aurkako erasoak gogortzen ari da

Astelehenetik asteazkenera bitarte eginiko aire erasoetan gutxienez ehun palestinar hil ditu Israelek, horietatik gehienak Gaza hirian, hura osorik okupatzeko asmotan. Gazako Osasun Ministerioaren arabera, 2023ko urriaren 7az geroztik 227 lagun hil dira elikagai eskasiagatik... [+]


Txikik eta Otaegik Zarauzko Udalaren aitortza behar dutela aldarrikatu du Sortuk

Txiki eta Otaegiren fusilamenduen 50. urteurrenaren harira jarritako olana kendu du Zarauzko Udalak. Sortuk salatu du udalak, EAJ eta PSE-EEk osatuta, "zaborra izango balitz bezala" tratatu zuela olana. Zenbait herritarrek berreskuratu eta Azken Portuko plazan ireki dute.


Piano bikaina, Biarritzen

Zer: Biarritz Piano Festival. Amaierako errezitaldia. Benjamin Grosvenor, pianoa. 

Egitaraua: Schumann eta Moussorgskyren lanak

Lekua: Biarritzeko ‘Espace Bellevue’.

Data: abuztuaren 8a.

-------------------------

Biarritz Piano Festival... [+]


2025-08-13 | Nagore Legarreta
Ibaiak begirada itzuli zigunekoa

Munduko hainbat txoko zeharkartzen dituzten ibaiek, bizirik dauden heinean, euren begirada propioa dute mundua bera ikusteko. Gizakiaren garapenaren testigu isilak dira: hirigintza, gerra, kutsadura, uholdeak... dituzte ikusmiran, baita euren bazterretan etengabe ernetzen diren... [+]


Eguneraketa berriak daude