Xabier Mendiguren: «Sufrierazten Didana Atera Zait Ipuin Bilduman»


1992ko martxoaren 22an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Xabier Mendiguren idazleari elkarrizketa
«Hamalau», Kontakizun Bortitz Eta Sentimentalak Laster Kalean
Xabier Mendiguren: «Sufrierazten Didana Atera Zait Ipuin Bilduman»
Xabier Mendiguren Elizegik «Hamalau» ipuin bilduma kaleratzekotan da Elkar argitaletxean. Gazte beasaindarrak helduentzako beste liburu bat du, dagoeneko Susak berrargitaratu duena. Haur liburu eta antzerki lan franko ere badu idatzia.
ARGIA. Orain ane helduentzako liburu bakarra duzu argitaratuta. Liburu berri hau kaleratzeko prozesua azal ezazu.
X. MENDIGUREN. Ipuin hanek 1988-89an idatziak dira, baina ez nituen argitaratu ez nekielako oso ziur aurrerapausorik edo ezer berririk egin ote nuen. Iaz «Sei ipui amodiozko» agortzear zegoela eta berrargitaratu beharko zela esan zidatenean, pentsatzen hasi eta ipuin hauek bildu nituen. Zenbait laguni eman nizkion zer egin beharko nukeen galdetuz. Nahiko onak zirela eta argitaratzeko esan zidaten. Gehienak publikatuak dira. "Hemen" egunkarian eta "Txistu & Danbolin" aldizkarian ipuin laburrak eta «Hegats», «Plazara» eta "Susan", luzeak. Horietako zenbait inoiz publikatu gabeak dira eta inoiz liburu batean argitaratuko ote ziren ere kezka handiak nituen. Beharbada desegoki xamarrak, bortitzegiak direlako, baina azkenean nire aholkulariek animatu nindutelako plazaratu ditut. Lagun horiek merezi dutenez, bere izenak ipatuko ditut: Aingeru Epalza, Xabier Montoia etaJoxerra Beloki (ez kazetari ezaguna, baizik eta gazte donostiarra).
A. Nola egituratu dituzu hamalau ipuin hauek?
X.M. Liburuak bi zati ditu. Ez nekien nola antolatu. Konturatu nintzen batetik zazpi kontakizun labur itxuroso xamar gelditzen zitzaizkidala eta gero beste zazpi luzeagoak. Horrelaxe egituratu nuen, hasieran laburrak eta ondoren luzeak. Formalki hasierakoak oso lotuta daudela esan daiteke? kontatzeko modu berbera daukate, koherentzia badute. Oso denbora gutxian, segidan idatzita daude. Horregatik dute hainbesteko antza. Luzeak berriz, garai diferentetakoak dira eta independienteki sortuak. Badaude bi ("Ni naiz hura", eta "Binaka, gereziak bezala") exotikoak direnak, nolabaiteko ekialde urrun batean kokatuak. Besteen artean berriz, badira hirikoak eta badira baserri girokoak. Liburu honetako bizkar hezurra hiru ipuin luzeenak dira: "Larrutik", "Oporretako koadernoa" eta "Fetitxe".
A. Horiek izan al dira lan handiena eman dizutenak?
X.M. Ahalegin formal handiena horiexek eskatu didate. «Larrutik» euskal western bat da, deskribapenak eta gauza horiek saiatu naiz lantzen. "Oporretako koadernoa" estilo indirektoarekin jokatzeko ariketa da neurri batean, lehen pertsona urrun batekin egindako idazketa saio bat eta "Fetitxe" barren-barreneko erraietatik ateratako zerbait izan da. Ez du esan nahi derrigor gehiena eskatzen didatenek emaitz onena eman dutenik. Batzutan gauzak oso argi ikusten dituzunean azkar eta ondo ateratzen dira. Asko kostatzen bazaizu beharbada esan nahi du badaudela hor barne kontraesan batzuk eta ipuinak horiengatik ez duela funtzionatzen.
A. Zu bezalako gizon lasai batek gai oso gogorrak aukeratu ditu liburu honetarako.
X.M. Ez dakit, eskizofrenia ere aipatu dute. Lasaia naiz eta ipuin hauek bortitzak, zoroak dira. Baina ez da prozesu razionala izan. Psikologia klinikoa iruditzen zait literatur kritikoak izan dezakeen aberraziorik itsusiena dela. Saiakerarekin ez da parekatu behar. Ez nuen ezer esan nahi, burura etorri zaizkidan istorioak landu eta narratibazko emaitza batzuk izan ditu.
A. Hemengo giroak (politikoa, baserrikoa...) azaltzen saiatu zara.
X.M. Sortze prozesua nahiko inkontzientea da, edo subkontzientea. Amodioa gai eternoa da literaturan. Herri honen borroka eta horren inguruak ere ateratzen dira. Ez naiz joan horren bila, berez sufrierazten didana atera zait. Ideia politiko jakin batekin lanen bat idazten saiatu izandu naiz inoiz, baina ez zait atera. Idatzi ditut zenbait folio baina ez naute konbentzitu. Barruko kezken ispilua da liburua. Pertsonaren burua bakarra da, amodioa eta gerra gai eterno bezala lotuta doaz ipuinetan, lotuta doaz pertsonen grinekin, irrikiekin, bizinahi eta egonezinekin. Sentimenduak dira azken finean.
A. Nola ezkontzen idazle lana eta editoriala?
X.M. Egia esan nire lanean zer den afizio, zer ofizio eta zer bizio dana nahasita dago. Euskal Herrian editore-idazle-kritiko izate hau ez dago oso bereizita ere eta ez dut uste hori berez txarra denik. Behin Andu Lertxundik komentatzen zidan gure lana oso txarra dela norberak idazteko. Ez dakit nik txarra edo ona den, baina ez dut uste onena denik.
A. Argitaldari batean idazlanak hautatzen aritzen zara. Zure eskuetatik pasa diren idazleetatik zein aukeratuko zenuke?
X.M. Nahiago nuke sona handirik gabeko idazleak aipatu. Ahalegin handiagoa egin dut Aingeru Epalza (bere liburuak ez du oihartzun handirik izan zaila delako), Josu Unzueta durangarra eta aurki aterako den Arantxa Iturbe kazetari tolosarra (idazle polita eta publikatzera ausartzen ez zena) bezalakoak kaleratzen.
Joxemi Saizar
42-43

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaNarratiba
GaiezKulturaLiteraturaIdazleakMENDIGUREN3
PertsonaiazMENDIGUREN3
EgileezSAIZAR2Kultura

Azkenak
NATOren eta Trumpen irizpideen aurka, Espainiaren aurrekontu militarra %5era igotzeari uko egin dio Sánchezek

Oraindik ez dago garbi noiz arte eutsiko dion bere erabakiari Pedro Sánchez Espainiako Gobernuko lehendakariak, baina korapilo handi samarra sortzen ari da NATOren barruan, honek aurrekontu militarra %5era igotzea arbuiatu ondoren.


Elkarte frankistak debekatuko dituen legea onartu du Espainiako Kongresuak

Espainiako Gobernua osatzen duten PSOEren eta Sumar alderdien arteko koalizioak aurkeztutako lege proposamena onartu dute Kongresuan ostegun goizean, frankismoaren apologia egiten duen edozein erakunde debekatuko edo legez kanpo utziko lukeena


Beste familia bat etxegabetu dute Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kalean

Ostiral goizaldean emakume bat eta bere semea etxegabetu dituzte Iruñeko Alde Zaharreko Jarauta kaleko 82. zenbakian. Espainiako Poliziaren laguntzarekin, epaitegiko segizio judiziala etxebizitzan sartu eta eta bizilagunak kanporatu dituzte.


2100. urtean herritarren %60 urak har ditzakeen eremuan biziko dira Eusko Jaurlaritzaren azterketaren arabera

Bero boladak ohikoagoak eta luzeagoak dira, azken bi mendeetan 20 zentimetrotan igo da itsas maila eta EAEko bataz besteko tenperatura 0,3 ºC igo da hamarkada bakoitzean.


Donostiako Gladys Eneako paumei emandako tratu txarrak salatu ditu Eguzki taldeak

Eguzki elkarte ekologistak salatu du Donostiako parkean gertatutakoa. Parkean bizi diren hainbat paumari lumak erauzi dizkiote, odoletan utzita. Beraz, erasoa izan dela ondorioztatu dute eta ez dela hegaztien lumaberritze prozesu naturala izan. Eguzki


Hamabost migratzaile bizi ziren kanpaleku bat hustu du Getxoko Udalak

Algortako Larrañazubi inguruan dago kanpalekua, eta Getxoko Udaltzainek hori husteari ekin diote ostegun goizean. Alkateak adierazi du han bizi ziren pertsonen "segurtasuna" bermatzeko eta "ingurune natural hori zaintzeko" desegin dutela. Getxoko EH Bilduren... [+]


Zizurren ikasleak komun eta aldageletan grabatzen zituen irakasleak 180 urteko zigorra jaso dezake

Zizur Nagusiko institutu batean 41 pertsona grabatu zituen eta haietako 30 bere ikasleak ziren. Argazki batzuk sare sozialak erabilita lortzen zituen eta adimen artifizialarekin aldaketak egiten zituen.


Jaurlaritzak babestu du Jerusalemgo kolonoentzat CAF egiten ari den tranbia

Beasaingo enpresaren akzioen %3ren jabe da Eusko Jaurlaritza, eta adierazi du CAFek nazioarteko legedia errespetatzen duela. BDZ Euskal Herriak gogorarazi dio gobernuak derrigortuta daudela okupazioa bultzatzen duten proiektuen aurka egitera.


Irungo ‘auzokide patruilen’ atzean, islamofobia, xenofobia eta erailketarako deiak

Maiatzaren 5ean “Lo Vimos en Irun” WhatsApp taldea sortu zenetik, 700 lagun baina gehiago bildu dira larunbatetan patruilak antolatzen dituen taldera. “Segurtasuna bermatzeko” eta “delituak prebenitzeko” aitzakien gibelean, gorrotoaren haztegi... [+]


2025-06-20 | Gedar
Basauriko Sidenorrek 1.207 tona altzairu bidali dizkio arma-ekoizle sionista bati

Egoitza nagusia Basaurin duen enpresak IMI Systemi egin dio bidalketa. Armagintzan bakarrik aritzen da Israelgo Estatuko konpainia hori.


Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


Osasungintzak guztiz publikoa izan behar duela exijitu du OPA Plataforma Herrikoiak

Jose Ignacio Martinez Ortegak, OPA Herri Plataformako bozeramaileak, salatu du  Eusko Jaurlaritzak “azkar” itxi nahi duela osasun mahaiko eztabaida.


Eguneraketa berriak daude