«Geroaren alde egin behar da apostu, nahiz ordain soziala handia izan»

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Fernando Buesa, Eusko Jaurlaritzako lehendakari ordea eta Hezkuntza sailburua:
«Geroaren alde egin behar da apostu, nahiz ordain soziala handia izan»
Fernando Buesa prentsako protagonistetariko bat izan da Eusko Jaurlaritzako agintean sozialistak jarri zirenetik EAJ eta EErekin batera. Ikastolen eta euskararen inguruan egindako adierazpenek polemika biztu dute orain dela gutxi. Gai hauei buruz eta PSOEren estrategiaz galde egin diogu, elkar hizketarako beta handirik eman ez bazigun ere.
ARGIA. Nola aurtitu duzu Hezkuntza Kontseilaritza?
FERNANDO BUESA. Sail honek beti izan ditu izaugarrizko arazoak. Ni heldu nintzenean tentsio handiak zeuden. Sektore honetako lan komenioak sinatzeke zeuden. Beraz, lehendabiziko zeregina bake laborala lortzea izan da guretzat. Zorionez, arazo hauek piskanaka konpontzen ari gara. Arazo horietako batzuk, nere aurrekoek hartutako posizioen ondorioak ziren, jarrera asko formalki paperean ere jarri gabeak ziren. Guk irtenbidea aurkitu diegu bai aurrekontu aldetik eta bai sektorearekiko konpromezu aldetik. Hainbat negoziazio mahai zabalik ditugu.
A. Ikastoletan oraindik kezkatuta dabiltza. Ez al dute agindutakoa beteko ez zaienaren Susmorik?
F.B. Nahiko nuke baten batek argitzea, nik kontseilari gisa agindutako zein konpromezu ez dudan bete. Gobernu kontseiluak erabaki dituen guztiak, espekulazioak izan ez direnak, bete-betean konplitu ditugu. Komatxo arteko konpromezuen ardura, ez dut zertan nere gain hartu beharrik. Erantzukizunak, aginduak horrela egin dituztenei eskatu behar zaizkie, eta ez egin ez dituenari.
A. Hizkuntz perfilak oraindik gehiago apalduko omen dira. Zertan?
F.B. Ez dakit zer esan nahi den zurrumurru horrekin. Badira Eusko Jaurlaritzaren menpe dauden hainbat kolektibo berezi. Horiek beste modu bateko tratamendua behar dute, baina alde horretatik ez dago inongo erabakirik oraindik, nahiz eta ideiak badiren. Akordioa ez du dena den, gobernuak bakarrik egingo. Sindikatuak eta irakasleak kontuan hartu behar dira. Datozen hilabeteetan konponduko dugu.
A. Behin esan zenuen euskaduntzearena ez zela Eusko Jaurlaritzaren arazoa.
F.B. Nik ez dut sekula horrelakorik esan. Ea nere iritzia nola azaltzen dudan... Gobernuak edo botere publikoek, euskararen erabilera pertsonala posible izateko, bitartekoak jarri behar dituzte. Euskararen Normalizaziorako legearen agindua da hori. Gobernuaren zeregina bitartekoak jartzea da. Erabaki pertsonaletan zerikusirik ez du izan behar. Herritarrari ez dio mugarik jarri behar gobernuak. Eskubideak errespetatu behar dizkio. Hark, nahi duen hizkuntzan mintzatzea erabaki behar du. Gobernuak bitartekoak jarri besterik ez dizkio egin behar euskara erabili nahi duenari. Eta nahiarena nabarmendu nahi dut, nahi izanez gero, gaztelera erabili bait daiteke.
Hizkuntz politika hizkuntza baten ordezkatze prozesua bultzatzeko sortzen bada, eta herritarrak hizkuntza aukeratzeko erabakietan parte hartu behar badu, orduan diot nik gobernua behar ez duen lekuan sartu dela.
A. Baina Joseba Arregi hasarretu egin zen orduan. Zer moduzko harremanak dituzue?
F.B. Ez dut uste eragozpenik dagoenik gure artean. Dena den, gobernuko kideekin eztabaidarik ez sortzeko ohitura dut. Iritzia ematea gauza bat da eta pertsonalizatzea beste bat. Beraz, erreferentzia pertsonalik ez.
Nere ustez iritzi desberdinak izatea zilegi da gai honi dagokionez. Ez zait egokia iruditzen errealitatearen aurrean begiak itxi eta itsutzea. Gaur egun arazo sozial larria dagoela aitortu behar da. Horrelakoetan hizkuntza errefusatzeko joera eta kontrako sentimenduak sortzen dira. Nere ustez, legezkoa da kasu hauetan arazoa mahai gainean jartzea.
A. Aipatu izan da PSOEk Kultura Sailak daraman politita kritikatu duela...
F.B. Kasu konkretuei buruz mintza gaitezen, eta ez politika orokorrari buruz. Guggenheim museoa kritikatu izan dugu. Gure ustez museoak interesa izan lezake, baina batzuetan prozedura txarrek ideia onak zapuzten dituzte, Guggenheim museoa kasu. Dirudienez, egin nahi den museoa handiegia izango litzateke. Bestalde, kontratua sinatu den moduan euskal agintea ez dute ezertarako kontuan hartu. Erabaki guztiak amerikarren eskuetan uzten dira planteamenduaren arabera. Horrelako inbertsio bat hautatuz gero beste alternatiba kulturalak albo batera utzi behar dira.
A. ETBren inguruan ere ere eztabaida biztu da. PSOEk katea bakarra eta bera elebiduna nahi duela esan izan da. Horrela al da?
F.B. Oraindik ez dugu ezer erabaki. Guk planteatzen duguna zera da: lortu den ikusle maila alde batetik, eta beste alde batetik ETBn islatzen den kultur proiektua kontuan izanik, merezi al du horrenbeste diru inbertitzea? Telebista garestia da ETB. 10 mila milioi pezeta gastatzen da urtean, entzulego elektorala eskasa da, eta bigarren kateak ez du gauza berezirik eskaintzen. Hori aztertu beharra dago. Nik nere aldetik ez dut posizionamendu itxirik.
A. Jose Maria Gorordok elkar hizketa batean zioenez, AHV desmantelatuko balitz, Euskal Herria hondoratuko litzateke.
F.B. Begi bistakoa da arazoa larria dela. Baina bere tamainan. Nere ustez, horrela izanda ere, planteatzen diren alternatibak ez dira traumatikoak. Lanpostuak galduko dira, baina bere gauza onak ere baditu. Siderurgia integralak Euskal Herrian iraun dezan ahalegin guztiak egiten ari dira, eta horrek teknologia berriei helduko zaiela esan nahi du. Geroaren alde egin behar da apostu, nahiz eta ordain soziala handia izan.
A. Alderdiak kexu dira transferentziarik ez delako.
F.B. Ez dakit. Aspaldiko kontua da hori. Eztabaida ez da berria. Nere ustez gai horrek itxaron beharko luke mahai gainean daudenak konpondu arte.
Garbiñe Ubeda
8-9

GaiezPolitikaEuskal HerrErakundeakJaurlaritza
GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakAlderdiakPSE
PertsonaiazBUESA1
EgileezUBEDA1Politika

Azkenak
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Eguneraketa berriak daude