«Gure etxean lau ardi...»


1991ko otsailaren 17an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Jean Louis Gracy-i elkarrizketa
«Gure etxean lau ardi...»
Jean Louis Gracy Iparraldeko «College des producteurs», Artzainen sindikaten buru eta Pabeko Laborantza Ganbarako Lehendakari-ordea da, baina batipat FDSEA Estatu frantses mailako laborari eta artzainen sindikatako Euskal Herriko ordezkaria.
ARGIA. Euskal Herriko arazoak Estatu mailakoak direla uste duzu?
J. L.GRACY. Bai, neurri handi batean. Horregatik aspalditik produkzione aniztun bat eskatzen dugu. Orain dela bost urte "Monsieur Mouton" (Jaun Aker) bat izendatua izan zen Parisen ardien hazkuntzaren bilana egiteko. Hona etorri zen eta harriturik galditu zen hemen 100 ardirekin bizi daitekeela ikasita, beste departamendutan 500 ardi bederen behar zituztelarik –horregatik erababiak hartzen direnean leku bakoítzeko berezitasunak ez dira kontutan hartzen, eta are guttiago orain, erabakiak Europa mailan hartzen direnean.
Hori beti azpimarratu nahi izan dugu: hemen lan egiteko beste era bat genuela. Hemen jendea dinamikoa da, beste lekuetan baino askoz ere gogo handiagoarekin ari da. Hemen gazteak plantatzen dira oraindik, herrian bizitzeko gogoa nabarmena da, arbasoek utzitakoa mantendu nahi da.
A. Laster jende askok hartuto du erretreta Iparraldean...
J.L.G. Heldu diren 10 urteetan jende askok utziko du bere lan tresna eta baserri asko desagertuko dira Kostalde honetan laborantzarako baliatuak ziren lurrak promotoreen presioengatik desagertu egingo dira, laborari batek ezingo du lur puska bat erosi bere ondasuna handitzeko, golfak eta abarrek jadanik leku asko hartu dute.
Onartu behar ote da laborari gazteak jar daitezen eremu ttikietan? Produkzionean, ardi edo behi esneari buruz, kotekin-eta, krisia dago Hortaz, hiru edo lau hektareetako ondasunetan errealista ote da laborari bat planta dadin? Erantzukizun politiko bat hartu beharko da maila horretan edo laguntzak eskatu.
A. Ba ote da laborantza mantentzeko benetazko gogo politikorik?
J.L.G. Bai, departamendu mailan badago–Paben ere hemengo arazo guztiak planteatzen ditugu eta laboraria mantendu dadin egina da dena. Larria gertatzen dena da produktoen prezioak ez ditugula aldatzen ahal Bruxellen erabakitzen bada kotak %3 edo 4tik jaustea eta esnearen prezioa %l0ean jaustea, nora goaz? Ez bada Europatik edo Estatu frantsesetik erabaki horiei erantzuteko laguntzarik etortzen, ezingo zaio laborantzari atxiki.
A. Zein posibilitateak dituzue?
J.L.G. Produktu batzuk hobetuz gero etorkizun handiagoa dute. Hemengo ardi esnea ere oso gutti ezaguna da Estatuan, hor posibilitateak badira.
A. SAFER delakoak orain arte laguntza inportantea ematen zuen laborariei lurra erosteko.
J.L.G. Orain laborariak herri handien ondoan dauden lurrak ezin ditu erosi, prezioak gehiegi igo dira jadanik. Kostaldea saldua da, kanporatuak ziren laborariak defendatu ditugu baina promotoreek ahalmen sobera handiak dituzte. Diruaren kontra joatea oso zaila da
A. Zein izanen dira gerora Iparraldeko laborantzaren arazorik larrienak?
J.L.G. Lehenik laborariak nola bizi arazi. Izan dadin artoan, esnean, hazkuntzan, dena neurtzen eta kontrolatzen da, baina hala ere posibilitate batzuk gelditzen dira Leku batzutan baratza lanak egin ditzakete baina egia da euskalduna artzaina dela, eta ohiturak aldatzea zaila da. Alta kostaldean eta Donostia eta Bilbo inguruan galde inportanteak dira, baratza aldetik. Zaila da baina kalitateari begiratuz aterabide batzuk badira, genetika ere kontutan hartuz... Baina egoera zaila da eta honen adierazlea da gazteek oraindik gurasoek utzitako baserria utzi egiten dutela.
A. Zein da FDSFAren egoera, azken hauteskundeak eta gero?
J.L.G. Hauteskunde horietan galtze inportantea izan genuen eta geroztik ohartu ginen euskaldunen artean elkartzeko beharra bazela, eta sindikatako kide bakoitzari ardura bat emateko, prentsarekin harremanetan egoteko kasu. 8.000 gara Euskal Herrian baina, anitz jende galdu dugu. Jende formatu anitz ELBra pasatu da, baina gazteak badira gaur egun prest gurekin lan egiteko.
A. Baduzue Hegoaldeko sindikatekin harremanik?
J. L.G. Bai EHNErekin izan ditugu, Durangora joan gara. Hona ere etorri dira hango laborari batzuk eta EHNEtik kanpo beste sindikata bat antolatzeko laguntza eskatu digute.
A. PNVko partaide zarenez, pentsatzen duzu alderdi honek leku berezi bat hartu beharbo luteela hemen, ekonomia mailan adibidez?
J.L.G. Pentsatzen dut ekonomia mailan hemengo politikoek dutela zer eginik inportanteena. Garai batean Errekarte, Donapauleko hautetsiak adibidez "Lur Berri" sortzeko erabakia hartu zuen –aldiz orain hautetsiak ez dira mugitzen, alta horiek dituzte diru laguntzak desblokatzen.
Bestalde Hegoaldean gobernu berri osatua da baina niri dagoen zatiketa onartzea kosta egiten zait. Baina bertan erabakiak hartzen ahal dituzte eta horrek ahalmen inportanteak ematen ditu, hemen ez duguna.
Ixabel Etxeberria
Hemengo laborariak Estatuko beste anitz tokitakoak baino gogo handiagoz ari direla uste du Gracyk.
30-31


GaiezEkonomiaLehen sektoAbeltzantza
GaiezEkonomiaSindikalginSindikatuaFDSEA
PertsonaiazGRACY1
EgileezETXEBERRI14Ekonomia

Azkenak
Arabako Mahastiak sor-markari behin betiko itxi dio bidea Espainiako Auzitegi Gorenak

EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak ezetza eman zion ABRA Arabako Errioxako Upategien Elkarteak bultzatutako sor-markari. Elkarteak helegitea jarri zion ebazpenari, eta orain Espainiako Auzitegi Gorenak ezetza berretsi du.
 


Beskoitzen ikastola eraikitzeko lursaila eskuratu du Seaskak

Ikastola 2013an sortu zuten eta ondoko urtean jarri zuten prefabrikatu bat herriko etxearen lursail batean bertatik bideratzeko ikaskuntza. 2022an eraikin sendo bat eraikitzeko proiektua aurkeztu zuten, baina herriko kontseiluak ez zuen horrelakorik onartu. Gatazka gogorra egon... [+]


2025-06-19 | Sustatu
AA batek zenbat eta gehiago “arrazoitu”, orduan eta okerrago

Applen lan egiten duen ikertzaile talde batek adimen artifizialaren (AA) esparrurako egindako ikerketa baten emaitza argitaratu dute. Izenburu esanguratsua du: The Illusion of Thinking. Euskaraz, bere izenburu luzean, honela: Pentsatzearen ilusioa: arrazoitzeko ereduen... [+]


Desokupacyl enpresa Donostian dagoela ohartarazi dute

Desokupacyl desokupazio taldeak bideo bat argitaratu zuen atzo sare sozialetan, Luis Nuñez Mané burua eta beste hiru kide Donostian zeudela esanez. Bideoa, Kontxan grabatuta dago, eta “okupatutako” etxeak erostera bultzatzen du bertan Manék:... [+]


Ekialde Erdia
Mundua begira, Israelek eta Iranek elkarri erasotzen jarraitzen dute

Joan den ostiralean Israelek Iran eraso zuenetik, bi herrialdeek bata bestea erasotzen jarraitzen dute. Ali Khamenei Iraneko liderra hilko dutela diote Israeleko agintariek, AEBen parte hartze zuzena eskatzen dute, baina AEBetako lehendakari Donald Trumpek ez du oraindik erabaki... [+]


Langileen eskubideek okerrera jo dute azken hamarkadan, bereziki Europan eta Ameriketan

Nazioarteko Sindikatuen Konfederazioak (ITUC) urtero argitaratzen duen txostenak langileen eta sindikatuen egoera globala gero eta okerragoa dela adierazi du.
 


2025-06-19 | Axier Lopez
Banco Santanderrek armagintzan eta genozidioan duen parte-hartzea salatzeko ekintza egin dute Azpeitian

Azpeitiko Elkar-ekin taldeak protesta ekintza egin du asteazken gauean. 1.000 kilo obra-hondakin utzi dituzte bankuko sarreran, hildakoak irudikatzeko panpinak jarri eta porlanez zikindu dute egoitza.


Iruñeko eta Gasteizko gertakarien gaineko erantzukizuna aitor dezala eskatu diote Espainiako Gobernuari

78ko Sanferminak Gogoan plataformak eta Gasteizko Martxoak 3ko ekimenak bat egin dute espainiar estatuak gertakari latz horietan bere erantzukizuna onartu eta biktimen aitortza ofiziala egin dezan. 'Estatua Erantzule!' izena darama kanpainak.


Prostituzioa debekatzeko lege proposamena aurkeztuko du Espainiako Berdintasun ministroak irailean

Birritan saiatu da PSOE legea aurrera ateratzen. "Berriro ekingo diogu, beharra bertute bihurtu behar dela uste baitut. Benetan, unea dela uste dut", adierazi du Ana Redondo Berdintasun ministroak.


BVE talde parapolizialak gutxienez 40 lagun hil zituen 1975 eta 1983 artean, Iñaki Egañaren arabera

Iñaki Egaña historialak Impunes (Txalaparta, 2025) liburuan dio frankismoak talde parapolizialetara jo zuela errepresioa "itxurak mantenduta" ezartzen jarraitzeko, eta beren kideen "inpunitatea" azpimarratu du. Duela 50 urte sortua, bederatzi... [+]


Teresa Zavaleta 
“Euskararen bidez Euskal Herriko egoera politikoa ulertu nuen”

Argentinarra da, baina sustraiek errotzen dute. Euskararekin maiteminduta dago, 25 urterekin ikasten hasi zenetik. Arbasoetako batzuk Euskal Herrikoak zituen, Soraluzekoak eta Azagrakoak, eta bizpahiru urterekin hasi zen Arrecifeseko Euskal Etxera joaten; arbasoa sortzaileetako... [+]


PSNko idazkariorde Ramón Alzórrizen dimisioak ustelkeria eta krisi politikoa Euskal Herrian kokatu ditu

María Chivite Nafarroako Presidentearen "konfiantza galdu" duela eta, Ramón Alzórrizek PSNko idazkariorde nagusi eta Nafarroako Parlamentuko bozeramaile izateari utziko dio. Bere bikotekidea Servinabar enpresan lanean aritu zela publiko egin ostean eman du... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Eguneraketa berriak daude