"Inperialismo ekonomiko eta abertzaletasun berekoiaren beldur naiz"
Urriaren 3an Ekialdeko Alemania mapatik ezabatua izango da. Data historikorako hilabete t'terdi falta zelarik, Gregor Gysi, komunista erreformatuaren buruarekin sozialsimoaren etorkizunaz eta Alemaniaren bateratzeaz ondorengo elkar hizketa esklusiboa lortu dugu. Wooster Teerofe, abuztuak 19.
"NIE wieder Sozialismus" ("sozialismoa inoiz ez berriro) zioen martxoko hauteskundeetan garaile ateratako kristaudemokraten esloganak, gerra ondoren hedatutako "nie wieder Faschismus"a gogoraziz. Ez dira ez garai onak komunistentzat. "Sozialismo erreala" bizi izan duen jende askok komunismoa eta estalinismoa parekatzen ditu eta orain arte jasandako egoera gainditzeko bide bakarra eredu kapitalistan dakusa. Ekialdeko erregimen komunisten porrot ekonomikoak eta askatasun ezak orbain sakona utzi dute. Ekialdeko Alemanian komunista erreformatuei leporatu diete iraganaldiko akatsen zama guzia.
Ekialdeko Konstituzioak, bere lehen artiku luan, Alderdi Komunista (SED) Estatuko indar gidaria zela zioen. 1989ko abenduaren lean zati hau ezabatua izan zen. Ordurako Kohl-ek Alemaniaren bateratzeko bere egitaraua aurkeztu zuen. Egoera honetan, 40 urtez boterea bere eskuetan izan zuen SEDen suntsipena gertu ikusten zenean, Gregor Gysi Alderdiko lehendakari hautatua izan zen. 1990eko otsailean SEDek izena aldatu zuen; ordu ezkero Sozialismo Demokratikoaren Alderdia (PDS) deitzen da. PDSk martxoko hauteskundeetan botoen %16a eskuratu ondoren, Ekialdeko Alemaniako hirugarren indar politikoa da, kristaudemokrata eta sozialdemokraten atzetik. Bere agindupean duen Alderdiaren berritzeari buruz galdetzen diogu Gysiri.
G.GYSI. Gure artean estalinistaren bat egongo denik ez nuke ukatuko. Baina, zer egin dezakegu? Alderditik bota ez behintzat. Ezin gara estalinismoaren aurka metodo estalinistekin borrokatu.
Nahiz eta gaur egun PDSko buru diren erreformistak Honecker-en garaian SEDen guztiz bazterturik egon, gehiengoak mesfidantzaz begiratzen ditu. «Eta non zeunden zu Rudolf Bahro epaitu zutenean?», galdetu zioten Gysiri joan den uztailean Mendebaldeko Alemanian. Bahrok, «sozialismo erreal»arekiko bere jarrera kritikoa zela eta, Ekialdeko Alemaniatik ihes egin behar izan zuen. Galderak Gysi eta Honeckeren arteko kidetasuna salatu nahi zuen, baina Gysik susmo hanek xahutu ahal izan zituen: «Alboan eserita, bere abokatua bait nintzen». Ez zioen gezurrik; disidente ugari defendatu ditu eta «Nenes Forum»en legeztapena lortzen gogoz salatu zen. Talde honen inguruan eta Eliza ebangelistaren babesean bildutako intelektualak izan ziren hain zuzen ere joan den udazkenean Honeckeren aurkako mugimenduaren astintzaileak.
g.GYSI. Matxinada demokratikoa deituko nuke. Altxatze honek hasieran lorpen demokratikoak zekartzea; azkenean ordea Ekialdeko Alemaniaren suntsitzaile bilakatu da. Eta honek ihaz kalera bota zirenen eskaerekin ez du zer ikusirik. Mugimendu haren bilakaera ikusiaz, ia egokiago litzateke kontrairaultzaz hitzegitea.
G. GYSI. Hasieran bateratzearen aurka aldarrikatu ginen, baina errealitatea onartzera behartuak gaude. Hala ere, Alemaniaren batasuna ezin dugu formulazio bezala onetsi. Orain gure ardura bateratzea zein erizpide jarraituz ematen den da, ea zein baloretan oinarrituko den eraikitzen ari den Alemania. Alemania demokratikoak beste herriekin solidaritate harremanak, nazioarteko bakea eta integrazio europarra bultzatuko balitu, ongietorria izango litzateke. Baina Europako jaun eta jabe izatea nahi.lukeen Alemania bat arriskutsuegia izango litzateke. Honelako Alemania eraikitzen ari ote garen beldur naiz. Ez nau batasunak berak kezkatzen, batasunak ekar dezakeen inperialismo ekonomikoaren eta abertzaletasun berekoiaren oldarrak baizik.
Horrexen beldur dirudi Berlingo gobernuak eta ez arrazoirik gabe. Hasierako euforia kea bezala xahutu da eta arazoak arras areagotu: dagoeneko 1,2 milioi langabetu daude –urtea amaitzerako bi milioi izango dira, diru batasunaz gero bizitza heren batez igo da, industria lur jota dago eta, dendetan mendebaldeko produktuak saltzen diren bitartean, bertako nekazariei uzta usteltzen zaie. Jendea pil-pilean dago eta tentsioa gobernura iritsi da. Sozialdemokratek koalizio gobernua uztean, kristaudemokratek gehiengoa galdu dute. De Maiziere-ren gobernua erren gelditu da eta Parlamentuak ikuskizun penagarria eskaintzen du. Ekialdeko Alemania inork nahi ez duen kirikinoa da. Erantzukizunak Bonnera agudo bidali nahian, Parlamentuak bateratzea urriaren 3rako finkatu du. Anexioa Mendebaldeko Alemaniako Oinarrizko Legearen 23. artikuluaren bitartez egingo da; Bateratze Akordioa amaitu baino lehen deklaratzean, Ekialdeko Alemania babesgebran utzi dute.
Urriaren 15ean Ekialdeko bost "landar"etan hauteskundeak ospatuko dira eta abenduaren 2an Alemania osoan. Abenduko hauteskundeetan bi Alemanietako alderdi politikoak bateratuak aurkeztuko dira: kristaudemokratak Helmut Kohlen gidaritzapean eta sozialdemokratak Oskar Lafontaine buru dutela. Ekialdeko Berdeak eta «Bündois 90» («Neues Forum» eta ezkerreko zenbait talde biltzen dituen koalizioa) mendebaldeko Berdeekin aurkeztuko dira. PDS berriz mendebaldeko independienteez osaturiko «Linke List»arekin doa.
Ihazko azaroan Muroa erori zenean, bateratzea hain agudo burutuko zenik inork ez zezakeen pentsa. Agintariak Ekialdeko Alemaniak urriaren 7an bere 41. urteurrena bete ez zedin gogotik saiatu dira. Parlamentuak anexioa onartu zuenean, Gysik ezin izan zuen bere nahigabea ezkutatu: «Parlamentuak gure errepublikaren desagertzea erabaki du. Historiaren epaiketa dena den, Ekialdeko Alemania orain arte gure bizia izan da».
Antropologo eta ingeniaria den Yayo Herrerok dioen bezala, datu bat da. Horren jatorria ulertzeko erraza den baieztapen xume batean laburbil daiteke: Lurra agortzen ari da.
Gaia konplexua da. Ikuspegi asko daude, interesak gurutzatzen dira, informazioa desinformazioarekin... [+]
Sasijakintsua, jakineza eta franco txikia: horiexek dira aurrekoan Gotzon Lobera jaunak, Bilboko kale batzuen izenak aldatzeko ekimenaren kariaz, Deia egunkarian zuzendu dizkidan epitetoak. Ez du nire izena aipatu, egia, baina neu izan naizenez urte eta erdi luzeko borrokan... [+]
Euskara badago Bilbon, baina non? Eta zertarako? Nork sortzen du euskarazko kultura, eta nork sostengatzen? Galdera horien aurrean, udalaren azken urteetako erabakiei begira, argiago ikusten da euskara eta kultura bizirik nahi ditugunontzat kezkagarriak diren erabakiak hartu... [+]
Hasieratik argi utzi nahiko nuke ez naizela inolaz ere feminismoan, sexu- eta genero-teorietan ezta LGTBIQ+ komunitatearekin lotutako gaietan aditua. Gizon txuri heterosexual bat naiz, ezkertiarra esan dezagun, bere burua feministatzat hartzen duena (edo feministen aliatua,... [+]
Goizaldeko lehenengo eguzki-izpiekin batera zabaldu ditu ateak Kirikiño Ikastolak. Zapatua da, auzolan eguna. Parte-hartze batzordeko arduradunak irrintzia egin eta lanera bideratu ditu bertaratu diren ehundik gora partaide: “Hemen erronkak denonak dira! Aurrera,... [+]
Amasa-Villabonako EH Bilduk argitaratutako idatziaren harira, hainbat adierazpen egin nahiko genituzke. Lehenik eta behin, argi utzi nahi dugu larrialdi klimatikoari aurre egitearen urgentzia ukaezina dela, eta horregatik, krisi honekiko dugun kezkagatik beragatik jartzen dugula... [+]
Hainbat talde "neonazik" azkenaldian Irunen zabaltzen ari dituzten mezuak salatu dituzte asteazkenean Harrera Sareak eta hainbat kolektibok herrian. Eskuin muturreko "auzo patruilak" antolatzen ari direla salatu dute, eta hauek jendearen jatorriaren arabera... [+]
Euskalgintzaren Kontseiluak deituta, Espainiako Auzitegi Gorenak joan den astean ebatzitako sententzia salatzeko prentsaurreko bateratua egin dute Bilbon. Sententzia "euskal gizartearen eta euskal erakundeen borondate demokratikoaren aurkako eraso zuzena" dela... [+]
Egun EH Bilduren esku dagoen udalak ia milioi bat euro itzuli beharko lioke foru erakundeari, duela hamairu urte, EAJ agintean zenean, diru-laguntza bat ez zelako behar bezala erabili, baizik eta iruzurra egiteko, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak berretsi duenez. Eskaerak erabat... [+]
Eusko Jaurlaritzako Ogasuneko Kontrol Ekonomikoko Bulegoak barne txosten bat egin zuen Ertzaintzak jaso dituen 300 BMWen esleipen kontratuaren hainbat baldintza kritikatzeko. Ezarritako baldintzak zehatzegiak eta murriztaileegiak zirela salatu du ogasunak, eta horrek enpresa... [+]
Bi aste barru hasiko diren hiriko jaietan txosna jartzen utzi ez dietela salatzeko kanpaldia egin nahi zuten Gasteizko GKSk eta Etxebizitza Sindikatu Sozialistak, Andre Maria Zuriaren plazan. 20:30ak aldera, ertzainak oldartu egin dira kanpaldian zeudenen aurka, eta bi... [+]
Milaka pertsonak modu aktiboan parte hartu dute, eta hala jarraitzen dute, XXI. mendeko holokausto telebisatu handienaren aurka protestatzeko, eta pertsona horiei errespetu eta miresmen handiena zor diet. Baina, gizateriaren zoritxarrerako, askoz gehiago dira, egoerarekin... [+]
Jarduera ekonomikoak sinplifikatzeko eta lehiakortasuna indartzeko aitzakiarekin, Europa mailan baita Europar Batasuneko hainbat estatutan ere, klima, ingurunea eta giza osasuna kaltetuko dituzten legeak biderkatzen ari dira 2024tik, askotan interes pribatuen lobbyen eraginpean... [+]
Eusko Jaurlaritzaren Familia, Haur eta Nerabeen V. plana aurkeztu du Nerea Melgosa sailburuak asteazkenean. Hamazazpi "trakzio-neurri berritzaile" jaso ditu planak, baina ez dute zehaztu noiz jarriko diren indarrean.
Beasaingo enpresak 1.695 milioi euroko kontratua lortu du Belgikako SNCB-NMBS tren konpainia publikoarentzat 54.000 plaza dituzten bagoiak egiteko. Baina aurretik, belgikar konpainiak eskatu dio bere jarduerek nazioarteko zuzenbidea eta giza eskubideak errespetatzen dituztela... [+]