"Errefuxituen borroka eta orain mende batzu gurea bait dira"


1990ko irailaren 16an
Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak
Enrique de León, COSOPAVA elkartearen lehendakariari elkarrizketa
Manuel Salazar, COSOPAVA elkartearen buruzagiari elkarrizketa

Manuel Salazar eta Enrique de León (COSOPAVA):
"Errefuxituen borroka eta orain mende batzu gurea bait dira"
Euskal deportatuekin batera, Errepublika Dominikarreko talde politiko eta erakunde demokratiko eta herrikoi zenbitek COSOPAVA (Euskal Herriarekiko Elkartasun Komitea) eratu zuten orain urte bete. Enrique de León OSTren (Langileen Erakunde Sozialista) lehendakaria eta Manuel Salazar COSOPAVAren zuzendaritza batzorkidea eta PCTren (Langileen Alderdi Komunista) buruzagiak mintzo zatzaizkigute.
ARGIA. Deportatuak hona (Errepublita Dominikarrean egin da elkar hizketa) ekartzeak biztanleen artean tentsio eta egonezina sortu zítuela jakin izan dugu. Nola sortu zen eta zerk bultzatu zintuzten komitea antolatzera?
M. SALAZAR. Esan beharreko lehen gauza Herri Dominikarrak betidanik erakutsi izan duela beste herrirekiko elkartasuna. Beraz, deportatuen egoera aurkeztu zitzaigunean erakunde desberdinetatik euskal lagunei gure elkartasuna adierazteko hainbat ekintza antolatzearen beharra.sentitu genuen. Mementu hartan Felipe González-en gobernua estradizioa eskatzen ari zen eta guk mugimenduen bidez eskakizun hau eragoztea genuen helburu nagusi.
Talde eta erakunde politiko zein herrikoi asko elkartu ginen eta arrakasta handiz COSOPAVA osatzea lortu genuen. Orain beste helburu bat zehaztu dugu, hots, Herri Dominikarrak hain ezezagun zuen subiranotasun eta autodeterminazioagatik ENAMk daraman borroka ezagutarazi eta zabaltzea.
E. DE LEON Egia da errefuxiatuen ailegatzeak egoera nahasia sortu zuela hasiera batean. Estatu Espainoleko komunikabideek zabaldu zuten <> irudia nazioaren egunkarietan ere isladatu bait zen. Baina lagun errefuxiatuok Espainiatik independizatzearrenaskatasunaren borrokalari abertzaleak zirela ulertzen hasi zenean, Herri Dominikarrak oroimen historikora jo eta erraz asko errefuxituen borroka eta duela mende batzu guk egindakoa borroka berbera direla ulertu zuen.
Mementu honetan elkartasun iharduerari ekin genion. Asko dira herri honetara jarraituak izateagatik edo hemendik bertatik beraien herrien askatasuna antolatzera iheska etorri direnak. Deneak ongi etorriak izan dira. Joan den mendearen bukaeran Espainiako monarkiaren kontra borrokatzeagatik puertorikoar abertzale asko jaso dugu. Hauetako batzu aipatzeagatik: Eugenio Maria de Ostos (hezitzaile eta Puerto Rico zein Latinoamerikarren borrokalari abertzale ona), Betances (beste abertzale puertorikoar bat), Máximo Gómez eta José Martí Baita abertzale kubatarrei ere elkartasuna eman genien, Bani-koa bait dugu Máximo Gómez herri kubatarraren aitatzat jo dezakeguna. Izan ere, José Martik Monte Cristi-n Máximo Gómezekin topo egin zuen eta elkartze honek Espainiako menpetik KUbako askatasunerako azkeneko etapari bideak ireki zizkion.
Herri Dominikarrak bada, Euskadiko errefuxiatuak Betances, Ostos, José Martí eta Máximo Gómez zeuden baldintza berdinetyan daudela ongi ulertu du.
ARGIA. COSOPAVA sortu zenetik urte bete pasatu da dagoeneko, zer nolako balorazioa egingo zenukete?
M. SALAZAR. Komitearen lana oso positiboa izan da. Alde batetik guk genuen hasierako helburua komiteak egindako ekintzei esker burutzea lortu genuelakoz, prentsaren bidez lan egin ezezik herri sektore nagusiak eta gure nazioaren pertsonalitate demokratikoak mugiarazi ere egin genituen. Errepublikako lehendakariak sinatutako idazki argi bezain zuzena lortu genuen, zeinean argi gelditzen den lurralde dominikarrean dauden lagun euskaldunak beraiek erabaki arte bertan gelditu ahal izango direla eta Estatu Espainolak lehendakariari estradizioa planteiatuz gero ez diola erantzunik emango.
Izan ere, babes politikoa latinoamerikarrok inork baino adore handiagoz defendatu behar dugun eskubide sakratua bait da. Bestaldetik, erakunde errepresentatiboen barnean zuen prozesuak bultzatzen dituen arrazoiak ezagutzera eman ditugu. Hiriburutik at barnekaldeko herrietara Euskal Herriko arazoak adierazten saiatu gara.
Hitzaldiak burutu ditugu gehien batean, hitzaldi hezitzaileak, hau da, Euskal Herriaren historia, "izkuntzaren arazoa, eskubide politikoen arazoa, Estatu Espainolaren aurrean egiten dituzuen proposamen politikoak e.a.
E. DE LEON Jadanik Euskal Herria ezagutu egin da Jendeak badaki Penintsula Iberikoaren iparraldean Estatu Espainoleko gainerako herriekiko diferente den herri bat esistitzen dela, ezberdintzen ikasi dugu. Bere historiaz jabetu gara eta Euskal Herriko autodeterminazioagatik gu bezala borrokatzen ari den erakunde asko dagoela jakin dugu Gu ere, nahiz eta Estatua izan, Herri Dominikarraren autodeterminazioagatik borrokatzen ari gara eta zuen borroka duela urte bete, guk egin genuen borroka berbera dela ongi ulertu dugu.
ARGIA. Ikurriña aldizkaria Euskadiren errealitateaz informatzeko bide bat bezala sortzen da. Zer nolako harrera izan du informazio honek Herri Dominikarrean?
E. DE LEON. Ikurriña lehenbizi komunikabideei banatzen diegu. Estatu Espainoletik datorkigun desinformazioaren kontrako informazio gerla mantentzen ari bait gara.
EFE bezalako nazioarteko ajentziek batez ere, errealitatea desitxuratzen dute. Kazetagintza arloan kontsultarako bide bihurtu gara, egunkari honi esker badira prentsa taldeak Ikurriñan oinarritu, informatu eta orientatu egiten direnak.
Euskal errealitateari buruz bangoardiatzat har genezakeen sektore progresista eta demokratiko antolatuei informatzen die beste partidu eta sindikaturen organoetara ailegatuz.
M. SALAZAR. Informazio eskakizuna dago. Ikurriña hilen behin argitaratzen dugu. Orain maiztasun handia eskatzen ari zaigu eta mementu honetan hau baloratu beharra dugu ez bait da Euskal Herriak merezi duen bezain azkar argitaratzen.
ARGIA. Errepublika Dominikarretik nola dakusazue Euskal Herriaren egungo prozesua?
E. DE LEON. Esan dizudan bezala, herriek beraien egoeraren analogiaz ikasten dute. Nik Euskal Herriaren autodeterminazioaren borroka gure herri osoak apoiatzen duenik ezin ditut esan baina bai, ordea, antolatuta dagoen herriaren zati handi batek.
Euskal Herriaren autodeterminazioa sinpatia handiz ikusten dugu. Ez bakarrik bere autodeterminazioa, baizik eta Estatu propioa izatera iristea, hots, benetan independientea izatea. Euskal Herria estatu internazionalista izan dadila eta bere askatasunaren alde ezezik herri guztien askatasunaren alde ere borroka dadila, mundu osoan herri guztiek sentitzen duten nahi honekin bat egin eta bultzatu behar bait da.
Koro Azkona Anabel Andueza

Manuel Salazar
Enrique de León
12-13

GaiezPolitikaEuskal HerrPresoakErbesteaDeportazio
PertsonaiazDE LEON1
PertsonaiazSALAZAR2
EgileezAZKONA3Politika
EgileezANDUEZA3Politika

Azkenak
Errusiak baieztatu du Putin eta Trump datozen egunetan bilduko direla

Joan den astean Trumpek ohartarazi zion Putini hamar eguneko epean Ukrainarekin su-eten akordio bat sinatu ezean, zigor ekonomikoak ezarriko dizkiola. Zelenskik sare sozialetan adierazi du ezinbestekoa dela Errusiako presidentearekin bildu aurretik lehenbizi su-etena... [+]


Boubacar Diouf: “‘Manteroa’ izatea ez da delitua; bakean bizi nahi dugu, diskriminaziorik gabe”

Manteroekin Bat plataformak eta Mbolo Moye Doole elkarteak elkarretaratzea egin zuten astelehenean Bilbon, azken asteetan poliziak manteroen aurka eginiko eraso "arrazistak" salatzeko. Izan ere, Boubacar Diouf kale saltzailearen arabera, poliziaren jazarpena... [+]


Nafarroako suteak nekazaritzako makina batek sortu zituela baieztatu du gobernuak

338 hektarea erre ditu astearteko suteak. Nekazarien sindikatuak haserre agertu dira Nafarroako Gobernuak suteak saihesteko ezarritako murrizketekin. Asteazkenean beste sute bat piztu da Artaxoa eta Añorbe artean, baina hura ere kontrolpean dute suhiltzaileek.


ChatGPT psikologo bezala erabiltzearen arriskuez mintzatu da Mireia Centeno Gutierrez psikologo eta psikopedagogoa

Ohartarazi du ChatGPT lanketa emozional “sakonak” egiteko erabiltzea “arriskutsua” izan daitekeela ez duelako erabiltzailearen testuingurua ezagutzen eta “gehiago biktimizatu” dezakeelako.


Heriotza txikiak

Urtebetetzeek eta urte aldaketek pilaketa bidezko eragina dute: alegia, banaka, gertatzen direnean, nik ez dut ezer sumatzen. Urtebetetzeetan, ondo xamar egin badut segundo batzuez olgatzen naiz (nire baitarako), nire garunaren zati batek ezin dio utzi zoriontzen dutenean... [+]


Miren Agur Meabe
“Zalantza askorekin idatzitako liburua da, baina zalantzek bultzatzen gaituzte aurrera”

Apirilean argitaratu zuen Amorante frantsesa (Susa) Miren Agur Meabek (Lekeitio, 1962). Thriller ukitua du poemen bidez idatzitako nobela deigarriak eta, istorioa fikziozkoa den arren, badu idazlearen aurreko lanak markatu dituen kutsu autobiografikoaren arrastorik. Hortaz,... [+]


‘Stabat mater’ borobila

Zer: Orquesta de la Comunitat Valenciana. 

Zuzendaria: Mark Elder. Donostiako Orfeoia. 

Zuzendaria: José Antonio Sáinz Alfaro.

Bakarlariak: Federica Lombardi (sopranoa), Paula Murrihy (mezzoa), Xabier Anduaga (tenorea), Will... [+]


Bakioko jaietako gau bateko egitaraua bertan behera utzi dute, sexu erasoen eta borroken gorakadagatik

Abuztuaren 29ko gaueko egitaraua bertan behera utzi dute, iazko jaietan gau horretan izan baitziren indarkeria kasuak: sumisio kimiko bidezko sexu erasoak eta borrokak "nabarmen" areagotu zirela azaldu du Amets Jauregizar herriko alkateak. Abuztuaren 28tik 31ra bitarte... [+]


Plastikoaren kutsadura mugatzeko itun baten negoziaketan ari dira NBEko herrialdeak Genevan

Erabilera bakarreko plastikoen ekoizpenari eta erabilerari jarri nahi dizkiete mugak bereziki. Plastikoaren ekoizpena bikoiztu dute mende hasieratik, eta igoera horren arrazoia erabilera bakarreko plastikoak dira nagusiki.


600.000 milioi euro inbertitu ezean, %35eko muga zergak jarriko dizkio Trumpek Europako Batasunari

Von der Leyenek eta Trumpek akordioa lortu eta astebetera egin du mehatxua AEBetako presidenteak, Europako herrialdeek hitzartutakoa beteko ez dutela kezkatuta. Europako produktuei %15eko muga zergak ipintzeaz gain, Europako Batasunak AEBetan 600.000 milioi euro gehiago... [+]


Kontrolpean dute Nafarroako baso sutea, eta gobernuak suteak saihesteko neurriak hartu ditu

Suhiltzaileek kontrolpean dute Ibarbeibar ibarreko sutea, Eneritz, Muruzabal, Añorbe eta Obanos herrietan egondakoak hain zuzen ere. Nafarroako Gobernuak behin-behineko debekua ezarri dio nekazaritzan sua erabiltzen duen edo sor dezakeen makineriari. 


2025-08-05 | El Salto-Hordago
Plastikoak eragindako kutsadurak 1,3 bilioi euroko osasun gastuak eragiten ditu

The Lancet aldizkariak argitaratutako ikerketa batek eman du datua eta ohartarazi du plastikoaren ekoizpenak osasunean eragina duela bere ekoizpen prozesu osoan eta gazte zein helduei eragiten diela. Gehitu du 1950tik 200 aldiz biderkatu dela plastikoen ekoizpena.


Etxeko atxiloaldia ezarri diote Bolsonarori, 2023an estatu kolpe bat ematen saiatzeagatik

Brasilgo Auzitegi Gorenak eman du sententziaren berri, Bolsonaro oraindik Luiz Inazio da Silva Lula Brasilgo egungo presidentea pozoitu eta Alexandre de Moraes epailea hil nahi izateagatik epaitzen ari diren bitartean. Sare sozialik erabili ezin zuenean,... [+]


Bilboko Konpartsek “gustu guztientzako” 600 ekintzatik gora antolatu dituzte

Bilboko Konpartsen Federazioak 2025eko Aste Nagusirako prestatu duen egitaraua aurkeztu du Arriaga Plazan. Federazioak, konpartsek eta Jai Batzorde Mistoak 600 jarduera baino gehiago prestatu dituzte, "gustu guztientzako ekintzez betetako Aste Nagusiaz gozatzeko". 


2025-08-05 | Mikel Aramendi
Gero eta fede gutxiagorekin esanda: ‘No More Hibakusha!’

Hiroshima eta Nagasakiko masakre nuklearren 80. urtemuga heldu zaigu, eta inoiz baino eskasagoak dira itxaropentsu izateko inputak. Hala ere, No More Hibakusha! aldarrikatzen jarraitu beharko dugu... ordukoei ez ezik geure buruari zor diogulako.

Iazko Bakearen Nobel... [+]


Eguneraketa berriak daude