"Marcos Egulzabal gure egoeraz baliatu zen"


1990ko maiatzaren 13an
Kazetaritza independenteak herritarren babesa du arnas
Txomin Perurenarekin elkarrizketan.

TXOMIN PERURENA
"Marcos Egulzabal gure egoeraz baliatu zen"
Txirrindularitza pil pilean dagoen momentu honetan jende gutxik gogoratzen du halabeharrez etxean dagoen Txomin Perurena donostiarra. Orbea taldeak azken denboraldi hauetan izan dituen diru arazoek, garai batean Marino, Cabestany eta Delgado bezelako txirrindulariak zuzendu zituen gizona munduko bira nagusienetatik eta utzi dute. Zoritxarreko egoera honek ordea, bai txirrindularitzaz eta bai Orbeaz Perurenarekin hitzegiteko beta eman digu.
Nola ikusten duzu gaur egungo txirrindularitzaren egoera?
Jende guztiak dioen bezala inoiz baino hobeto dago. Bertan erabiltzen den dirua gero eta ugariago da, era guztietako prentsa txirrindularitzarekin dago momentu honetan... Bestalde, telebistak denbora gutxian igo arazi du txirrindularitzaren maila; hau telebista pribatuekin areagotu egin daitekeen fenomenoa da. Honela jarraitzen baldin badugu, datozen urteak oso onak izan daitezke.
Aurkeztu diguzun egoera honek ekipo bat ekonomikoki mantentzea asko zailtzon du, ezta?
Gero eta zailagoa da. Edozein ekipo aurrera ateratzeko beharrezkoak diren puntako txirrindulariak asko garestitu dira, eta honek edozein ekiporen aurrekontua areagotzen du, askotan mantendu ezina bilakatzen den aurrekontua.
Zaintzen al dira txirrindulari gazteak, datozen urteetan profesional mailan aritu daitezkeen gazteak?
Zaletu mailako ekipo ugari dago Euskal Herrian, eta hauek dira txirrindularitzaren etorkizuna. Profesionaletan gainera, urtero txirrindulari eskaera igotzen ari da, eta txirrindulari gazteak erraz pasatzen dira profesionaletara. Horrek ez du esan nahi guztiek maila ematen dutenik. Erraz igotzen dira goiko mailara, baina guztiek ez dute bertan mantentzea lortzen. Honek langabezian gelditzen ari diren txirrindularien fenomeno berria sortarazi du.
Ze ezberdintasun ikusten duzu zure garaiko txirrindularitza gaurkoarekin alderatzerakoan ?
Dudarik gabe jende gehiago dabil orain. Bestetik, gure garaian Frantziako itzulira joatea ia pentsatu ezina zen, eta orain irabazteko asmoarekin joaten dira batzu. Kanpoko jendeak gero eta garrantzi handiago ematen die Euskadiko txirrindulariei.
Zer gertatu da Euskal Herrian Kas, Fagor eta Reynolds bezalako taldeak desagertzeko?
Askotan egin didate galdera hori eta ez dut erantzuten jakin. Bolada kontua dela esango nuke.
Diru kontuak ez ote dira izango?
Hemen dirua badagoela bistakoa da, baina beste kirol batzuetara zuzentzen da. Dena den baikor izan behar dugula uste dut, berriro ere bolada onak izango ditugulako esperantzaz.
Espainiako tropelean diharduten txirrindulari bikainenak euskaldunak dira. Posible ikusten al duzu horiek berriro ere hemengo ekipoetan aritzea?
Polita izango litzateke baina nahiko zaila ikusten dut guztiak hona ekartzea. Dena den bakarren bat hemengo ekiporen batera ekartzea beharrezkoa litzateke, gazteekin bat eginez ahalik eta ekipo onena ateratzeko.
Gaiez aldatuta, nola ikusten duzu zuzendariaren papera?
Zuzendariaz gain entrenatzailea izaten da egun ekipo gehienetan, hau da, lasterketaz kanpoko ihardunaldietan txirrindulariekin aritzen dena. Zuzendariak ez gara esparru horretan sartzen, entrenatzaile bera bait da txirrindularien egoera fisikoaz gehien dakiena. Gure lana karrera barrukoa da batipat: bertan zein txirrindulari arituko den erabaki eta taktikak zehaztea.
Zer behar da zuzendari izateko?
Ekipoa...
Egoera latza izanik ere, farre algara batez erantzun dio Txomin Perunenak galdera honi Behin eta berriz azpimarratzen du garai hobeak izango direlako leloa; esperantza handiz itxaroten ditu Txominek datozen urteak.
Txirrindulari izatea nahikoa da gero zuzendari izateko?
Zuzendari izateko ez da beharrezkoa txirrindulari bezala aritu izatea, nahiz eta hau lagungarri izan mundu hori ezagutzeko. Dena den, gaur badira zuzendari izateko beharrezkaok diren klaseak, examinak... txirrindularitza zabalizen doan heinean, zuzendariari ere gero eta gehiago eskatzen bait zaio.
Puntako txirrindulari asko ekipo berean edukitzea komenigarria al da zuzendariarentzako?
Figura asko edukitzea nahiko zaila da, guztiekin ondo geratzea zaila suertatzen bait da. Psikologia ugari behar da honelako kasuetan, «gramatika parda» deitzen dena. Ekipokideen arteko armonia-lortzea da zuzendariaren helburua. Txirrindulari bakoitzak bere kasara egiten baldin badu lan ekipo horrek ez du gauza handirik lortuko.
Zer da errezago, orduko edo egungo Orbea zuzentzea?
Xamurrena lehenengo urteetako Orbea hura zuzentzea izan zen, txirrindulari gazteez osatua. Ekipoaren aurrekontua zenbat eta altuago izan, orduan eta gehiago eskatzen zaie bai taldekide eta bai zuzendariari. Hala ere, ekipo ona izanez gero hori egitea errezagoa da. Bien arteko oreka bat lortzea da egokiena.
TxIrrindularien alderdi fisikoari atxikituz, zenbait arazo izan dira azken hilabeteotan: Aranbarri, Sierra Nevadako igoera... Ez al zaio txirrindulariari gehigi eskatzen?
Norberaren gorputzak bere mugak dituela begibistakoa da, baina ez dut uste txirrindulariei behar baino gehiago eskatzen zaienik. Behar bada garai batean estimulanteen eraginez txirrindularia ez zen bere gorputzaren jabe, baina gaurko egunean hori ez da ematen oso kontrolatua dago.
Eta zer delata gertatzen dira hainbeste arritmia kasu? Oraingoan Aranbarri...
Txirrindulariari urtero egiten zaizkio azterketak eta oso arraroa da horrelako kasuak agertzea. Kasu honetan ordea Aranbarriri suertatu zaio, eta neretzat oso zaila da zer gertatu den jakitea. Behar bada esfortzu gehiegi egin du prestatuta egon gabe.
Ez dut uste egungo laisterketak ordukoak baino gogorragoak direnik; abiadura handiagoa izanik ere, bai prestaketa eta bai bizikletak egokiagoak dira.
Estimulanteen gaia aipatu duzu lehen. Nola dago egun arazo hau?
Gaurko egunean ez da estimulanterik hartzen. Ziklismoa da gehien kontrolatzen den kirola, egunero egiten bait dira azterketak. Gai hau guztiz ahaztuta dago. Txirrindularien prestaketa gero eta hobeagoa da, eta horregatik lortzen dira hain emaitza onak. Egia da botika batzuk hartzen direla, baina ez inoiz estimulante gisa, prestaketarako lagungarri gisa baizik.
Orbea taldeari dagokionez, zein izan da egoera honetara ailatzeko prozesua?
Azkeneko denboraldietan suerte txarra izan dugu. Caja Ruralek, soilik Espainiako bira egitea erabaki zuenean, noraezean geratu ginen Frantziako Tourraren ateetan. Honela, Marcos Eguizabal Paterninako errioxarra gure egoeraz baliatu zen, beharra handia bait zen. Errioxarrak beste denboraldi batetarako babesa sinatu zuen, baino bete ez. Hortik aurrera zuloak handitzen joan dira.
Historia apur bat eginez, nola ikusten duzu Marino, Cabestany eta Delgado bezalako gizonek osatzen zuten Orbea hura?
Hemen izan diren txirrindulari guztiak elkartuz gero, inoiz izan den ekiporik indartsuenetarikoa sortuko litzateke. Gaur egun ekipoek duten borrota, hau da Tourrera joateko aukera lortzea, guk bagenuen; horrek asko esaten du. Munduko sailkapenean, hamar ekipo onenen artean aurkitzen ginen.
Zein izan dira ekipo hau desagertzeko arrazoiak?
Dirua batipat; arestian esan bezala, gero eta diru gehiago behar da gaur egun ekipo bat mantentzeko, eta guk ez genuen bere garaian behar adina lortu. Txirrindulariei dagokienez, guk bat eta bestek hamar eskaintzen baldin badute, nahiz eta lagun handiak izan, eskutik joaten zaizkizu. Diruak agintzen du txirrindularitzaren munduan.
Zenbaitzuren iritziz Peli Egañaren zuzendaritza okerraren ondorioz sortu da egoera hau. Zer diozu horretaz?
Nahiz eta azken urteetan suerte txarra izan, lanak ondo egin dituela iruditzen zait. Pertsona bezala konfiantza osoa dut harengan, horregatik jarraitzen dut berarekin.
Txominek ez al du behin ere beste ekipo batera joatea pentsatu?
Lehen esan dudan bezala Pelirekin konfiantza handia dut. Honenbestez, ez dut inoiz beste ekiporen batetan pentsatu. Momentu hauetan ikusten dira benetazko lagunak, momentu txarrak dira, baino izango dira hobeak. Dena den, beste ekiporen batera joateko aukerak ez dira ugariak izan.
Zertan da egungo Orbea?
Garrantzitsuena urte hau ahalik eta azkarren pasatzea da. Txirrindulari onenak joatea nahiko gogorra izan da, nahiz eta gazteentzako hobea izan; orain ez dute beste inorrentzat lan egin beharko, bakoitzak bere aukera izango du. Portugal eta Espainian arituko gara batipat.
Aurrera begira zein dira helburuak?
Lehenik eta behin laguntzailea lortu behar dugu. Gerora, gaztéekin lasterketetan aritu ahal izateko ekipoa lortzea izango da helburua. Hemengoekin ezin baldin badugu, kanpoko txirrindulariak ekarri beharko ditugu.
Lehen hemen izan den txirrindulariren bat ekartzea posible litzateke?
Nahi izango nuke baina oso zaila da. Hemendik atera diren txirrindulariak ekipo bikainetara joan dira, oso gustora daude han. Berriro ere honera ekartzea nahiko zaila da.
Diru kontutan nola zabiltzate?
Bai txirrindulariak eta bai gu esperoan gaude. Lehen esan dudan bezala, urtea ahal dugun azkarren pasatzea da guztion helburua.
Zein izan zen holandarrak ekipora ekartzeko arrazoia?
Diru kontua batipat. Guretzako nahiko gauza onak eta garrantzitsuak egin dituzte txirrindulari hauek, hemengoak baino merkeagoak izanik gainera. Momentu honetan errezago da kalitate bereko txirrindulariak atzerrian aurkitzea. Hau dela-ta aurrerantzean posible da atzerritar gehiago ekartzea.
Nola ikusten duzu orain jokatzen ari den Espainiako bira?
Faborito den Banesto taldean guztion ahotan dabiltzan hiru gizon aipatuko ditut nik: Delgado, Indurain eta Gorospe. Banestotik kanpo, beste hiru gizon hauek: Parra, Herrera eta Fuerte
J.J.PETRIKORENA MIKEL ARRIETA.
27-30


GaiezKirolaTxirrindula
PertsonaiazPERURENA3
EgileezPETRIKOREN1Kirola
EgileezARRIETA4Kirola

Azkenak
Papax Fagoaga, mutil-dantzaria 1970eko hamarkadatik
“Ezin nuen ulertu emakumeok herriko bestetan ezin genuela mutil-dantzetan parte hartu, horregatik hasi nintzen dantzan”

Elkarrizketa ilustratzeko erabili dugun argazki nagusia 1970eko hamarkadan hartua da. Erratzuko plaza festetarako apainduta ageri da, ezpelez atonduriko ohiko eszenatokiarekin eta etxetik etxera zintzilik, dilindan dauden xingolekin. Urrunean bi soinulari agertzen dira, Maurizio... [+]


Faxismoaren aurka borrokan, munduan zein Euskal Herrian

Lanaren Ekonomia irratsaioan faxismoaren gorakada aztertu dugu, munduan eta Euskal Herrian gertatzen ari dena.


Aroztegiko Elkartasun Komiteak salatu du bi kidek jazarpenak eta irain matxistak jasan dituztela

Taldeko kideen aurkako eraso matxistak talde osoaren aurkako eraso gisa ulertzen dituela adierazi du Aroztegiko Elkartasun Komiteak. Komiteak salatu duenez, Aroztegiko epaiketara ikusle gisa sartu nahi zuen jendearen zerrendatik "Baztango mutil-dantzari talde... [+]


Aurten ere batxilergoko ahozkoa euskaraz pasatzeko aukera irekiko dute hainbat irakaslek

Ekainaren 23aren eta uztailaren 2aren artean iraganen da ahozko azterketa. Frantsesez pasa beharreko azterketa izanda, Seaskako, sail publikoko eta pribatuko irakasle batzuek publikoki jakitera eman dute euskaraz bideratzeko aukera eskainiko dietela ikasleei.


Espainiako Gobernuak ondorioztatu du itzalaldiaren errua Red Eléctrica de Españak eta argindar konpainiek dutela

Itzalaldiaren ondoren sortutako komiteak eginiko txostena aurkeztu du astearte gauean Sara Aagesen Trantsizio Ekologikorako ministroak. Horren arabera, "hainbat faktoreren batasunaren" ondorioz sisteman gehiegizko tentsioa izan zen, kate erreakzio gisa. Txostenak... [+]


Bikotekidea mugikorretik kontrolatzea gazteen artean ohikoa dela frogatu du EHUren ikerketa batek

Maitasun erromantikoari lotuta, nerabe askok normalizatuta eta barneratuta du bikotekideak mugikorraren eta sare sozialen bidez kontrolatu nahi izatea. “Inportantea da ziberbiolentzia gisa identifikatzea, eta ez maitasun seinale gisa”, gogorarazi dute ikertzaileek.


Sexu erasoei lotutako zenbait epaitan bost gizon zigortu dituzte azken egunetan

Sexu erasoei lotutako epai ugari eman dira azken egunetan, eta bost gizon zigortu dituzte. Tuteran izandako bortxaketa batengatik, bi gizoni 9,5 urteko kartzela zigorra ezarri diete. Gasteizen gizon bati bost urteko kartzela zigorra ezarri diote emakume bat bortxatzeagatik... [+]


Dagoeneko 400 gazatar hil dituzte Israelgo soldaduek, laguntza humanitarioa jasotzera bidean

3.000 zauritu ere utzi dituzte Israelgo armadaren erasoek. Maiatzaren bukaeran berrekin zioten laguntza humanitarioari, GHF fundazio estatubatuarraren eskutik; eta ordutik, bertaratutakoei tiro egin diete soldadu israeldarrek.


Oiher Urrutia. Marra gorriak argi
“Erabiltzen gaituzte herriok folklorismorako: landa, animaliak edo euskalkia bera”

Grabagailuari stop eman eta segituan galdetu dit Oiherrek: “Transkribatzean mantenduko duzu euskalkia?”. Baietz nik, batuaren mugek uzten didatenaren barruan baietz. “Arras inportantea da niretako”. Dutxa hartu eta Elizondora eginen du berriz, Aroztegiko... [+]


Amiantoaren biktimentzako konpentsazio-funtsa martxan jartzeko araudia onartu du Espainiako Gobernuak

Legea onartu eta ia hiru urte igaro direnean jarriko da martxan neurria. Espainiako Ministro Kontseiluak onartutako dekretuak dio biktima bakoitzak 32.000 eta 96.000 euro artean jasoko dituela kalte-ordain moduan.


Zein ama ospatu?

Maiatza Birjina Mariaren hilabetea den bezala, amak ospatzeko aukera da Mendebaldeko jendartean. Kasualitatea? Ez dut uste. Frantses lurraldean, Vichyko gobernuak besta hori instituzionalizatu zuen. Helburua bertuteko eta sakrifizioak egiteko prest den pertsona hori handiestea,... [+]


2025-06-18 | Jesús Rodríguez
PSOEren kea

Ekainaren 6an Presidente Autonomikoen Konferentzia egin zen Bartzelonan, Pedro Sánchez eta Felipe VI.a erregea –emeritu ustelaren oinordekoa, beti da ona gogoraraztea– buru zirela. Isabel Díaz Ayuso faxistak uko egin zion Salvador Illaren eta Imanol... [+]


Kantua gidari

Joan den maiatzaren 23an iragan da, Baigorriko elizan, aparteko kontzertu bat: 180 haurrek, 7 eta 15 urte artekoek, maila handiko kantu emanaldia eskaini diote eliza mukuru bete zuen jendeari. Haur horietarik batzuk Donazaharre eta Baigorri aldean kokatua den Iparralai musika... [+]


Eguneraketa berriak daude