A.Mallea, "Lagun Onak" abes-talde-aren zuzendari trebea

1965eko abuztuaren 15an

Aita Luis Mallea, "Lagun onak" abes-taldearen zuzendariari elkarrizketa
A.Mallea, "Lagun Onak" abes-talde-aren zuzendari trebea
Aita Luis Mallea, Munitabar-en jaioa degu. Munitibar, Bizkaian arkitzen dan erritxo bat degu. Benetan erri alai ta paketsua. Gutxi gora-bera, milla biztanle izango ditu. Denak edo geienak beintzat, nekazariak dira. Industririk ez eta kanpoko jendea gutxiago, bakar-bakarrik secretario jauna omen dute kanpokoa. Ikusten dezuten bezela, Munitibar-en euskera nagusi, orain arte beintzat.
10 urte zitularik, Kanonigo Laterandarrak Oñatin daukaten apaiztegian sartu zan. Antxe asi zituan, gazte-gaxtetatik, bere musika-ko ikasketak, gero Burgos-en jarraitzeko.
Meza eman eta laister arjentinara joan zan. Rosario-n Laterandarrak daukaten San Mikel izeneko Parrokian iru urte organista bezela egonik, B. Aires-era aldatu zuten,
Bein uri onetara iritxirik, koru edo abes-talde bat eratzeko lanik prango egin omen zuan, eta azkenean bai eratu ere. Gero berak esango digun bezela, talde onen izena «LAGUN ONAK~ zan eta emendik joandako euskaldun mordoxka batek osatzen zuten. Bere presentazioa, 1939-ko Dagonilla-ren 6-an izan zan. Ordu ezkero aLAGUN ONAKs taldeak kontziertorik pran ko eman du.
Baña, "LAGUN ONAK" taldea nola eratu zuan eta berakin egin dago lanak eta abar, berari utziko diot kontatzen, ba berak iñork baño obetogo jakingo du egindako lana:
–Aita Luis, Noiz eta nola artu zenuan musikarako apizioa?
–Mutikotxoa nintzela, erriko abadeakin euskal-abesti batzuek ikasten asi giñen. Eta askotan diskoen bitartez ikasi oi giñuzten. Oraindikan oroitzen naz lenen-lenengo ikasitako batzuetaz: Batista Basterretxe ta abar.
Gero, Oñati-ra joan nintzanean, Aita Pernando Urkiakin (G. B.) tiple bezela asi nintzan, geroxeago pianoa ikasten... Ordutik daukot mosikarako gogo berezi au.
-–Nortzuk izan ziran zure maixuak musikan?
–Oñatin egon nitzanean, Aita Pernando Urkia izan nuen, eta gero Burgos-en, Joshemari Beobide ta Antonio Jose (G. B.). Azkenengo au benetan musiko ona zan eta maixua be zer esanik ez. Baña zoritxarrez, gerrak eruan eban.
–Noiz eta nola asi ziñan «LAGUN ONAKs'en zuzendari bezela?
–Gerra denboran emendik joandako batzuek eratu zuten lenen-lenengo goru au. Oneitako batzuek, Donostiko orgeoi-ekoak ziran eta besteak berriz, Bergarakoak. Lenengo saioa, 1939-go ilbeltzaren 20an izan zuten. 15 ziran koru au osatzen zuten guztiak.
"LAGUN ONAK"in zuzendari asi aurretik, neskan korutxo bat eratu nuen. Baña nere ametsa, "LAGUN ONAK" zan eta bere zuzendari Isaak Perez Mendizabal-egin lagun egiñaz, bere korua ta nerea bat egin genduzan.
"LAGUN ONAK"en «konsagrazioan Radio Mundo-n, orduan Ameriketatik bereziena, izan zan.
–Zuen saioetan abestu dituzuten obra inportanteenak esango al zenituzke?
–Kontzierto ofizialak 500-etik gora eman doguz eta berezienak auxek dira: Evangelio segun S. Juan (Bach); ~ El Mesías n (Haendel); ~EIías~ (Mendhelsson); ~Requiem, (Faure): Fantasía Coral (Beethoven); ~Cadena de Oron (Madina) ta abar.
–Euskal abestirik kantatzen al dezute?
–Bai orixe! ! Dagoen repertorio osoa. Diskoetan be asko daukaguz.
–Amerikan egin dituzun urte auetan, euskal-musika goraka ala beheraka dijoala deritzazu?
–Oso goraka. Baña zoritxarrez lehen aña obra barririk ezta egiten. Oraingo barriak oso gitxi daude.
–Orain egiten diran" Otxote" n txapelketa anek, zer deritzazu, euskal-musikari asko laguntzen diela?
–Oso asko. Nik uste nuen baño askoz be geiago. Alata guztiz be baña bat esango neuke: neure iritziz «otxote mixtoan askoz be osoagoa izango litzakeala.
–Gaur egun, nortzuk dira zuretzat konpositore onenak?
–Berg, Honnenger, Strawinsky ta abar.
–Eta euskal-konpositoreen artean?
–Guridi, Usandizaga, Sorozabal, Madina, Donosti, Eskudero ta abar.
–Zerorrek egindako musikarik bai al dezu?
–Orijinalik ez, armonizaziño asko. :
–Orain zure txokoan egon zeran bitartean, masikarekin lanik egin al dezu ? Esan nai det, Munitibar-en edo...
–Bai, Manuel Lekuonak egindako <>, oso ona, Munitibarko umeei erakutsi dautset. Liturjik barriko musika be bai. Santa Agedan abestiak. Ango gaztei antzerki bat be erakutsi neutsen. ..
–Esango al zenidake zerbait laster Amerikan daukazun kontziertoaren gain?
–Bost kontzierto dauzkat: Misa en si menor~ (Bach), La monumental~,~Cantatas 70, 78 ta 172D (Bach) ta ~Fantasía Coral, (Beethoven).
–Bukatzeko, zenbat denboran pentsatzen dezu "LAGUN ONAK" en zuzendari bezela jarraitzea?
–Aspalditik dankat dena alde batera uzteko gogoa, baña ordezkarik barik ez. Ta pentsatuta daukat nor izan leiken. Ba, laguntza apur batekin oñatin jende egokirik badago.

Milla esker Aita L. Mallea. Esitorik aundiena opa dizugu Z-ko Argia-ren bidez, zure kontzierto aundi oietan. Ia ba, "LAGUN ONAK" talde-aren bidez, euskal musika golko malletara igota ikusten degun.
A-TAR JM.
7

GaiezKulturaMusikaAbesbatzakTaldeak
PertsonaiazMALLEA2

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Pastoral bat Iruñearendako

Amets Aranguren Arrieta

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

"Genero kontua da: osasun sistemak guztiz baztertzen eta erasotzen gaitu, ikusezinak gara"

Olaia L. Garaialde

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude