Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

asteazkena 2025eko abuztuaren 27an

"Berriro behar bailitz, kontzientziak gauza bera egitera bultzatuko ninduke"

1990ko apirilaren 15ean

Inprimatu

Inoiz baino beharrezkoagoak dira eskuin muturraren gezurrei
aurre egingo dieten hedabide independenteak

Egin ARGIAkoa

Michel Idiartekin elkarrizketan.
Michel Idiart, Villosiadaren bahiketan bitartekaria.
"Berriro behar bailitz, kontzientziak gauza bera egitera bultzatuko ninduke"
"Paul Dutournier etorri zen nire bila kontua horrela zegoela; ea zer egin behar zuen eta ea nahi nuen harekin zerbait egin galdetu zidan. Hor aukera egin beharra zegoen, gizon baten bizitza duzu salbatu behar dena, joan ginen eta Dantxarinean genuen ikusi delako gizon horren anaia. Hantxe zegoen gizon hura, zentzua galdurik bazuen bezala, negarka, familia beldur zela, tiroketuko zutela anaia, halako egunetako dirua entregatzen ez bazuten anaia garbituko zutela eta horrelakoak guri esaten. Zer egin behar nuen? Esan genion egin ahal guztiak egingo genituela". Hitzokin hartu gaitu Sarako erretoretxean bertako erretore den Michel Idiartek, Adolfo Villosladaren bahiketan bitartekari lanak egin dituela onartren duelarik.
ARGIA.–Zerk bultzatu zintuen zalantzarik izan gabe Adolfo Villosladaren bahiketaren konponketan esku hartzeko?
Michel Idiart.–Nik berehala nire kaskoan pasatu nuen hau: "hi hor apez bezala sartzen baldin bahaiz bitarteko, apez bat bitarteko izan eta hala eta ere gizon bat hil?; euskaldunek ez dute holakorik eginen! Denbora haietan bait zen Mandela libratzen ari zirela eta gizon baten libratzea han Afrikan eta hemen Euskal Herrian erratu? Zaude! Eta guk euskaldunok nahi genuela gizon bat hil? Nik ez nuen holakorik onartzen, ez nuen onartzen zentzutuki gauza hura eginen zutela, eta ni nintzen han tartean sartu apez bezala.
Pasatua pasatua, goiz batez Dutournier-ek deitzen dit familiak dirua igorria duela eta zertan ari diren galdezka dela familia. Nik berehala arrapostua eman nion: "Zer pasatu den? Nik gizon bat etxean badut atxiki eta libratu behar badut ez nuen etxe aitzinean libratuko, zentzuak ematen duena da hori, 100-120 kilometrotan askatuko nuen. Donostian, Bilbon, Gasteizen, Zangontzan edo hor nonbait libratuko dute gizona" erran nion. Ni segur.
Egun bat pasa, bi egun pasa, hiru, nire bihotzean pilpila, nire beldurra hila ez ote zuten zen; nire baitan egiten nuen hil artio zer aurpegi izanen dut familia horren aurrean?
A.–Larritasuna zure baitan.
M.l.–Pasatu ditut bai, egun larriak, ez dakit 8-10 egun, ez dakit zenbat ziren. Beti, ai ai ai, bada zerbait ez doanik. Hala ere, banuen konfidantza arrazoin teknikoren batengatik ez zutela gizona libratu eta ez zutela eliminatuko. Gero goiz batean telefonoz Pauiek, «Michel, Aleluya!! Gizona libratu dute!!» Hura poza, Pauli esan nion aspaldi honetan izan dudan berririk hoberena hori da. Egun horretan nire buruari egin nion: «hire kontzientzian egin huena berriz eginen huke, nire burua errespetatzeko berriz eginen nukeelako, nire gizon kontzientzia, nire euskaldun kontzientzia, nire apez kontzientzia lasai izateko, zuzen eta garbi izateko berriz eginen nuke hori".
A.–Poliziak ere atxilotu zaitu. Zer gertatu da komisaldegian, zer galdetzen zizuten?
M.l.–Geroztik poliziarekin pasatu ditudan orenak, bat bi hiru, polizia gizonak nire inguruan galde eta galde eta galde, deus ez da. Deus ez da horren aldean. Ez naiz beraien artean sekula beldurtu, kontzientzia garbi nuelako. Atera kontuak, nik tentsionea 14,8 izan ohi dut, laister egiten dut, 15, 15,8; han sartuta kezka horretin, kexatuta, nire batian «u-la-la, hire tentsionea goitik, goitik joanen duk», mediku bat etorri zen eta 12,8!! Ez nintzen batere beldurtu.
Futitzen nintzen momentu hartan nik ez nuen deusik kasu egiten, nahi zutena egin zezaten, baina gizona libratu behar zen eta nik gizon bezala, euskaldun bezala eta apez bezala nire eginbidea egin nuen. Libratu zuten egun hartan nire kontentamendua ezin gehiago handia zen. Hori erraten ahal duzue goraki eta nahi duzuen mintzairan.
A.–Zergatik atxilotu zaituztete Paul Dutournier eta zeu polizia frantsesek? Zein helburu zuten?
M.l.–Horiek jakin nahi zuten nork gintuen gu kontaktoan ETA gisa jarri, hor bazela hari bat eta gu hari horren korapilo bat ginela eta hariak jarraitzen zuela zekiten. Bai, baina nork? Guk ez dakigu, nik courrier batek egiten duena egin dut korreoa ematen. Nik, eta Paul Dutournier-ek gauza bera erran du, emaztegi bat bazen, zer adin zuzen ez dakit, ni baino luzeagoa, ni lurrari hurbil bizi bait naiz eta Pauiengana joaten zena ez bezala, niregana zetorrenak ez zuen lunetarik, eta gutxi mintzen zen. Erran dit: "heldu naiz korreoaren bila" Eman diot eta itzuli da oinez eta besterik ez dakit.
Espainolez edo frantsesez egiten zuen galdetzen zidaten eta nik ez batean eta ez bestean ez zuela egiten, euskaraz baizik erraten nien. Hegoaldeko ala Iparraldekoa? Nik gipuzkeraz ala lapurteraz egiten ote zuen ez nekiela erraten nien, muga parte honetan denok mintzaira berbera bait dugu, Baztan. Zugarramurdikock gure mintzaira dute eta ez dakizu norbaitek bi hitz egiten dituenean ez duzu jakiten ahal nomgoa den xuxen xuxen.
A.-Lehen esan duzun, gizon, euskaldun eta apez bezala berriro ere eginen zenukeela; horrelakorik egin izan ez bazenu nolatan sentituko zinateke?
M.l.–Egin izan ez banu ahalgezurtatuko nintzen, baina ni ez naiz kapaz hori egiteko, ez nintzen egin gabe geldituko. Pertsonen artean azkena izango nintzen. Ni ez naiz horrela sortua, nire etxean ez dut hori ikasi, geroztik ez dut hori pentsatu, ez dut bizitu eta ez dut holaPorik eginen. Eskuinetik edo ezkerretik, zakutik edo zorrotik, zerbait eginen nuke. Egun latzak dirua pasatu omen eta gizona libratzen ez zutenekoak. Ez poliziengatik, jaun horiek dira diren bezala, munduko polizia guztiak bezala; oso kontentu naiz, esperientzia on egin dut horietan ere.
A.–Poliziaren eskuetan zinela hainbat gauza izanen zenuen buruan?
M.l.–Bat bereziki. Pentsatu dut, bai, zenbat eta zenbat apez Hegoaldean pasatu diren polizien eskuetatik. Eta haientzat beti izan dut errespetoa, nire estimuan neuzkan, nahiago bait dute beren populuarengatik sotritu, beren apeztasuna behar den bezala bizitzeko hainbeste sofritu badira eta. Guk, apez abertzaleok Iparraldean 20 urtez izan gara mendratuak, izan gara baztertuak, begiz gaizki ikusiak. Egun ere zenbaitek erraten du apez asaldatuak, pistolero garela eta gaineratiko kakolakeriak. Erdaraz "colaboración con bandas armadas diote"baina hori pertsona baten salbatzea da, besterik ez. Egitan erraten dut bihar eguerdian (osteguna) nire apezpikuaren bazkalduko naiz.
Bestalde. nik askotan erran diet hemengo poliziei azuek umeak egiten dituzue, zuen azken urte ta erdi, bi urtetako errepresioneak–sekulan ez da izan errepresioneak handiagorik–bozka abertzaleak bikoiztu egin ditu segitu bitez horrela! "Guk Euskal Herrian askatasuna erdietsi ártio –erran ohi diet–prolemak izanen dituzue" Frantziak Aljerian izan zituen bezalaxe, han egun guziez bonbak zalapartatzen ziren eta noiz gelditu ziren bonba horiek? Paraxutistak Frantziara itzuli zirenean. Hor behar da negoziatu, bistako gauza da hori.
A.- Zein da apezpikuarekin egin behar duzun bazkariaren xedea?
M.l.– Kontatzea eta zer gertatu den ikustea.
A.– Badira Iparraldean nahiz Hegoaldean bitartekari lanak egiteagatik –eta apeza izan arren–begi txarrez begiratzen dizuetenak. Nola erantzun, gozenieke horiei?
M.l.–Gezurrak zangoak labur, egiak bere bidea; bada Sao Paulo-ko kardinalea zen Eider Camara izeneko gizon tipia eta hark beti zioen jende pobrea jaterat ematen zuelarik gizon saindua egiten zutela eta ebanjelioko egia handiak predikatzen zituelarik egiten zutela komunista. Beti honelakoak gaizki ikusiak izan dira, Jesukristok ez zituen honelakoak konbertitu? Bestela ez zen hilen!
A.–Eta zuri dirna eskaini izan ballizute zer egingo zenukeen?
M.l.–Nik ez nuke halakorik onartuko, diruak ukitzen duen guztia usteltzen du.
A.– Zure eta Paul Dutournieren atxiloketak ez al du zuek bezalako jendea beldurtu nahi?
M.l.–Behar bada, baina ni ez naiz beldurtu, ez bait dut ezer txarrik egin, Frantziako Errepublikako ministrariek egin duten gauza berbera egin bait dut, delako Libanoko Hezbolla taldearekin negoziaketetan sartu gizon baten libratzeko, eta ni ez naiz negoziaketetan arituko courrierarena egin dut soilik.
A.–Eta Baztan aldeko Elizalde nolako gizona da?
M.I.–Hori, gu bezala, gizona salbatzeko aritu da. Euskaraz mintzo da garbiki, espainolez ere bai, horren semea delako gizon horren hiloba batekin ibiltzen da eta semeak erran dio aitari, aitak Paul Dutournier-i eta horrela. Hark ez zuen ezetz erran ahal. Gero kolaborazioa eta entzuten ditugu; hori "deformación profesional",da, dena begi txarrez ikusten duenak beti horrelako gauzak ikusiko ditu, hoberenak ere ustelduko ditu. Zer begiz ikusten bait duzu, arabera duzu bilatuko.
Horixe egiten dute Euskal Herriari buruz idazterakoan kazetari paristarrek; irri egiten dute, Pariseko tatuli-pertuli horiek. Papera behar dute beltzatu eta penagarria da, zeren kazetalarien ofizioa handia eta ederra da, gizonen arteto komunikazioa gure sozietatean daitekeen ederren da, baina kazetalari baten ofizioa da gauza batzu diren bezala eta gozoki azaltzea eta bertze batzuk egiten dute gaizki, gezurra sartzen dute.
X.LEKUONA. B.ARTOLA.

Ezkerretik hasita, bigarrena dugu Michel Idiart, Erromako San Pedro plazan.
Sarako eliza, korreoaren trukaketa lekua.
18,19

GaiezPolitikaEuskal HerrTaldeakTalde armatETAEkintzak
PertsonaiazIDIART2
EgileezARTOLA3Politika
EgileezLEKUONA6Politika

ASTEKARIA

1288. zenbakia

1990ko apirilaren 15

ASTEKARIA PDF-an

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Mapamundiak Afrikaren benetako tamaina islatu dezala aldarrikatu du kontinenteak

Mikel Garcia Idiakez

Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Jon Fernández González

Efemeridea: Hamabi presok ihes egin zuten Kopenhageko espetxetik, Danimarkan

ARGIA

Paul Laverty gidoilari britainiarra atxilotu dute Edinburgon, Gazako genozidioaren aurkako kamiseta eramateagatik

Eneko Imaz Galparsoro

Zumaiako Bedua jatetxeko esplotazioaren testigantza gehiago bildu dituzte

Gedar

Azkenak

2025-08-27 | Patxi Azparren

Askapen prozesu heterokroniko, poliedriko eta “kuantikoa”

Artikulu honek badu testuinguru bat lerroburuaren gainetik, Hernaniko Udalean Kontxita Beitiak aurkeztutako Euskal Euskal Errepublikaren aldeko mozioa onartu ez izana. Harira!

Prozesu heterokronikoa

Kultura judeokristau, musulmana eta platonismoaren ustez, denbora aurrera... [+]

2025-08-27 | Montserrat Auzmendi del Solar

Kilate askoko abesbatza

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Le Concert des Nations. La capella Nacional de Catalunya.
Zuzendaria: Jordi Savall.
Abesbatzaren prestaketa: Lluís Vilamajó.
Egitaraua: Mendelssohnen lanak.
Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren... [+]

2025-08-27 | Maria Ortega Zubiate

Denge eta chikungunya kasuak ugaritu dira Europan, klima aldaketak eraginda

Abuztuan chikungunya infekzio kasu bat atzeman dute Hendaian. Bero boladek, tenperaturaren igoerak eta eremu tropikaletara egindako bidaiek areagotu dituzte kasuak.

2025-08-27 | Mikel Garcia Idiakez

Eskola-itzuleran 400-500 euro artean gastatuko dute Hego Euskal Herriko etxeek, inkesten arabera

Testuliburuen mailegutza, berrerabilera edota bigarren eskuko azokak ugaritu badira ere, ikasmaterialak gastua izaten jarraitzen du etxe askotan, dirulaguntzak dirulaguntza. Eskola-itzulerak batez beste 400 eta 500 euro arteko gastua ekarriko du Hego Euskal Herriko etxeetan,... [+]

2025-08-27 | Maria Ortega Zubiate

Muruzabal eta Zarrakaztelu suteengatik hondamendi eremu izendatu ditu Espainiako Gobernuak

Izendapenak ahalbidetuko du kalte ordainak ordaintzeko prozesuak hastea. Bi suteetan 500 hektarea baino gehiago erre dira.

2025-08-27 | Eneko Imaz Galparsoro

Frantziako Estatuak “arriskuan” jarriko du EKE, dirulaguntzak 30.000 euro murriztuta

Iaz jasotakoarekin alderatuta, %15eko murrizketa jasango luke Euskal Kultur Erakundeak. Prentsa ohar batean, erakundeak adierazi du erabaki horrek "ondorio latzak" izango lituzkeela: esaterako, hainbat postu arriskuan egongo liratekeela eta kideei emandako dirulaguntza... [+]

2025-08-27 | Urko Apaolaza Avila

Talde ekologistak:

“Auditoretza ekonomiko bat nahikoa izan da inbertitzaileak Muga meatze proiektuan atzera egiteko”

Ekologistak Martxanek eta Sustrai Erakuntzak diote txinatar inbertitzaileek atzera egiteak agerian utzi dituela Zangozako meatzearen "funtsik gabeko arrazoiak". Nafarroako Gobernuari eskatu diote "interes publikoari erantzuten ez dion proiektu defendaezina... [+]

2025-08-27 | Esteban Bastié | Antxeta Irratia

Urruñako sukalde zentrala prest da herriko haur eta adinekoei tokiko elikadura prestatzeko

Herriko Etxeak elikadura burujabetzaren aldeko urrats handia egingo du 380 metro koadroko azpiegitura berriarekin. Sukaldeak haur eta adinekoentzako janari osasungarria eskainiko du, tokiko produktuekin eta tokiko laborantza indartuko du.

2025-08-27 | Mikel Garcia Idiakez

Mapamundiak Afrikaren benetako tamaina islatu dezala aldarrikatu du kontinenteak

“Mapak ez dira erreminta hutsa, sinboloak dira, eta mapa zuzentzea Afrikari buruzko narratiba globala zuzentzea ere bada; duintasun kontua da”. Afrikako Batasunak eskatu du munduan oraindik erabilienetakoa den mapa distortsionatua alboratzeko.

2025-08-26 | Jon Fernández González

Euskal Selekzioak jokatuko du munduko Wallball txapelketan

Wallball txapelketa abuztuaren 27tik 30era jokatuko dute. Euskal Herritik aparte Argentina, Belgika, Erresuma Batua, Valentzia, Herbehereak eta Puerto Rico herrialdeek hartuko dute parte.

2025-08-26 | Eneko Imaz Galparsoro

Oposizioari aurrea hartuz, Bayrou konfiantza mozio batera aurkeztuko da irailaren 8an

"Gehiengoa lortzen badugu, gobernua berretsiko dute; bestela, erori egingo da", adierazi du Frantziako lehen ministroak. LFI Frantzia Intsumisoak, Frantziako Alderdi Komunistak, ekologistek, Alderdi Sozialistak eta RN Batasun Nazionalak, ordea, dagoeneko jakinarazi dute... [+]

2025-08-26 | Montserrat Auzmendi del Solar

Wagner birformulatua

Fitxa: Musika Hamabostaldia. Kursaal Zikloa. Espainiako Orkestra Nazionala.
Zuzendaria: David Afkham.
Egitaraua: Wagnerren ‘Der Ring ohne Worte’ (Lorin Maazelen moldaketa). Lekua: Kursaal Auditorioa.
Data: abuztuaren 22a.

---------------------------

Oraingo... [+]

2025-08-26 | Jon Fernández González

Israelek Gazako Nasser ospitaleari eraso egin dio, eta gutxienez 20 pertsona hil ditu, tartean bost kazetari

Gazako osasun zentro nagusia bonbardatu du Israelek. Hildakoen artean bost kazetari daude, Reuters, AP, Al Jazeera eta NBCkoak.

2025-08-26 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

BEC ondoko ‘minipisuak’: 1.000 euro hilean eta 24 metro koadro, iruzurrean oinarrituta eta legearen gainetik

639 'minipisu' ari dira eraikitzen Barakaldon, BEC erakustazokaren aldamenean. Udal ordenantzak aginduta, hotel erabilera eman behar zaio espazio horri, baina "alokairu malgua" dela dio Be Casa-k. Egun batzuetako alokairuetatik hasi eta "hilabete batzuetarako... [+]

2025-08-26 | Jon Fernández González

Festetako egitarauaren argazkia matxista dela salatu du Cascanteko emakumeen elkarteak

Candela emakumeen elkarteak eta PSNk eskatu dute argazkia kentzea eta udalak argitaratutako materialetan kontrol handiagoa egotea, ez egoteko estereotipo sexistarik.

Eguneraketa berriak daude