"Ari da jabetzen arriskuaz gizartea"


1990ko martxoaren 04an
Joakin Del Valle Lersundirekin elkarrizketan.
JOAKIN DEL VALLE LERSUNDI
"Ari da jabetzen arriskuaz gizartea"
Nafarroako Gobernuko Lur Institutuko langile honek argitu dizkigu higaduraz hainbat kontzeptu.
ARGIA.–Neurtzen ote dira nekazaritzaren ondorioak?
J. DEL VALLE LERSUNDI.–Nekazaritzako higadura arazoak zail dira neurtzen, egungo teknologiari esker produzioak oso handiak baitira, baina hori dena higatzen ari garen lurretik ateratzen dugula jabetu behar dugu, nahiz produzioa urtez urte ugaldu. lenbait altiz iraultzen ari direnean harri bizia jotzen dute eta konturatzen lurra galduaz joan dela.
A.–Non kokatuko zenuke higaduraren arazoa?
J.D.V.L.–Arazo hau gure ingurune kulturalean kokatu behar da, Europan, ez bakarrik Euskal Herrian. Kontzientziatzea ezinbestekoa da, bai administrazioak eta bai gizarteak. Amerikarrak hasi ziren higaduraren arazoari ekiten, ohartu bait ziren lurrek produktibitatea galtzen zutela denboran zehar. Lurra baloratzen ikasi zuten. Europan jakina, higadura arazoak alde mediterraneoan daude, ez ipar edo erdialdean. Hemen Euskal Herrian ere arazo hori zegoen, baina emigrazioaren aukera zuen lurrak utzi behar izateagatik kanpora zihoanak.
A.–Zerk eragin du jabetze hori?
J.D.V.L.– Kontzientziaketan garrantzia izan dute azken honetan giroaren aldaketak eta basamortuen aurrerakadak. Gai honi buruzko giza interesa eta administrazioena goraka doa.
Hemen Nafarroan mapa egin da. Aurki kaleratuko da eta horretin higadura neurtu nahi da eta nekazari eta abeltzaina jabetu erazi lurraren kontserbaziorako neurrien hartzeaz. Baina egia da gai honetan formulak bilatzea dela garrantzizko, jendeari esan behar zaio nola, eta alternatibak eman. Planteatzen da eremu arazotsuetan lurraren erabileraren aldaketa. Eremu batzu bazkaleku izatetik gel~ ditu edo azienda mutriztu adibidez.
Lur landuaren kontserbaziorako formulak Estatu Batuetatik datozkigu, eta han alorrak neurrigabeak dira eta ez dute teknikek balio honako, moldatu egin behar.
A.–Urak zein paper du honetan?
J.D.V.L.–Lurraren kontserbazioaren arazoari urarena lotzen zaio. Eta arazoa konpontzeko ez da urtegirik behar, lurra kontserbatzen den neurrian ur gehiago gordetzen du eta beraz erreka eta ibaiek altizkotasun hobez daramate ura.
I.C.
22


GaiezGizarteaIngurugiroaNaturaBesteak
PertsonaiazVALLE1
EgileezCAMINO1Gizartea

Azkenak
2025-06-07 | ARGIA
Euskara hutsezko plaza bete dute Ziburuko Azokan

1.000 euskaltzale eta kulturazale baino gehiago giro goxoan ibili dira Ziburuko liburu eta disko azokan, eta larunbat goiz eta arratsaldez gozatu dute hitzaldi, kontzertu eta liburu aurkezpenez. 33 argitaletxe eta 10 diskoetxeren lanak ezagutzeko eta erosteko aukera probestu... [+]


EAEko euskaltegietan A2 mailan matrikulatzea oraingoaren laurdena kostako da

Datorren ikasturtetik aurrera, euskaltegietan A2 mailan matrikulatzen direnek orain arte bezala 310 euro ordaindu beharrean, 70 euro ordainduko dituzte. Maila gaindituz gero, ordaindutakoa itzuliko zaie ikasleei. 


Guardia Zibilak “hemendik fan egiteko” eskatuko dute ekainaren 14an Oñatin

Kuartela herrixantzat lelopean indar okupatzaileek Euskal Herritik irten behar dutela aldarrikatzen du Fan Hemendik taldeak.
 


Gure haurrak ere badira ekimenak mobilizazioa egingo du ekainaren 12an, Gasteizen

Rafah-ra doan nazioarteko martxarekin bat eginez, Gasteizen mobilizatzera deitu du plataformak, baita ikasgeletan ere. Palestinar haurrekiko elkartasun argazkiak ateratzeko eskatu du.


Bake Bideak eta Bakegileak bide amaierara iritsi dira

Aieteko Nazioarteko Bake Konferentzia 2011n egin zen Donostian eta ondoren sortu zen Bake Bideak, Ipar Euskal Herritik bake prozesua sustatzeko. Bakegileen zeregina ETA armagabetzeko ekinbide zibila antolatzea izan zen. Orain, desegingo direla iragarri dute bi ekimenek.


2025-06-06 | Gedar
EAEko kartzelariak greba egitera deitu ditu ELAk

Espetxeetako funtzionarioek lanuzte partzial bat egingo dute ekainaren 9tik 15era bitartean.


Idoia Asurmendi
Bihotzetik berriz pasatzea

IDOIA ASURMENDI
Non: Bilboko Kafe Antzokian.
Noiz: maiatzaren 29an.

----------------------------------------------------
 
Termometroak 30 gradutik gora markatzen ditu, uda giroa nagusi da eta Bilboko kaleak herritar aztoratuz beteta daude. Horrelako egun... [+]

Torturaren 21 biktima berri aitortu ditu Nafarroako Gobernuak

21 pertsona “giza eskubideen urraketen biktima” gisa aitortu dituzte ofizialki. Espainiako Estatuko funtzionarioek eta eskuin muturreko taldeek torturatutako pertsonak dira eta biolentzia horren lagin txikia baino ez direla dio Egiaren Garaia Da ekimenak.


111 Akademiak banatuko duen azken saria jaso du Miren Amurizak

Ostegunean banatu dute saria, Amasa-Villabonako Hika txakolindegian. Bertan jakinarazi dute 2024koa izan dela 111 Akademiak banatuko duen azken saria.


Non daude kaparrak?

Lorazainok bi hilabete baino gehiago daramatzagu greban, eta, horietan, udaltzaingoek indarrez zapaldu gaituzte piketeetan. Hirian zehar jarraitzen gaituzten sekretek jazartzen gaituzte, eta mobilizazio bakoitzean zelatatzen gaituzte. Enpresak ez gaitu aintzat hartzen, eskaintza... [+]


“Zaurgarritasun Indizea”, Jaurlaritzak nahi duena egiteko koartada

Nork sinesten du urtebetean Ordiziako errealitatea goitik behera aldatu dela eta desorekak desagertu direla?

Udaberriko oporren ataritan egunkarietan Begoña Pedrosak eman zigun titularra: Ordiziak ez du desorekei aurre egiteko plan berezirik behar... [+]


GALen biktimei barkamena eskatu die Alonsok, Gogora Institutuko zuzendariak

Datorren irailaren 25ean 40 urte beteko dira GALek Baionako Monbar hotelean egindako atentatutik, non lau euskal errefuxiatu hil zituen. Horren karietara, Gogora Memoria, Elkarbizitza eta Giza Eskubideen Institutuak oroimen ekitaldi bat egingo du udazkenean.


Eguneraketa berriak daude