SAN FRANCISCOKO EUSKAL ETXEA


1989ko urriaren 22an
Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu
San Francisco-ko Euskal Etxeko Fermin Minaberriri eta Malvina Oihartzabali elkarrizketa.

Ameriketara joan nintzen xentimorik gabe (6)
SAN FRANCISCOKO EUSKAL ETXEA
Orain arte paperetan jarri ditugun istorioak, Idahoko estatuaren hiriburua den Boisen bizitakoak izan dira. Idahorekin batera, Nevada (Elko, Reno eta Las Vegas) eta California dira Iparramerikan euskaldun gehien bilizen duten estatuak. Idaho eta Nevadakoen jatorria Hego Euskal Herria bada, Californiakoa berriz, Ipar Euskal Herria.
Pazifikoko urak bainatzen duen estatu honetan ez da San Franciscokoa bakarra den Euskal Etxea, bai ordea nagusia. Ondorengoa, aipatu kostaldeko hiri abangoardistaren kale aldapatsu eta, horrexegatik, zinematografikoenetako batetan euskal kultura buru belarri sustatzen diharduten Fermin Minaberri eta Malvina Oihartzabalekin izandako hizketaldi luzearen laburpena duzue.
GALDERA.. Californian zaudeten euskaldun gehienak iparraldekoak zarete, zer dela eta?
ERANTZUNA.. Euskal Herriko inmigrazioa uholdeka etorri zen honuntza, eta uholdeka bezalaxe herrika. Hegoaldekoek Idaho eta Nevadara jo zuten bezalaxe, Iparraldekoek Californiara jo zuten. Ezagunak ezaguna dakar. Ni neroni, nahiz aurretik Argentinan ibilia naizen, Ortzaitzen jaioa naiz eta tenore baten mila biztanle izatera iritsi zen herri honetatik, California eta Nevada estatuetan, 60 lagun bagara.
G.- Euskal Etxearen gaiari helduta, berri berria dirudi. Ezer ba al zegoen aurretik?
E.- Lau bat urte daramatza lanean San Franciscoko hegoaldean egin genuen etxeak. Aurretik kluba geneukan, 1960an sortua, baina egoitza finkorik ez genuenez gero, batean eta bestean egin behar izaten genituen bilerak, ekintzak eta zer nahi zela. 1979 bitartean ez paretekiko frontoia bagenuen San Francisco Udalak utzitako lurretan eraikia; baina lurrak udalak behar zituela eta bota behar izan genuen, erran bezala orain dela bederatzi bat urte. Igandetan bertan biziz ziren euskaldunen arteko pilota partiduak antolatzen genituen. Hortaz, kluba izan arren, leku propiorik ez.
G.- Eta modu horretan Euskal Etxea eraiki zenuten?
E.- Ez nahi orduko. Ez pentsa kluba sortu zenetik, 60. urtetik alegia, Euskal Etxea eraikitzeko sasoirik egin ez zenik. Guk dakigula, gutxienez bitan egin ziren bozkak egoitzaren konbenientziaz, eta bitan galdu. Ausardia falta nonbait, eta beti azkenengo orduan proiektua atzera. Bada prozesu luze horretan anekdota bitxirik: orain dela hogei urte San Franciscoko udalak lur publikoak eskaini zizkion euskal klubari hirigunean bertan egoitza egin zezan; orduko arduradunak ausartu ez eta japoniarrek klub bikain asko egin zituzten.
G.- Erdialdi luzea beraz...
E.- Luzea eta nekeza. Egoitzarik gabe ezer antolatzerik ez zegoen eta azkenean bost bat urte direla, gaur dugun eraikuntza dotorea egiteari ekin genion.
G.- Azal iezaiguzu nolakoa den.
E.- Eraikuntza honetan frontoi estali eta handi bat daukagu eta beheko solairuan publiko orokorrari irekita dagoen jatetxea. Atzekaldean dantza taldearentzako gela handia eta aurreneko solairuan bulegoak eta ikasgelak. Ikus dezakezunez, denetarik daukagu.
G.- Xehe ditzagun atal guzti horiek, frontoia aipatu duzu...
E.- Behin eraikuntza berria egiten hasiz gero zenbait urte lehenago galdutako frontoia birreskuratu beharra zegoen. Izan kontutan, Euskal Pilotako Munduko Txapelketan Estatu Batuetako ordezkariak California inguru honetatik ateratzen direla. Hortaz, hauek non entrenatu eta gainontzeko euskaldun guztiak non gure kirola praktikatu konpondu beharra zegoen.
G.- Jatetxea...
E.- Ez naiz ni orain euskaldunok jateko eta edateko dugun zaletasuna deskubritzen hasiko. Biltoki polita jendearekin elkatzeko eta ekonomiari dagokionez urtero Euskal Etxearentzat, errenta dela eta, diru sarrera eskergaitza. Iparraldeko eta Frantziako sukaldaritza da nagusi, eta oraingoz ezin hobeto doa.
G.- Dantzataldearentzako gela?
E.- San Franciscoko Euskal Dantza Taldeak 25 urte daramatza lanean eta gela handi bat paratu genian beraien entsaioak behar bezala egiteko. Elkarrizketa hau egiten ari garen, 89ko uztaila bukaera, Euskal Herriko Goizaldi dantzataldeko neska andoaindar bat ari zaie klaseak ematen dantza taldeko arduradunei. Aipatutako neska hau Estatu Batuetako Euskal Dantza Taldeen Elkargoak ekarri du Iparramerikan barna zenbait ikastarotxo eman ditzan.
G.- Ikasgelak ere aipatu dituzu, zer erakusten duzue?
E.- Euskal Etxetik aparte bada San Franciscon Basque Educational Organitation deitutakoa. Ekintza kulturalak antolatzea duen helburu eta zenbait urtetan euskarazko klaseak batean eta bestean ematen ari izan eta gero, ikasgela batzuk prestatu ditugu.
G.- Nor ari da klaseak ematen?
E.- Gaur egun Euskal Gobernuarekin lotutako akordio baten bidez Joseba gasteiztarra ari da. Beka moduko dirulaguntza dauka eta etorkizunean segida izatea nahi genuke. Hogeitasei ikasle ditu, astean lau bider, eguneko bi orduko txandetan. Hasteko ondo erizten diogu, nahiz bultzada handiagoa eman nahi diogun. Josebaren etorreraren aurretik gutariko batek ematen zituen astean behin, baina bazen garaia lan hori profesionalek egiteko. Eta Josebak txistua jotzen ere badakienez gero bera gure artean dagoen bitartean txistuko klaseak ere antolatu ditugu.
G.- Dantza, euskara, txistua...ekintza ugari. Beste ezer ba al du Kultur Elkarte horrek eskutartean?
E.- Ideiak, horrelakoetan gertatzen denez gero, pila ditugu. Burutzea da ordea zailena. Konparazio batera, badakigu Boiseko PBS telebista kate publikoa harremanetan dagoela ETBrekin azken honek egindako zenbait euskal programa aipatu kate eta hirian emateko. Idahoko hiriburuko esperientzia ondo ateraz gero, zergatik ez San Franciscon gauza bera egin? Zinemaren kasuan, han Donostiako Zinemaldia duzuen bezalaxe guk hemen San Franciscokoa dugu, zergatik ez proiektatu zinemaldi honen barruan euskal zinearen zenbait ekoizpen? Kantagintzaren alorrean, euskal kantariak ekarri nahi ditugu San Franciscora, baina ez euskaldunentzat kantatzea bakarrik baizik eta areto komertzialeta eta bertako guztientzat.
Kultur elkarte honen helburua ekitaldi irekiak egitea da; beraz, kantariren bat ekarriz gero, ez genuke bere ekitaldia Euskal Etxean izatea nahi; alderantziz, hirian bertan eta areto dotore batetan. Beste gai bat ukituz, hor dugu argitaratutako euskal egutegia: Euskal Herriko argazkiak dituen egutegi hirueleduna: euskara, ingelesa eta gaztelera. Ideia falta ez gaudenez, laguntza eta dirua da behar duguna...
Guzti hau, honaino iritsi zaren irakurle maitea, San Franciscon bizi diren euskaldun euskaltzaleen asmoa da. Hemen bizi dugun giro epela eta utzikeria ezagututa, nori ez zaio putzugainetik jauzi egin eta piska bat laguntzeko tentaldia etorriko? Datorren astean jorratuko dugun gaia, "Euskal puntisten gurutzebidea" izango da.
FRANKIE TAI
Martin Minaberriren koordinaziopean orgitaratutako euskal egutegiaren azala.
12-13



Gaiez\Gizartea\Euskal dias
Pertsonaiaz\MINABERRI1
Egileez\TAI1\Gizartea


Azkenak
2025-07-29 | Gedar
609 langile kaleratuko dituzte Ezkirozko BSHn

Plantillak baiezkoa eman dio aurreakordioari, eta, printzipioz, urte hau amaitzean itxiko dute fabrika.


Álvaro Uribe Kolonbiako presidente ohia errudun jo dute iruzurra eta eroskeriagatik

2002 eta 2010 artean Kolonbiako presidente izan zenari gutxienez lau eta zortzi urte arteko espetxe zigorra ezarri diezaiokete. Auzitegi Gorena 2018an hasi zen ikertzen Uribe, Ivan Cepeda senatari ezkertiarrak jarritako salaketa batean lekuko ziren hainbat paramilitarri... [+]


Israeldar kolono batek ‘No Other Land’ dokumentala grabatzen lagundu zuen aktibista palestinar bat hil du Zisjordanian

Yinon Levi izeneko kolonoak Odeh Hadalin aktibista hil du Zisjordania hegoaldean. 'No Other Land' dokumentala grabatzen lagundu zuen Hadalin, dokumental onenaren Oscar saria irabazi zuen martxoan. Kolono hiltzailea palestinar lurraldeak okupatzeagatik AEBetako zigor... [+]


2025-07-29 | Mikel Aramendi
Analisia
Kanbodia eta Thailandia, gerra-plantak egiten?

Arma astunekin elkarri erasoka lau egun eman ondoren, baldintzarik gabeko su-etena adostu dute Kanbodiak eta Thailandiak, Malaysiaren bitartekaritzarekin, Kuala Lumpurren egin duten aurrez aurrekoan. Ezingo dute akabera hori ikusi bonbardaketetan, alde batean zein... [+]


Euskal diaspora elkartuko da Boisen, eta jendetsua izatea espero dute

AEBetako Idaho estutako Boise hiriburuan ospatuko dute euskal kultura ezagutarazteko, eta euskal diaspora batzeko. Hainbat ekitaldi egingo dituzte uztailaren 29tik abuztuaren 3ra arte.


Gurasotasun baimena 16 astetik 17ra luzatuko du Espainiako Gobernuak, eta 32 aste gurasobakarrentzat

Astearte honetako gobernu bileran onartuko dute PSOEk eta Sumarrek, akordioa iragarri baitute. Neurria "berehala" ipiniko dela indarrean jakinarazi dute.


Astebeteko liskarren ondoren, Thailandiak eta Kanbodiak su-eten akordio bat sinatu dute

Duela astebete, bien arteko mugan Thailandiako eta Kanbodiako tropak elkarri eraso egiten hasi ziren, Frantziaren kolonizazio aldian jatorria duen gatazka berpiztuta. Bi herrialdeek "berehalako eta baldintzarik gabeko" su-etena ezartzea adostu dute astelehenean, 35... [+]


Zuzenean eta zeharka 434.000 palestinar hil ditu Israelek 2023ko urritik, Gazako biztanleriaren %20, kalkulu baten arabera

The Lancet aldizkari ezagunak iazko uztailean eginiko "aurreikuspen zuhurraren" ondoren, zuzenean eta zeharka Gazan hilda egon daitezkeen palestinarren kopurua eguneratu du Steven Donziger abokatu entzutetsu estatubatuarrak, The Lancet-en formula... [+]


Europa makurrarazi du Trumpek
AEBek Europako produktuei %15eko muga-zergak ipiniko dizkie, eta alderantziz ezer ere ez

Horrez gain, Europa behartu egin du gasa AEBei erostera, 750.000 milioi euro xahutu beharko ditu horretan datozen hiru urteotan; beste 600.000 milioi euro gehiago inbertitu beharko ditu han, "inbertsio estrategikoetan"; eta, "ehunka milioi euro", zehaztapen... [+]


Agur esan du Hatortxu Rockek, baina segida izango du abenduan: Aske jaialdia

Lau egunez Lakuntza milaka lagunez bete du Hatortxu Rockek. Aurtengo edizioak presoen aldeko jaialdiaren bideari amaiera eman dio. Hala ere, abenduak 27rako jaialdi berria iragarri dute: Aske.


Gosez hiltzen ari gara

Nire gorputza erortzen ari da. Ama kolapsatzen ari da nekeak jota. Nire lehengusuak egunero jokatzen du bizitza laguntza pixka baten truke. Gazako haurrak gure begien aurrean hiltzen ari dira eta ezin diegu lagundu.


Octavio Alberola zendu da, Donostian Franco hiltzen saiatu zen anarkista

1962ko udan, CNT Francisco Franco diktadorea hiltzen saiatu zen Donostian, ETAren laguntzarekin. Octavio Alberola anarkistak koordinatu zuen ekintza, baina huts egin zuten.


Paul Urkijoren ‘Gaua’ hurrengo filmaren soinu bandaren grabaketan parte hartu du Aiaraldeko Iaiaiai taldeak

Irrintzi eta performance taldeak aste honetan egin ditu grabaketak Paul Urkijoren eta Mursegoren eta Aran Callejaren gidaritzapean, eta beste artista batzuekin elkarlanean, Ibon RG-rekin besteak beste. Sitgeseko zinema jaialdian estreinatuko dute pelikula, urrian.


Eguneraketa berriak daude