SAN FRANCISCOKO EUSKAL ETXEA

2007ko otsailaren 21an

San Francisco-ko Euskal Etxeko Fermin Minaberriri eta Malvina Oihartzabali elkarrizketa.

Ameriketara joan nintzen xentimorik gabe (6)
SAN FRANCISCOKO EUSKAL ETXEA
Orain arte paperetan jarri ditugun istorioak, Idahoko estatuaren hiriburua den Boisen bizitakoak izan dira. Idahorekin batera, Nevada (Elko, Reno eta Las Vegas) eta California dira Iparramerikan euskaldun gehien bilizen duten estatuak. Idaho eta Nevadakoen jatorria Hego Euskal Herria bada, Californiakoa berriz, Ipar Euskal Herria.
Pazifikoko urak bainatzen duen estatu honetan ez da San Franciscokoa bakarra den Euskal Etxea, bai ordea nagusia. Ondorengoa, aipatu kostaldeko hiri abangoardistaren kale aldapatsu eta, horrexegatik, zinematografikoenetako batetan euskal kultura buru belarri sustatzen diharduten Fermin Minaberri eta Malvina Oihartzabalekin izandako hizketaldi luzearen laburpena duzue.
GALDERA.. Californian zaudeten euskaldun gehienak iparraldekoak zarete, zer dela eta?
ERANTZUNA.. Euskal Herriko inmigrazioa uholdeka etorri zen honuntza, eta uholdeka bezalaxe herrika. Hegoaldekoek Idaho eta Nevadara jo zuten bezalaxe, Iparraldekoek Californiara jo zuten. Ezagunak ezaguna dakar. Ni neroni, nahiz aurretik Argentinan ibilia naizen, Ortzaitzen jaioa naiz eta tenore baten mila biztanle izatera iritsi zen herri honetatik, California eta Nevada estatuetan, 60 lagun bagara.
G.- Euskal Etxearen gaiari helduta, berri berria dirudi. Ezer ba al zegoen aurretik?
E.- Lau bat urte daramatza lanean San Franciscoko hegoaldean egin genuen etxeak. Aurretik kluba geneukan, 1960an sortua, baina egoitza finkorik ez genuenez gero, batean eta bestean egin behar izaten genituen bilerak, ekintzak eta zer nahi zela. 1979 bitartean ez paretekiko frontoia bagenuen San Francisco Udalak utzitako lurretan eraikia; baina lurrak udalak behar zituela eta bota behar izan genuen, erran bezala orain dela bederatzi bat urte. Igandetan bertan biziz ziren euskaldunen arteko pilota partiduak antolatzen genituen. Hortaz, kluba izan arren, leku propiorik ez.
G.- Eta modu horretan Euskal Etxea eraiki zenuten?
E.- Ez nahi orduko. Ez pentsa kluba sortu zenetik, 60. urtetik alegia, Euskal Etxea eraikitzeko sasoirik egin ez zenik. Guk dakigula, gutxienez bitan egin ziren bozkak egoitzaren konbenientziaz, eta bitan galdu. Ausardia falta nonbait, eta beti azkenengo orduan proiektua atzera. Bada prozesu luze horretan anekdota bitxirik: orain dela hogei urte San Franciscoko udalak lur publikoak eskaini zizkion euskal klubari hirigunean bertan egoitza egin zezan; orduko arduradunak ausartu ez eta japoniarrek klub bikain asko egin zituzten.
G.- Erdialdi luzea beraz...
E.- Luzea eta nekeza. Egoitzarik gabe ezer antolatzerik ez zegoen eta azkenean bost bat urte direla, gaur dugun eraikuntza dotorea egiteari ekin genion.
G.- Azal iezaiguzu nolakoa den.
E.- Eraikuntza honetan frontoi estali eta handi bat daukagu eta beheko solairuan publiko orokorrari irekita dagoen jatetxea. Atzekaldean dantza taldearentzako gela handia eta aurreneko solairuan bulegoak eta ikasgelak. Ikus dezakezunez, denetarik daukagu.
G.- Xehe ditzagun atal guzti horiek, frontoia aipatu duzu...
E.- Behin eraikuntza berria egiten hasiz gero zenbait urte lehenago galdutako frontoia birreskuratu beharra zegoen. Izan kontutan, Euskal Pilotako Munduko Txapelketan Estatu Batuetako ordezkariak California inguru honetatik ateratzen direla. Hortaz, hauek non entrenatu eta gainontzeko euskaldun guztiak non gure kirola praktikatu konpondu beharra zegoen.
G.- Jatetxea...
E.- Ez naiz ni orain euskaldunok jateko eta edateko dugun zaletasuna deskubritzen hasiko. Biltoki polita jendearekin elkatzeko eta ekonomiari dagokionez urtero Euskal Etxearentzat, errenta dela eta, diru sarrera eskergaitza. Iparraldeko eta Frantziako sukaldaritza da nagusi, eta oraingoz ezin hobeto doa.
G.- Dantzataldearentzako gela?
E.- San Franciscoko Euskal Dantza Taldeak 25 urte daramatza lanean eta gela handi bat paratu genian beraien entsaioak behar bezala egiteko. Elkarrizketa hau egiten ari garen, 89ko uztaila bukaera, Euskal Herriko Goizaldi dantzataldeko neska andoaindar bat ari zaie klaseak ematen dantza taldeko arduradunei. Aipatutako neska hau Estatu Batuetako Euskal Dantza Taldeen Elkargoak ekarri du Iparramerikan barna zenbait ikastarotxo eman ditzan.
G.- Ikasgelak ere aipatu dituzu, zer erakusten duzue?
E.- Euskal Etxetik aparte bada San Franciscon Basque Educational Organitation deitutakoa. Ekintza kulturalak antolatzea duen helburu eta zenbait urtetan euskarazko klaseak batean eta bestean ematen ari izan eta gero, ikasgela batzuk prestatu ditugu.
G.- Nor ari da klaseak ematen?
E.- Gaur egun Euskal Gobernuarekin lotutako akordio baten bidez Joseba gasteiztarra ari da. Beka moduko dirulaguntza dauka eta etorkizunean segida izatea nahi genuke. Hogeitasei ikasle ditu, astean lau bider, eguneko bi orduko txandetan. Hasteko ondo erizten diogu, nahiz bultzada handiagoa eman nahi diogun. Josebaren etorreraren aurretik gutariko batek ematen zituen astean behin, baina bazen garaia lan hori profesionalek egiteko. Eta Josebak txistua jotzen ere badakienez gero bera gure artean dagoen bitartean txistuko klaseak ere antolatu ditugu.
G.- Dantza, euskara, txistua...ekintza ugari. Beste ezer ba al du Kultur Elkarte horrek eskutartean?
E.- Ideiak, horrelakoetan gertatzen denez gero, pila ditugu. Burutzea da ordea zailena. Konparazio batera, badakigu Boiseko PBS telebista kate publikoa harremanetan dagoela ETBrekin azken honek egindako zenbait euskal programa aipatu kate eta hirian emateko. Idahoko hiriburuko esperientzia ondo ateraz gero, zergatik ez San Franciscon gauza bera egin? Zinemaren kasuan, han Donostiako Zinemaldia duzuen bezalaxe guk hemen San Franciscokoa dugu, zergatik ez proiektatu zinemaldi honen barruan euskal zinearen zenbait ekoizpen? Kantagintzaren alorrean, euskal kantariak ekarri nahi ditugu San Franciscora, baina ez euskaldunentzat kantatzea bakarrik baizik eta areto komertzialeta eta bertako guztientzat.
Kultur elkarte honen helburua ekitaldi irekiak egitea da; beraz, kantariren bat ekarriz gero, ez genuke bere ekitaldia Euskal Etxean izatea nahi; alderantziz, hirian bertan eta areto dotore batetan. Beste gai bat ukituz, hor dugu argitaratutako euskal egutegia: Euskal Herriko argazkiak dituen egutegi hirueleduna: euskara, ingelesa eta gaztelera. Ideia falta ez gaudenez, laguntza eta dirua da behar duguna...
Guzti hau, honaino iritsi zaren irakurle maitea, San Franciscon bizi diren euskaldun euskaltzaleen asmoa da. Hemen bizi dugun giro epela eta utzikeria ezagututa, nori ez zaio putzugainetik jauzi egin eta piska bat laguntzeko tentaldia etorriko? Datorren astean jorratuko dugun gaia, "Euskal puntisten gurutzebidea" izango da.
FRANKIE TAI
Martin Minaberriren koordinaziopean orgitaratutako euskal egutegiaren azala.
12-13

Gaiez\Gizartea\Euskal dias
Pertsonaiaz\MINABERRI1
Egileez\TAI1\Gizartea

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Enekoachen 'Lurrarekin konexioa' saioa Amillubi festan

ARGIA

Heziketa perfektuaren sindromea: nekeak jotako gurasoak eta presioak itotako haurrak

Mikel Garcia Idiakez

Euskararen konplizeak Gasteizen

Cira Crespo

'Intensa'

Maialen Arteaga

Moja klaratarrek Eliza utzi dute, Urduñako komentua erostea eragotzi dietelako, eta eskuin muturreko sekta batera batu dira

Aiaraldea

"Zukak puruki ezabatzen du sexu identitatea eta, hikak, aldiz, eraikitzen"

Miel Anjel Elustondo

Azkenak

2024-05-17 | Jon Hidalgo Gereñu

Netanyahuk ez dauka “gerra osteko” planik Gazarako

Yoav Gallant Israelgo Defentsa ministroak publikoki leporatu dio Netanyahuri “gerra” amaitzerako planik ez izateak Israel behartuko duela Gazan kontrol militar eta zibila inposatzera. Palestinako Aginte Nazionalaren egitekoari buruzko eztabaidak talkak sortu ditu... [+]

2024-05-17 | Beranduegi

4x16: Nire kebaba defendatuko dut

MULTIMEDIA - Beranduegi

2024-05-17 | ARGIA

LGTBIfobiaren aurka egingo dute ostiral arratsaldez manifestazio ugaritan

LGTBIfobiaren aurkako eguna da maiatzaren 17an eta arratsaldez mobilizazio ugari izango dira Euskal Herrian barrena. Albistearen bukaeran ematen dizuegu horietako batzuen berri.

2024-05-17 | Jenofa Berhokoirigoin

Urriaren 7az geroztik, 142 kazetari hil ditu Israelek Gazan: bi egunero kazetari bat

Gerra garaian zentsurak eta propagandak berebiziko lekua hartzen dutela jakina da, eta horren froga bat gehiago dugu Israelek Gazan bideraturikoa. Hala ere, prentsa askatasunaren alde dabiltzan egiturak izugarri kezkaturik dira: ez da munduan eta historian zehar beste gatazkarik... [+]

2024-05-17 | ARGIA

Zubietako Erraustegira martxa egingo dute larunbatean Lasartetik abiatuta

Maiatzaren 18an, larunbatez, Zubietako Erraustegiaren aurkako martxa antolatu du Erraustegiaren Aurkako Mugimenduak (EAM). Lasarte-Oriatik abiatuko da, Okendo plazatik 11:00etan.

Eguneraketa berriak daude