Xaximiku: "Zuzenean jotzeko abesti bat prestatu eta diskorako beste era batetan moldatu behar da"

1989ko uztailaren 23an

Xaximiku musika taldeari elkarrizketa

«MUSIKAREN INDARREAN GATOZ» LEHEN DISKOA KALERATU IZ DISKOETXEAREKIN, DOINU-LETRA BERRIEZ OSATURIK
Xaximiku: "Zuzenean jotzeko abesti bat prestatu eta diskorako beste era batetan moldatu behar da"
Duela hiru urte bildu ziren musikari tolosar hauek. Helburu batzuten: doinu eta abesti berriak kaleratzea. Lehenengo diskoa oraintxe argitaratu da: "Musikaren indarrean gatoz". Beraiekin hitzegin dugu horretaz eta beste zenbait gauzetaz.
Asun Larrea (ahotsa), Juan Kruz Arregi (akordeoia), Jon Ander Larrañaga (gitarra eta ahotsa), Margari Alargansoro (bibolina) Iñaki Salvador (dultzaina, flauta eta ahotsa), Isidro Larrañaga (teklatua, dultzaina eta ahotsa) eta Jose Javier Mendizabal (perkusioa eta teklatua), zazpi lagun tolosarrek osatzen date "Xaximiku" taldea
XAXIMIKU.–Gure asmoa zen herria pixkat mugi erazi. Herriko gazte batzuen letrak jaso ditugu: Penagarikano bertsolari ezaguna, Kike Amonarriz, Felix Aiestaran, German Ormazabaleta beste batzuk. Eta abesti guztiak berriak dira.
ARGIA.–Nola sortu zen ordea taldea?
X.–Hasieran bakoitza bere aldetik zebilen herrian: batzuk akordeoia jotzen, beste batzuk dultzainarekin... Elkartu eta hasi ginen entsaiatzen. Organoa dultzainarekin, gero perkusio pixka bat, gero gitarra piska bat ere. Ikusi genuen gauza majoa gelditzen zela eta aurrera jo genuen. Hori orain dela hiru urte izan zen. Gero musika sortzen joan zen. Jon Anderrek melodiak sortu zituen letra batzuei buruz, denon atean melodia horiek landu eta azkenean temak sortzen joan ziren.
ARGIA.–Nola egiten duzue lan, lehendabizi letra hartu eta hari musika jarri edo alderantziz?
X.–Denetatik, biak nahastuta. Batzutan letrak ekartzen zizkiguten lehendabizi, eta beste batzuetan musika egiten genuen lehendabizi. Beti ere letra berriak eta musika berriak bildu nahi izan ditugu. Gertatu zitzaigun Arestiren letra batekin hastea, harekin entsaiatzea eta gero beste talde bati entzutea. Eta beste hirugarren bertsioa ere ba omen da. Hori ez da posible. Horrela ez ibiltzeagatik musika eta letra erabat berriak erabiltzea erabaki genuen. Eta horrekin batera inguruko idazle gazteak kaleratzea da helburua. Agian liburu bat edo ez dute argitaratuko, eta horrela bere lanaren zati bat ezagutzera ematen da.
A.–Izena ere nahiko berezia da, nondik dator?
X.–Gehiegi pentsatu gabe jarri genuen. Amonari entzundako hitza da, ume bihurriari edo jaten ez duen umeari deitzen zaio horrela. Inguruko baserrietan entzuten den hitza da.
A.–Iazko Euskal Herriko Kantu Txapelketan eman zineten ezagutzera. Nolako esperientzia izan zen?
X.–Lehenengo kantaldia Tolosan AEKk antolatutakoa izan zen, Erramun Martikorenarekin batera gero herriko eta auzoko jaietan hasi ginen, eta ondoren etorri zen Euskal Herriko Kantu Txapelketa. Bertan sari bat lortu genuen. Esperientzi polita izan zen, beste guztiak bezala. Batez ere ezagutzera emateko balio izan zuen.
A.–Aurrerapauso handia izan da lehendabiziko diskoaren grabaketa.
X.–Kaleratzeko asko laguntzen du. Hasiera bateko .helburua zen. Lanean hasi eta ea noiz ateratzen genuen gure lana. Asko ikasi dugu.
Esperientzia falta genuen eta... Ez da bakarrik musika jotzea. Diskoak beste arazo batzuk dakartza. Zuzenean jotzeko abesti bat prestatu eta diskorako beste era batetan moldatu behar da. Abantailak ere badaude: musiko extrak sartu, posibilidadeak aprobetxatu behar dira.
A.–Zuen musika zein arlotan sailkatuko zenukete?
X.–Guk ez genuke etiketarik jarriko, besteek klasifikatuko gaituzte. Rock ez dena hemen folk edo berbeneroa da. Folk taldeak hartu eta ez dira denak berdinak, oso desberdinak baizik. Rockeroak ez gara, orduan non bait sartzekotan inguru fol guk hala aukeratuta. Garbi dago euskal musikan oinarritzen garela: fandangoak, kalejirak, e.a. baina horretan bakarrik gelditu gabe, ateratzen dena ondo iruditzen bazaigu aurrera jotzen dugu erritmoa eta begiratu gabe. Irekiak gara alde horretatik.
A.–Hamaika abesti ditu diskoak. Horietatik bederatzi Jon Anderrek idatziak, beste bat Isidrorena, eta bestea German Ormazabalena. Jon Ander da motore nagusia?
X.–Ez, oraingoan hala egokitu da, etorria izan du eta. Baina beste batean beste edozein etorriko da doinu batekin eta gustatzen bazaigu oso gustora egingo dugu. Oso positiboa litzateke denok abestiak egitea. German oso gustora gelditu da eta beste bat ere agindu digu.
A.–Lehendabiziko kanta, "Musikaren indarrean gatoz", aurkezpen bat bezala da. "Ametsak egi bihurtu" eta "Gure herriaren oihartzun txingarrak su bihurtu" nahi dituzuela esaten duzue hor.
X.–Hori da lehen egindako abestia. Gure helburuak eta esplikatu genizkion Kikeri eta berak egin zuen letra. Sarrera bezala ondo enkajatzen du: musika tresnak aurkeztu, gure nahiak...
A.–Badira abesti lasaiak, melodiosoak, amodiozkoak.
X.–Momentu lasaietan entzuteko oso egokiak dira, «Amets kolore» bezala. «Erronkariko ama»k euskararen egoera azaltzen du, arima galdua noiz piztuko den eta.
A.–Helburu bezala salaketa duten abestiak ere badira, gure herriarekin konprometituak.
X. - "Noizbait adiskideok" eta «Gorpuak ere bahitzen dituzte». Lehenengoa autopistan hil zituzten hiru lagunei eskeini diegu: Bakartxo, Satxa eta Joxi. Bestea Josena Asensiori dedikatua. Hasieran bere izena agertzen zen letran, baina beste askoren egoera salatu nahian, izenik ez jartzea pentsatu genuen, orokorrean azaltzea.
A.–Dantzarako eta saltoka egiteko doinu alaiak gero.
X.–Bai. Tabernatan sar tzen zara gauez eta soinu pila jartzen dizute. Hauek horretarako ere balio dute, jendea dantzan eta alai jartzeko. Helburua ez da bakarrik protesta edo amodiozko kantak ematea, dantzan jartzea jendea ere. Bestalde diskoari arintasuna ematen diote abesti hauek.
A.–Azken abestia oso martxosoa. Peñagarikanoren bertsoak, zazpi puntukoak.
X.–Fox-trot edo omen da. Musika irekia egiten dugula garbi uzteko sartu dugu diskoan, betiko erritmoz aparte beste gauzak onartzen ditugula adierazteko. Eta gustatzen zaigulako, noski. Bertso bati doinu berri bat jartzea badago.
A.–Diskoa entzunda oinarri batzuk ateratzen dira. Taldearen oinarri bat akordeoia eta tekladuak dira. Gehienak mundu horretatik zatozte: Isidro Larrañagaren ikasleak zarete lau.
X.–Bai lau akordeoilari gaude, baina gehiena Juan Kruzek egiten du. Paper garrantzitsua du gure taldean. Beste oinarri bat dultzaina da. Batez ere abesti hasiera eta bukaeretan sartua, tartean sartuz gero nahiko hutsik gelditzen bait da ondoren. Kalean jotzeko behintzat egokiena abesti hasiera eta bukaeran sartzea da. Asko betetzen du. Bestalde kontrakantoan egiteko edo ahotsaren azpitik oso estridentea gelditzen da. Folk taldeen artean dultzainari garrantzi bereziena eman diogunak gara agian.
A.–Eta taldearen beste zutabea ahotsa da. Hamaika abestietatik bederatzietan ahotsa azaltzen da.
X.–Letra oso garrantzitsua da mezua emateko. Beti ahots bakar bat entzutea nekatu egiten du, horregatik beste hiruk laguntzen dugu Asun. Duoak eginez asko irabazten du abestiak. Beharrezkoa da ahotsa, bestela zerbait falta dela somatzen da.
A.–Eta hurrengo diskoa noizko?
X.–Eperik ez dugu jartzen. Orain hau kaleratu nahi dugu. Urte bete barru agian beste bat izango dugu, baina ez dugu eperik jarri nahi. Kontua ez da bakarrik diskoak egitea. Kalean jotzea ere oso garrantzitsua da. Helburu bat lortu dugu hau argitaratzean, baina ez gara horrekin konformatzen. Bultzada handi bat da diskoa. Orain etapa berri bat hasten da.
JOXEMI SAIZAR
48-49

GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaArgitalpenaDiskoak
GaiezKulturaMusikaMusika modeTaldeakXAXIMIKU
EgileezSAIZAR2Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Ertzaintzak herritar bati Irunen egindako erasoak haserrea eragin du

Lander Arbelaitz Mitxelena

54 urteko espetxe eskaera sei pertsonarentzat presoen ongi etorriak antolatzea egotzita

Xabier Letona Biteri

"Zenbat dugun kontatzeko!" Euskal Herriko mapa sortu dute

Euskal Irratiak

Efemeridea: Joxepa Antoni Aranberri ‘Xenpelar’ bertsolariak neskazaharrren defentsan bertso sorta argitaratu zuen

ARGIA

Israel ahulduta eta Iran boterea hartuta

Asier Blas Mendoza

"Nire burua duela 20 urte bezain indartsu ikusten dut"

Euskalerria irratia | Miren Mindegia

Azkenak

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

Koopfabrika

Kooperatiba eraldatzaileen harrobia

Olatukoopek beste hainbat eragilerekin batera garatu duen proiektu nagusienetako bat KoopFabrika da, ekintzailetza soziala bultzatzeko helburuz 2017an sorturiko programa, eta gaur egun oraindik martxan dagoena.

Hasiera batean, lehenengo ideia izan zen ekonomia... [+]

2024-05-12 | Nerea Menor

Ghayath Almadhoun

"Alemania nagusitasun zuriaren piramidearen gailurrean dago, eta lehen holokaustoa ukatu zutenek orain Nakba ukatzen dute"

Ghayath Almadhoun-ekin hitz egin dugu Alemaniako zentsura sistemikoaz eta horren ondorioez. Siriako Damaskon 1979an jaiotako poeta palestinarra, Suediara joan zen bizitzera eta egun Berlinen bizi da. Bere poesiak, ia 30 hizkuntzatan itzulia, maitasuna, tokialdatzea eta nortasuna... [+]

2024-05-12 | Estitxu Eizagirre

Amillubiren festa maiatzaren 11n

Lurra taupaka hasiko da

Urola ibaiaren meandroan, Zestoako Iraeta auzoan daude Amilibia baserria eta bere lur emankorrak: 5 hektarea baso eta 4 hektarea laborantza lur. Laborantza ekologikoa sustatzen duen Biolur elkarteak baserria eta lurra kolektibizatu nahi ditu Amillubi proiektuaren bidez... [+]

2024-05-12 | Amets Aranguren Arrieta

Pastoral bat Iruñearendako

Herri-antzerki forma bat da pastorala. Sujet edo protagonista bat (hildakoa) hautatu eta bere bizia bertsotan ematen duena. Kantua ere presente dago emanaldian. Taula zuzendaria, taula gainean arituko diren arizaleak eta musikariak aritzen dira pastorala ematen den egunean... [+]

2024-05-12 | Urko Apaolaza Avila

'Ekonomia eraldatzailea(k)' liburua

Ekonomiaren adjektibo guztiak

10. urteurrena kari, Olatukoopek bi liburuxka atondu ditu eta labean ditu jadanik, ekonomia eraldatzailearen eta kooperatibagintzaren ingurukoak biak ala biak. Alde batetik, herri-kooperatiben inguruko eskuorri edo gida bat kaleratuko dute, herri kooperatiba bat zer den... [+]

Eguneraketa berriak daude