Jakes Ahamendaburu: "Ingurumenak lotuak gara, eta gure poesia horretanmugatua izaten ahal da"

1989ko martxoaren 12an

Jakes Ahamendabururi elkarrizketa.

TRADIZIOA ETA ERREALITATE HURBILA "ISILKA MISILKA" LIBURUAN
Jakes Ahamendaburu: "Ingurumenak lotuak gara, eta gure poesia horretan mugatua izaten ahal da"
Idazlearen egoerak kutsatutako liburua dugu Ahamendabururena: "Isilka Misilka", oroitzapenekin batean, errealitatean latza ageriz. Eiheralarretik heldu da olerki sail berria, Maiatz argitaletxearen eskutik plazara emana, literaturan estreinatuz idazlea.
Maiatz literatur taldeak iragan berri den urtean kaleratu lau liburetarik bat den "Isilka Misilka" poema liburuaren egilearekin gertatu ginen. Jakes Ahamendaburu, eiheralartar gaztea maiztasun handiko idazle dugu, berak bere burua horrela senditzen ez badu ere. Orain artean deus argitaratu gabe, nahiz lumari su lotua izan, ez zaio besteri bezala argitaletxeketan ibili beharra tokatu, hura etorri bait zaio olerki eske.
Nola nahi ere den, badute poemek berezitasun bat, duela hiruzpalau urte idatziak izatea, eta honelako esperientziak ez dira oso gogozko ezin kaleraturik hiru bat urtez pasatu dituzten hainbatendako, kaleratu orduko poesia uste eta gogoak aldatuxe gerta bait daitekezke.
"Orain urteak iraganik gertatu zait hori, baina ez zait sobera hunkitu, ez dakit, beharbada ez dudala sobera gogoan erabili, baina uste dut agian gibelapen gehiago behar dudan, zeren nik segitzen dut idazten, poemak betiere".
"Liburua idatzi eta, behin bakarrik irakurri dut, eta antzeman dut halako mistizismo bat".
Nitasunean
Errealitate oro ikuspegi bat baino haboroagotik iragan daitekeen jakitunak gaudelarik, aspalditxo honetan Bidasoaz ezkerraldeko poesia modu desberdinetan nondik edo handik antzeman daitekeen ingurutik urruntzea ez da ageri Ahamendabururen olerkietan.
"Itxaro Borda beharbada aparte, Lanhatua, Zamora, Etxemendi eta ni haur ingurumenak izigarri lotuak gara, eta beharbada gure poesia ere horretan mugatua izaten ahal da".
"Poesian ere bada halako muga bat, hemen eta han idazten denaren artean. Nik segitzen ditut asko Susa-n eta idazten dutenak, eta atzematen dut halako desberdintasun bat, ez agian bi mundu, baina bai bi molde, bi espresamolde".
Bidasoaz eskuin idazten duten anitzen baitan ikusten ahal den bezala, eiheraltarrak objetu, errealitate, gertakizun edo zer nahi ere den, 'nitasun' sakonez maskaratzen, non baliapide oroitzapena den, eta ondorioz sekuentzien iragate erritmoduna, izen eta adjetiboak errestan ageri direlarik, eta aditzak eskasik.
"Duela hiruzpalau urte Parisen eta Tolosan egon nintzen eta halako egoera bitxi bat iragan nuen, beldur nuen hemengo erroak eta galtzea, eta horrek usatzen dituen igerterat, herriminez idazten nuen, ez zi tzaidan aski irakurtzea. Poema tristeak hemen liburuan, baina bada hor esperantza bat, ez dakit irakurleak sendituko duen. Ez dakit tristeak baina errelitatea hemen Iparralde honetan nik senditzen dudan arabera hala da piska bat. Indar handia ematen dugu maila guztietan, baina errealitatea hola da, nahiz optimista naizen biziaz, nik hartzen dut hiru urtetako egoera horren testigu edo lekuko bezala, herrimin oroz".
Tradizio etenaldiaren lanjerra
Jendamende edo belaunaldi arteko kosmobisio ezberdinak gizarte hertsi egun krisian dagoenean sor dezakeen etenaldia begien bistakoa zaio Ahamendabururi, ezaguna zaigun politikazkoan landa gauza beretsua gertatzen bait da kulturan ere haren ustez:
"nik izan ditudan oharren arauera zaharrek ikusten gaituzte beste mundu batean bezala. Eman dezagun hizkuntza bat menderatzen dugula, baina ikasi dugu, halako muga bat egiten dute: 'a, horiek eskolatuak dira, eskolaz egiten dute'. Uste dut, eta nahas mahas dute estudioen eta lortzen dugun kultura horren artean; nik senditzen dut halako muga bat, monte bat. Gero aise konpontzen gara, herrian zerbait muntatzen dugularik jendeak bere presentziarekin ekartzen du anitz gauza, baina mozte hori senditzen dut. Erran behar da gero idazle gutti garela, minoritatea beraz. Baina berek beren bertsolariak eta darabiltzate, Herriz Herri kazetan ere senditzen da mozte hori, orain batua gero eta gehiago sartzen da, gurea atxikiz, baina irratiak eta eragina dute. Usatzen dira, baina beharbada urrunetik ikusten dute ene ustez".
"Ez dakit haiek egiten duten kultura ala guk, eskoladunok".
IÑAKI CAMINO
48

GaiezKulturaLiteraturaIdazleakAHAMENDABU1
GaiezKulturaLiteraturaArgitalpenaPoesia
GaiezKulturaArgitalgintArgitalpenaLiburuakLiteratur l
PertsonaiazAHAMENDABU1
EgileezCAMINO1Kultura

Irakurrienak

Matomo erabiliz

EAJko karguen senide harrobia

Ahoztar Zelaieta

Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Jenofa Berhokoirigoin

"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

Miel Anjel Elustondo

Gernikaren berpiztea

Karmelo Landa

Athletic zuri ta gorria, zu zara nagusia, baina zertan?

Juan Aldaz Arregi

Azkenak

2024-04-28 | Jenofa Berhokoirigoin

BOLLOTOPAKETAK

Bollera subjektua erdigunean jartzera datorren hitzordua

Apirilaren 26, 27 eta 28 hauetan iraganen da Euskal Herriko bolleren topaketa, Leitza herrian. Izenak argiki dioen gisara bollerei irekitako jardunaldiak dira, baina, oro har, sexu/genero disidente oro da gomitaturik. Egitarau aberatsa eta askotarikoa ondurik, taldean... [+]

2024-04-28 | Olaia L. Garaialde

Gorputz hotsak

"Pianoa da konpainia izatea bezala, ez zara inoiz bakarrik sentitzen"

Musika klasikoa, regetoia eta rocka gustuko ditu Jakes Txapartegi pianistak (Hondarribia, Gipuzkoa, 2009). Itsua da, musika klasikoa jotzen du eta poliki-poliki jazza eta inprobisazioa ikastea gustatuko litzaioke. Etxean zuen teklatuarekin Pirritx eta Porrotxen “Maite... [+]

2024-04-28 | Axier Lopez

Dronea, munduko botere harreman desorekatuen ikur eta eragile

Giza asmakizun oro lez, onena eta txarrena egiteko gai dira. Baina, tamalez, dronea, beste ezeren gainetik, Mendebaldeko potentzia kapitalistek munduaren gehiengoa menpean jartzen jarraitzeko tresna nagusietakoa da. Zirrikitu teknologikoetatik haratago, funtsezko pieza da bizi... [+]

2024-04-28 | Miel Anjel Elustondo

Iñaki Soto. Erredakzioko kazetaritza ardatz

"Gure Herriaren etorkizuna eta hizkuntzarena batera joango dira"

25 urte beteko ditu aurten Gara egunkariak. Ez da erraz izan. Teknologiak ekarritako iraultzari neurria hartuagatik ere, Espainiako auzitegietako epaileek erabakitako oztopo arbitrarioek egunean eguneko jarduna baldintzatu dute. Mirari hutsa, Iñaki Soto zuzendariaren... [+]

2024-04-28 | Urko Apaolaza Avila

Migrazio eta Asilo ituna: Europaren legatu kolonialista denon begien bistan

Europar Batasunean berriki onartu den Migrazio Itunak, asko zaildu dizkie gauzak euren herrialdetik ihesi doazen eta asiloa eskatzen duten pertsonei. Eskuin muturraren tesiak ogi tartean irentsita, migratzaileentzako kontrol neurri zorrotzagoak onartu dituzte Estrasburgon,... [+]

Eguneraketa berriak daude