Mattin eta Morau: "Aurreritzi gehiegi daude komikia eta bere inguruarekiko"


1989ko otsailaren 28an
Mattin eta Morau, komiki egileei elkarrizketa

«BOKARTA» PERTSONAIAREN EGILEEKIN SOLASTATU GARA BERE SORRERAREN BIGARREN URTEA BETETZEAR DAGOELA
Mattin eta Morau: "Aurreritzi gehiegi daude komikia eta bere inguruarekiko"
ARGIAko komikizaleek ezagutzen duten "Bokarta" ikertzaile traketsaren egileak ditugu Mattin eta Morau, bi komiki jale amorratu. Hernanin lotu ginen eurekin solasean, Bokarta bera ere biekin batera agertu zitzaigula artean: bi metrotako gizon puska gabardina baten barruan.
Bai Morauk (gidoiegilea) bai Mattinek (marrazkilaria), "biziogatik hasi ginen" garbi bota ziguten lehenik eta behin, beren zaletasunaren nondik norakoa galdetzerakoan. Morauk hain zuzen,
"badakizu komikiak irakurtzen dituzu, a mogollon, eta. poliki poliki hasten zara mundu hori ezagutzen eta maitatzen nolabait ere. Gidoietan eta, istorio txikiren bat ez ezik 'Bokarta' izan da nere lehen gidoia". Mattinen esperientzia, berriz: betidanik, ez dakit noizdanik, dibujatzen aritu naiz, dibujatzen eta dibujatzen, komiki pila bat irakurriz eta toki askotara ene marrazkiak bidaltzen. Ikasketak eta? batere ez, teknika libururen bat eta kitto. Komikia gustatzen zaion dibujantea naiz..
Auxtin Ibarrola Lekunberri, Bokarta, ikertzaile pribatuaren pasadizuak 1987. urteko iralean hasi ziren ARGIAko TXT komiki orrialdetan plazaratzen. Eta apirilaren 3ko data daraman 1.193. alean ezagutuko genituen, aurrerago, Mattinen trazo berriak.
"Iñaki Bakedanok, hasierako marrazkilariak, utzi egin behar izan zuen eta berri baten bila hasi nintzen" dio Morauk, "eta azkenean 'elementu' hau aurkitu nuelarik".
Asteroko tira bikoitza
Bokarta tira berari eutsiz, bere gorabeherak kontatu zizkiguten.
"Tira horrek oso dinamika berezia eskatzen du, ez da orrialde oso bat egitea bezala, beti zerbait kontatzen ihardun behar ezin duzu akzioa geldirik utzi hurrengo tirarako–suspentsea lortzekotan ez bada–. Ekintza, umorea, txistea sartu behar, eta horrek teknika berezia eskatzen du".
Izan ere komikeru pare honen xedea horixe litzateke, atal bakoitza autonomoa izan dadila.
Nahiz eta pertsonaiaren bilakaeraz konsziente izan ez, beren burua erdibidean ikusten dute, eredu finko bati heltzeko oraindik:
"gauzak ezin daitezke prezipitatu, azken batean, printzipiante batzu gara, prolemak ere badaude: noiz biltzen garen, nola ibili behar dugun gidoiak eta marrazkiak elkarri pasatzeko, zenbat lan egin dezakegun, etab. Hala ere, gure erritmoa segituz, poliki poliki, nik uste ondo goazela".
"Pertsonaia pertsona bat bihurtu"
Mattinek aipatutako helburua dutelarik, eta pertsonaiak berak arestian aditzera emandako erritmo dinamikoa baldintzatzen duela argi edukita, Bokarta "jenero beltzaren parodia moduko zerbait" genuke. Gidoilariaren ustez, bigarren mailako pertsonaiak ere garrantzi handikoak dira
alde batetik agertzen dutelako nolako bizimodua daraman Bokartak, eta bestetik, Bokartari kontrapuntua jartzen diotelako; horrela konplementazio harreman horietatik, Super-Ertzaina bezalakoek sortzen dit, horien konbinaketaz bilatzen ditala txisteak, desdramatizazioa. Oso zaila baita, pertsonaia bakarrik, ingururik gabe, aurrera eramatea.
"Bokarta beti errealitatearen mugan dago"
eta Bokartaren istorioek nolabaiteko errealitatearekiko loturarik badutela esaterik badago. Adin guztietako jendeari zuzenduta dauden istoriak
"jenero beltzeko bezain kañeroak"
ezin izan baldin badute ere, soma ditzakegu absurdoaren galbahetik filtratutako umorezko pasadizu garratz-alegerak.
Egungo joera desberdinak
Hernaniko 'Molotoff' irratiko Corto Seltza irratsaioaren inguruan bildutako komikizale taldeari –non gure heroiak ezagutu zute elkar– eta sortutako mugimenduak eman diezaiekete perspektibari esker, Hego Euskal Herriko komikiaren joerak hiriburuka desberdintzen ahal duela pentsatzen dute.
"Gasteizen modernoak daude (A. Ortega eta), línea clarakoak; Iruñea aldean berriz, underground esajeratu bat (Murillo, Simonides, TMOkoak...), oso kañeroak; Bilbon, bi fantzine ditugu 'komikalia' eta 'Apurtu', azken hau komik radical vasco moduko bat; eta Donostian, a la francesazko abentura istoriozaleak, marrazkilari finkatuak, kategoriakoak (Berzosa, Harriet, Redondo...). Aken hauek vbeste maila batetan dagoen jendea da, bai profesionaltasunaren aldetik, bai gaien aldetik".;
Profesional mailako komikigintza aldebat, errepasu eginez gero gure solaskideek Napartheid fantzineari derizkiote saiorik interesanteena, euskararekiko konpromezua eta komikia uztartuz
"oso esperientzi polita". "TMO ere bai esperientzia moduan kristorena da, kasik aldizkari baten maila duelarik. Gainera, jendearenganako lotura saiatu dira lortzen eta eskuratu dute; tabernak distribuzio kanal moduan erabiliz. Hori da inportanteena".
Beste adibide gisa:
"Ondarru aldean, 'Clobo'kock edota Ceroikaldeko jendea 'Kultur Txou' elkartearen inguruan, asko mugitzen ari dira. Jendearen zaletasuna ere areagotzen ari da eta nabari da nola halako oinarrizko mugimendu bat, herrietan, irrati libreetan... Interes bat badago"
Komikigintza
"arte autonomo bezala kontsideratzea" aldarrikatzen du Mattinek. Horrela "zinema edo musikarekin bezala joera ezberdinak aurkitu ahal izango ditugu".
Tendentzia eta jarrera auzi horri bagagozkio, konpromezu gabeko posizionamenduak Donostia eta Gasteizen lirateke nagusi, nahiz eta egunetik egunera lotzen ari zaion koupromezu horri. Esaterako, errealitate sozialari atxikimendu handiena azaltzen duena 'Apurtu' fantzine bilbotarra genuke"inguruak asko markatutakoau, Oreretan sortu berria den taldea ere bai, edota 'Napartheid' bera.
"Nolabait hortan gauzatu da aldaketa, marrazkilari babartiaren irudia pixkat urtu dela". "Egitura sendo bat behar du komikigintzak topatu, aldizkari bat alegia, baina ez 'HabeKomik' bezalako txapuza bat"
zeinak aipatutako tendentzi atomizazioa batuko lukeen, eta zirkuito berri hauetako komikigintzaren garapena jasoko. "Agian pixkat itxoin beharbo da oinarrizko mugimendu horrek forma har dezan".
Komikia euskaraz
Euskal Herrian ederki asko nabarmentzen ahal dira hiru komiki joera multzo nagusi: 'komik vasco' delakoa, 'bande dessinée basque' eta euskal komikia hirugarrenez, euskaraz egiten den komikia hain zuzen, urria bada ere bilakaera enbrionario batetan legokena
"izan ere Euskadin gauzak horrela egin dira beti, musikan bezala, gutxina gutxina. Ez da boom bat gaur egungoa, prozesu bat baizik". Jende ona asko dagoela uste dute"baina prolema betikoa da, ez dago publikatzeko aukerarik eta jendeak etsi egiten du. Komiki onak berriz, eginez sortzen dira.
Arazo handienetakoa ordea, jendearen komikiarekiko aurreritzietan omen dago.
"Jendeak pentsatzen du komikia haurrentzako zerbait dela, edota biolentziaz, matxismoaz eta sexuaz gorritutako zeozer. Jendearen bila joan behar da komibia zer den ezagutarazteko eta eritzi horiek aldatzeko: herrieteko erakusketez, lekuan lekuko informazioz"
Komikiak literatura edo zinemarekiko ez duela inbidiarik izan behar adierazi eta gero, frantses eta espainiar estatuetako komikigintzen arteko sima sakona komentatu ziguten.
"Espainako errebisten industria 'circulo uicioso' batetan sostengatzen da, beti bere egoera penagarriaz kexatuz, baina horren konponbideetan sartu gabe. Nahiago dute minoria bat alimentatzea, jakinez, gero minoria horrek ordoinduko duela ordaindu beharrekoa".
JOXEAN OIZ
Morou eta Mattinek kerriatu egin behar izan zuten Bokarta, nekatuta omen zegoen eta egun hartan.
50-51


GaiezKulturaArteaKomikigintzKomikilaria
PertsonaiazMATTIN1
PertsonaiazMORAU1
EgileezOIZ1Kultura

Azkenak
2024-03-31 | Julen Azpitarte
Zinearen historiako film-kontzerturik “onena”

Oscar sari andana jaso zuen The Silence of the Lambs (1991) thriller-a zuzendu zuen Jonathan Demme (1944-2017) zinegile estatubatuarrak estreinatu zuen zineak inoiz eman duen kontzerturik onena: 1970eko hamarkadaren erdialdean New Yorken eratutako Talking Heads taldearen Stop... [+]


"Enpresa pribatuen esku utzi da segurtasun publikoaren norabidea"

Ertzaintzaren azken hamarkadako bilakaera teknologikoa aztertu du bere liburu berrian Ahoztar Zelaieta ikerketa kazetari, kriminologo eta ARGIAko kolaboratzaileak. Segurtasunaren industria ikertu eta Ertzaintzarekin duen lotura plazaratu du, La Ertzaintza que viene... [+]


Campi Bisenzioko GKN fabrikan batu dituzte langile borroka eta ekologismoa

2021eko uztailaren 9an jaso zuten kanporatze abisua Campi Bisenzioko GKN lantegiko 422 langileek. Biharamunean berean abiatu zuten fabrikaren okupazioa eta orduz geroztik bertatik dabiltza borrokan, deslokalizazioaren aurkako borroka zena bestelako industria eredu baten aldeko... [+]


Judith Bilelo Biachó
"Erakundeek ez digute lagunduko, guk geure hizkuntzan hitz egitea lortzen ez badugu"

Judith Bilelo Biachó gure artean izan zen iragan udazkenean, Garabideren Aditu programaren karietara. Ekuatore Ginean jaioa (Malabo, Bioko, 1975), bubi etniako kide da, bubiera hiztun eta hizkuntzaren aldeko militantea. Iraganaz bezainbat mintzo da orainaz, geroari... [+]


Eguneraketa berriak daude