Antton Ezeiza, luzemetraien zuzendariari elkarrizketa
A. Exeixa: "Ex da posible lorcen apoteosia erakustea, ingurane guxtia maturreioka ari den bitartean''
Antton Ezeiza, 1935. urtean Donostian jaioa, Madrilen egin zituen zinema ikasketak 60. hamarkadan. Lau luzemetraia: "EI próximo otoño" (1963), "De cuerpo presente" (1965), "Ultimo encuentro" (1967) eta "Las secretas intenciones" (1969). Mexikora egingo zuen mudantza gero, han errodatuko zitula "Mina viento de libertad" (1976) eta "El complot mongol" (1977). Mexikoko Unibertsitatean hiru urtez zinema irakasten.
Hego Euskal Herrira itzulirik, 20 "Ikuska" erroda zitezen ardura hartu zuen (batzu berak burutuak), eta beste hainbat dokumental eta spot gehingo segidan. Martxoan "Ke arteko egunak" luzemetraia zuzentzeari ekingo dio.
ARGIA.–Noiz sortu zen «Ke arteko egunak egiteko proiektua?
A. EZEIZA.–Urte batzuk bai. Lehen ere Koldo Izagirrerekin batera zenbait gauza egin ditut, futbolean beroketaldia deitzen den modura edo. Ez dakit esentzian eta erritmoetan asmatu ote dugun baina... Hemen, mundu guztiak, autonomia delakoa ailegatu zelarik, uste izan zuen lurrak nahikoa ongarrituak zeudela. Baina guk bestelako planteamendua egin genuen.
Tira, pelikula egiteko azken erabakia orain bi urte hartu genuela, alegia. Hauxe da bat, baina bi edo hiru ere baditugu proiektatuak. Ez dakit posibleetakoen artean onena den ala onenen artean posibleena.
A.–Esentzia eta erritmoak aipatu dituzu.
A.E.–Mexikoko exiliotik itzuli nintzenean, bazirudien Euskal Herrian denetarik egin behar zela, eta horien artean zinema. Baina borondate eta ausardiaz pentsatu nuen erritmo bati jarraiki behar geniola. Lehenik zinema euskaraz egiten ikasi behar genuela, hemengo jendea landu behar zela, ez teknikoen aldetik bakarrik, bai eta nolabaiteko eskola aktiboaz ere. Orduan "Ikuska"k egitearekin jendean aukerak eman behar zitzaizkiola pentsatu nuen, zinema egiten jendea trebatzen has zedin edo.
Uste dut esentzian asmatu dugula, baina ez dakit erritmoan, ze batzu egundoko abiadura hartu bait dute honetan... eta ba omen dira jadanik 17 luzemetraia. Ez dut uste ordea, esentzia erratu garenik, ez bait dakit guzti hori den benetan errealitateak eskatzen duen produkzioa, edo hori izan den herri honen kulturarentzako benetako aportazio kreatiboa.
A.–Zure traiektoria pertsonalagatik akaso zenbaitek filme politiko bat espero du.
A.E.–Nik zoritzarrez, frankismo garaian Estatu espainolean egin nituen pelikuletarik batere ezin izan nuen holakorik egin. Ez dut ukatuko sentsibilitate politiko markatudun piztia ez naizenik, eta arazo kolektiboak indubidualek baino gehiago unkitzen nautela.
Baina pelikula honek nolabaiteko bokaziorik baldin badauka, gizabanakoaren hainbat frakaso eta garaipen agertzekoa da, pertsonaia nagusiaren derrota, esango nuke. Hala ere, ezin uler daiteke hemen egindako pelikula bat, non ez den urrundik ere jorratzen Euskal Herrian, gaur eta hemen gertatzen ari dena: dela linguistikoa, opresiokoa edo dena delakoa, beste zenbait lekutan hain nabarmen agertzen ez direnak.
Ez da posible loreen apoteosia erakutsi nahia, ingurune guztia muturrekoka ari den bitartean. Begira, nazkatuta nago spot-ak errodatzen hasi eta kamara non kokatu jakin ezean ibiltzeaz... etxetako hormetako pintadak ez daitezen ikusi! Ez litzaidake burutik pasatu ere egingo, zinema egin nahi eta abstrakzioetan denbora galtzen aritzea.
GORKA ARRESE
47
GaiezKulturainemauzendariakEZEIZA1
GaiezKulturainemaFilmeakLuzemetraia
PertsonaiazEZEIZA1