Egin ARGIAkoa

Gizartea Ingurumena Politika Ekonomia Kultura Euskara Feminismoa Hezkuntza Nazioartea Iritzia

astelehena 2025eko ekainaren 16an

Xose Manuel Beiras: "Euskadik ez ditu Galizaren konnotazio kolonialak"

Joxe Mollarri

1988ko ekainaren 12an

Inprimatu

Zure babesik gabe independetzia ezinezkoa zaigu

Egin ARGIAkoa

Xose Manuel Beirasekin elkarrizketan.
Bloque Nacionalista Galego-ko (BNG) diputatua dugu Xose Manuel Beiras Galizako Parlamentuan. Ekonomilaria izatez, literatur itzulpenetan ere aritu izandu da 50 urtetik gorako gizon hau, egun bere herriko politikagintzari atxekirik bizi bada ere. Pasaian aurkitu dugu Galizako Letren Eguna zela eta hitzaldi bat eskaintzen. Meigaren batek nahi izan du Fragari txaleta txikitu zioten egun berean suertatzea.
Xose Manuel Beiras: "Euskadik ez ditu Galizaren konnotazio kolonialak"
GALDERA: Fragaren txaleta lehertu dute gaur goizean; zer deritzozu?
ERANTZUNA: Nik ez dakit nork jarri dion lehergailua baina jarri dionak mesede handia egin dio Fragari. Eritzi publikoaren aurrean, txaletaren suntsiketarekin Fragaren alternatiba eta irudia puskatzen saiatu garenon urteetako lana suntsitu da. Kontrairaultzaile indarren historia ezagutzen duenak, sasi gertakizun iraultzaileetaz guztia daki, eta honekin dena esana dago.
GALDERA: Exército Guerrileiro do Pobo Galego erakundearen borroka armatuari buruz zein eritzi duzue?
ERANTZUNA: Zailtasun handiak ditut Exércitoaz mintzatzeko, arrazoin xinple bat dut gainera: ingurune zehatretan etika eta ideologiko balorapenak politiko balorapenetatik bereizten jakiten ez bada, esaten den edozein gauzari buruz ezin da irakurketa zuzenik egin.
Nire eritriz, abenturalismoa abenturalismo da beti, baina borroka armatua, seriotasunez eta inguruneak arma hori hartzera behartzen zaituenean hartuz gero, klase sozialen eta Herrien arma dela onartzen dut. Baina Galizan orain gertatzen denak ez ditu baldintza hauek betetzen. Errealitateak agintzen du egoera sozio-ekonomikoan biolentzia iraultzaile bat sortzeko baldintza objetiboak ematen hasiak direla, baina errealitatesk agintzen du baita ere, Exércitoa egiten ari dena, nire eritziz ez dela batere serioa eta ez dela guretzat batere onuragarria.
GALDERA: Galizaren egoera ekonomikoa azaltzeko Castelaoren irudi bat erabili ohi duzu: Aska Galizan eta errapeak Madrilen dituen behia da Galiza. Nolakoa da Galizako egoera ekonomikoa?
ERANTZUNA: Galizako egoera ekonomikoa betiko arazoek jota bizi da, ekonomia espoliatu batetan alegia. Proletargoa superesplotaturik eta nekazariak, lana duen populazioaren %40a izanik, zirkulapen esferaz esplotaturik daude. Espolio hau bai oinarrizko, energetiko eta finantziero baliabideez gain, emigrazioaren bidez ere egin da. Adibide gisa, lehengo batez irratian Banesto-ren gizon garrantzitsuenetakoa den Mario Conde-k zioen Banestok Galizatik lortutako %25a soilik inbertitzen zuela Herri honetan. Betiko arazoei krisia gehitu behar diogu. Galizan langabeziaren zifrak ematen direnean langabetu gutxi dagoela dirudien arren, kontutan izan behar da zifra horiek populazio okupatuaren arabera eginak direla. Baina Galizan jende gehiagok lana egiten duen arren, soldata duen populazioa %30a da, beraz langabezia datu horiek hiruko biderkatu behar dira. Ferrol-en, adibidez, langabezia %30a baino altuagoa da. Krisi hau, langabezia sortzeaz gain ere, dagoen industria ahula pikutara botatzen ari da.
GALDERA: Estatua Europako Elkarte Ekonomikoan sartu denez geroztik, aldaketarik somatu al da?
ERANTZUNA: BNG-k Galizarako hondamendia izango zela iragarri zuen eta denetarik deitu zitzaion. Eta zergatia esango dizut: politikoki Estaturik gabeko Nazio bat gara, ekonomikoki Hirugarren Munduko ekonomia bat dugu, oraindik ekonomia kolonial batetan egon arazten gaituzte, beraz, Estatu Espainoleko Elkarte Ekonomikoa deitzen dugun hori mende t'erdiz garatu den heinean Galizakoak porrot egin badu, Europakoarekin are gehiago, indar ekonomiko zapaltzaile eta handiagoak bait daude jokuan. EEE-k epe luze batetan egin litekeen endopeno eta autozentraturiko garapen bat urrundu egiten du. Gainera azken hamarkada hauetan Galizan indartzen ari ziren arrantza, untzigintza eta abeltzantza alde batetara utzi eta beste era batetako ekonomiak bultzatu nahi ditu EEE-k, hala nola pinudi eta konifera baso erreserba izatera behartu nahi, zelulosa industria ipin ahal izateko. Adibide bat da, baina hauze da egoera ekonomikoa.
GALDERA: Nazionalista ezkertiarrentzat, nolakoa da Galizako egoera politikoa?
ERANTZUNA: Lehen aipatu bezala politikoki kolonizaturiko nazio bat gara. Klase alienazioaz gain, alienazio nazional bat dugu eta ondorioz autogorrotoa, inferioritate konplexua, hizkuntzarekiko gorrotoa. Bestalde, hezkuntza eta politiko-ideologiko formazio maila oso bajua izan arren, proletargoarekin zerikusia duen kontzientzia sozialari loturiko kontzientzia nazioanalak urrats handiak eman ditu. Eta Euskadi eta Catalunyarekin ez bezala, zeren Euskadin kuadrozko sindikalismoa bakarrik bait dago eta Catalunyan klasezko sindikalismo nazionalistarik esistitzen ez bait du, Galizan klasezko sindikalismo nazionalistak %25a baino gehiago suposatzen du. Horregatik guzti honek ezin du esistitu urratsik eman ez bada.
Baina politika organizatzaile eta instituzio politikoetan prozesoa konplexuagoa da: desberdintasun handia dago burjes eta kapitalismo gizarte ereduen superregitura moeta politikoen eta galegoen sozial basearen artean, honela demotrazia formalak alienazioa sortu baino eskizofrenia sozial bat sortu du; datu gisa esango dizut, Galizan abstentzioa ez dela inoiz %45etik jeitsi. Horrek esan nahi du %45a hauteskundeen gainetik bizi dela eta hauteskunde garaietan botoaren erosketa egiten da. Hortxe dago Galiza hain garrantzia handi duen kazikismoaren egungo papera.
Baina zehaztuz eta prozesoa nondik nora doan ikusiak, Galiza eta Estatuaren arteko kontraesanak lehentasuna du. beste era batetara esanda, klase kontraesanak Galiza-Estatua kontraesanaren bidez agertzen dira. Honela, Galizan funtzinatzen duten alderdi estatalen aparatuak krisian erortzen dira eta alderdi eskuindarrak oso atzerakoiak izan arren, eskabide nazionalistak baino galegoak egiten dituzte. PSOEri Xunta haitzen duenean gauza bera gertatzen zaio, orduan PSOE hausten da edota gobernu onomoak 'irentsi' egiten du guztia. Azken hau gertatu da eta PSOEren aparatu barnean tentsio izugarriak daude.
GALDERA: Galizako egoera sozio-ekonomiko-politikoari gainbegirada eman ondoren, nola kokatzen duzu zuk, une honetan, Bloque Nacionalista Galegoa (BNG)?
ERANTZUNA: Galizako prozesu politikoaren indar determinatzaileena bilakatzen ari da Bloque Nacionalista, eta hau inolako handikeriarik gabe diot.
GALDERA: Nahiz hauteskunde garaietan hartu dituen jipoiak aztertu...
ERANTZUNA: Ez ditu jipoi handirik hartu, azkeneko hauteskunde munizipaletan igo egin zen. Eta gainera, BNGa ez da bere arrakasta edota porrota neurtzeko hauteskundeetara joateko sortu den talde politikoa. Hauteskundeetan gertaturiko emaitzei duten garrantzia, handia nik uste, ematen diegu, baina ez dira BNGak egiten duen Galizako prozeso politikoaren azterketaren ez ardatza, ez funtsa. Baina piska bat argitzeko, hauteskunde munizipalen ondoren lehen baino udaletxe gehiago menderatzen duau. lau izatetik bederatzi edo hamar udaletxe izatera pasa gara.
Eta Europako hauteskundeetan, bakarka eta ia kanpainarik egin ez arren, hirurogeitamar mila botu atera genituen. Eta erreferentzia gisa, Esquerda Galega-k, Euskadiko Ezkerra eta abarrekin zihoala 20.000 botu atera zituen; Mariñas-en Partido Nacionalistak Eusko Alkartasuna eta abarrekin zihoala hamasei mila botu inguruan atera zituen eta BNG-k, Galizatik at kanpaina izpirik egin gabe, Estatuan zazpi mila botu atera zituen. Guzti honek balio duen ala ez, beste kontu bat da baina hauteskunde kontuetan BNG goraka doa.
GALDERA: Eta hauteskunde autonomikoetan zer gertatu zen orduan?
ERANTZUNA: Erreferentziatzat autonomikoak hartzen badira, bai, jeitsi egin ginen; aurrez eginiko hutsa ordaindu genuen. Balorapen taktikoan huts egin genuen, hau da, BNG-k Parlamentu Galegoan azaldu zuen jarrera koherentea Kontituzioaren akataziorik ez onartzea izan zen eta hutsa ordaindu dugu: %2,8 edo atera genuen. Gaur ik hartianza Popular-ek egiten eta kaleratzen ez dituen inkestek %7a ematen digute. Baldin eta sistimak eta polizia aparatuak zirkorik asmatzen ez digun, zeren bestela BNG-ak betidanik leporatutako makina bat asmakizunetaz bere burua defendatu beharko bait du, gorantz joango gara.
GALDERA: Esplika ezazu piska bat gehiago hori.
ERANTZUNA: Oso azalezkoak izan arren, BNG-k aldaketa taktiko batzu egin behar izan ditu. Aldaketa horien bitartez, guk gure kontra egiten ziren kontrapropaganda kanpainei mozorroa kendu diegu, zeren kontrapropaganda bonba horiek, Galizan dagoen kontzientzia sozialaz probetxatuz, BNG-a hazi beharrean, eta era berean kontzientzia soziala eta nazionalista hazi beharrean, hazkuntza hau geldieraztea bait zuten xede.
Honela, azalezko neurri horien artean Konstituzioa akatatzeko erabakia hartu zen. Guretzat erritual bat besterik ez da, erabaki hau ez bait da izango sistimaren barneko praktika politikoan sartzeko asmoaren adierazpenik. Azken asmo hau, bi urte t'erdiko praktika parlamentarioak erakusten du.
GALDERA: Nolatan antolatua dago BNG talde politiko hau?
ERANTZUNA: BNG-a erakunde asanbleario bat da. Bere baitan UPG bezalako alderdiak dituen frontea da, eta sozialista eta independiente kolektibo garrantzitsuak ditu. Egungo BNG-a eta garai batetako BNPG-ren arteko desberdintasuna honetan datza: lehen Union do Povo Galego UPG alderdi antolakuntza eta asanbleario zen NPG taldea baturik zeuden eta BNPG elektoral plataforma bat besterik ez zen. Egun, BNG fronte antolatu asanbleario bat da, zonalde asanbladak eta Asanblea Nazionala dago. Beraz, BNGko militanteak BNGko militanteak dira soilik eta Union do Povo Galegokoak badira militantzia bikoitza dute.
GALDERA: Eta Euskal Herriko alderdiekin zein harreman, zein antza duzue?
ERANTZUNA: Euskadirekin dugun antza Herri Batasuna eta BNG-a erakunde frentista batzu direla da. Sozial eta nazional askapen estrategia duten erakundeak dira, hori kontutan izanik, ez dugu bestelako antza handirik, batez ere sozio-politiko-kultural egiturak desberdinak ditugulako bakoitzak gure Herrian. Eta klase nazional kontzientzia maila oso desberdinak ditugulako. Ondorioz, ingurune desberdinei erantzuteko taktika desberdinak erabiltzea guztiz normala da.
GALDERA: Hauteskunde europearrak zirela eta, Herri Batasunarekin izan zenituzten tira-bira haiek gainditurik al dituzue?
ERANTZUNA: Gure aldetik guztia gainditurik dago. Guk ez genuen alera hura 'Casus Belli' batetan bihurtu nahi izan eta tamalgarria izan bazen ere, huts bat izan bait zen, lehen genituen erlazio eta harreman on haiek berriro ere eskuratuko ditugula espero dugu.
HBk ez zuen ulertu bi Herrien artean ezin duela elkartasunik izan bakoitza bere erabakien jabe ez bada, beraz, interferentziak soberan daude, eta bigarrenik, HBk ez zuen ulertu BNG-ak Galizan mogitu behar den ingurunea, hau da, gizarte galegoa eta bertan bizi diren langile eta klase popularren kontzientzia. Euskadi estatu gabeko nazio zanpatu bat izan arren ez ditu Galizak dituen konnotazio kolonialak. Orduan, pentsa zein ondorioak genituzkeen guk, autogorrotoaren, manipulazioaren kontra eta egiten ari garen hezketa sozio-politikoaren alde gabiltzala, gure jende batek Herri Batasunak Galizan aurkezten dituen listetan agertuko dela, eta hori HBrentzat eta estatuko Herrientzat onuragarria izango dela esplikatzen hasten bagara. Automatikoki, Galiza bezalako Herri batetan, gertetizun horrek bakarrik, urteeteto lana eta dignitate politikoa galtzera eramango ligute.
JOXE MOLLARRI
38-41

GaiezPolitikaNazioarteaEstatuak/NaGALIZIA
PertsonaiazBEIRAS1
EgileezMOLLARRI1Politika

ASTEKARIA

1202. zenbakia

1988ko ekainaren 12a

ASTEKARIA PDF-an

Irakurrienak

Matomo erabiliz

Osakidetzak gazteleraz eskaintzen dizkie saioak Gasteizko Zabalgana auzoko D ereduko haurrei, eta bi ikastetxek uko egin diote zerbitzuari

Zigor Olabarria Oleaga

Irungo kale-segurtasuna zaindu nahian sortu den ‘Auzo Patruilak’ ez ditu agintariak kezkatzen

Koldo Nausia | Antxeta Irratia

“Lokalizatuta dauden epigrafeak leku batean biltzeko ahaleginik ez da egin”

Miel Anjel Elustondo

Itzulera bat: señorak eta señoritak

Paula Amilburu

Ustelduak bai, baina nor dira usteltzaileak?

Gorka Bereziartua

Azkenak

2025-06-16 | Jon Fernández González

Subflubialaren proiektua gelditzea eskatu dute Leioako Artatza parkeko kanpaldian

Ekainaren 14 eta 15ean ibaipeko subflubialaren proiektuaren aurkako kanpaldia egin zuten 200 lagun inguruk Subflubiala Ez! plataformak antolatuta.

2025-06-16 | Axier Lopez

“No nazis, no kings”

2025-06-16 | Eneko Imaz Galparsoro

Israelek eta Iranek elkarri eraso egiten jarraitzen dute, geroz eta intentsitate handiagoarekin

Israelek ostiralean Irani eraso egin ostean, azken horretako lider nagusi Ali Khameneik "mendekua" iragarri zuen. Israelen erasoek dagoeneko 224 lagun hil dituzte Iranen; 23, berriz, Iranek Israelen eginikoek, horietatik zortzi igandean. Irango Parlamentuan NPT Arma... [+]

2025-06-16 | Behe Banda

barra warroak

Berandu zabiltza

Oporretan nago baina oraindik ez dut zutabea hasi. Oporretan nago baina nire gelak ez du igarri. Oporretan nago eta etxeko hautsa ez da mugitu. Oporretan nago eta topaguneko kanpin dendak lokatzez beteta jarraitzen du egongelan. Oporretan nago baina nire agenda ez da... [+]

2025-06-16 | Jon Fernández González

Ehunka herritar turismo masiboaren aurka manifestatu dira Donostian

Donostiako desazkunde turistikoaren aldeko BiziLagunEkin plataformak deituta, Europa hegoaldeko turistifikazioaren aurkako SET sarearekin koordinatu dute ekimena.

2025-06-16 | Gorka Peñagarikano Goikoetxea

Analisia

Kanarietara bidaiatzeko oharrak

Mingainari kosk txikia eginda joan ginen oporretan Kanarietako Lanzarote irlara. Maiatzaren erdian, turista asko-askorik topatuko ez genuela jakinda, prezio guztiak ere merkeago, eta hara eta hona mugitzeko lasaitasun gehiago. Espero bezalaxe izan zen. “Esperientzia”... [+]

2025-06-16 | Gorka Bereziartua Mitxelena

Ustelduak bai, baina nor dira usteltzaileak?

2025-06-16 | Bertsozale.eus

Unax Aizpuruak irabazi du Euskal Herriko Eskolartekoa

Arantzan izan da saioa eta herrialde guztietako 13 bertsolari aritu dira kantuan. Bertsozale asko gerturatu dira eta giro ona gailendu da.

2025-06-16 | Eneko Imaz Galparsoro

Jerusalemen eraikitzen ari den tren sarea gelditzea eskatu diote ehunka lagunek CAFi

CAFek urteroko akziodunen batzarra egin duen egun berean, Jerusalemgo trenaren martxan duen tren proiektua bertan behera uztea exijitu diote Donostian eginiko manifestazioan. Amnesty Internationalek hitza hartu du tren ekoizlearen akziodunen batzarrean, eta Israelen "legez... [+]

2025-06-16 | Aiaraldea

Juan Garai konkistatzailearen “aurpegia zuritzea” leporatu dio EH Bilduk Urduñako Udalari

2025. urtean konkistatzaile baten omenezko monumentu bat egitea "lekuz kanpo" dagoela adierazi dute oposizioko kideek.

2025-06-16 | Koldo Nausia | Antxeta Irratia

Irungo kale-segurtasuna zaindu nahian sortu den ‘Auzo Patruilak’ ez ditu agintariak kezkatzen

Irungo Udalak isilarena ematen duen bitartean, asteburuero hiriko kaleen segurtasuna zaintzeko aitzakiapean "Patrullas Vecinales" antolatu duten herritarren taldea ugaritzen doa. Ertzaintzak sare sozialetan ikusi dituztela aitortu du, baina Andoni Urdangarin Irungo... [+]

2025-06-16 | Zigor Olabarria Oleaga

Osakidetzak gazteleraz eskaintzen dizkie saioak Gasteizko Zabalgana auzoko D ereduko haurrei, eta bi ikastetxek uko egin diote zerbitzuari

Hainbat urtetan jarduera hezitzaileak gazteleraz jaso ostean, bi urte direla Zabalgana ikastetxeak euskara hutsean ematea eskatu zion auzoko osasun zentroari. Osasun zentroko arduradunek diote ez dutela horretarako baliabiderik. Osakidetzak egoera ikasturte honetan... [+]

2025-06-16 | Garazi Zabaleta

Kimuak

“Bizirik dagoen landarea duzu ahoan ernamuin bat jatean”

Hamabost urte baino gehiago daramatza martxan Bizkaiko Kimuak ernamuinduen proiektuak, baina hasierako bultzatzaileak erretiratu dira eta erreleboa hartu berri dute Mikel Landa Luzarragak eta Asier Iñigo Oraindik. Ernamuindutako kimu freskoak ekoizten dituzte batik bat,... [+]

2025-06-16 | Josebe Blanco Alvarez

Ekotalibanak

Ustez lasaiak diren espazioetan ere hau sinatzen duenak jasotakoak dira hurrengoak: ekotaliban, NIMBY, bobo, kolapsista, negazionista, ekozekena, belarjale... Denek partekatzen dute eremu semantikoa: ekologismoa. Ekologismoaren baitako zenbait pertsonari edo mugimenduri deitzeko... [+]

2025-06-16 | Jakoba Errekondo

Gaizki hezitako tomatea

Ipurdia belztu egiten zaio. Tomate (Solanum lycopersicum) alea sano-sano ikusten da, landarean zintzilik, goitik behera begiratzen baitiogu. Buruz behera edo hankaz gora jarriz gero ipurdia beltz-beltz azalduko du. Ipurdian txanpon baten antzeko beltzune borobila, oso beltza eta... [+]

Eguneraketa berriak daude